Alþýðublaðið - 24.12.1954, Blaðsíða 27

Rannsóknarstöð á Esju
Framhald af bls. 8.
sæti niður í nítjánda sæti
vegna nótunnar. í rauninni
var þetta mér mátulegt, því
Sæfinnur gamli var sá af
ýmsu skritnu fólki í bænum,
sem við strákarnir vildum
sízt mein gera, því hann var
mesti gæðakarl og sérlega
bamgóður.
Tólf ára gamall fór ég að
ganga á eyrina, sem kallað
var, og fékk oft vinnu hjá
kaupmönnum, einkum þó hjá
verzlunum Fischers og
Brydes, við fiskþurkun á
fiskreitunum, fiskstöflun í
geymsluhúsunum og í skip-
um, sem fluttu fisk til Italíu
og Spánar. Eyrarvinnu stund-
uðu þá, auk fullorðinna karl-
manna, bæði drengir og
stúlkur. Vinnutíminn var tíu
stundir, og oft lengri. Og mat
og kaffi varð að gleypa í sig
á sem skemmstum tíma.
Tímakaup drengja og stúlkna
var 10—15 aurar eftir aldri,
og örlítið hærra í salt- og
kolavinnu. Vinnulaun voru
greidd með vörum úr við-
komandi verzlun, en pening-
ar fengust ekki, nema til
kaupa á bráðnauðsynlegum
lyfjum samkvæmt framvísuð-
um lyfseðli. Til brauðakaupa
fengum við brauðseðla eða
brauðpeninga úr látúni. Fyrir
þá gátum við keypt brauð hjá
bakaranum, samkvæmt
samningi milli hans og kaup-
mannsins. Á þennan hátt var
séð fyrir því, að ekki var
hægt að kaupa nauðsynlega
og jafnvel ódýrari hluti h.iá
næsta kaupmanni, sem ekki
voru fáanlegir í þeirri verzl-
un, sem unnið var hjá í þann
svipinn. Varð fólk því að sæta
verri kaupum, bæði hvað
verð og gæði snerti, vegna
þessa fyrirkomulags.
Skipin, sem fluttu saltfisk-
inn til útlanda, lágu fyrir
akkerum nokkuð langt frá
landi, og var fiskurinn flutt-
ur í stórum bátum út að
skipunum. Bátsverjar réttu
fiskinn í föngum (knippum)
til manna, sem unnu á þilfari,
en þeir réttu hann svo til
þeirra, sem unnu í lestinni.
Þá kom til okkar kasta ungl-
inganna, bæði drengja og
stúlkna, sem í lestinni unnu
að því, að ,,stúfa“ fiskinum,
sem kallað var, það er að
segja, að leggja fiskinn þann-
ig niður, að roðið sneri upp
og hnakkinn fram á við, og
síðan haldið áfram að láta
hnakka nema við hnakka og
sporð við sporð, svo að fisk-
urinn lá hálfflatur í lestinni.
Á þennan hátt kom hvert
fisklagið ofan á annað alveg
upp undir þilfar. Að síðustu
var lestaropið fyllt, og þótti
þá öruggt, að ekki kastaðist
til í lestimii, þótt skipið fengi
veður stór og velting.
Við þetta unnum við frá
morgni til kvölds, og vorum
ferjuð fram og aftur í flutn-
ingabátunum. kíatarbita og
kaffisopa fengum við sent að
heiman með flutningsmönn-
unum tvisvar á dag. Soðning
og kartöflur var send á diski
og öðrum diski hvolft yfir
hann, og utan um diskana
vafinn stór klútur, sem bund-
inn var saman á homunum
að ofan. Kaffið var látið á
flösku, sem stungið var ofan
: í ullarsokk, og þar hjá nokkr-
ar brauðsneiðar, smurðar
með smjörlíki eða bræðingi.
Síðan var hvorttveggja, klút-
urinn og sokkurinn, bundið
saman með snærisspotta.
Varð svo hver að þekkja sitt,
þegar út í skipið var komið,
sem oftast gekk greiðlega, því
hver var sínum umbúnaði
kunnugastur.
Þetta þótti okkur skemmti-
leg vinna, og stundum varð
nokkur hvíld í bili, ef hleðslu
bátanna seinkaði eitthvað í
landi, og við handfljót að
stúfa fiskinum. Þá þutum við
upp á þilfar, og soguðum að
okkur hreina loftið. Það var
ljúf hressing, því andrúms-
loftið í lestinni var saltmett-
að og kyrrstaðið. Og gott var
að fá sér vatnssopa að drekka
og rétta úr sér dálitla stund,
því mest allan tímann urð-
um við að liggja á hnjánum
við þessa vinnu.
Aftur á móti var vinna við
uppskipun á kolum og saíti
mesta þrælavinna, því allt
var borið á bakinu upp í
geymsluhúsin, sem voru á
malarkambinum fyrir oían
fjöruna, en fjöruborð var þá
þar sem nú er syðri brún
Tryggvagötu. Þetta var erfitt
verk fyrir ekki fullharðnaða
unglinga, einkum þegar lág-
sjávað var og bátarnir lágu
við bryggjusporð, því það
lengdi burðarleiðina. Sjaldan
stóð þessi vinna þó lengur yf-
ir en tvo til þrjá daga í einu.
Mjöl- og kornsekkir og alls
konar stykkjavara var borin
á handbörum, og var öll þessi
vinna mjög lýjandi fyrir
handleggi og fætur.
djúpar reiðgötur milli hárra
þúfna. Og brátt var komið
þreyfandi myrkur. Hvað eftir
annað var ég að því kominn
að hrópa upp yfir mig. „Nei,
nú get ég ekki meira“, en ég
þraukaði. Samt sem áður var
ég farinn að sjá eftir því að
hafa ekki farið sjóleiðina þó
að ískyggileg væri.
Loksins, um klukkan 8,
þóttist ég grilla í ljósadýrðina
í Reykjavík, og það er alveg
óþarft að lýsa því, hve glaður
ég varð. Já, birtan frá ljós-
kerunum í Reykjavík þótti
mér fegurri en skærasta
ljósadýrð í París, drottningu
meðal borga í Evrópu.
Og það leið ekki á löngu
þar til ég sat meðal vina
minna í hótel Alexandra.
Þeir höfðu komizt til bæjar-
ins klukkan 4. Og nú sett-
umst við að veizluborði. Á
borðum var steikt gæs.
Það fór eins og ég hafði
hálft í hvoru búizt við. Um-
stangið á Esju hefur ekki bor-
ið tilætlaðan árangur. Útbún-
aðurinn hefur ekki verið með
lífsmarki enn sem komið er.
Ég er allt af að horfa þangað
upp eftir í sjónaukanum mín-
um og sé útbúnaðinn sæmi-
lega, einnig hef ég fengið þær
fréttir ofan frá Mógilsá að
neðan til sé allt í lagi. En
jafn vel þó að veðrið hafi
verið gott á kv.öldin, hef ég
ekki komið auga á nein sér-
stök ljósfyrirbrigði yfir fjail-
inu eða frá leiðslumii í neðstu
brekku þess. En neikvæður
árangur er líka árangur frá
vísindalegu sjónarmiði.
Norðurljósin hafa og seinni
hluta vetrarins verið mikiix
daufari en þau voru fyrri
hluta hans. Að vísu sjást dauf
Ijós þegar himininn er heið-
ur, en þau eru mjög lítilfjör-
leg — og ég vil ráðleggja
Frakklendingnum, sem kom
hingað með síðasta póstskipi,
og hlakkar til þess 'að sjá
norðurljós, að fara heim til
sín við fyrsta tækifæri, því
að þar fær hann áreiðanlega
eins mörg tækifæri til þess
að horfa á fegurð norðurljós-
anna og hann fær hér . . .
UTVEGSBANKI ISLANDS H
REYKJAVIK
Annast öll ven juleg bankaviðskipti..
Útibú hefur bankinn á eftirtöldum stöðum:
AKUREYRI
SIGLUFIRÐI
fSAFIRÐI
SEYÐISFIRÐI og
VERSTMANNAEYJUM
Arður fyrir árið 1952 af hlutabréfum bankans (4%) er greiddur gegn afhendingu vaxtamiða
í bankanum sjálfum og ofangreinum stöðum.
UTVEGSBANKI ISLANDS H.F
(
• | T
JÓLAHELGIN
27j