Morgunblaðið - 17.11.1955, Blaðsíða 1
17
nov. 1955
Yfirlitsmynd frá Stykkishólmi. (Ljósm. Mbl. Ól. K. M.)
Þar minnir Helgafell á þúsund
sögu
eins hasm er é aiag
KAUPTÚNIÐ Stykkishólmur
. stendur í Þórsnesi. Þaðan
er útsýn fögur, fjöllin litskrúðug
Gg margir tígulegir tindar í
gygjaröð Snæfellsness. í suðri'
blasir Helgafell við, frægt og
formfagurt. Súgandisey skýlir
fyrir norðanveðrum og prýðir
staðinn, sem er kunnur fyrir
blómlega verzlun, fágun og
hýbýlaprýði, sem margir telja,
að eigi uppruna sinn hjá dönsk-
um einokunarkaupmönnum. ;
Stykkishólmur er vaxandi (
kauptún. 1831 voru þar 332 íbú-,
ar, en nú eru þeir orðnir um 900.
S. 1. 10 ár hefir kauptúnið tekið
mestum framförum. T. d. hafa
verið byggð á þessu tímabili um (
20 einbýlishús og eru 8 einbýlis-
hús nú í smíðum í Hólminum.
Má segja, að framfarir hafi orðið
miklar, einkum þegar þess er
gætt, að verzlunin nær nú aðeins
tii kauptúnsins sjálfs og nánasta
umhveríis. — Áður fyrr náði
Stýkkishólmsverzlun um Snæ- j
íells- og Hnappadalssýslur, Dala- j
sýslu og vestur á Barðaströnd. —
Stykkishólmur er hið mesta
menningarsetunÞar er amtsbóka
safnið og stendur til að byggja
yfir það nýtt hús í vor. í því er
fjöldi bóka, sumar mjög verð-
mætar, og hafa þær verið lánað-
ar til ýmissa staða um allan
Breiðafjörð.
Annars er ekki ætlunin að
rekja hér sögu Stykkishólms,
heldur aðeins að bregða upp svip
mynd af kauptúninu, eins og það
er í dag.
— ir —
Þegar blaðamaður frá Morg-
unblaðinu var á ferð vestur í
Stykkishólmi ekki alls fyrir
löngu, átti hann tal við þrjá
merka Hólmara, Árna Hi'lgason
Sjúkrahúsið í Stykliishólmi. — Það er eitt fullkomnasta sjúkrahús
utan Keykjavíkur, var byggt 1935 og tekur um 40 sjúklinga. Þar
er lyflæknisdeild, handiækningadeild, geðsjúkradeild og fæðinga-
deild. Um 30 konur fæða þar árlega og eru þær bæði úr héraðinu
og annarssíaðar frá.
Sjúkrahúsið er eign St. Franciseusarreglunnar sem hefir aðai-
bækistöðvar í Belgíu. Við sjúkrahúsið starfa 11 unnur af regl-
unni, sumar hollenzkar, cn flestar belgískar. Yfirlæknir er Ólafur
P. Jónsson, héraðslæknir.
símstöðvarstjóra, Kristján Bjart-
mars fýrrv. oddvita og Ólaf
Jónsson frá Elliðaey. Skýrðu
þeir fi’á helztu málum Stykkis-
hólmshrepps á þessa leið:
— Hér í Hólminum er stór
hafskipabryggja, sem lokið var
við að smíða 1908. Var hún þá
stærsta .bryggja í landinu, traust
og góð og geta fiskiskip og flest
verzlunarskip lagst að henni
vegna þess, hve aðdýpi er mikið.
Er þetta ein öruggasta höfn
landsins. Má því segja, að hafnar-
skilyrði séu ágæt hér og bötnuðu
þau mjög, þegar bryggjan var
endurbyggð 1946 og 1952.
ATVINNUBÆTUR
— Fri aldamótum og fram um
1920 byggðist útgerð hér í „pláss-
inu“ mest á þilskipum og ára-
bátum. En upp úr 1930 fer út-
gerðin að fá á sig annan svip;
hingað er keyptur línuveiðari,
Alden að nafni, sem var um skeið
eina þilskipið sem héðían var
gert út. Þegar dregur að síðasta
áratug, fara menn að hefjast
handa um vélbátaútgerð af meira
kappi en áður, enda var þá tek-
ið til starfa frystihús kaupfélags-
ins (stofnað 1922) og tveimur ár-
um síðar hóf frystihús Sigurðar
Ágústssonar starfsemi sína. Hafði
það auðvitað í för með sér mikl-
ar atvinnubætur og heíir útgerð-
in ætíð vaxið síðan. Á s. 1. vertíð
voru gerðir héðan út 8 bátar
(30—50 tonn) og öfluðu þeir vel.
Má segja, að vertíðin hafi verið
ein hin bezta sem menn muna.
Reknetaveiði brást aftur á móti
algjörlega í sumar, þar sem nú
var aðeins saltað í 800 tunnur
á móti 4000 tunnum í fyrra.
Einnig hefir trillubátaútgerð
brugðizt algjörlega í sumar, en
hún liefir oft verið mjög góð
undanfarið.
VERBÚDIR í SMÍÐUM
Þá má geta þess, að hingað er
væntanlegur nýr báiur fyrir
vertíðina. Eigandi hans er
Kristján Guðmundsson frá Nesi.
Nú er einnig verið að reisa hér
verbúðir óg er gert ráð fyrir, að
þar verði athafnasvæði fyrir 8
báta. Einnig verða byggðar íbúð-
ir fyrir sjómenn á bátunum og
er gert ráð fyrir, að þar verði
sameiginlegt mötuneyti.
STÓR OG GÖÐ FRYSTIHÚS
Segja má, að hér eigi allir af-
komu sína undir sjávarútvegi,
t. d. er aðaliðnaðurinn fólginn í
verkun sjávarafurða, en þó eru
hér einnig tvær vélsmiðjur,
byggingariðnaður o. flr — Hrað-
frystihúsin eru tvö, hið stærra í
eigu Sigurðar Ágústssonar alþm.,
en hitt í eigu kaupfélagsins.
Hraðfrystihús Sigurðar Ágústs-
sonar vinnur á sólarhring úr
70—80 tonnum af fiski upp úr
sjó. í húsinu eru 11 frystitæki,
stór flökunar- og pökkunarsal-
I ur, þar sem 24 stúlkur geta flak-
Á efri myndinni er amtsbókasafnið, en á neðri myndinni er gamall
torfbær í Hólminum.
50—70 manns unnið í frystihús-
inu á vert ðinni. Frystihús kaup-
félagsins er mun minna, og eru í
því 4 frystitæki.
HSKIMJÖI.SVEUKSMriJA
Þá er Slldar- og fiskimjöls-
verksmiðja Sigurðar Ágústssonar
einnig geysimikið fyrirtæki. ems
og sjá má a£ myndinni sem fylg-
ir þessari grein. Hún var byggð
1849 og aíkastar 1090 máium af
síld á sólarhring.
RAFSTÖO OG VATNSVEITA
Árið 1943 urðu mikil tímamót
í atvinnusögu bæjarins, halda
bvemenningamir áfram. Þá var
byggð hér stór díselrafstöð sem
Frn. á bls. 19
Á efri myndinni er fiski- cg beinamjölsverksmiðja Sigurðar Ágústs-
sonar. Ilún afkastar 100!) málum af síld á sólarhring.
Á neðri myndinni er hraðfrysíihús Sigurðar Ágústssonar. — Þar
Frá höfninni. — Súgandisey í baksýn, og utar er Þórishólmi. lað í einu. Hins vegar geta milli geta 50—70 manns unnið á vertíð.