Morgunblaðið - 02.12.1953, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 2. des. 1953
MORGVNBLAÐIÐ
11
Nf bók, „Lífið og ég“ eftir
ins komnar út I Fggert Stefánsson, nýkrnnin út
FÉLAGSBÆKUR Bókaútgáfu
Menningarsjóðs og Þjóðvinafé-
iagsins fyrir þetta ár eru nú allar
komnar út. Bækurnar eru þess-
ar: Þjóðvinafélagsalmanakið
1954, skáldsagan „Musteri ótt-
ans“ eftir Guðmund Daníelsson,
. skólastjóra, „Suðurlönd" eftir
Helga P. Briem, sendiherra, And-
vari, 78. ár, og kvæði Eggerts Ól-
afssonar. — Félagsmenn fá þess-
ar fimm bækur, samtals 804 bls.,
fyrir 55 kr. ársgjald.
Þjóðvinafélagsalmanakið kem-
ur nú út í áttugasta sinn. Fremst
i því er dagatal svo sem venju-
lega, ásamt töflum um flóð og
yfirliti um myrkva árið 1954.
Sérstök grein er um almyrkva á
sólu 30. júní 1954 og fylgja henni
tvær skýringarmyndir. I grein-
inni segir m.a.: „I almanakinu
1953 er skrá um meiri háttar sól-
myrkva á íslandi á tímabilinu
700—1800. Almyrkvar eru þar
alls taldir 11, eða einn á öld að
m'eðaltali. Hér á landi hefur sól
almyrkvazt eir.u sinni eftir 1800;
það var 17. júlí 1833. Svo fátíðir
atburðir vekja að sjálfsögðu at-
hygli, og mun svo enn verða um
almyrkva þann, sem mun eiga
sér stað 30. júní á þessu ári og
sést hér á landi“. — Annað efni
almanaksins er þetta: Ritgerð um
ameríska lækninn W. Gorgas og
Panamaskurðinn eftir Níels P.
Dungal, prófessor, Árbók íslands
1952, eftir Ólaf Hansson, mennta-
skólakennara, íslenzk ljóðlist
1918—1944 (Skáld nýrra tíma
II) eftir Guðmund G. Hagalín,
rithöfund, Kaflar úr hagskýrsl-
um og nokkrar smágreinar. All-
margar myndir eru í almanakinu.
Skáldsagan „Musteri óttans“,
eftir Guðmund Daníelsson, skóla
stjóra, er 180 bls. að stærð. Þetta
er tíunda skáldsaga Guðmundar.
Einnig hafa komið út eftir hann
tvær ljóðabækur, tvær ferðasög-
ur, eitt leikrit og eitt smásagna-
safn. Bókaútgáfa Menningarsjóðs
hefur ekki áður gefið út sem fé-
lagsbók ákald^gu eftir íslenzkan
höfund.
Æðarvarpsrækt, eftir Ólaf Sig-
urðsson, bónda. — Ritstjóri al-
manaksins og Andvara er dr.
Þorkell Jóhannesson.
Kvæði Eggerts Ólafssonar eru
tólfta bindið í bókaflokknum „ís-
lenzk úrvalsrit". í því eru rúm-
lega 50 kvæði og vísur, m.a. allt
kvæðið ,,Búnaðarbálkur“. Vil-
hjálmur Þ. Gíslason, útvarpsstj.,
hefur séð um útgáfuna og skrif-
að ritgerð um kvæði Eggerts.
Auk þessara félagsbóka hefur
bókaútgáfan gefið út í ár 3 auka-
félagsbækur, sem félagsmenn fá
við hagkvæmara verði heldur en
í lausasölu. Þessar bækur eru:
Andvökur Stephans G. Stephans-
sonar, I. bindi, Sagnaþættir Fjall
konunnar og Saga íslendinga í
Vesturheimi, V. bindi.
— Áttræð
Framh. af bls. 6.
minnast á þá höfðingulegu gjöf,
sem það nýlega gaf til fæðing-
ardeildarinnar, sem bráðlega
mun taka til starfa í hinum
myndarlegu húsakynnum að Sól-
vangi.
Það er stutt siðan að ég hlust-
aði á útvarpsþátt frá glæsileg-
asta skipinu okkar, Gullfossi.
Þar mælti m. a. elzti farþeginn
um borð nokkur orð og var það
enginn annar en hún Guðbjörg
okkar, sem var þar á ferðinni,
hress í anda eins og endranær.
Ég minntist þess þá, að hún hafði
ekki löngu áður farið um þver og
endilöng Bandaríkin og nokkru
áður höfðum við hjónin verið
með henni í Kaupmannahöfn í
svo miklum hita, að okkur þótti
nóg um, en Gugbjörg var eins
kvik og hress í peysufötunum
sínum eins og hún var vön að
vera hér heima. Sumir munu
máske álíta, að það sé kunningj-
um Jónasar bróður hennar, þess
mæta manns og læknis, að þakka I
hve gamla Elli hefir lítil áhrif
haft á hana, en bezt gæti ég trú- J
að því, að skapgerð hennar og ’
eðlileg hófsemi hafi þar mestu
um ráðið. En hver svo sem
ástæðan er, þá er það staðreynd,
að frú Guðbjörg er eins og radí- |
um, það geislar frá henni orku
án þess maður verði þess var,'
að nokkur eyðsla fari þar fram. j
Við erum mörg, Guðbjörg mín, '
sem þökkum þér samverustund- j
irnar og hin margvíslegu og
heilladrjúgu störf þín. Vonum ,
við, að áframhald verði á hvoru
tveggja sem lengst.
Gleðileg komandi ár!
Bjarni Snæbjörnsson.
EGGERT Stefánsson, söngvari átti í fyrradag tal við fréttamenn og
skýrði þeim frá nýrri bók eftir sig, sem er nýkomin út. Nefnist
hún „Lífið og eg, III“. Fjallar hún eins og hinar bækur hans tvær
í sama bókaflokki, um líf Eggerts og listamannsferil og ýmsar
hugleiðingar í því sambandi.
í NEW YORK 1925
Bókin hefst á frásögn frá dvöl
söngvarans í New York árið 1925,
um tónlistarlífið eins og það var
þá í hinni miklu heimsborg. Þar
eru og hugleiðingar um Banda-
ríkjaforsetana Wilson og Jeffer-
son, starf þeirra og hugsjónir.
Næsti kafli bókarinnar fjallar
um tónlist og rómantík. Síðan
hverfur höfundur til Parísar og
skýrir frá tónlistarsigri sínum er
hann fyrstur íslenzkra söngvara
hélt tónleika í Paris og í London
árið 192"5 og kom einnig fram í
franska og brezka útvarpinu.
Eggert greinir í þessum kafla frá
samveru sinni við ýmsa merka
íslenzka listamenn, sem dvöldu í
París er þetta var.
HEIMA Á ÍSLANDI
Síðari hluti bókarinnar snýst
um tónlistarstarfsemi Eggerts
hér heima, hljómleika í Reykja-
vík 1925.—26 og söngferðalag út
um land. „Á þessum árum —
sagði Eggert — uppgötvaði ég
óm íslands, sem aldrei deyr“.
I þessum kafla er einnig að
finna umsagnir og greinar ís-
lenzkra dagblaða um söngvarann
og list hans.
Bókin er 140 síður að stærð,
prentuð í ísafoldarprentsmiðju.
Á kápunni er mynd af málverki
eftir Gunnlaug Blöndal og auk
þess eru í bókinni tvær aðrar
myndir, önnur af gipsmynd af
höfundi hennar, gerð af Ásmundi
Eggert Stefánsson.
Sveinssyni í París árið 1927 og
hin ljósmynd af Tjörninni í
Reykjavík.
HYGGST SKRIFA 4. BINDIÐ
Eggert kvaðst hafa í hyggju að
skrifa 4. bindið af „Lífið og ég“,
og hefur hann þegar hafið undir-
búning þess. Þá gat hann þess, að
hann og kona hans hefðu mikinn
hug á, að ísland gæti í framtíð-
inni tekið þátt í „Biennale“ sýn-
ingunni, sem er mjög fræg al-
þjóðleg listasýning, sem haldin
er annað hvert ár í Feneyjum.
Björn Ólafs
1342 kr. fyrir 11 réila
Guðmundur Daníelsson
„Suðurlönd“, eftir Helga P.
Briem, sendiherra, er fimmta
bókin, sem kemur út í safninu '
„Lönd og lýðir“. I þessu bindi
segir frá Spáni, Portúgal og
Ítalíu. Sérstakir stuttir kaflar eru
um Andorra, Gíbraltar, San Mar- '
ino, Vatikanríkið og viðskipti ís-
lendinga við Suðurlönd. Bókin er
240 bls. og með 83 myndum.
Efni Andvara, 78. árgangs, er
feem hér segir: Gunnlaugur Cleas- 1
sen, æviminning, eftir Sigurjón
Jónsson, lækni, Á mótum gamals
tíma og nýs, eftir Þorkel Jóhann- 1
esson, prófessor, Milli Beruvikur
hrauns og Ennis, eftir Magnús
Má Lárusson, prófessor, Þættir
um kjör verkafólks á síðari hluta
19. aldar, eftir Böðvar Jónsson,
póst, Landkostir í birtu raun-
sýnnar athugunar, eftir H.H. og
ÞRÁTT fyrir ýmis óvænt úrslit
í getraunaleikjum síðustu leik-
viku, komu 11 léttir fyrir á ein-
um seðli og 10 réttir fyrir á 5
seðlum. Einn og sami þátttakandí
átti 2 af þessum 6 seðlum, og
koma 1342 kr. fyrir 11 rétta og
348 kr. fyrir 10 rétta, eða 1690
kr. fyrir tvo 8-raða seðla. Hann
notaðist við svonefnd einföldunar
kerfi, en þau eru fyllt út í ein-
földum röðum, og gefa örugglega
10-—11 rétta leiki, ef nokkrir ó-
breyttir leikir reynast réttir. —
Nokkur slík kerfi eru sýnd í I
hinni nýútkomnu handbók, l-x-2,
Hvor vinnur? sem fæst hjá bók-
sölum og umboðsmönnum,
Vinningar skiptust jjannig:
1. vinningur: 1126 kr. fyrir 11
rétta (1), 2. vinningur: 160 kr.
fyrir 10 rétta (7), 3. vinningur:
28 ,kr. fyrir 9<rétta <39).
Framh. af bls. 6.
ið í lífinu — sólskinsins, náttúr-
unnar og framkvæmdanna.
Og í þessu sambandi munum
við vinir hans minnast hans
lengst.
Björn Ólafs var kosinn í stjórn
Mjólkurfélags Reykjavíkur fyrir
20 árum og hefur setið í stjórn
þess óslitið síðan, þar af 18 ár
sem stjórnarformaður. Hann tók
við formannssætinu þegar bróð-
ir hans, Guðmundur Ólafs í Nýja
bæ baðst undan því.
Við kveðjum svo þennan fé-
laga okkar, sem við vissum að
hafði einlægan áhuga fyrir vel-
ferð og framgangi félagsins, og
þökkum honum fyrir hið langa
samstarf og óskum honum allrar
blessunar handan við hafið.
Oddur Jónsson.
VINAR er saknað, er ég minnist
Björns Ólafs, skipstjóra frá
Mýrarhúsum. Hann lézt á Landa-
kotsspítala 27. f. m. eftir langa
sjúkdómslegu.
Árið 1885 réðist ég að Mýrar-
húsum, sem vinnumaður til for-
eldra Björns, mun hann þá hafa
verið 6 ára gamall. Frá þeim
tíma hefur haldizt staðföst vin-
átta milli okkar. Strax og Björn
gat farið að starfa byrjaði hann
að hjálpa mér með þau störf, sem 1
mér voru falin, og vorum við í
mörg ár samstarfsmenn bæði sem
unglingar og eins eftir að við
vorum báðir orðnir fullorðnir
menn.
Þegar Björn fór í Stýrimanna-
skólann, ungur að árum, sagði ég
við hann: Mikið langar mig til að
vera með þér í skólanum — en
sjálfur hafði ég engar ástæður
til þess. Þá segir Björn; Ég skal
tala um þetta við hana mömmu.
Eftir samtalið kemur hann til
mín brosandi og tjáði mér, að
þetta væri samþykkt og yrði ég
því skólafélagi sinn í Stýrimanna
skólanum. Á ég því Birni að
þakka það, að ég gat setið við
hlið hans á skólabekknum og
eins að námið gekk mér betur
þar sem við Björn lásum saman
og hann gat hjálpað mér, því að
hann var betur undirbúinn skóla-
gönguna.
Alla okkar löngu æfi hefur
Björn verið boðinn og búinn að
Ijá mér lið bæði í orði og verki,
þegar ég hef til hans leitað. Sama
get ég sagt um konu hans, Val-
gerði, og börnin þeirra, allt hefur
þetta fólk sýnt mér sömu vin-'
semd og vinur minn Björn.
Það mun hafa verið viku fyrir
andlát hans, að ég fékk boð um
það, að Björn langaði að tala við
mig. Fór ég strax á fund hans.
Segir hann þá: Ég kallaði á þig,
vinur minn, aðeins til að kveðja
þig og þakka þér fyrir liðna
daga. Berðu kveðju frá mér til
skipstjóranna, sem mér voru sam
ferða á lífsleiðinni, með þakk-
læti fyrir gott samstarf. Þetta
voru síðustu orðin, sem ég heyrði
vin minn, Björn Ólafs, mæla.
Öllum er mikil eftirsjá að slík-
um manni, sem Björn Ólafs var,
en sárastur er þó söknuðurinn
sjúkri eiginkonu hans, börnum
og systrum. Ég votta þeim öllum
mína innilegustu samúð.
En minningin lifir þó maðurinn
deyi.
Far þú í friði friður guðs þig
b’essi. Hafðu þökk fyrir allt og
allt.
Sigurður Gunnlaugsson.
Hallgrímskirkja !
Góðir íslendingar!
j HALLGRÍMSKIRKJA á Skóla-
i vörðuhæð kallar til ykkar um
, hjálp. Hún þarf sannarlega á því
, að halda, að þið bregðizt vel við.
I Hallgrímskirkja er landskirkja,
sem öll þjóðin á að reisa guði
til dýrðar og sjálfum sér til ó-
blandinnar ánægju og heiðurs.
Eiginlega hefði þjóðin átt að
reisa Hallgrímskirkju í minningu
um fullveldi íslands, en því mið-
ur bar hún ekki gæfu til þess,
þó eiga íslendingar engum ein-
um manni eins mikið að þakka
eins og Hallgrími Péturssyni,
sem orti Passíusálmana, þegar
hann sjálfur var sjúkur og sár
fann hann frið og ró í hinni
sönnu guðstrú. Já, og gaf þjóð-
inni með sálmunum kjark til
þess að gefast ekki upp í lífs-
baráttunni, þegar hörmungar ísa,
elda og sjúkdóma herjuðu land-
ið.
Mér er sem ég sjái inn i hin
lágreistu bændabýli fyrri alda,
þegar heimilisfólkið hefur safn-
azt saman á dimmum vetraf-
kvöldum og sótt í sig kjark og
styrk með því að syngja sálma
Hallgríms.
Saga þessarar kirkju er sam-
felld sorgarsaga. Söfnuði Hall-
grímskirkju var meinað að
byrja á byggingunni meðan verð-
lag var sæmilegt á byggingar-
vörum, hverjar ástæður voru til
þess skal sleppt, en nú þegar
hafizt er handa á byggingunni
rísa upp ótal raddir, sem dæma
um listagildi útlitsins á kirkj-
unnj.
Prófessor Guðjón Samúelsson
var sannur kirkjunnar vinur og
lagði mikið verk í þessa teikn-
fngu, enda var hann smekkmað-
ur með afbrigðum eins og verk
hans sýna. Fegurstu byggingar
Reykjavíkurbæjar eru teiknaðar
af honum, skal þar til nefna
Háskóla íslands, Þjóðleikhúsið,
Landakotskirkju og Laugarnes-
kirkju. Allar þessar byggingar
eru til sóma þeim sem gert hefur.
Gamalt máltæki segir: „Að
dæma hart það er harla létt, en
hitt er örðugra að dæma rétt“,
og þeir sem setja sig á dómara-
stól, hvort sem heldur er um
sálma Hallgríms eða Hallgrims-
kirkju, ættu fyrst að hafa sýnt
í verki að eitthvað liggi eftir þá,
sem jafngildi því sem verið or
| að dæma. Hallgrímssöfnuður
| heitir á alla góða landsmenn að
herða baráttuna fyrir byggingu
Hallgrímskirkju og láta hverja
I árás verða til að fylla okkur
j samhug og einingu.
i Minnist þess, að ef við aðeins
gefum kirkjunni jólagjöf ár
hvert, þó ekki væri nema 5—19
< krónur frá hverjum einstaklingi,
! meðan kirkjubyggingin stendur
1 yfir, þá mundi það verða mikil
, hjálp og allir, sem unna verkum
I Hallgríms Péturssonar og vilja
j láta reisa honum minnisvarða
vona, að bær og ríki gangi þar
fram fyrir skjöldinn og leggi
fram vissa fjárhæð í sérstakan,
Hallgrímskirkjusjóð.
| Minnist þess, að Hallgríms-
kirkja er landskirkja, en ekki
safnaðarkirkja og menningar-
þjóð getur ekki gengið fram hjá
því að reisa veglegt guðshús, sem
sýnir, að þjóðin er kristin þjóð
| og vill eitthvað á sig leggja til
að gefa guði dýrðina.
J Góðir fslendingar, gleymiS
aldrei beztu mönnum þjóðarinn-
ar.
j Jólagjafirnar má senda til
I skrifstofu biskups, merkt: ,,Hall-
' grímskirkja í Reykjavík“.
Guðrún Guðlaugsdóttir.
Worgunblaðið
m hdminei ntbnti<Mar» m
ookkurt annað ínlenr.Kt blsð
skapar aukin viðskipti. —
Ríflegri ferðapeningar
BONN — Sjtjórn V-Þýzkalands
hefur ákveðið að Vesturþjóðvefj -
um skuli veitt 2300 mörk (196
pund) til ferðalaga erlendis. Er
hér með efnt eitt af kosningalof -
orðum stjórnarinnar.