Morgunblaðið - 17.04.1957, Blaðsíða 17

Míðvikudagur 17- apríl 1957
MORCVNBLAfílP
17
byrjuðu á fiskimiðunum hér,
hver áhrif það hefur á fiskigengd
og fiskstöðu í Djúpinu, að ekki
færri en 5 til 7 rækjubátar
skarka hér daglega á miðunum
með botnvörpum sínum.
Á þessu takmarkaða svæði má
telja víst að veiðar með botn-
vörpu valdi tiltölulega meiri
usla en á sér stað af völdum tog-
aranna utan friðunarlínunnar,
enda þótt botnvörpur rækjubát-
anna séu miklu minrii.
Tveir skipstjórar, Sæmundur
Ólafsson, Bíldudal, og Árni Magn
ússon, Isafirði, sem báðir stunda
sennilega rækjuveiðar, hafa
skrifað greinar til varnar rækju-
veiðum.
Pá hefur og erindreki Fiskifé-
lags íslands, Kristján frá Garð-
Stöðum, sent frá sér lokasvar sitt
til undirritaðs, sem nýlega birtist
í Tímanum.
Ég held að greinum þessum og
því sem um er deilt sé að nokkru
leyti svarað með því sem hér að
framan hefur verið sagt. Tei ég þó
rétt að taka frekar til athugunar
sumt af því, sem þar segir.
í grein Sæmundar skipstjóra,
sem telja má að sé af hógværð
skrifuð, gætir sýnilega mikils ó-
kunnugleika um margt hér við
ísafjarðardjúp er skiptir máli,
þegar rætt er um þessi efni. Sæ-
mundur beinir til mín nokkrum
spurningum, sem hann svo sjálf-
ur svarar og dregur af þeim hin-
ar og aðrar ályktanir, sem ekki
geta staðizt.
Er svo að sjá, sem skipstjórinn
haldi. að ísafjarðardjúp sé það
snautt orðið af fiski, að skað-
laust ipegi teljast þó smábátaút-
vegur leggist þar niður með öllu,
en Djúpið verði eftirlátið til
rækjuveiða og „dragnótaveiða",
sem hann harmar mjög að hafi
verið bannaðar með lögum innan
friðunarlínunnar.
Um dragnótabannið farast hon-
um orð þannig í grein sinni, sem
birt er í jólablaði Víkings.
„Dragnótabannið hefut- ekki
einasta orðið okkur til tjóns held-
ur einnig til minnkunar“.
Sama sinnis geri ég ráð fvrir að
Sæmundur sé gagnvart banni
rækjuveiða á fiskimiðum.
Ég hefði nú viljað láta ógert að
rifja upp gamlar deilur um veið-
ar meó dragnót eins og þær voru
reknar liér á árunum áður en þær
voru bannaðar.
Ég efast ekki um að ofvöxt
þann, sem hljóp í þessa atvinnu-
grein má fyrst og fremst rekja
til álits Árna Friðrikssonar fiski-
fræðings um gildi og kostt þess-
arar veiðiaðferðar, sem í litlu eða
engu er frábrugðin veiðiaðferð
við rækjuveiðar eins og þær nú
eru hér reknar, enda veiðarfæri
af sömu gerð nema hvað möskva-
stærð snertir.
Skipstjóri þessi man eins og ég
og fleiri allan þann mótþróa hjá
ejómönnum, sem skapaðist tii-
tölulega fljótt eftir að veiðar með
dragnót hófust, hvarvetna á land-
inu.
Reglugerðir um bann við drag-
nótaveiði hrúguðust upp á þess-
um tímum og voru staðfestar.
Víst voru Vestfirðingar engir
eftirbátar í þessum efnum. Getur
hver sem vill gengið úr skugga
um að satt er, með því að fletta
UPP í Stjórnartíðindum frá þess-
um timum.
Svt^ skall á dragnótabannið
þrátt fyrir allan þann hagr.að,
sem af veiðum með dragnót
leiadi, hagnað, sem álítast verð-
ur þó, að ekki hafi vegið á móti
þeim spellvirkjum, sem af veið-
um þessum leiddi, og leitt hefði
ef lengur hefðu viðgengizt.
Ég efast ekki um að eitthvað
svipuð verður saga rækjuveið-
anna hér við land, þótt til þessa
tíma hafi verið skotið skolleyrun-
um við umkvörtunum okkar ís-
firðinga,
Árni Friðriksson fiskifræðingur
segir um dragnótina í grein, sem
birtist í .7. tölublaði Ægis XXVIl'I
árgangi:
„Það er staðreynd að dragnótin
getur ekki á nokkurn hátt eyði-
lagt botninn. Ungviði nytjafisk-
anna getur hún ekki gert neitt
tjón, nema ef vera skyldi skar-
kola í uppvexti".
í alla staði var eðlilegt að sjó-
menn legðu talsvert upp úr þessu
áliti fiskifræðingsins.
Ári seinna segir Sveinbjörn
Egilsson, þáverandi ritstjóri
Ægis, í grein í sama blaði:
„Undirrituðum hefur ávallt
verið meinilla við dragnót á
grunnmiðum og aldrei dottið í
hug að rengja frásagnir reyndra,
eftirtektarsamra formanna um
hve mjög hún getur spillt veiði og
jafnvel veiðarfærum fiskimanna,
þegar hún er dregin dag eftir dag
á þeirra slóðurn".
Hér er vissulega um deildar
meiningar tveggja mætra manna
að ræða.
Hvernig stendur svo á því að
ekki virðist hafa verið tekið til
greina álit vísindamannsins Árna
Friðrikssonar þegar veiðar með
dragnót voru bannaðar?
Liggur ekki beinast við að
álykta að einmitt reynslan af
véiðum með dragnót hafi verið
aðalorsökin til dragnótabannsins?
Ég og margir fleiri halda það
og skulu ekki fleiri orsakir til
þessa banns frekar ræddar hér.
Að þessi hámenntaði fiskifræð-
ingur sé enn á sömu skoðun og
áður í þessum efnum þykir mér
næsta ótrúlegt.
Öll vísindi byggjast á reynslu,
sem jafnt vísindamennirnir sern
aðrir verða að beygja sig fyrir.
Spurningum Sæmundar skip-
stjóri finnst mér rétt að svara,
þar eð ég tel þeim stefnt til mín.
Það yrði of langt mál að telja
hér upp öll þau fiskihlaup, sem
um langt árabil hafa átt sér stað
hér inn eftir ísafjarðardjúpi, tíð-
ast allá leið inn í Lóndjúp. Væri
þó innar handar, jafnvel að dag-
setja fiskigöngur í Djúpíð langt
aftur í tímann með hliðsjón af
dagbókum mínum, en það verður
ekki gert að þessu sinni.
Hitt vildi ég segja skipstjóran-
um að enn hefur þorskurinn ekki
yfirgefið Djúpið okkar, nema á
þeim stöðum, sem rækjubátarnir
hafa tíðast stundað veiðar sínar,
en þau svæði hef ég áður til-
greint í greinum mínum.
Að veiðistöðvar hér við Djúp
hafi lagzt niður vegna aflaleysis
hér er algjör misskilningur hjá
Sæmundi skipstjóra og öðrum,
sem telja vilja ókunnugum trú
um það.
Til þess liggja allt aðrar or-
sakir, sem ég áður hef bent á.
Á árunum 1930 til 1944 voru
skrásettir í Ögurhreppi að jafnaði
5 til 7 trillubátar er flestir stund-
uðu veiðar frá Ögurvík og ögur-
nesi og sóttu þá afla sinn á heima.
miðin. Það er svæðið frá Álfta-
fjarðarmiðum og inn" í Lónsdjúp,
sem er fyrir innan Ögurhólma.
Árið 1953 munu 70 trillubátár
hafa gengið til fiskjar hér við ísa-
fjarðardjup.
Árið 1945 lagðist Ögurvík og
Ögurnes niður sem veiðistöð.
Það ár og næstu árin þar á eftir
var ágætisafli í Djúpinu, stund-
um alla leið inn fyrir svokölluð
Brotsker, sem liggja út og vestur
af Melgraseyraroddum.
Sumir þeirra sjómanna sem
flutzt höfðu frá Ögurvík og
Ögurnesi til ísafjarðar, sóttu á
þessum árum oft mikinn afla um
langan veg á sío gömlu heima-
mið, ásamt fleiri bátum úr ytri
veiðistöðvunum við Djúpið.
Fjölda mörgum árum áður en
Ögurnes lagðist niður sem veiði-
stöð, höfðu veiðistöðvar utanvert
við Djúpið lagzt niður og má þar
til nefna: Hafnir, Seljadal, Kálfa-
dal, Arnardal og veiðistöðvar á
ytri hluta Snæfjallastrandar. Olli
hér engu um aflaleysi í Djúpinu.
Á árunum 1945 og síðar dund-
uðu rækjuveiðimenn við að upp-
ræta hvers konar sjávarlíf á inn-
fjörðum Djúpsins, þar til raikj-
una þai þraut, en þá var snúið
að fiskimiðunum, sem enn gefa
nokkurn afla.
Ég hef nú hér að framan frætt
þennan heiðursskipstjóra, Sæ-
mund Ólafsson, um allt sem hann
spyr um í grein sinni og nokkuð
fleira, en áður en ég skilst við
hann vil ég benda honum á, aðj
það er að gera allt of mikið úr
áhrifum skrifa minna um veiðar
með dragnót, að halda að þau
hafi ráðið úrslitum varðandi drag
nótabannið, eins og hann lætur í
veðri vaka í grein sinni.
Um grein Árna skipstjóra
Magnússonar og lokasvar erind-
rekans Kristjáns Jónssonar til
mín get ég verið stuttorður. —
Báðir þessir menn hafa persónu-
legra hagsmuna að gæta hvað
rækjuveiðarnar snertir, og gæta
þess miður en skyldi að fara I
með satt mál í skrifum sínum, en
viðhafa skrök og vísvitandi blekk
ingar á pörtum. Það sem þeir
segja stangast svo greinilega á, að
allir sjá að meir en lítið er oogið
við þessi skrif þeirra.
Árni segir t.d. að bátarnir veiði
ekki „fyrir utan Ögurhólma
nema einn og hálfan mánuð,
febrúar og marz. Erindrekinn upp
lýsir hins vegar í lokasvari sínu
að fiskibátarnir hefðu verið á
sömu slóðum og „dragnótabát-
arnir“ voru í haust og lýsir með
þessu Árna, sem ósannindamann.
Sem erindreki Fiskifélags ís-
lands lætur hann svo ráða i það
í skýrslu sinni um aflabrögð í
janúarmánuði sí. í Vestfirðinga-
fjórðungi, sem birt er í febrúar-
blaði Ægis þ. á., að fiskibátarnir
hefðu verið að veiðum, að mér
skilst samtímis rækjuveiðabátun-
um á svæðinu alla leið inn undir
Æðey.
Sannleikurinn er sá að aðeins
einn bátur af öllum flotanum,
sem sóttu afla sinn i Djúpið í
haust og vetur eftir áramótln,
náði í eitt skipti með línu sína
inn undir Æðey, en þar var eng-
an afla að fá, enda ekki farið
þangað aftur. Árni skipstjóri leyf-
ir sér að halda fram, „að það sé
viðburður ef fiskiseiði komi í
rækjunet". Allir sem til þekkja
vita að þetta eru helber ósann-
indi. Þessi sami skipstjóri er í
grein sinni að „vísa til föðurliús-
anna“ einhverjum ummælum (ég
veit ekki hverjum) um laxveiðar
í ám og vötnum í sambandi við
rækjuveiðarnar. Ég hef aldrei
minnzt á lax í greinum mínum
um rækjuveiðar. En úr því að
Árni minnist á laxinn má benda
á að ekki muni ólíklegt, að spillt
geti fyrir laxveiðinni í ám hér
við Djúpið, þar sem botnvarpa
hans eða annarra rækjuveiði-
manna hefur verið dregin
skammt undan árósunum á þeim
tíma sem laxinn er að ganga í
árnar, eins og gert hefur verið
hér við Djúp.
Kristján neitar því ekki að
Hestfjörður muni hafa verið ein
bezta uppeldisstöð ungfisks hér
við Djúpið, en bendir nú á í loka-
svari sínu til mín, að „við brott-
flutning fólks og niðurlagningu
bátamiðaf?) t.d. i Sléttuhreppi
og einnig í Aðalvík, megi ætla
að skiiyrði sköpuðust fyrir slikar
uppeldisstöðvar víða. Enda hefur
Hestfjörður verið talin góð upp-
eidisstöð þorskseiða, en þangað
kemur nú engin fleyta lengur“.
En mér verður á að spyrja:
Hvað verður langt þangað til að
rækjubátarnir leita á nefndar
stöðvar? Trúlega verður það
þegar búið er að upræta rækjuna
hér í Djúpinu, verði engar skorð-
ur settar við rækjuveiðunum.
Það tekur því varla að minn-
ast á lundann, sem þeim Krist-
jáni og Árna verður tíðrætt um
i greinum sínum, að mér skilst
vegna hlunninda þeirra sem
„bændur í Vigur“ eiga að hafa aí
lundaveiðum. Ég óttast ekkert
um afdrif þessa fugls, sem veldur
reyndar árlega talsverðu.n spjöll-
um á mínu litla landi, Vigur, eins
og eyjan ber með sér. Móðir nátt-
úra sér fyrir þessum fugli sem
öðrum, hvað sem öllum rækju-
veiðum líður hér í Djúpinu. Ef
þeir félagar vilja kynnast betur
þessum „prófasti“, lundanum, og
skaðsemi seiðaáts hans vil ég
benda þeim á ágæta grexa vís-
indamannsins Árna Friðriksson-
ar, sem birt er í 7. tbl. Ægis árið
1931.
Hef svo hvorki tíma né vilja
til að eltast meira við firrur þær
sem blaðagreinar þessara skoð-
anabræðra, að mestu leyti sam-
anstanda af, og sízt bæta fyrir
málstað þeirra.
Sjómenn hér við Djúp og
reyndar fleiri (aðrir en rækju-
veiðimenn) telja engum vafa
undirorpið að trillubátaútgerð
mur.di eiga sér góða framtíð 'nér
ef sömu lög giltu hér sem annars
staðar á landinu hvað friðun
snertir.
Hitt má svo nokkurn veginn
telja víst, að verði hér á fiski-
miðunum engar skorður settar
við rækjuveiðunum þarf ekki að
hugsa lengur til fiskveiða un
meginhluta Isafjarðardjúps.
Vigur, í apríl 1957.
I Bjarni Sigurðssotv

Þessi fallega mynd er úr Lappakvikmynd
Per Hösts.
Von á sfórfráðSegri
Lappa-kvikmynd í haust
lega væri á íslenzku ferðasaga
eftir Exling, en ísland var fyrsti
áfangastaður hans í þeirri ferð.
Héðan hélt hann til Kanada og
ferðaðist bæði um Norður- og Suð
ur-Ameríku allt til Galapagos.
Guðrún Brunborg sýnir nýja Per Höst-mynó
GUÐRÚN BRUNBORG leit inn í
ritstjórnarskrifstofu blaðsins í
gær, en hún er hér á snöggri ferð
og að sjálfsögðu í sambandi við
hið mikla og óeigingjarna menn-
ingarstarf, sem hún helgar krafta
sína og öllum er kunnugt.
Per Höst tók myndina sjálfur
ásamt aðstoðarmönnum sínum, en
einn þeirra er E rling Brunborg,
sonur Guðrúnar, sem þykir snjall
kvikmyndatökumaður.
Þá gat Guðrún þess að væntan-
Vanti ijðiir prentun,
/xi miinið
LETUR
VÍÐIMEL 63 — SIMI 1825
Guðrún sagði að dvöl sín hér
yrði skömm að þessu sinni, en í
haust kæmi hún væntanlega með
nýja kvikmynd eftir Per Höst.
Fjallar hún um lifnaðarhætti
Lappa og nefnist „Same Jakki“
(Ár Lappans). Myndin var frum-
sýnd í Osló 21. marz sl. og hefir
aðsókn að henni verið gífurleg. Á
fruh.sýningunni komu fram nokkr
ir Lappar og jafnvel lifandi hreinn
með sleða í drætti.
HRINOUNUM
FRÁ
Xiqutftv*1
L/ (7 HAFNARSTR.il
#