Morgunblaðið - 02.02.1950, Síða 11

Fimtudagur 2. febrúar 1950.
MORGUNBLAÐIÐ
íí
Sjerleyfishafi kvartar undan
«ti ■ ■ | full nauðsyn — þá væri það nóg
clf ntiiivn fin curvyInnm tu þ°sk að pkaPa öngþveíu í
mIbUIIUIIK wl| diVyAUUlll samgöngum. Þannig eru sjer-
leyfishafai orðnir nokkurs kon
F\RIR nokkru var jeg að 3,168,00 á ári, samt. á þessa ar varaskeifur innanlandsflugs
blaða í skrám, er sýna tolla og 2 liði kr. 21.648.00 þó að 6% ins. Það eitt er þeim nógu dýrt.
skattaálögur á ýmsar vöruteg- söluskattur af bensíni sje ekki Áður en innanlandsflugið
undir. i reiknaður með. hófst var búið að byggja vagna
Við þá athugun var jeg margs Allir .hinir tollarnir á vara- til þess að fullnægja ióllcsflutn-
vísari. Fyrst svipaðist jeg eftir hlutum og hjólbörðiun sjerleyf- inga þörfinni á landi. •— Voru
tollum, og sköttum, sem lagðir isbifreiða eru engin smá upp- margir búnir að láta í það sinn
eru á atvirmutæki bifreiðastjóra hæð. síðasta eyri og allí sitt láns-
því'aff jeg telst til þeirrar stjett traust.
ár. Mjög háir skattar hafa ver- Engar reglubundnar samgöng- Til þess að vernda þessa at-
ið lagðir á atvinnutæki þessara ur í sambandi við innanlands- vinnugrein var hlutaðeigendum
Húsoleigulögin nýju
Húsmóðir skrifar um sfóríbúðaskattinn
og gömlu húsaleigulögin
HÚSALEIGULÖGIN þekkja j snudda um heimili borgai1-
allir íbúar bæjarins og raunar anna, til að mæla upp hveriá
öll þjóðin. Lög þessi, sem í íbúð og árlega þarf að fylgjaát
fyrstu voru talin „örþrifaráð með hvort enginn hafi látist k
til bráðabirgða“ hafa nú staðið heimilinu, ef ske kynni að þ’á
manna og það sVo, að þau hafa
'engarr -veginn getað borið sig,
þráft 'fyrir s'íhækkað kaup.
flugið., veitt sjerleyfi á ákveðnum leið-
Oft kemur það fyrir, að fólk, um og þeir látnir fyrir það
sem hefur ætlað sjer að fljúga borga gjald. sem heitir sjerleyf
Nú" er sVo komið, áð fáir, og er búið að bíða í einn eða isgjald og er 7% af brúttótekj-
getá notað þau, og veldur það tvo daga, eftir flugfari, getur um. Eftir þetta koma flugvjel-
atvinnuleysi og upplaúsn stjett- . ekki beðið lengur Kemur það arnar og leggja sjerleyfisleiðirn
arinnar. Þetta bitnar þó ekki þá án þess að hafa pantað far ar í rúst og bera hvorki tolla og
'síst á sjerleyfishöfum vegna um leið og sjerleyfisbifréiðin skatta nje sjerleyfi. Það virðist
hinna gífurlegu tolla og skatta. 'er að fara. Gerir þetta sjerleyf- ekki ósanngjarnt að sjerleyfis-
Hafa þeir verið neyddir til að ishöfum mjög erfitt fyrir. Það hafar, sem fullnægðu þessum
hækka fargjöldin það mikið, að er óhugsandi að flugvjelar geti flutningum áður en flugfjelög-
fáir. ferðast nú lengur með bif- haldið uppi föstum áætlunar- in komu til sögunnar, fengju að
réiðum þeirra. ferðum innanlands, enda er það njóta sömu fríðinda. — Sumir
\ Almenningsvagnai 26 manna, svo, að þeii sem þurfa að hraða munu segja að þessir tollar og
sem yfirbygðir voru árið 1947 sjer og komast á ákveðinn stað skattar. sem hvíla á sjerleyfis-
og 1948 kostuðu fullgerðir um á ákveðnum degi treysta ekki höfum, sjeu lagðir á vegna veg-
100,000;00 kr. Nú eru þeir að á flugsaingöngurnar, heldur an.na, en þá þurfi flugvjelarn-
segja verðlausar eignir, sem ferðast þeir með bifreiðum.
enginn vill kauþa, þár'sem fólk ) Veit jeg þess dæmi, að menn
ferðast, hafa beðið eftir flugfari í 5
hefur ekki efni á að
með þessum tækjum.
Misræmi og órjettlæti í tolla-
og skattaálagningu.
Flugvjelar bera svo að segja
enga tolla, og skatta, en þau
samgöngutæki sem þjóðin get-
ur alls ekki án verið. eru slig-
uð undir tolla- og skattaáþján-
ínni. Mun jeg gera samanburð
á tollum og sköttum, sem sjer-
leyfisbifreiðar og flugvjelar
berá.
Bifreiðabensín, innfl.gj. 41
eyr. pr. kg.
Flugvjelabensín, innfl.gj. 0
eyr. pr. kg.
Bifreiðabensín, vörumagns-
tollur 20 aur. pr. kg.
Flugvjelabensín, vörum.toll.
1 aur. pr. kg.
Bifreiðabensín, söluskattur 6%
Flugvjelabensín, söluskatt. 0%‘.
Af eftirfarandi vörutegund-
um greiðii sjerleyfishafi:
Af bifreiðavarahl. 50% leyf-
fsgjald (af levfisupphæð).
Af bifreiðavarahl. Vörum.t. 4
aur. pr. kg.
Af bifreiðavarhl
2%+65%.
Af bifreiðavarahl. Söluskatt-
Ur 6%.
Af hjólbörðum og slöngum
leyfisgj. 26%+3 kr. pr. kg.
(af leyfisupphæð)
Af hjólbörðum og slöngum
daga. Hlýtur þetta að vera fólki
mjög bagalegt og dýrt. Sann-
leikurinn er líka sá, að ekki er
hægt að tala um neinar reglu-
bundnar samgöngur í sambandi
við innanlandsflugið. Það hef-
ur líka komið á daginn að sjer-
léyfishafar hafa hvorki getað
fækkað ferðunum nje farartækj
; um, þrátt fyrir innanlandsflug-
ið.
Mikinn fjölda fólks geta flug
vjelarnar flutt á hina ýmsu
staði landsins, án þess að trygt
sje að veður leyfi, að þær geti
komið því til baka. Ef sjerleyf-
ishafar fækkuðu feiðum og
farartækjum — sem er þeim þó
ar ekki að nota.
Jeg spyi: Eiga þeir einir, sem
einskis annars eiga úrkosta en
nota vegina. að byggja upp alt
vegakerfi landsins og viðhalda
því. Er þetta rjettlátt? Eru ekki
bygðar hafnir, raforkuver og
flugvellir á ýmsum stöðum
landsins og allir látnir borga.
Um tvent virðist aðeins vera að
ræða í þessum efnum, að annað
hvort taki ríkið að sjer rekstur
þeirra sjeileyfisleiða, sem harð
ast hafa orðið fyrir barðinu
flugfjelögunum, eða ljett sje af
þeim fymefndu tollum, og
sköttum. Það eitt er víst, að
ekki er hægt að búa við þetta
misræmi og órjettlæti lengur
Akranesi, 25. jan.
Ingi Guðmundsson.
Guðlaug Sigurðardóttir
frá Seli — IVtinning
ÞAÐ ER lærdórnsrikt að vera á fjöl-
mennri samkomu, eða á götum úti
þegar margt manna er á ferð og veita
undir þeim kringumstæðum fólkinu
athygli. Mennirnir eru likir hverir
Verðtollur öðrum og hó um margt svo ólíkir og
I sundurleitir. Engir tveir menn eru
' eins, hvorki að útliti eða skapgerðar-
, þroska. Eitt er þeim sameiginlegt.
j Þeir eru mannlegar verur, sem finna
til, hugsa, hryggjast og gleðjast —
og liklega eiga þeir sjer allir einhver
I áhugamál, þótt ólik sjeu í fram-
kvæmdinni. Hjer á vorri jörð eru
, mennirnir eins og leikflokkur á leik-
vörumagnst. 7. aur. pr. kg. ■ sviði, þar sem einstaklingarnir birt-
+200%. I ast í hinum ólíkustu gerfum. Menn-
Af hjólbörðum Og slöngum , “'nir koma og fara, dvelja hjer um
verðtollur 10%4-65%. | nokkra áratugi og oft skemur. Allir
falla þeir svo að lokum fyrir sigð
dauðans og nverfa inn fyrir móðuna
miklu. Þegar ein kynslóðin hverfuri
tekur önnur við. Þetta er saga lifs-g
ins frá örófi alda og órjúfanlegt lög-
mál lífinu til handa.
j Sunnudaginn 22. janúar síðastlið-
Ofan eru nefndar, til flugvjela, inn yest hjer i bænum, frú Guðlaug
greiða flugf jelögin enga tolla Sigurðardóttir, eftir margra ára sjúk-
Og skatta. leika. Hún var ein af hinum mörgu
Selssystkinum, sem svo voru nefnd.
Þungaskattur af bifreiðum 36
kr. pr. 100 kg. á ári.
Sjerleyfisgjald 7% af inn-
keyrslu.
Af samskonar vörum, og að,
óbreytt í 10 ár. Á þessum 10
árum og jafnvel strax á fyrsta
ári þeirra, urðu lög þessi hin
óþokkasælasta lagasmíð, sem
gerð hefur verið á þessu landi.
Lögin áttu að koma í veg fyrir
óeðlilega hækkun húsaleigu.
En hvert mannsbarn veit að
síðan lög þessi gengu í gildi
hefur búsaleiga hjer í bæ
hækkað margfalt meir en
nokkrar aðrar lífsnauðsynjar i
landinu.
í skjóli þessara laga hefur
þrifist slíkt húsaleiguokur,
mútur og fjárdráttur að slíks
eru engin dæmi hjer á landi.
Framkvæmd láganná hefur
verið slík, að segja má að þau
hafi nálega eingöngu bitnað á
heiðarlegum, hrekklausum hús
eigendum, sem ekki kunna eða
vilja beita þeim klækjabrögð-
um, sem nú tíðkast í viðskipt-
um manna á milli og sem húsa-
leigulögin vissulega eiga drjúg
an þátt í aðriiafa skapað.
Það er svo langt í frá að lög
þessi styrki hinn fátæka á
kostnað hins ríka. að þess
munu vera miklu fleiri dæmi
að vel stætt fólk noti sjer á-
kvæði húsaleigulaganna til að
búa í húsnæði efnalítils hús-
eiganda, fyrir leigu, sem nem-
ur að núverandi verðgildi
þriðjung þess sem húsnæðið
var upprunalega leigt á fyrir
stríðið.
Þess eru einnig ekki fá
dæmi að vel stæðir atvinnu-
rekendur og fyrirtæki, sem e.
t. v. eiga að mestu leyti vel-
gengni sína að þakka húsnæði
því sem þeir tóku á leigu fyrir
stríð, sitji sem fastast í því
sama húsnæði, sem venjulega
er arðbærasti hluti hússins, og
skammti síðan húseigandanum
fyrirstríðsleigu + vísitölu úr,
hnefa.
mætti hækka „stóríbúðaskatt-
inn“.
Ef slík lög yrðu samþyktrt -
gæti svo farið að þessi lög yrðí
aðeins fyrsta sporið. Næst»
sporið yrði svo að húseigand-
inn' yrði með öllu sviftur um-
ráðarjetti yfir húsnæði sínu.
Honum yrðu skammtaðir svo
i;01
og svo margir fermetrar ■ ti\
eigin afnota, en hinn hluta
hússins tæki svo hin flokks-
skipaða nefnd til eigin ráðstöf-
unar. Kostnaður allur við nýít
embættisbákn og skrifstofu-
hald yrði sennilega meiri, er»
sem næmi sjálfum „stóríbúðar-
skattinum".
v. b:
Jeg hef reiknað út, hvað jeg. . ,,
. , Guölaug var fœdd ao Palsbæ a
Iief orðið að greiða í ínnfl.gj. og geltjar narnesi, 13. marsmánaðar árið
vörumagnsfoll af bensíni, sem 1888, dóttir hjónanna Sigríðar Jafets-
jeg hef þurft að nota á árinu dóttur og Sigurðar Einarssonar, frá
1949, á tvær bifreiðar og reynd Bollagörðum, sem var kunnur for-
. , _ „ . i maður og sjósóknari á sioan hluta
ist það veia kr. 18,480.00. I ig aldarmnar Bæði
voru þau hjón
Hjer við bætist þungaskattur komin af hinum bestu og traustustu
af þessum sömu bifreiðum ca. ættum. Guðlaug giftist árið 1908 eft-1
irlifandi manni sínum, Sigurjóni Öl-
afssyni, fyrti skipstjóra. Þeim hjón-
nm varð ekki harna auðið. 6 mánaða
gamlan tóku þau í fóstur Bja'ma
skipstjóra Sigurðsson. þegar faðir
hans, Sigurður Þórðarson, drukknaði
og auk þess fóstruðu þau að nokkru
tvo frændur Sigurjóns.
Guðlaug Sigurðardóttir var merkt
kona og mikilhæf, skapstór, skapföst,
hreinlynd og hreinskilin og var sama
hver i hlut átti. Hún var vel greind
og átti virðingu allra þeirra er kom-
Loks er ótalin versta afleið-
ingin, sem lög þessi hafa haft
í för með sjer: Þau hafa verið
og eru hinn versti friðarspillir,
sem vakinn hefur verið upp
hjer á landi. Þau hafa valdið
friðslitum og hatri milli fjölda
manna, sem áður höfðu búið
æfilangt í sátt og samlyndi og
aldrei hefðu óvingast, ef þessi
óheillalög hefðu ekki komið
til. En þetta eru einmitt, eins
og fróðustu menn í lögum hafa
sagt, eitt fyrsta einkenni illra
og vanhugsaðra laga.
Svo er að sjá, sem sumum
þingmönnum vorum sje alls
varnað. Þeir geti aldrei lært
neitt af reynslunni. Hið nýja
lagafrumvarp, sem komið er
fram í þinginu um „Stóríbúða-
skatt“ hefur á sjer alla galla
hinna gömlu húsaleigulaga, neinu
nema hvað hjer er gengið feti
lengra: Heimilishelgin er rof-
in, nýjar launaðar nefndir
Lítil alhugasemd
SKEMMA bóndans heitir ágæt gr» ■ *
í Lesbók Morgunblaðsins frá 22. jah.,
eftir Bergstein Kristjánsson. En höf.
misminnir, að skemmuveggir eða aðr-
ir veggir úr grióti eða þó torf væri á
milli laga hafi verið I«Scjettirr-þv«
slikir veggir komu rjett strax inn um
miðjuna, enda ýttu þeir oft stöfurv
inn á gólf hússins. en duttu oft, þar
sem stafir voru ekki. Allir góðir bygg-
ingamenn byggðu veggina íhvolÍA
eða tunnu laga; má sjá þess enn víða
merki á hlöðuveggjum og t. d. í
skemmunum á Keldum, sem búiísr
eru að standa árum saman án við-
gerðar með minnst 12 þuml. -þy-kLui
torfþaki. Best var að veggirnir --yrðii
lóðrjettir frá undirstöðu til efsta lagí^
en hjá mörgum hepnaðist það ekki;
svo tóftin varð ekki ósjaldan viðari ,- 3
ofan en i þotninn.
Skemmur eru viðast liorfnar. tn
þær voru mjög góð geymshihús
voru gerðar, enda reynsla fyrir þvi
að betra var að geyma hvað eina,
einnig hey undir hellu og torfþök-
um, heldur en undir járnþökum p<*
tyrfð væru. Nú þarf miklu siður sLlc
geymsluhús, því nú er lítið, sem þarf
að gejmia, annað en kartöflur og eitt-
hvað litið at sáltkjöti. 5'iða ílú'orfrð
er t. d. slátur látið í frystihús og er
það ágætt og miklu minna notað al
saltkjöti en áður var og er þetta mikil
búningsbót. Harðfisk og þorskhau—-4
er nú ekki um að ræða illu heilli.
Þá þarf ekki geymsluhús fyrir skyx-
sáina, þar sem miklu mest áf allri
mjólkurframleiðslu landsmanna, er
notað strax sem nýmjólk. Þó furðar
ýmsa á því, áð ekki er búið til smjör
úr sömu mjólkinni. Kornmat og allar
smærri vörur fá nú flestir orðið svt»
að segja daglega, enda kemur fyrir
á sveitabæjum, að ef bílar teppast af
snjó eða vondum vegUm, 'þá el- Oiðið
matarlaust eftir fáa daga. — Lamir
en ekki hjarir mun alment hafa verið
kallað það sem bóndinn smiðaði sjálf-
ur úr venjulegu smíðajámi svo sem
12 þuml. langar eða meira, en vinknl
beygðir kengir á öðrum staf dvra.
Venjulegast mun hafa verið 1—1 Ya
bil á milli borða í undirþili og kirkju-
veggjum og listinn 3 og i hæsta lag*
4 þuml. breiður. Annars er nauðsyn
legt að halda til haga öllum gömlum
háttum og siðum, einnig hinnar ný-
liðnu fortíðar ef ske kynui, að bama,
bamabörn þeirra sem nú lifa gfm n j
sjer tima til að glugga eitthvað i þ\ i
eða ef það breyttist það ástand, sem
nú ríkir, að engirm megi vera ð
ust i kynni við hana. Á heimili var J verða skipaðar, skrifstofur sett
Framh. á bls. 12. ar á stofn og „fulltrúar“ látnir
Björn Guðimindsson.

HANNES GUÐMLNDSSON lidl.
málflutningsskrifstofa
Tjamargötu 10. Simi 80090.
'IMIIMMMil
IMMIIMMIM