Morgunblaðið - 24.06.1956, Síða 12

12
MORCUISBLAÐJÐ
Sunnudagur 24. júní 195C.
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík
Frarnkv.stj.: Sigfús Jónsson
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur
• Lesbók: Árni Öla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson
Ritstjórn: Austurstræti 8.
Auglýsingar og afgre*ðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands
í lausasölu 1 króna eintakið
I
Fram til varnar fyrir
sóma og Öryggi íslands!
TC'FTIR að hafa verið sam-
þykkir varnarliði á ís-
landi fyrir aðeins fimm árum
og síðan staðið árum saman
mtð Sjálfstseðismönnum um
að brýna fyrir þjóðinni al-
gera nauðsyn þess að landið
sé viðbúið og varið gegn
heimskommúnismanum, ef til
stríðs skyldi koma, svikust
Framsókn og Alþýðuflokkur
undan merkjum íslands og
hins frjálsa heims, og skipuðu
sér við hlið kommúnista.
Það eru svik við öryggi ís-
lands og hinn vestræna menn-
irigarheim að vilja uppsögn
varnarsamnings að gersam-
lcga óhugsuðu máli og undir-
búningslaust, — aðeins vegna
þess að Hermann Jónasson
fannst tími til kominn að
hieppa forsætið cð nýju, og
Alþýðuflokkurinn hélt sig
vera að visna upp í aðgerðar-
og málefnaleysi.
Hræðslubandalagið gat eng
in boðleg rök fært fyrir sinna-
skiptum sínum í varnarmál-
unum — og greip til þess eins,
að láta utanríkisráðherrann
tala eins og barn um „andann
frá Genf“, — öllum hinum
frjálsa heimi til aðhláturs og
skelfingar í senn, því allir
vissu að sá skammlífi andi
var löngu farinn veg allrar
veraldar.
Hvað hafði breytzt á vett-
vangi alþjóðamála síðan við
báðum um varnarlið 1951?
Ólafur Thors svaraði þeirri
spurningu í útvarpsræðu
sinni 20. þ. m.:
„Mér vitanlega það eitt,
sem máli skiptir, að kommún-
istar hafa skýrt frá því, að
stjórnarkerfi þeirra sé þann-
ig, að um áratugi hafi brjál-
aður morðingi verið einvald-
ur, öllu ráðið, smáu og stóru,
í stærsta herveldi heimsins.“
★
Margra vikna fádæma ó-
vandaður málflutningur, —
lubbalegur og rætinn í garð
Sjálfstæðismanna, hefur nú
sanníært þjóðina, eins vel og
íramast verður á kosið, um
óheilindi hinna sakbitnu
manna, sem ákváðu að flana
að varnarsamnings-uppsögn
til þess að ginna þroskaminni
kjósendur til fylgis við tvo
minnkandi flokka.
Sjálfsteeðismenn hafa láíiðj
vit og ábyrgð ráða afstöðu
sinni, og tilfinninguna fyrir
s-æmd landsins. Þeir vilja að
landið sé varið, unz tryggara
sé að heimsfrifnum sé borg-
ið. Þeir vilja afla upplýsinga,
ræða málin við stjórnir vina-
og bandalagsþjóða okkar, og
umfram allt hugsa ráð okkar
vandlega áður en nokkrar
breytingar eru gerðar frá því
sem nú er. Þeir vilja að engu
hafa öskur og ógnanir hins
fjarstýrða kommúnistaflokks.
Bjarni Benediktsson gerði
enn á ný grein fyrir afstöðu
flokksins í útvarpsumræðun-
um með svofelldum orðum:
„Á meðan með öllu er óvíst,
hvort flóðalda konimúnism-
ans hefur einungis stöðvazt
við varnarvegginn eða hún er
í raun og veru að sjatna, vilj-
um við Sjálfstæðismenn ekki
að þjóð okkar hafi forystuna
um að rjúfa skarð í frelsis-
varnirnar.
Við teljum hcimsfriðinn
þess virði, að vert sé að taka
á sig nokkur óþægindi og
áhættu hans vegna.“
★
Um allan hinn vestræna
heim hafa menn á síðustu
mánuðum haft vaxandi
skömm á framferði þess þing-
meirihluta, sem undir óheilla-
forustu Hermanns Jónasson-
ar stóð að uppsagnarhótun-
inni 28. marz.
Kosningasigur þeirra flokka
sem í dag ganga erindi heims-
kommúnismans gegn sóma og
öryggi þjóðar sinnar, eftir
margra vikna óheilindafleip-
ur um „andann frá Genf“ og
annað ámóta vitutlegt, myndi
staðfesta í augum heimsins
þá skoðun, að íslendingar séu
þroskalítil þjóð á sviði heims-
málanna, og því miður ekki
eins vandir að viroingu sinni
og æskilegt væri.
Það er ekki hægt að biðja
erlent vinveitt stóiveldi, sem
við erum í varnarbandalagi
við, að hjálpa okkur til að
tryggja öryggi landsins með
því m. a. að verja offjár í
varnarvirki á ísiandi — og
biðja það að því loknu, að-
.eins fimm árum síðar, og að
óbreyttu ástandi í heiminum,
að hafa sig á brott — því nú
ætlum við sjáli'ir að fara að
verja landið, þó að enginn af
landsbúum kunni neitt til
þeirra hluta.
Heimurinn myndi fyrir-
líta þjóð, sem þannig færi
að ráði sínu — líka komm-
únistarnir í Moskvu, sem
verið væri að skemmta
með þessum skrípaleik rneð
heiður og öryggi íslands að
ieikscppi.
Strífa o(ý j'i&ur — U ótórlrotn
ii UoLtojó iwilimyndact
i/erh
^dudreu
í ct
reij ^rrepDurn
Sct Íli (u tverhi
'inu
MILLJÓNIR manna hafa aldrei
lesið orð eftir Tolstoj, en á
næsta ári kemur á markaðinn
kvikmynd, sem gerð er eftir hinni
frægu sqgu hans „Stríð og friður“.
Kvikmyndatakan hófst s. 1. ár í
júlí, og þess er vænzt, að henni
verði lokið fyrlr næstu áramót.
Tveir atkvæðamestu kvikmynda-
framleiðendur á Ítalíu, Carlo
Ponti og Dino de Laurentiis,
ásamt Hollywood-kvikmynda-
félaginu Paramount hafa sam-
vinnu um gerð þessarar kvik-
myndar, sem kosta mun 5—6
milljónir dollara. Ekki er að
undra, þó að kostnaðurinn sé
mikill — auk 18 manna, sem fara
með meiriháttar hlutverk, eru 64
í minniháttar hlutverkum og 10
þúsund aðstoðarmenn — einnig
þurfti til kvikmyndagerðarinnar
4000 hesta og 7000 mismunandi
klæðnaði. Kvikmyndin er tekin
í nokkrum löndum, en aðalað-
setursstaðurinn er í kvikmynda-
hverfi Rómaborgar, Cinecitta.
o—O—o
Slcáldsagan „Stríð og friður"
fjallar um þá sögulegu viðburði,
sem urðu í Rússlandi á árunum
1805—1812, og snýst aðallega um
Rostovaðalsættina, sem er skuld-
um vafin, en örlát. Af þessari ætt
er Natasja, lífsglöð og fjörmikil
ung stúlka. Hún trúlofast metorða
gjörnum, viljasterkum liðsfor-
ingja, Andrei að nafni, en segir
skilið við hann, er hún verður
ástfangin af glæsimenninu Ana-
tole Kuragin.
Síðar hittast þau, þegar Andrei
er fluttur — særður banasári —
til bústaðar Rostovfjölskyldunn-
ar. Natasja hjúkrar honum, fær
fyrirgefningu hans, og hann öðl-
ast á banasænginni þá rósemi
hugans, sem hann hefur farið á
mis við vegna metnaðargirni
sinnar.
Andstæðan við Andrei er hinn
þreklitli Peter Betusjev.
o—O—o
í „Stríði og friði“ eru áhrifa-
miklar lýsingar af bardögunum
við Borodino og Leipzig, bruna
Moskvuborgar og undanhaldi
óvinanna. Þessi atriði í kvikmynd
inni eru yfirleitt öll sett á svið
í Finnlandi og Júgóslavíu. Mestur
hluti kvikmyndarinnar var gerð-
ur í Cinecitta í Rómaborg, og þar
fylltist allt af fallbyssum, skot-
færum og sverðum frá tímum
Napóleons er kvikmyndatakan
hófst. Gera þurfti einkennisbún-
inga, hárkollur, stígvél og allan
vígbúnað handa heilum herdeild-
umKósakka, fótgönguliða og ridd
ara — pantaðir voru 100 þúsund
hnappar á einkennisbúninga frá
verksmiðju í Sviss, 50 sleðar smíð
aðir í Finnlandi og 35 hestvagnar
í Ítalíu.
o—O—o
Það olli þó hvað mestum erfið-
leikum að stytta þetta viðamikla
verk Tolstojs svo, að vel mætti
fara í tveggja klukkustunda
kvikmynd. Skrifuð voru fimm
ítölsk handrit og tvö frönsk, en
ekkert þeirra fann náð fyrir aug-
um framleiðendanna. Þá voru
brezku rithöfundarnir Bridget
Boland og Robert Westerby kall-
aðir á vettvang og áttu þeir að
velja beztu atriðm úr þeim sjö
handritum, sem skrifuð höfðu
verið.
Á ýmsu gekk, þar til ákveðið
var að hefjast handa með því að
ganga endanlega frá þeim atrið-
um, sem Audey Hepburn í hlut-
verki Natösju, kom fram í. Er því
var lokið, komust kvikmynda-
stjórarnir að þeirri niðurstöðu, að
handritið væri með of „enskum“
blæ, og var bandaríska rithöfund-
inum Irwin Shaw fengið það í
hendur til endurskoðunar, svo að
orð Tolstojs hljómuðu rétt í eyr-
um Brooklynborgara.
o—O—o
Er handritið var fullgert, kom
í ljós, að það var ýmsum vand-
kvæðum bundið að skipa í hlut-
verkin. Atvinnulausir kvikmynda
leikarar og tælcnilegir sérfræð-
ingar streymdu til Rómaborgar í
því skyni að hagnast af þessu
Atriffi úr kvikmyndinni „Stríff og friffur" — Henry Fonda, sem fer
meff hlutverk Peter Betusjev, og Audrey Hepburn.
Audrey Ilepburn í hlutverki Nat-
ösjn — hún fær 350 þús. dollara
fyrir leik sinn.
mikla fyrirtæki, en margir hurfu
tómhentir þaðan — það eru ták-
mörk fyrir því, hversu margir að
stoðarmenn og uppgjafa íegurð-
ardrottningar geta komið til
greina, þegar um er að ræða
kvikmynd um Rússland á tímum
Napóleons. ítalir vildu fá vissan
fjölda af hlutverkunum í sinn
hlut.
Hlutverkaskipunin tókst samt
vel að lokum. Audrey Hepburn
er í hlutverki Natösju, eiginmað-
ur Audrey, Mel Ferrer, leikur
Andrei og Henry Fonda er í hlut-
verki Peter Betusjev. Frá Eng-
landi komu John Mills, Herbert
Lom, Peter Ustinov, Dawn Adams
o. fl., frá Svíþjóð Anita Ekberg
og Maj-Britt. ítalinn Vittorio
Gassman fer með hlutverk Ana-
tole Kuragin, og allmörg fleiri
hlutverk féllu einnig í hlut ítala.
o—O—o
Annar framleiðendanna Dino
de Laurentiis hefir lagt allar sín-
ar eignir í gerð þessarar kvik-
myndar. Hann hefir látið af
hendi öll hlutabréf sín í kvik-
myndafélagi.sem hann rak
ásamt Carlo Ponti, til að geta
fengið einkaréttindi á „Stríði og
friði“. Þetta er mikil áhætta, því
að kostnaðurinn er gífurlegur og
hefur farið langt fram úr áætlun.
Audrey Hepburn fær rúmlega 350
þúsund dollara fyrir að leika hlut
verk Natösju, til samanburðar má
geta þess, að hún fékk 12,500 doll-
ara fyrir leik sinn í „Prinsessan
skemmtir sér“.
Enda mun annar eins kostnað-
ur ekki hafa verið lagður í nokkra
kvikmynd, síðan kvikmyndin „Á
hverfanda hveli“ var gerð.
□----------------------□
PARÍS í GÆR: — Hin opinskáa
gagnrýni ítalska kommúnistaleið
togans Togliattis á núverandi leið
togum Sovétríkjanna hefir komið
frönskum kommúnistum í alvar-
leg vandræði. í fyrstu dró franska
blaðið „Humanité“ í heilan sólar
hring að birta Togliatti samtalið,
en birti síðan útþynntan kafla úr
því.
Nú hefir miðstjórn franska
kommúnistaflokksins tekið á sig
rögg og gagnrýnt í fyrsta skipti
svo sögur fari af leiðtoga Sov-
étríkjanna. í stuttorðri yfirlýs-
ingu hefir miðstjórnin gagnrýnt
Sovétstjórnina fyrir tvennt: í
fyrsta lagi fyrir að birta ekki
leyniræðu Krúséffs um Stalín og
gefa með því kommúnistum um
allan heim kost á að ræða málið
og í öðru lagi að kenna Stalín
sinum um allt, sem gengið hefir
úr skorðum í Sovétríkjunum á
undanförnum áratugum.
Yfirlýsing miðstjórnar franska
kommúnistaflokksins sýnir betur
en nokkuð annað þann glundroða
sem skapazt hefir í kommúnista-
flokkum vestrænna þjóða með
ræðu Krúséffs.
□----------------------□