Tíminn - 26.02.1964, Blaðsíða 14

KONA CHURCHILLS
anleg málverk eftir Galsworthy
héngu upp um alla veggi. Þaðan
skipulagði hún og stjórnaði heil-
um her af atkvæðasmölum alls
konar, allt frá aðalskon-
um og fögrum samkvæmisdöm-
urn til léttúðarkvenna og dans-
meyja.
Kvöldið fyrir kjördag fór löng
bílalest með þau Winston og
Clementine í fararbroddi um
hverja einustu götu og torg í
kjördæminu og ók allt til morg-
uns með drynjandi bílflautuglamri
og hávaða, og hrópin dundu:
„Kjósið Ohurchill'!“
Talningin fór fram í Caxton
Hall. Þegar síðasti atkvæðabunk-
inn var börinn inn og settur á
borðið, kallaði einhver: „Þú ert
kominn inn, Winston, á hundrað
atkvæðum!“
Clementine faðmaði Winston að
sér og kyssti hann æst og glöð, og
viðstaddir hylltu hann. Churchill
var kominn í stjórnmálin ámý.
Umboðsmenn andstæðinga hans
gengu til formanns kjörstjórnar-
innar og kröfðust endurtalningar.
Árangurinn varð sá, að and-
stæðingur hans náði kosningu
með litlum meiri hluta.
Nú var komið að umboðsmanni
Churchills að krefjast endur-
talningar. Og lokaúrslitin voru
kunngerð: Winston var fjörutíu
og þremur atkvæðum undir! Hann
var kominn út aftur.
Clementine hafði aðstoðað í
þessari hrikalegu baráttu, en þau
höfðu tapað. En nú var þeim ekki
beizkja í huga. Baráttan hafði
farið vel fram og þau voru mjög
nærri því að hafa sigrað. Hvorugt
þeirra var niðurdregið þess vegna.
Þau voru bæði sannfærð um, að
hamingjuhjól stjórnmálanna færi
nú að snúast þeim í vil. Þau
þurftu ekki að bíða lengi. Þingið
var enn á ný rófið.
Kosningarnar haustið 1924, sem
síðar voru kallaðar: „Rauðabók-
stafs-kosningarnar“ urðu sannar-
iega mikill hamingjuauki þeirra
Churchillshjóna.
Winston var boðið framboð í
Woodford í Essex. Hann náði
kosningu með 10000 atkvæða
meirihluta.
Winston sagði: „Ég vona ein-
læglega, að ég hafi nú fundið
þann stað, sem ég get verið kyrr
á, á meðal trjáa Epping, og ég
vona að það endist mér á meðan
ég fæst við veraldlegt málavafst-
ur.“
Nokrum dögum eftir kosningar
sendi nýi forsætisráðherrann,
Stanley Baldwin, eftir honum.
Winston gekk út úr Downing-
stræti 10, og flutti ásamt Cl'emen-
tine og bömum sínum í húsið við
hliðina, nr. 11. — Hann hafði ver-
ið gerður að fjármálaráðherra.
Gæfan var farin að brosa við
honum aftur.
Hamingjusamur og brosandi
gekk Winston með Clementine,
soninn Randolf og dótturina Dí-
önu sér við hlið út úr húsinu nr.
11 við Downingstræti hinn 28.
apríl 1925. Þetta var mikill dagur.
Nýi fjármálaráðherrann mundi nú
leggja fram sitt fyrsta fjárlaga-
frumvarp.
Um leið og fjölskyldan birtist
á götunni, voru þau hyllt af fólks-
fjölda, sem beið þeirra þar, og
Winston tók fast utan um gamla,
rauða skjalakassann, gem fjár-
málaráðherra hafði frá gamalli
tíð notað undir þau leyndarmál,
sem fjárhagsáætlunin geymdi, og
síðan spásséraði hann með fjöl-
skyldu sinni niður Whitehall til
þinghússins
Fólk nam staðar, strætisvagn-
ar stönzuðu og leigubílar heml-
uðu — allir námu staðar fyrir
Churchill og litla, rauða skjala-
kassanum þennan dag.
Clementine settist í sæti sitt í
áheyrendastúku merkisfólks til
þess að verða vitni að því, sem
gerast mundi í þéttsetinni þing-
stofunni. Leikarinn Winston setti
upp stórfengl'ega sýningu. í miðri
setningu hætti hann, fyllti glas,
sem stóð fyrir framan hann, af
vökva, sem augljóslega var ekki
vatn, — síðan hóf hann glasið á
loft, og sagði síðan glottandi og
með táknrænum Churchillhreim:
„Það ber nauðsyn til að gera árs-
tekjurnar vissari, og það hef ég
einmitt, með leyfi deildarinnar, í
hyggju að gera nú.“ Um leið og
hann lýsti þessu yfir, l'eit hann
upp til konu sinnar í áheyrenda-
stúkunni, lyfti glasi sínu og drakk
henni til. Hlátur hennar yfir-
gnæfði hina.
Sem eiginkona fjármálaráðherr-
ans og húsfreyja í Downingstræti
ellefu, ljómaði nú stórkostlegur
persónuleiki hennar á nýjum vett-
vangi.
Sagt er, að eiginkonu manns,
sem er framarlega í opinberu lífi,
sé gjarnt á að verða hálfgerður
skuggi af manni sínum, enda sé
það náttúra þeirrar stöðu, sem
hún hefur valið sér, að vera stöð-
ugt nærri en þó aldrei of framar-
lega.
Fleiri en ein ráðherrafrú hafa
reynt að ná frægð fyrir að vera
aflið, sem býr á bak við hásætið,
stoð sú, er geta eiginmannsins
hvílir á. Clementine ákvað að ger-
ast hvorugt, en vera í stað þess
sitt pundið af hvoru. Kúnstin að
falla ekki algerlega í skuggann
og samt sem áður að stela ekki
senunni, varð eitt helzta þrekvirki
hennar. Hún ákvað sjálf að leggja
sig fram um að halda eðli-
legum blæ á heimilislífi þessa
óvanalega eiginmanns síns. Hún
var þegar orðin kunn sem afburða
húsfreyja. Sem fjármálaráðherra-
frú var hún nú í essinu sínu og
náði beztum árangri sem slík.
Hún kom persónulegum blæ á
hið sögufræga Ellefu, og kulda-
l'egur, formfastur svipur herbergj
anna fékk notalegri og hlýrri blæ.
Hún gerði húsið að heimili.
Og jafnframt gerði hún það að
miðpunkti samkvæmislífsins. Win-
ston hafði mjög gaman af að
skemmta gestum, og hver sem
gesturinn var og hvaða umræðu-
efni, sem bar á góma, þá vildi
hann hafa Clementine á móti sér
við borðsendann. Áhrif skarp-
skyggni hennar og hyggni voru
augljós hverjum, sem snæddi við
borð þeirra
20
Hún var ætíð viðbúin, þegar
skap hans ætlaði að verða þess
valdandi að samræðurnar við
borðið tækju óhugnanlega stefnu.
Hún gat þítt kulda samræðnanna
með vingjarnlegu brosi.
Það leyndi sér ekki að Winston
til'bað hana. Milljónir manna tóku
hann sér að fyrirmynd. Hún varð
honum fyrirmynd. Hún er eini
maðurinn, sem hefur vitað hvern-
ig fara bæri að honum, en það
hefur á engan hátt orðið að yfir-
stjórn.
Hann átti sitt eigið líf — hún
varð að lifa sínu. Að miklu leyti
þurfti hún að læra að eiga mis-
munandi og óskyldar tilverur.
Þegar Winston var innilokaður í
sínum eigin heimi, gat hann átt
það til, að skilja hana eftir eina
löngum stundum, þótt þau væru
bæði undir sama þaki. Skapgerð
þeirra var alls ól'ík — hjúskapur
þeirra nefði aldrei blessazt, ef
svo hefði ekki verið, — en þannig
gátu þau virt hvort annars hlut-
verk á heimilinu sem og í opin-
beru lífi.
Fyrst og fremst sinnti hún
líkamlegum þægindum hans. Þæg-
indi, sem aðrir hefðu álitið munað
og óhóf, voru honum nauðsyn og
í rauninni hluti tilveru hans, án
þess að hann hugsaði beinlínis út
í það. Hún skipulagði heimil'is-
haldið og lét starfsfólkið um að
fara að boðum sínum eftir því
sem það áleit bezt, en sjálf sinnti
hún duttlungum hans og óskum.
Hún skipulagði og bjó til fasta
áætlun fyrir þau bæði — þar sem
leitazt var við að nota tímann
sem bezt, og flestu var raðað nið-
ur á vissar stundir dagsins. Hún
sá fram á, að nauðsynl'egt var, að
gera fyrir fram áætlun um all't,
sem gera þurfti, en um leið gætti
hún þess, að hæfilegt svigrúm
25
ins. Simon hafði ekki slika inn-
sýn í starfið, engum hafði nokk-
urn tíma dottið í hug, að hann
ætti eftir að taka við stjórn fyrir-
tækisins. Hann hafði bara verið
yngri bróðir Clive.
Hinir stjórnarmeðlimirnir höfðu
vanizt að Clive tæki flestar mik-
ilsverðar ákvarðanir, þeir vissu,
að óhætt var að treysta á hann
og dómgreind hans. En nú mundu
þessir sömu menn sitja kringum
borðið ásamt Simoni, og hamingj-
an mátti vita, hvaða áætlanir
hann hafði á prjónunum og vildi
fá samþykktar.
Livvy hafði enn nægan tíma.
Urn eittleytið hafði verið hringt
til hennar á Barnaheimilið. Síma-
stúlka frá fyrirtækinu hafði fært
henni þau boð, að fundinum væri
frestað til klukkan hálf fimm.
Klukkan stundarfjórðung yfir
fjögur settist hún inn í bílinn og
ók til verksmiðjunnar. Henni
fannst dyravörðurinn líta hálf
kindarlega til sín, þegar hún kom
inn, en hún brosti til hans og gekk
upp í fundarsalinn. Henni til ó-
blandinnar furðu voru dyrnar lok-
aðar og hún heyrði raddir þaðan.
Þegar hún kom inn, sneru allir
sér við og litu á hana. Svo risu
þeir á fætur. Simon heilsaði
henni og sagði:
— Livvy, hvað hefur komið
fyrir?
— Hefur eitthvað komið fyrir?
Hún leit hissa á hann.
— Þú kemur svo seint!
Hún settist í stólinn sem hann
dró fram handa henni.
— Ég fékk skilaboð um, að
fundinum væri frestað til hálf-
fimm. Nú er klukkan tæplega
hálffimm . . .
— Fundinum var frestað til
klukkan hálffjögur. Simon leit á
ritarann, sem sat við borð rétt
14
hjá. — Ungfrú Pearson, þér
hringduð og gáfuð skilaboðin, var
það ekki?
— Nei, ef ég man rétt, sögðust
þér ætla að sjá um það sjálfur,
og síðan báðuð þér símadömuna
að skila því.
— Símastúlkan talaði við mig,
sagði Livvy, — og hún sagði að
fundurinn hæfist klukkan hál'f-
fimm.
— Þá hlýtur hún að hafa mis-
mælt sig, Sagði Simon og settist í
útskorna stólinn við borðsendann.
Hann hrukkaði ennið og fitlaði
hálf órólega við stólarminn.
| — Jæja, það skiptir engu máli,
. sagði Livvy léttilega, — haldið
, þið bara áfram með það, sem ligg-
ur fyrir. Hún virti fyrir sér vél-
ritaða dagskipunina fyrir framan
sig.
Simon tók til máls. Livvy hall-
aði sér aftur á bak í stólinn og
leit í kringum sig. Svo varð hún
þess vör, að Simon beindi tali sínu
til hennar og hún leit til hans:
— . . . . og þess vegna voru
því miður fyrstu tvö málin á dag-
skránni afgreidd áður en þú
komst. Við fengum að minnsta
kosti nægilega marga með því.
Livvy rétti sig upp. Hún fylltist
skyndilega grunsemdum.
— Hvaða tillögur voru það?
spurði hún.
— Varðandi útfærslu fyrirtæk-
isins á ýmsum sviðum, auglýs-
ingar í sjónvarpinu, í Bandaríkj-
unum, skrifstofa í París ...
Henni fannst ekki aðeins furðu-
I legt ,hvað Simon var að segja,
| heldur miklu fremur raddblærinn
|. . hann var svo öruggur og
sigri hrósandi. Hann hélt áfram
' að tala, kom með tillögur og lýsti
fyrir henni ýmsum framkvæmd-
um og hann talaði allan tímann,
i eins og hafm vildi helzt ljúka
I SKUGGA ÓTTANS
KATHRINE TROY
þessu af sem fyrst. Það var greini-
l'egt, að hann var stoltur af að til-
lögur hans höfðu náð fram að
ganga, og það var aðeins forms-
atriði að segja henni frá.
Meðan hún hlustaði á hann,
varð henni hugsað til samtals
þeirra fyrir tveim vikum á heim-
ili Adrienne. Hún hafði andmælt,
þegar Simon hafði lýst fyrir
henni, hvernig hann hygðist færa
út kvíarnar ,og honum hafði ekki'
fallið það í geð. Jæja, af einhverj-
um óskiljanlegum misgáningi(
hafði hún komið of seint í dag
til að bera fram mótmæli og Sim-J
on hafði fengið því framgengt,
að arðurinn frá síðasta ári skyldi
notaður til stækkunar og meiri
breytingar á fyrirtækinu.
Hafði einhver verið á móti?
Hún l'eit á andlitin umhverfis
borðið. Hún vissi ekki hvaða regl-
ur giltu, hvort hún hafði leyfi til
að láta nú í ljós skoðanir sínar á
málum þessum. En kannski hefðu
einhverjir fylgt henni að málum,
ef hún hefði komið í tæka tíð.
Simon brosti til hennar, en í
augum hans var kaldur glampi
eins og í augnaráði Clives. Hvers
vegna í ósköpunum hafði Simon
heimtað að hún kæmi á þennan
fund? Sennilega vegna þess, að
hún var í verunni alveg jafn
valdamiki) í fyrirtækinu og hann
sjálfur.
Setjum nú svo, að símastúlkan
hefði alls ekki mismælt sig, setj-
um svo að Simon hefði verið á-
kveðinn í að hún kæmi, eftir að
þessi tvö þýðingarmiklu mál voru
afgreidd!
Hún leit á hann, og aftur sá
hún hvað hann var skyndilega
orðinn líkur bróður sinum. Hann
hafði ekki aðeins tekið við sæti
hans hér í fyrirtækinu, hann
hafði einnig tekið nokkuð af per-
sónuleika hins dána manns.
Eftir fundinn yrðu borin fram
vín og síðan mundi Simon ugg-
laust bjóða henni út að borða.
Hún ætlaði að tala við hann í
fullri alvöru þá.
En þegar fundurinn var á enda
og vínið fram borið, heyrði Livvy,
að Simon sagði við einn stjcjmar-
meðlim, sem kom inn, var frá
London:
— Ef þér hafið tíma, þætti mér
vænt um, ef við gætum rabbað
saman. Kannski við getum borðað
kvöldverð saman?
Livvy tók handtöskuna sína og
bjóst til brottfarar. Simon sá það
og fylgdi henni tii dyra.
— Méi þykir það reglulega
leiðinlegt, Livvy. Hann greip um
hönd hennar. — Þessi mistök
voru ófyrirgefanleg. Bros hans
var svo hjartanlegt, að nokkuð
af grunsemdum hennar hvarf.
—■ Nú, það þýðir ekki að tala
um, það, sagði hún og þótti sjálfri
sem rödd hennar væri ekki sér-
lega blíðleg
— Þú þarft ekkert að óttast,
hvíslaði hann. — Ég hef stjórn á
öllu . . .
— Já, þú hefur stjórn á þessu,
jætlaði hún að segja, en áttaði sig
í tíma.
— Floyd og ég ætlum að ræða
| viðskiptamál, en ég hringi til þín.
j Og Livvy . . hann brosti hlýlega:
— Þú ert mjög fall'eg í dag.
— Þakka þér fyrir.
Meðan hún ók heimleiðis aftur,
velti hún fyrir sér, hvort síðustu
vikur hefðu gert hana óþarflega
tortryggna í garð allra. Auðvitað
hafði Simon ekki viljað að hún
kæmi of seint . . . það hlaut að
vera símastúlkan, sem bar ábyrgð
ina á mistökunum.
Hún skildi bílinn eftir rétt fyrir
j utan húsið, en hún steig ekki strax
út, heldur kveikti sér í sígarettu.
Simon hafði sagt að hann elsk-
(aði hana. Hvers vegna hafði það
engin áhrif á hana? Var það
vegna Rorke . . . ? vegna þess að
hún lét hina vonlausu ást til hans
skyggja á allt annað. Þegar hann
færi frá Ardern mundi hún aldrei
fá að sjá hann framar, og til hvers
var þá öll ást hennar. — 0, í guð-
^ anna bænum, rífðu þig upp úr því
sagði hún við sjálfa sig. — Þú
snýrð við blaðinu og byrjar allt
að nýju. Þú hefur gert það einu
sinni áður, þú getur gert það aft-
ur núna. Hún blés frá sér þykk-
um reykjarmekki og óskaði, að
Rorke hefði aldrei snúið heim
aftur.
I
11. KAFLI
Livvy gekk í áttina að húsinu
TÍMINN, miðvikudaglnn 26. febrúar 1964