Morgunblaðið - 18.11.1953, Blaðsíða 6

6
MORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 18. nóv. 1953
HSjcmsvel! rúmíiggjandi sjúklinga

íinimfugur i dag:
Bragi Ólafsson, héra
í sjúkrahúsi við smábæinn Laren í Hollandi hefur verið tekin upp nýbreytni, sem mun einsdæmi að
gert hafi verið í sjúkrahúsi. Sjúklingarnir, rúmliggjandi, hafa stofnað munnhörpuhljómsveit, — en
einnig er leikið á lútur og trommu. í hljómsveitinni eru jafnt konur sem karlar og einnig unglingar.
Hljómsveitarstjórinn er einnig rúmliggjandi. Hér sést klutí hljómsveitarinnar.
iiristmann Guðmundsson skrifar um
Sagnaþætti Fjallkonunnar
SAGNAÞÆTTIR
FJALLKONUNNAR
Jón Guðnason sá um
útgáfuna.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs.
ÁRIÐ 1884 var stofnað nýtt blað
í Reykjavík. Nefndist það „Fjall-
konan“ og ritstjóri þess var ung-
ur Þingeyingur, Valdimar Ás-
mundsson. Hann varð síðar
þjóðkunnur fyrir marga hluti
góða, en einkum þó afskifti sín
af íslendingasögum, er Sigurður
Kristjánsson gaf út. Bjó Valdi-
mar þær til prentunar, og er
ekki ofmælt það, sem Jón Guðna-
son segir í formála, að útgáfa
þeirra hafi verið eitt hið þarf-
asta verk, sem unnið hefur verið
fyrir bókmenntir þjóðar vorrar
á síðari tímum.
Valdimar Ásmundsson var lítt
settur til mennta, mun aðeins
hafa notið tilsagnar nokkrar vik-
ur, fram yfir barnalærdóm þeirra
tíma, sem oftast var af skornum
skammti. En menntunar aflaði
hann sér eigi að síður og vakti
snemma á sér athygli með ýms-
um ritstörfum. Meðal annars gaf
hann út „Ritreglur handa byrj-
endum“, er hann var tuttugu og
sex ára gamall. Var kver það
svo vel úr garði gert, að það
var notað sem aðalkennslubók í
íslenzkri málfræði handa byrj-
lendum í meira en aldarfjórðung.
Þótt ,,Fjallkonan“ væri lítið
blað, var hún furðulega fjöl-
breytt að efni, og náði brátt
miklum vinsældum. — Mér er
hún minnisstæð frá fyrstu
bernskuárum mínum, því afi
minn hafði haldið henni saman
og mun hafa átt hana mestalla.
Las ég margt í henni, en einkum
sagnaþættina, og var mér mikil
ánægja að rifja þá nú upp, eftir
nálega fjörutíu og fimm ár. —
Mun svo fleirum fara, að lestur
bókar þessarar veiti þeim gleði,
því hún er að mörgu merk, og
sagnaþættir úr þjóðlífinu eiga
hér miklum vinsældum að fagna,
sem lofsvert er og gott.
Þótt Valdimar Ásmundsson
hafi safnað sögum þessum og!
birt þær hefur hann skráð fæst- j
ar þeirra sjálfur, því víðast er
annarra höfunda getið. Þó eru |
þarna nokkrar, sem ekki eru j
„feðraðar", og auk þess ýmsar |
greinar fróðlegar, er birtust í
„Fjallkonunni“. Ein þeirra er i
Valdimar Asmundsson
ritstjóri Fjallkonunnar.
eftir Jónas skáld Hallgrímsson
og fjallar um íslenzka kvenbún-
inginn, vel rituð og skemmtileg.
Margir af þáttunum eru mjög vel
færðir í letur og í þeim ágætar
mannlýsingar, t. d.: „Þáttur af
Guðmundi ríka í Brokey“ Guð-
mundur þessi arfleiddi Ftihr-
mann amtmann að maurum sin-
um, en Fuhrmann klæddist ís-
lenzkum bændabúningi í þakk-
lætisskyni, 'á ferðum sínum, og
hafði minningu Guðmundar
mjög í heiðri. Fúhrmann þessi
var, eins og kunnugt er, ein aðal-
persónan í hinu jllræmda
Schwartzkopf-máli, og ekki naut
hann arfsins lengi, því hann
andaðist á Bessastöðum árið
1735. — í bókinni eru og þættir
af Ragnheiði Brynjólfsdóttur og
Jóni Indíafara, smásögur um
Skúla landfógeta og ævisaga
hans, er hann hefur sjálfur ritað
á dönsku. Þá er vel gerður þátt-
ur um Sjöundármál og tildrög
þess; skemmtilegar sögur um
skrítna menn og sterka; sagt er
frá brúðkaupi Eggerts Ólafsson-
ar; ennfremur þáttur af Jörundi
hundadagakonungi og tilfærðar
auglýsingar þær, er hann lét upp
festa í Reykjavík; merk saga um
dráp Spánverja í ZEðey érið 1615;
testamennti Guðbrandar biskups,
og smásögur um Bjarna Thorar-
ensen. Þarna er og margs konar
fróðleikur, sem fengur er í, t. d.
greinin: „Missir dýrgripa úr
landi“, sem segir frá því hversu
Danir hafa rænt og rúið land
vort að flestu því, er hér fapnst
fémætt, ekki sízt handritum og
bókum fornum. Er það sorgleg
saga, en rétt að menn geri sér
grein fyrir efni hennar, svo eng-
inn efist um siðferðilegan rétt
vorn til handritanna, sem nú er
deilt um.
Öll er bók þessi hin ágætasta,
á sínu sviði, og mikill fengur að
henni því hún geymir ýms verð-
mæt brot úr menningarsögu
vorri. Frágangurinn er vandaður
og smekklegur. — Jón Guðnason
hefur ritað fróðlegan formála og
tekið þar samari í stuttu máli
ævisögu Valdimars Ásmundsson-
ar, auk þess sem hann gerir grein
fyrir útgáfu sagnaþáttanna.
Ágrip af sögu
ariKianna
kornið út á íslenzku
NÝLEGA er komið út á íslenzku
Ágrip af sögu Bandaríkjanna
sem Upplýsingaþjónusta Banda-
ríkjanna gefur út. — Bókin sem
er prentuð á myndapappír og er
um 170 blaðsíður að stærð er hin
prýðilegasta að öllum frágangi,
smekkvís og vönduð og skreyta
hana fjölmargar skemmtilegar
myndir.
Ágrip af sögu Bandaríkjanna
er í 7 köflum og í henni er saga
Bandaríkjanna rakin í stórum
dráttum allt til okkar daga. —
Höfundur bókarinnar er Frances
Frideman og samdi hann rit sitt
í samráði við færustu sögupró-
fessora Bandaríkjanna. Þórður
Einarsson fulltrúi hefur þýtt
bókina og leyst það verk sitt af
hendi ágætavel. Er mikill fengur
að þessari bók og ættu allir þeir
sem vilja kynna sér sögu vold-
ugasta lýðræðisríkis vorra tíma
að lesa hana.
FIMMTUGUR er í dag góður
og gegn Árnesingur, Bragi Ól-
afsson, héraðslæknir á Eyrar-
bakka. Hann var fæddur 48. nóv.
1903, í Keflavík í Gullbringu-
sýslu, sonur Ólafs Ófeigssonar,
verezlunarstjóra þar og konu
hans Þórdísar Einarsdóttur frá
Kletti í Geiradal. Var Ólafur
verzlunarstjóri sonarsonur Ófeigs
Vigfússonar hins ríka, bónda á
Fjaalli á Skeiðum. Eru nú af-
komendur Ófeigs Fellsbónda
orðnir margir um Suðurland, vel
gefið og merkt sæmdarfólk.
Tvítugur að aldri lauk Bragi
stúdentsprófi og prófi í læknis-
fræði 6 árum síðar. Upp þaðan
stundaði hann framhaldsnám í
Þýzkalandi um skeið. 19. nóv.
1929 kvæntist hann frændkonu
sinni, Sigríði Jónsdóttur, systur-
dóttur séra Ófeigs í Fellsmúla,
2. maí dag 1934 var honum veitt
Hofsóshérað og þiónaði því til
nýjárs 1945, er hann var skipað-
ur héraðslæknir í Eyrarbakka-
héraði. En þar hefur hann ver-
ið læknir síðan.
Hér hefur verið stiklað á stóru,
er rakin hefur verið hin ytri
atburðaröð í ævi læknisins. En
hann á um það sammerkt öllum
ágætismönnum, að slík tímasetn-
ing atburða gefur litlar upplýs-
ingar um manninn sjálfan, mann-
gerð hans og mannkosti. Mér
veerður nú, í rmnningunni, reik-
að til þeirra stunda, er ég naut
kynningar hinna ágætu læknis-
hjóna, meðan þau voru búsett í
Hofsósi. Þau unnu sér þar skjótt
almennar vinsældir. Bar margt
til þess, að svo hlaut að verða,
og þó einkum glæsimennska
þeirra, góðar gáfur og miklir
mannkostir. Læknirinn reyndist
prýðilega vaxinn starfi sínu,
ágætur læknir og harðfengur
ferðamaður. En læknisfereðir á
þessum slóðum eru torsóttar um
vetur, því að héraðið er vítt og
venjulega snjóasamt. Einkum
mun hinum gömh’. héraðsbúum
Braga læknis í ljósu minni, hve
auðveldlega honum tókst að
vinna trausts fólksins, sem til
hans leitaði. Má í því sambandi
j minna á orð granna míns, sem
hafði leitað til hans sjúkur:
I „Hann er þess konar maður nýi
! læknirinn okkar, að hver maður
hlýtur að gleyma sjúkdómi sín-
um og fá nokkurn bata við það
eitt að sjá hann og eiga við hann
tal“.
Þótt ég beri raunalega lítið
skyn á lækinsfræðileg efni, hugsa
ég, að starf lækr.a muni vera
tvíþætt: læknislist og læknavís-
indi. Má hvorugs án vera, ef vel
á að duga. Mun það ljóst vera,
að læknavísindi koma að litlu
haldi þeim lækni, sem lítt er til
fallinn að vinna traust sjúklinga
sinna. Læknar þurfa, öllum
mönnum fremur, að vera mann-
skyggnir og laðandi, léttir í svör-
um og flytja með sér þrótt og
hressingu þjáðum mönnum og
hrelldum. Þessir kostir allir eru
Braga lækni meðfæddir eigin-
leikar.
Víst á ég margra yndisstunda
að minnast frá því er ég var
gestur þeirra góðu læknishjóna
í Hofsósi. Stórar kaffidrykkjur
j á mína hlið, en frábær gestrisni
þeirra, gefa þessum stundum
| gleggst svipmót í minningur.ni.
I Læknirinn, hinn víðförli maður
og skyggni mannkönnuður og
i hugkönnuður, hafði þar jafnan
svo miklu að miðla, að ég fór
frá honum hverju sinni betri
maður og bjarsýnni en ég var,
j er ég kom til hans. Þessar stundir
þakka ég af alhug ásamt öllum
j öðrum samskiptum og óska, fyrir
mína hönd, fjölskyldu minnar og
sveitunga, læknisfjölskyldunni
giftu og gengis um ókomin æfi-
ár.
Kolbeinn Kristinssson.
BRAGI Ólafsson, héraðslæknir
á Eyrarbakka er fimmtugur í
dag.Það má segja að þetta sé ekki
hár aldur, enda er maðurinn fríð-
ur og föngulegur ennþá.
Kynni okkar Braga hófust fyr-
ir nær 20 árum, eða 12. maí 1934,
var ég þá svo heppinn að bera
hann á bakinu inn í Hofsóslækn-
ishérað, í fyrsti skipti, er hann
kom þangað. Bragi kom þá frá
Siglufirði með opnum vélbáti í
kalsa veðri. Kaldur og hrakinn
steig hann fyrst fæiti í þetta
hérað, en þar átti hann eftir að
ylja mörgum um hjarta með vel
heppnuðum læknisaðgerðum og
drengilegri og góðri framkomu.
Okkar kynni hófust þann 12.
dag maímánaðar, en þau áttu eft-
ir að verða að halclgóðri vináttu,
sem vonandi mun endast æfi-
langt. Ég varð brátt heimagangur
á heimili læknishjónanna og ætíð
var viðmótið og handtökin hin
sömu og hlýju. Mér og mínu
mannmarga heimili hefir Bragi
veitt mjög marga og góða læknis-
hjálp, sem vart er hægt að þakka
sem skyldi, munu og áreiðanlega
margir segja og hugsa svipað og
ég á þessum tímamótum í lífi
hans.
Læknarnir eiga svo mikil ítík
í hjörtum fólksins sem alla jafna
treysta þeim til fulls og leggja
ekki ósjaldan líf sitt í þeirra
hendi, þegar læknirinn er þá líka
góður drengur að allra dómi, þá
er það ekki að furða, þó mörgum
verði nú hugsað með hlýju og
þakklæti til Braga læknis. Ég
er ekki í vafa um að ef austur-
skagfirðingar væru nú það hand-
leggjalangir, að þeir næðu suður
yfir fjöllin, þá myndi Bargi verða
handsár að kveldi eftir mörg föst
og hlý handtök, en hugurinn flýg-
ur þó og mun áreiðanlega ylja
ykkur, Bragi og frú Sigríður.
Ég sjálfur á svo margar góðar
minningar frá okkar skiptum,
að of langt yrði upp að telja hér,
en það veit ég, að Bragi efast
ekki um hug minn til þeirra
hjóna, og gott vinarþel er þó allt
af nokkurs virði í þessum heimi.
íbúar Hofsósslæknishéraðs óska
Braga lækni og fjölskyldu hans
allrar blessunar.
Björn, Bæ.
Kosning Iðnráðs
siendur rnl yfir
KOSNING fulltrúa til Iðnráðs
Reykjavíkur fer fram í þessum
mánuði. Kjósa skal einn fulltrúa
fyrir hvert félag sveina og meist-
ara í hverri iðngrein.
í byrjun næsta árs verður svo
aðalfundur iðnráðsins haldinn, og
koma þá hinir nýkjörnu fulltrú-
ar saman.
EGGERT OLASSEN og
GÍJSTAV A. SVEINSSON
hœstaréttarlöfanenn.
Mnhamri við Templaranuut.
Sími 1171
1