Morgunblaðið - 02.12.1953, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLADIÐ
Miðvikudagur 2. des. 1953
Giiðiti. GuðimindssM
Núpi í Fljótshlíð 70 úra djúp
en
dökk og
ma er
éá
HINN 5. okt. s.l. var Guðmundur
í Austurbænum að Núpi sjötugur.
Komu margir þann dag að
Núpi til þess að óska afmælis-
barninu heilla. Barst fjöldi
skeyta og ýmáar góðar gjafir frá
vinum þessa heimilis. Guðmund-
ur er fæddur að Núpi 5. okt. 1883.
Hefir hann dvalið þar alla tíð
og unað vel sínum hag. Ættmenn
Guðmundar hafa búið á jörðinni
hver fram af öðrum og hefir mér
verið sagt að Guðmundur sé 5.
maður í beinan karllegg, sem býr
á jörðinni. Það er engin furða
þótt menn taki tryggð við jarðir
eins og Núp í Fljótshlíð. Þar fylg-
ist að mikill og góður jarðar-
gróði, enda er Fljótshlíðin e t. v.
gróðursælasta sveit landsins.
Jörðin er sérstaklega vel í sveit
sett og liggur vel við samgöngum
. og síðast en ekki sízt er náttúru-
fegurð meiri á þessum slóðum en
víðast annarsstaðar hérlendis.
Guðmundur giftist 1925 ágætri
konu Katrínu Jónsdóttur frá
Hólmahjáleigu í Austur-Land-
eyjum. Hefir hún eins og vænta
mátti verið ómetanleg stoð og
hjálparhella í erfiðleikum, sem
þessi hjón áttu í meðan þau voru
að koma upp hinum stóra en
mannvænlega barnahóp.
Ég veit ekki hvort ég hefi leyfi
til að segja að þau hafi átt í erfið-
leikum, svo æðrulaus og skapföst
sem þau bæði eru. En ég tel mjög
líklegt, þrátt fyrir óvenjulegan
dugnað og ráðdeild hafi þau átt
við ýmiskonar erfiðleika að
stríða, þegar börnin voru öll lítil
og þurftu alls með frá foreldr-
unum. Guðmundur og Katrín
byrjuðu búskapinn snauð af fjár-
munum. Þau eignuðust 10 börn,
sem öll eru mannvænleg og upp-
komin. Eitt fósturbarn eiga bau
einnig, sem þau hafa gengið í
foreldrastað. Miklu verki hafa
þau vissulega lokið og er því
eðlilegt að mér og öðrum detti í
hug að svo mikið starf verði ekki
unnið án þess að leggja mjög hart
að sér. Þá voru ekki tryggingar
eða styrkir og hefði á þeim tím-
um þótt fjarstæða að veita styrk
til uppeldis barna eins og nú er
gert. Hefði það eigi að síður alltaf
verið réttmætt, þótt það verði
nú að teljast öfgakennt að greiða
styrk með 2. barni.
Guðmundur og Katrín á Núpi
hafa verið samhent um að bæta
og byggja upp á jörðinni. Ibúðar-
hús og peningshús hafa öll verið
endurbyggð og eru nú reisuleg og
1 í bezta lagi. Túnið er vel slétt og
fóðrar að mestu leyti það stóra
bú sem nú er að Núpi.
Allar framfarir og nútíma
tækni hefir þetta heimili tileink-
að sér og geta þessi ágætu hjón,
sem nú verða að teljast roskin,
þótt ungleg séu, verið ánægð
með þann árangur, sem þau hafa
náð með mjklu og góðu starfj.
Vil ég enda þessar fáu línur
með því að óska þeim til ham-
ingju með starfið ailt og þeirra
efnilega og mannvænlega hóp
ungra kvenna og karla, sem eru
þeim alltaf til ómetanlegrar
ánægju og munu ef með þarf
veita öldruðum foreldrum skjól
og aðstoð eftir því sem í mann-
legu valdi stendur að veita.
í. J.
Innilega þakka ég öllum þeim, er sendu mér gjafir
og skeyti á 75 ára afmæli mínu.
Jón Runólfsson.
Steinholti 16 við Seljalandsveg.
k :
Ríó-kafíi
Ágæt tegund, fyrirliggjandi.
ÓLfitr CjíJason & Co. h.f
Hafnarstræti 10—12 — Sími 81370.
MBL. kom fyrir nokkrum dög-
um að máli við Jón Þ. Björnsson,
fyrrv. skóíastjóra á Sauðárkróki,
en hann er nýkominn heim úr
fjögurra mánaða ferðalagi til
Vesturheims. Jón lét af skóla-
stjórastarfinu s. 1. ár, 71 árs að
aldri og hafði þá gegnt kennslu-
störfum um réttrar hálfrar ald-
ar skeið. Hann er enn hress í
anda og léttur í spori — enga
uppgjöf á honum að sjá.
ÁTTI ÆRIÐ ERINDI
— Hvað kom þér helzt til að
leggja upp í þessa miklu reisu,
kominn á áttræðisaldurinn? spyr
ég Jón. Hafðirðu komið til Vest-
urheims áður?
— Nei, ég hafði aldrei farið
vestur um haf áður, en er hins
vegar Norðurlöndunum vel kunn
ugur. Já, víst var þetta í nokkuð
mikið ráðizt — en mér fannst
ég eiga ærið erindi, þ. e. ég á
tvö af 10 uppkomnum börnum
mínum búsett í Ameríku, Björn,
sem er læknir í Manitoba
(Benito) og Ragnheiði Lilju, semj
er húsmóðir suður í Missouri í
Bandaríkjunum. Ég varð sam-
ferða Vestur-íslendingunum, er
þeir héldu heimleiðis héðan 26.
- segir Jón Þ. B jörnsson f yrrv. skólastj.
nýkoininn úr Ameríkuför
um sérstaklega milt og gott.
Landið er ríkt og gjöfult, moldin
dökk og mjúk. En bændurnir
hafa samt sína örðugleika og
áhyggjur við að stríða. Þeir fá
ekki markað fyrir uppskeruna,
sitja með hlöðurnar fullar af ó-
seldu korni, jafnvel frá fyrra
árs uppskeru. Þetta var bænd-
unum mikið og alvarlegt vanda-
mál.
HEIMSOTTI SKOLA
OG KIRKJUU
— Segðu mér, heimsóttir þú
ekki einhverja skóla þarna fyrir
vestan.
— Jú, ég kom í allmarga barna
skóla, átti tal við kennara og
nemendur og hafði af því mikla
ánægju, þó að ég kynntist ekki
sjálfu kennslustarfinu, svo að
þarna í Benito, með allskonar nokkru næmi. Yfirleitt virtust
útúrdúrum, lagði ég leið mína mér skólarnir fullkomnir og
suður á bóginn á ný — til borg- mjög vel að börnunum búið.
arinnar St. Charles í Missouri (Einnig kom ég í margar kirkj-
júlí til New York. Þar stóð ég ] fylki, nálægt stórborginni St. ur. Að því er ég komst næst er
Jón Þ. Bjömsson.
Leiluðu vars
HAMBORG, 30. nóv. — Útvarps-
stöðvar við Norðursjávarströnd
Þýzkalands vöruðu í dag skip við
miklum stormi sem búast mætti
við á Norðursjó. — Minni skip
leituðu vars í höfnum.
— NTB-Reuter.
BEZT AÐ AVGLÝSA
I MORGUNBLAÐINU
við í tvo daga og hélt síðan til
Winnipeg og dvaldi þar í eina
ijóra daga, þar til hinn 3. ágúst,
að ég fór til Gimli og var þar á
íslendingadeginum.
ÍSLENDINGADAGURINN
í GIMLI
— Og þar hefir verið mikið
um dýrðir?
— Ó, já dagurinn var mjög
hátíðlegur og ánægjulegur, en
ekki fannst mér hann samt nógu
íslenzkur, þegar það er haft í
huga, að þetta er eini dagur árs-
ins, sem helgaður er sérstaklega
íslandi og íslendingum. Mér
fannst, að enskan hefði full mik-
ið vald yfir deginum — að ís-
lenzkan væri í skugganum. Lát-
um svo vera, að fjalldrottningin
ein beri skautbúninginn, en held-
ur lítið fannst mér að sjá aðeins
eina unga konu í íslenzkum upp-
hlutsbúningi og enga í peysu-
búningi. Nei, íslendingadagurinn
að Gimli ætti að vera ennþá ís-
lenzkari.
Louis, rétt á takmörkunum, þar safnaðar- og trúarlíf nokkuð öfl-
sem fljótin Missisippi og Missouri ugt og lifandi. Það sem mér
koma saman. Sú ferð tók okkur t fannst helzt einkenna kirkjulíf-
ekki minna en heila sex daga ið eru hinir mörgu trúarflokk-
í fólksbifreið. Fjarlægðirnar eru ar, sem iðka trú sína með meira
óskaplegar í þessu stóra landi, eða minna mismunandi hætti. í
eins og m. a. má marka af því Benito, t. d., sem er smáþorp,
að Manitoba-fylki eitt er sex sinn fjórum sinnum minna en Sauðár-
um stærra en allt ísland. Mér ( krókur, eru 4 sjálfstæðir trúar-
ofbauð líka hraði farartækj- flokkar, sem hver fyrir sig hef-
anna á þjóðvegunum — vill til,
að þeir eru alilr breiðir og stein-
steyptir — en hvað um það virt-
ir sitt sérstaka guðshús.
Svo kom ég einnig í marga
Rotary-klúbba í ferðinni og var
ist mér slysahættan feykileg af hvarvetna tekið með miklum
öllum þessum heimskulega æðis- ágætum. Talaði ég þar nokkrum
sinnum um ísland og fékk jafnan
gangx.
Þarna í St. Charles var ég
rúman mánuð hjá Ragnheiði
dóttur minni, fór þaðan norður
til Chicago, síðan flugleiðis til
Winnipeg til Benito á ný og svo
þaðan fljúgandi heim til Fróns
um Winnipeg og New York.
prýðilegar viðtökur.
SAKNAÐI ISLENZKA
VATNSINS
I SVANARDAL
Frá Gimli lá leiðin til Benito,
sem er smábær í norðvesturhluta
Manitoba-fylkis, til Björns son-
ar míns.
Þetta er mikið og mannmargt vel> yfjrleitt vel að því búið. *Þó
hérað, kallað Swanriver Vailey.vil ég ekki segja) að við höfum
eða Svanáidalui, eins og Is- ekki ýmislegt fram yfir. Hið flata
lendingar kalla hann. Reyndar jarl(jsjag j héruðum þeim, seiri ég
sá ég nú tæpast nokkra dalsmynd fér um gerir f_ d. mjög erfitt
á honum. Svanafljótið agoast fyrir um öflun neyzjuvatns. Það
þarna að visu um það, sem á að ekki nema hinar stærri borg.
heita dalbotninn með lagog svip- | ir sem hafa efni á að dæla vatn.
lítil hæðadrög til beggja handa.' inu af jafnsléttunni upp a við j
A FUNDI I S. Þ.
— Og hvað fannst þér um risa-
borgina New York?
— Þetta er fjarskalega stór-
kostleg borg á allan hátt. Það,
sem mér er einna minnisstæðast
þaðan er heimsókn í bækistöðv-
ar Sameinuðu þjóðanna. Mig
— Og hvernig leizt þér á lífið , hafði lengi langað til að koma á
— og fólkið þarna vestra? I þann stað, og svo heppinn var
— Yfirleitt mjög vel, þó að ég, að mér gafst kostur á að vera
talsvert sé það ólíkt því, sem við á fundi í Öryggisráði og einnig
eigum að venjast hér heima. I í Stjórnmálanefndinni. Þótti mér
— Lífsþægindin meiri en hjá það ákaflega skemmtilegt og
okkur? | fræðandi.
— Fólkinu virðist líða mjög
— harla ólíkt norðlenzku dölun-
um með sínum háu og tignar-
legu fjöllum.
MARGIR INNFLYTJENDUR
— Er mikið um íslendinga
þarna í Svanárdal?
— Allmargt er af þeim, marg-

þrær, þannig að rennandi vatn
fáist. í smærri bæjum og til
sveita er enn haft gamla lagið á
hlutunum, fólkið sækir vatnið í
brunna og í sumarhitunum er
mjög erfitt að fá gott og kalt
vatn. Reynt er að kæla það með
, ís — en aldrei jafnast það til
ir hverjir gildir myndarbændur. hálfs á við tæra og yndislega
Annars hafa a seinni árum ver- uppsprettuvatnið isjenzka.
ið mikil brögð að þvi, að útlenn-
ingar hafa flutzt í héraðið og
keypt upp jarðirnar. Aðallega KANN BETUR VIÐ
eru það Pólverjar, Hvítrússar og ÍSLENZKU HÚSIN
Gyðingar. Ber mikið á þessum
ínr.flytjendum, t. d. er svo margt
um Rússana, að sonur minn, sem
þarna er héraðslæknir, verður
Ekki var ég heldur séi'lega
hrifinn af amerísku húsunum,
kanrj betur við þau íslenzku.
Meirihluti þeirra eru byggð úr
'J/ S í i'Ejirnarcafé á fimmtudagskvöld *
3. des. kl. 8,30.
Skemmtiatriði: 1 5 , , ,,, , v ;
Skuggamyndir, Lausavísur o. fl. — Góð hljómsveit. I
að hafa rússneskan túlk, sem timbri að minnsta kosti út til
taláð geti við hina rússneskiji sveitanna, enda eru þarna hrein
íbúa, sem yfirleitt skilja ekk-i ógrynni af viði.
— Þú hefir verið þarna um
uppekerutímann?
— Já, hún var með bezta móti
i ár. Sumarið þarna vestra var
óvenjulega heitt og þurrt og
erisku.
FJARLÆGÐIRNAR ÓSKAP;
LEGAR — HRAÐINN ^ ![i
ÆDÍSGENGINN , ' Blsl
Eftir um fimm vikna dvöl.haustið djf það sem af er vetrin-
10 HÆDIR UPP AÐ TÁNUM!
Nú, annað, sem mér þótti mik-
ið til um, var hin mikla Frelsis-
stytta á Manhattan eyjunni. Mér
þótti hún langtum tilkomumeiri
og mekrilegri en hæstu skýja-
kljúfarabáknin. Við fórum í 10
hæðir upp að tánum á henni ög
aðrar 12 upp eftir skrokknum.
Um 20 manns geta staðið í einu
innan við enni hennar og 10—12
manns í uppréttum handlegg
hennar, reyndar var okkur bann-
aður aðgangur að honum.
HÆSTA BYGGING NEW
YORK 1896
Síðasta kvöldið, áður en ég
hélt heim frá New York kom
ég í kirkju eina, stóra og undur-
fagra, sem árið 1896 hafði verið
hæsta bygging borgarinnar. Nú
stendur hún þar á götubotni, um
kringd og yfirskyggð af risavöxn
um skýjakljúfurum á allar hlið-
ar. Mér varð á að hugsa, að
þarrtá sæju Ameríkumenn
„symböl“ sítt — hvort ekki væri
hættá á, að þeir í allri sinni efnis
hyggju 'glati og grafi niður það,
sem helgast er — þannig, að það
hverfi fyrir hinu. — Þetta snart
mig einkennilega.
,'lií Franxh. & bls. 12