Morgunblaðið - 09.03.1957, Page 10

10
MORCVNBLAÐIÐ
Laugardagur 9. marz 1957
Akureyríngur skrifar um
Húsmæðrakennaraskólann
ENN er rætt um hvar staðsetja
skuli Húsmæðrakennaraskóla ís-
lands. f skyndi hefir verið kall-
að saman Nemendasamband skól-
ans og það skilar svo áliti á ein-
um degi. Auðvitað er þar reynt
af fremsta megni að sanna að
skólann eigi að staðsetja í
Reykjavík. Hér er líka um gamla
nemendur skólans að ræða. Þeir
hafa kynnzt og lært að meta
skólann, eins og hann var hér
í Reykjavík og því finnst þeim
lítt hugsanlegt að staðsetja megi
hann annars staðar. Það mun
svo með flesta, sem tryggð hafa
bundið við skóla sinn, að þeir
vilja helzt hafa hann eins og
hann var þegar þeir þekktu hann,
jafnvel hinum „sögufrægu þúf-
um“ í kringum hann, má ekki
hagga.
Þetta haggar þó ekki þeirri
staðreynd að í vaxandi þjóðfé-
lagi, þar sem stöðugt er sótt fram
á við, hljóta að verða breyting-
ar. Það er því þeirra, sem hugsa
fyrir framtíðinni og þeim, sem
byggja eiga þetta land og alast
upp á menntastofnunum þess, að
ákveða hvar menntasetur lands-
ins eiga að vera. Okkur Akur-
eyringum myndi þykja sómi að
því að fá Húsmæðrakennaraskóla
íslands hingað norður og ég er
fullviss að við myndum kapp-
kosta að búa að skólanum eftir
beztu getu. Einnig finnst okkur
að hin dugmikla skólastýra frú
Helga Sigurðardóttir mundi
sóma sér vel í forustuliði skóla-
frömuða á Akureyri. Við erum
þess fullvissir, að hún myndi
setja metnað sinn í að koma hjá
okkur upp glæsilegu og þjóðnýtu
menntasetri. Hins vegar finnst
mér vafasamt að taka nema tak-
markað tillit til skoðana fyrr-
verandi nemenda skólans hér í
Reykjavík. Þar finnst mér of ein-
hæf sjónarmið koma fram. Það
er mikið talað um æfingakennslu
í grein þeirri, sem birtist í Mbl.
14. febrúar, og það ásamt
því að lögin, sem nú eru í gildi,
talin frambærileg rök fyrir því að
skólinn geti ekki flutt hingað
norður.
Hvað lögin snertir, er einm. fyr-
irhugað að breyta þeim í samr.
við það að skólinn geti flutt
norður. Um æfingakennsluna er
það að segja, að fyrir norðan er
mjög fjölmennur gagnfræðaskóli
ekki steinsnar frá Húsmæðra-
skólanum, einnig er barnaskólinn
þar rétt hjá, svo að þar virðast
nokkur verkefni fyrir hina vænt
anlegu húsmæðrakennara. Svo
má benda á það, að Húsmæðra-
skólinn á Akureyri hefir á undan
förnum árum verið starfræktur
með námskeiðum fyrir konur úr
bænum, og gætu hinir væntan-
legu húsmæðrakennarar æft sig
á því að kenna þeim og það gæti
verið eitt af verkefnum skólans
að sjá um þessi námskeið.
En veigamestu rökin í þessu
efni eru þó þau, þegar tekið er
tillit til þess að skólinn getur
fengið hið fullkomnasta kennara
lið hér í bænum, að hér er fyrir
hendi hús, sem er lítið sem ekk-
ert notað. Það hæfir og hentar
skólanum á allan hátt og það er
sérstaklega byggt til þeirrar starf
rækslu, sem Húsm.kennaraskól-
inn hefir með höndum. Um allt fs
land vantar skóla og víða er
nauðsyn endurbyggingar gam-
alla skóla. Það væri því fjar-
stæða að láta ónotaða glæsilega
skólabyggingu norður á Akur-
eyri, sem ekki er heppileg fyrir
neitt annað en húsmæðrakennslu,
en byggja á sama tíma milljóna-
byggingu suður í Reykjavík, til
sömu nota.
Við Akureyringar erum þess
fullvissir, að ef skynsemin og
framsýnin verða látin náða í
þessu efni, þá muni Húsmæðra-
kennarask. ísl. verða bæði hagur
og sómi að því, að þiggja hið
glæsilega skólahús, sem Akureyr-
ingar bjóða honum upp á.
Vignir Guðmundsson.
Fratnh. af bls. 13
og rishæð. Spítalinn er rekinn
sem farsótta- og lyflækningadeild
og hefur 60 sjúkrarúmum á að
skipa. Yfirlæknir er dr. med.
Óskar Þ. Þórðarson, en yfirhjúkr-
unarkona Sigurlaug Helgadóttir.
Á sl. ári lágu 487 sjúklingar í
spítalanum og fjöldi legudaga
var 17248.
Slysavarðstofan er á neðstu
hæð aðalbyggingarinnar. Inngang
ur snýr að Sundhöllinni. Slysa-
varðstofan er opin alla daga árs-
ins allan sólarhringinn. Þar er
veitt læknisþjónusta í sambandi
Halldór Glslason
Kveðja frá mágkonu og
tengdamóður.
Svo óvænt horfinn ert af
jarðarmeiði,
og eilífð guðs þér nýja köllun fær,
en ástkær minning eins og sól
í heiði
í okkar hjörtum Ijómar björt og
skær.
Þín hlýja sál hún breiddí geisla
bjarta
á brautir vina hverja æfistund.
Hve börnin vafðir blítt að þínu
hjarta
það ber svo fagurt vitni þinni
lund.
Með djúpri þökk á máli hjartans
hljóðu
við hinztu kveðju sendum vinur
þér
þó hverfir sjónum kynnin lifa
góðu
og hvergi þar á nokkurn skugga
ber.
Við biðjum guð að blessa konu
þína
og börnin hvar sem liggja þeirra
spor.
Hann gegnum tárin geisla láti
skína
og gefi huggun styrk og trúar-
þor.
Hann leiði þig á lífsins vegi
nýjum
í ljóssins dýrð, og blessi þína sál.
Hann um þig vefji ástarfaðmi
hlýjum
er okkar bæn og hjartans kveðju-
mál.
Belgískur togari sem staðinn var að
landhelgisveiðum úr lofti dæmdur
Fyrsti dóvntir í slíku máli gegn
erl. skipi. Eigendur fengu
belgiskan siglingafr. I máflið
IHÆSTARÉTTI hefur verið
kveðinn upp dómur í máli
skipstjóra á belgiskum togara,
sem landhelgisgæzlan stóð að
veiðum í landhelgi úr fiugvél í
könnunarflugi út af Ingólfshöfða.
Er þetta fyrsti Hæstaréttardóm-
urinn sem kveðinn er upp í
slíku máli, þ. e. a. s. landhelgis-
brotamáli þar sem um er að ræða
að erl. togari íafi verið staðsettur
með mælingum úr flugvél. Er
hér um margt hið merkasta mál
að ræða. Geta má þess að eig-
endur hins belgiska togara, sem
heitir „Belgian skipper" frá
Ostende, sendu öll gögn málið
varðandi, eftir að undirréttur
hafði dæmt skipstjórann sekan,
til belgísks siglingafræðings, J.
Legrand, sem er kennari í sigl-
ingafræðum vlð sjómannaskól-
ann í Antwerpen, lærður maður
mjög í öllu er að þeirri fræði-
grein lýtur. Hæstiréttur fékk
einnig hérlenda sérfræðinga til
þess að fjalla um ýmis atriði
málsins. Alls eru dómsskjölin
rúmlega 70 folíosíður. Forsendur
dóms Hæstaréttar eru mjög ítar-
legar en dómendur staðfestu
undirréttardóminn, en skipstjór-
inn á Belgian Skipper, Frans
Hallemeesch, val dæmdur í 74
þús. kr. sekt.
við slys oS aðrar aðkallandi lækn-
isaðgerðir. Jafnframt hefur lækna
vörður Læknafélags Reykjavík-
ur aðsetur í Slysavarðstofunni.
Annast hann nauðsynlegar sjúkra
vitjanir í bænum á tímanum frá
kl. 6 að kveldi til kl. 8 að morgni,
svo og um helgar. Yfirlæknir
Slysavarðstofunnar er Haukur
Kristjánsson, en yfirhjúkrunar-
kona er þar Guðrún Brandsdótt-
ir. Slysavarðstofan fluttist í hin
nýju húsakynni þ. 15. sept. 1955.
Á árinu 1956 hafa komið þar
14304 einstaklingar til ýmiss
konar aðgerða. Svarar það til 39
manns að meðaltali á sólarhring.
★—★—★
Af þessu yfirliti um starfsemi
þá, er fram fer hér í húsinu er
ljóst, að hér er um að ræða víð-
tækan og virkan þátt í lífi bæjar-
búa. Mun nú þegar láta nærri að
fjöldi sá, sem kemur í bygging-
una í þeim tilgangi að leita sér
þar aðstoðar á einn eða annan
hátt, svari til þess að hver
íbúi bæjarins gangi um hana einu
sinni á ári. Eru þá ónæmisað-
gerðir eigi taldar með, en fjöldi
þeirra á sl. ári svarar einnig
nokkurn veginn til íbúafjölda
bæjarins. Mun aðsókn að stofnun-
inni hafa komizt upp í nokkuð
á annað þúsund manns einstaka
daga eftir að allar deildir tóku
þar til starfa. Auk bæjrbúa leit-
ar ávallt mikill fjöldi fólks hvað-
anæva að af landinu til Heilsu-
verndarstöðvarinnar.
125.000 krónur
til R. K. í.
REYKVÍKINGAR sýndu hug
sinn í verki til Rauða krossins á
öskudaginn. Foreldrar og forráða
menn um 2000 baran leyfðu þeim
að selja merki á götunum, þrátt
fyrir norðannæðinginn og kuld-
ann. Þessi duglegu sölubörn skil-
uðu svo af sér að kvöldi öskudags
ins alls 125,000 krónum og er það
hærri fjárupphæð en hér hefur
áður safnazt á merkjasöludegi
RKÍ. Hefur skrifstofa RKÍ beðið
Mbl. að færa sölubörnunum þakk
ir, og bæjarbúum fyrir hinn ríku-
lega skerf er þeir nú lögðu til
starfsemi Rauða krossins.
I forsendum Hæstaréttardóms-
ins segir m. a. á þessa leið:
Eftir uppsögn héraðsdóms hafa
verið háð framhaldspróf í málinu.
Friðrik V. Ólafsson, skólastjóri
Stýrimannaskólans, og Jos.
Legrand siglingafræðingur hafa
gefið álitsgerðir í málinu. Þeir
Jónas Sigurðsson, siglingafræði-
kennari við Stýrimannaskólann,
og Zophonías Pálsson, skipulags-
stjóri ríkisins, hafa eftir dóm-
kvaðningu framkvæmt ýmsar at-
huganir um málið og ritað um
það álitsgerð.
STAÐSETNING TOGARANS
Friðrik V. Ólafsson skólastjóri
hefur markað á sjóuppdrátt stað-
arákvarðanir flugvélar . land-
helgisgæzlunnar, TF-I S B, yfir
togara ákærða hinn 12. apríl 1954,
og reyndist staðir togarans vera:
Kl. 17.54 um 1,2 sml. innan fisk-
veiðimarkanna, kl. 17.58 um 0,9
sml. innan sömu marka og kl.
18.20 um fiskveiðimörkin. Mörk-
un þessara staða á sjóuppdráttinn
var gerð á venjulegan hátt með
staðarvísi. Vegna gagnrýni Jos.
Legrands siglingafræðings á stað-
setningu mælinganna hefur skóla
stjórinn fundið legustaði tog-
arans á nefndum tímum með út-
reikningi. Var niðurstaðan mjög
hin sama og áður, staðirnir þó
örlítið nær landi. Loks hafa hinir'
dómkvöddu sérfræðingar markað
á sérstakan uppdrátt í stórum
mælikvarða staði togarans
þannig: Kl. 17.54 1,41 sml. innan
fiskveiðimarkanna, kl. 17.58 1,16
sml. innan sömu marka og kl.
18.20 0,19 sml. innan nefndra
marka. Þessar staðarákvarðanir
þeirra eru mjög nærri hinum
reiknuðu stöðum Friðriks V.
Ólafssonar skólastjóra.
Verjandi ákærða hefur með til-
Vísun til umsagnar Jos. Legrands
siglingafræðings véfengt staðar-
ákvarðanir gæzluflugvélarinnar.
Telur hann, að hraði flugvélar-
innar, nálægð og afstaða mæli-
staðanna hafi gert gæzlumönn-
unum ókleift að mæla með þeirri
nákvæmni, sem krefjast verður í
sakamáli.
SÉRFRÆÐINGARNIR
í FLUGVÉL
Hinir dómkvöddu sérfræðing-
ar hafa prófað nákvæmni mæl-
inga sem þessara með sextant úr
flugvél með því að fljúga yfir
skip, sem hélt kyrru fyrir, ákveða
stað þess með sextantmælingum
og bera niðurstöðuna saman við
sextantmælingar, sem gerðar
voru á skipinu. Þá ákváðu þeir
einnig með sextantmælingum
stað vita á landi með því að
fljúga yfir hann. Niðurstaða
þeirra varð sú, að staðsetja megi
skip með hornamælingum úr
flugvél með 0,1—0,2 sml. ná-
kvæmni. Breytingar horna í að-
flugi við þessar mælingar voru
frá 3 og upp í 12 bogamínútur
á tímasekúndu.
Þá hefur verjandi með tilvís-
un til umsagnar Jos. Legrands
siglingafræðings staðhæft, að
mælingastaðurinn Lómagnúpur,
sem eigi er þrihyrningamælistað-
ur, hafi getað valdið slíkri
skekkju 1 staðsetningu flugvél-
arinnar, er nemur allt að 0,1 sml.
Niðurstaða hinna dómkvöddu
sérfræðinga um nákvæmni stað-
arákvörðunarinnar kl. 17.54 er
sú, að skekkja í þeirri staðar-
ákvörðun ætti eigi að fara fram
úr um 0,3 sml. f lok álitsgerðar
sinnar segja þeir:
„Að öllu þessu athuguðu virð-
ist okkur sem staðarákvarðanir
landhelgisgæzlumanna standi ó-
haggaðar innan vissra nákvæmnis
takmarkana, sem við höfum
bent á.
Byffgjum við þetta álit okkar
m. a. á því, að mælingarnar voru
endurteknar þrisVar sinnum með
aðferð, sem viðurkennd er sem
örugg til staðarákvarðana á sjó,
og að gott samræmi virðist vera
á milli þeirra. Auk þess var mæl-
ingin gerð af tveimur mönnum,
sem skiptust á að mæia hornin
og lásu báðir af sextöntunum i
hvert skipti. Mælitækin voru ná-
kvæm, skyggni ágætt og mæli-
staðir auðþekkjanlegir. Innbyrðis
afstaða mælipunkta sæmilega og
engin þau ytri skilyrði fyrir
hendi, sem ætla má, að hefðu
getað hindrað fyllilega nógu ná-
kvæmar staðsetningar togarans á
umræddum tímum til þess að
ganga örugglega úr skugga um,
hvort hann hefði verið fyrir inn-
an eða utan fiskveiðitakmörk-
in“.
Samkvæmt því, sem að fram-
an er greint, þykir fullsannað,
að ákærði hafi verið að veiðum
í landhelgi, frá því gæzluflug-
vélin sá togara hans kl. 17.51 og
fram undir kl. 18.20.
fSLENZK LÖGSAGA
Gæzluflugvéli flaug yfir tog-
ara ákærða og kringum hann í
landhelgi frá því kl. 17.52. Eigi
getur hjá því farið, að ákærða,
sem á þessum tíma var að veið-
um í landhelgi, hafi verið ljóst,
að flugvélin var gæzluflugvél og
var þarna að hefja aðgerðir gegn
honum, enda hraðaði hann sér á
haf út sem mest hann mátti. Að
svo vöxnu máli verður að telja,
að íslenzk lögsaga taki til ákærða,
þótt honum kunni eigi að hafa
verið gefið formlegt merki um
að nema staðar fyrr en hann var
um það bil kominn út úr land-
helginni, en honum var veitt
stöðug eftirför, fyrst af gæzlu-
flugvélinni og síðar af varðskip-
inu Þór, unz hann var stöðvað-
ur um kl. 23.00.
Samkvæmt þessu hefur ákærði
gerzt brotlegur við 1. sbr. 3. gr.
laga nr. 5/1920, sbr. 1. gr. laga
nr. 5/1951, og 1. gr. laga nr.
82/1952, sbr. enn fremur 1. gr.
laga nr. 4/1924.
Með skírskotun til þessa og þar
sem gullgengi íslenzkrar krónu
er óbreytt, frá því héraðsdómur
var upp kveðinn, þannig að 100
gullkrónur jafngilda 738.95 seðla-
krónum, ber að staðfesta héraðs-
dóminn að öðru leyti en því, að
greiðslufrestur sektar ákveðst 4
vikur frá birtingu dóms þessa.
Ákærða ber að greiða allan
áfrýjunarkostnað sakarinnar.
Norski skipstjór-
inn sendir þakkir
SKIPSTJÓRINN á norska sel-
fangaranum Polar Quest hefur
beðið Mbl. að færa öllum þeim
mörgu sem hjálp veittu honum
og skipshöfn hans er skip hans
strandaði á Meðallandssandi,
ynnilegt þakklæti. Hann kvaðst
vilja votta Meðallandsbændum
sérstaka virðingu fyrir snarræði
þeirra og dugnað við björgunar-
starfið. Þá biður hann blaðið að
færa Hjálpræðishernum í Rvík
þakkir fyrir margháttaða hjálp
og aðstoð er Herinn veitti.