Morgunblaðið - 28.08.1957, Blaðsíða 11

Miðvikudagur 28. ágúst 1957
MORGIJNBLAÐIÐ
11
\
\
Guðmunður á Rafnkelsstöðum og Eggert Gíslason á Víði ræð^st
við á bryggjunni, meðan skipverjar taka nótina í land.
Síldarkóngurinn 1957 er ungur Sand-
gerðingur, sem er meðal
mestu sjósóknara flotans
KVÖLDSETT var orðiS suður
í Hafnarfirði á laugardagskvöld-
ið er vélbáturinn Víðir II. úr
Garði kom inn á höfnina þar af
síldarvertíð nyrðra. Þar hafði
Víðir orðið með hæstan hlut allra
skipa í síldveiðiflotanum og því
hinn réttkjörni „Síldarkóngur
1957“. Þegar þessi litli bátur, sem
var með hringnót lagðist að
bryggju, var svo lágsjávað, að
þakbrúnin á stýrishúsi bátsins
náði ekki upp á móts við bryggju
gólfið.
Það var gaman að koma af ver-
tíðinni, enda voru skipsmenn glað
legir, hver maður með um og
yfir 46.000 kr. hlut. Roskinn mað
ur sem stóð á bryggjunni sagði:
Eg minnist þess tæplega að hafa
séð bát fara á síldveiðar með
annað eins mannval.
— Já, það var sannlega fríð
fylking sem fór norður, hélt þessi
maður áfram, sem kominn var
á bryggjuna til þess að
fagna komumönnum eftir svo
árangursríka 'útivist. Skipstjórinn
Eggert Gíslason stóð í stýris-
húsinu. Hann er nú, þótt ungur
sé, meðal hinna allra mestu afla-
manna í bátaflotanum, mjög geð
þekkur maður. Hann var í blárri
sjóarapeysu, með enska húfu á
höfði.
Brátt eftir að báturinn hafði
verið bundinn við bryggj-
una var lagt að honum
vörubíl og gengu skipverjar
nú að því af miklum móð
að koma báðum hringnótunum
á bílinn. Þeir voru handfljótir.
Það var ekkert nýtt fyrir þeim
að taka á nótinni. Skömmu síðar
kom í VW-bílnum sínum sunnan
úr Sandgerði Guðmundur útgerð
armaður á Rafnkelsstöðum, eig-
andi bátsins, og kominn til
þess að fagna skipi sínu og skips-
verjum. Eggert Gíslason skip-
stjóri á Víði II. hefur nú verið
með bátinn á fjórum síldarvertíð
um nyrðra og hefur hann jafnan
verið að bæta við sig, sagði Guð-
mundur. Áður var hann á gamla
Víði, en tók við þessum er
smíðaður í Hafnarfirði. Faðir
Eggerts, Gísli Eggertsson, var
líka sjómaður, happasæll skip-
stjóri. En fyrstu kynni Eggerts
af síldinni urðu þó ekki í skip-
rúmi hjá föður sínum, heldur á
vélskipinu Edda frá Hafnarfirði,
en á því skipi var Eggert sín
fyrstu sumur á síldarvertíð. Á
skipi hans var með honum nú
roskinn maður, sem sagðist hafa
„passað upp á hann“, sem ungling
í fyrsta skipti í skipsrúmi. Þessi
maður heitir Stefán Jóhanns-
son, sem var II. vélstjóri á
bátnum, og hefur verið sjó-
maður frá unglingsárum. Eg
spurði hann hvort Eggert væri
fisknari en aðrir menn. Hann
svaraði því til að Eggert væri frá
bær sjósóknari, „sem sigldi sjálf-
ur sinn sjó“, athugull, harðdug-
legur og bráðfær ■ skipstjóri. —
Fyrir okkur kom aldrei neitt ó-
happ, tognaði ekki einu sinni á
Nokkur orð til bæjarsimstjórans
í þessu stutta samtali við
Eggert skipstjóra á Víði II., þarna
á bryggjunni, barst ýmislegt
varðandi síldveiðarnar í tal, með
al annars síldarleitarflugið. —
Kvaðst hann vera þeirrar skoð-
unar og það væru fleiri sama
sinnis, að litla flugvélin væri
hentugri, en það sem meira máli
skipti væri að bækistöð síldar-
leitarflugvélarinnar væri án efa
betur í sveit sett á Egilsstöðum.
Helzt ætti að vinda að því bráð-
an bug að gera flugvöll færan á
Raufarhöfn. Sjómönnum er mik-
ið gagn af síldarleitarfluginu, en
það er vissulega ekki sama hvar
flugvélarnar eru staðsettar.
Víðir II. er 56 tonna bátur.
Sagði Eggert að hann hefði mest í
hann Játið 751 mál. Þá var bát-
urinn svo siginn að aðeins eitt
fjögratommu borð var upp úr
sjónum af lunningunni.
Guðmundur á Rafnkelsstöðum
sagði að hann myndi bráðlega
senda bátinn á reknet hér á Faxa
flóa, en smávegis þarf að lag-
færa bátinn áður. Þá þarf ég
að kaupa í hann nýja vél, en það
kostar kringum 650.000 krónur,
en fyrir gömlu vélina fæ ég um
170.000 krónur. — Já, það er dýrt
að fást við útgerð í þessu landi,
sagði Guðmundur.
Geta má þess einnig, að Guð
mundur Guðmundsson, skipstjóri
á vélbátnum Mumma, sem er líka
eign Guðmundar á Rafnkelsstöð-
um, var með aflaverðmæti fyr
ir að upphæð yfir 900.000 krón
ur, en báturinn var með rúmlega
7300 mál og tunnur, þar af salt-
síld í um 4000 tunnur. Á milli
þessara tveggja Gerðabáta komu
togarinn Jörundur og Helga frá
Reykjavík. Guðmundur er, eins
og Eggert, mjög dugandi sjómað-
ur, svo tæplega verður þar gert
upp á milli. — Guðmundur á
Mumma er sonur Guðmundar á
Rafnskelsstöðum.
VEGNA ummæla Bjarna Forberg
bæjarsímstjóra, í Velvakanda-
dálkum Mbl. í dag, leyfi ég mér
að biðja um nokkrar skýringar í
því sambandi. Þar sem ég er þess
fullviss, að ég tala fyrir hönd
margra, þá trúi ég ekki öðru en
bæjarsímstjórinn bregðist vel
við.
Bæjarsímstjórinn er spurður
að því, hvaða rök liggi til þess,
að fyrrverandi millisambands-
notendur, sem nú hafa fengið
sér-síma, eiga nú, skv. reikningi
bæjarsímans að greiða kr. 400,00
í viðbót við stofngjald, sem þeir
greiddu, þegar þeir fengu milli-
sambandið. Ástæðurnar fyrir
þessum viðbótarreikningi nú tel-
ur bæjarsímstjórinn vera:
1. Millisambönd voru dýr í upp-
setningu (ekki sízt, ef löng
leið var frá millisambands-
veitanda og til þiggjanda).
2. Allar viðgerðir hafa verið
erfiðar og kostnaðarsamar.
Aldrei fyrr hefi ég séð jafn
auma röksemdafærslu fyrir
nokkru máli. Bæjarsíminn í
Reykjavík að koma með viðbót-
arreikning til fyrrv. millisam-
bandsnotenda vegna þess, að það
var svo dýrt að setja upp milli-
samband — og svo dýrt að gera
við! Við fengum millisamband
með því að greiða fullkomið stofn
gjald, eins og það var á þeim
tíma. Þess vegna er það bæði
ólöglegt og ósiðlegt að koma nú
með viðbótarreiknig, því að sér-
hver millisambandsnotandi full-
nægði þeim skilyrðum, sem þá
var krafizt, til þess að verða
símanotandi, en engum var til-
kynnt, að nokkrar kvaðir kæmu
á eftir, og þess vegna er þessi
400 króna viðbótarreikningur al-
gjörlega ólöglegur og heimildar-
laus. Þessi innheimtuaðferð bæj-
arsímans er meir í ætt við stiga-
mennsku en háttu siðaðra manna.
Og þá er hér það atriði, sem
mest er um vert: Hið eldra stofn-
gjald, sem heimtað var, þegar
millisambönd voru lögð, hefur
flestum, ef ekki öllum, atvikum
verið jafnvirði þeirra peninga,
sem nú er krafizt fyrir stofn
gjald, — þótt krónutalan hafi
verið lægri. Svo mjög hefur gildi
krónunnar rýrnað. — Getur bæj-
arsímstjórinn borið á móti þessu?
Hvers vegna eigum við, fyrrv.
millisambandsnotendur að greiða
hæst stofngjald allra símanot-
enda, þar sem við greiðum það
tvisvar að nokkru?
Þá er hér annað atriði, sem
vert er að hafa í huga: Milli-
sambönd eru dýrari fyrir notend-
ur þeirra en venjulegur sími
(og samt eigum við að greiða
stofngjald tvisvar að
ar og kostnaðarsamar". Ég skil
þetta svo, að hér sé átt við við-
gerðir á millisamböndum. Þetta
er þá nýr þáttur í innheimtuað-
ferðum bæjarsímans, ef fara á
að mismuna símanotendum —
eftir því, hjá hverjum hafi þurft
að gera mest við -— millisam-
bandsnotendum eða öðrum.
Að lokum langar mig til að
spyrja bæjarsímstjórann:
1) Hvað eigið þér við með
„erfiðar viðgerðir“? Svitnuðu
starfsmenn bæjarsímans eða
fengu þeir ekki full laun greidd
fyrir vinnu sína?
2) Hvað eigið þér við með því
að segja, að millisambönd hafi
verið til leiðinda fyrir símann?
Hafa starfsmenn bæjarsímans
ekki getað skemmt sér eins og
áður, — eða hvað hefur orðið
þeim til leiðinda vegna millisam-
bandanna?
Ég hygg, að lesendur muni sjái,
að það verður að teljast algjör-
lega óréttmætt, að heimta inn
áðurnefnt 400 króna viðbótar-
gjald hjá fyrrv. millisambands-
notendum. En ég efa ekki, að
bæjarsíminn þurfi á þessum þús-
undum að halda, en forráðamenn
hans verða bara að finna aðrar
og réttlátari tekjuöflunarleiðir.
Reykjavík, 23. ágúst 1957.
Gunnar Finnbogason,
Stórholti 31.
Hann siglir smn sjó,
segja kunnugir. *
nót þó oft væri mikið í henni.
Eggert vildi sem minnst um
sína sjómennsku tala, en sagði
að vel hefði gengið enda væru
skipsmenn hans allir með tölu
duglegir sjómenn sem verið hefðu
með sér í skiprúmi yfirleitt nokk-
ur ár. Að vísu var ungur bróðir
hans með honum nú í fyrsta
skipti á síld.
Skagfirðingar unnu
Siglfirðinga
SAUÐÁRKRÓKI, 26. ágúst. ■
gær fór fram knattspyrnukeppni
á milli Skagfirðinga og Siglfirð-
inga hér á Sauðárkróki. Keppt
var í tveimur flokkum fyrsta
flokki og þriðja flokki. Úrslit
urðu þau að í fyrsta flokki unnu
Skagfirðingar með 5 mörkum
gegn 2 og í þriðja flokki unr.u
Skagfirðingar einnig með tveim I
mörkum gegn einu. — jón.
Ársþing ísl. rafveilna
15. ÁRSÞING Sambands ís-
lenzkra rafveitna var haldið að
Eiðum dagana 17.—20. ágúst.
Þingið sóttu 5 3 þátttakendur
hvaðanæfa af landinu
Áþinginu voru, svo sem venja
er, fluttar skýrslur og álitsgerðir
varðandi ýms málefni rafveit-
anna. Meðal þeirra var um mæla-
prófanir, reglugerðir, útvarps-
truflanir, raffræðinám, raffanga-
prófun, gjaldskrármál, samræm-
ingu bókhalds, súgþurrkun og
raffræðisýningu.
Þá var skýrt frá starfi félaga,
sem sainbandið er aðili að, svo
sem Alþjóðaorkumálaráðstefn-
unnar, Ljóstæknifélags íslands og
kjarnfræðinefndar íslands.
Erindi voru flutt um sæstrengi,
um ný raflagnaefni og um álags-
stýringu veitukerfa.
Þá var samþykkt svohljóðandi
ályktun varðandi framkvæmdir
til rafvæðingar landsins:
„1 þeim tilgangi að ná sem
beztum árangri um rafvæðingu
landsins, telur fundurinn þá skip-
an raforkumála æskilega, að
þeim aðilum, sem að þessum mál-
um vilja starfa, verði leyfðar
nokkru), | raforkuvirkjanir og starfræksla
og er það af þessari ástæðu: öll|slíkra mannvirkja. Þannig verði
símtöl (samtöl) eru á aukagjaldi,
og var símtalið 30 aurar á 2. árs-
fjórðungi 1957, en ársfjórðungs-
leiga á millisambandi var á sama
tíma kr. 200, en venjulegs síma
kr. 300. Allir þeir, sem vilja,
hljóta nú að skilja, að millisam-
bönd eru dýrari fyrir notendur
þeirra en sér-sími.
Á þessu stigi málsins ætla ég
að sleppa að ræða þá einvalds-
úthlutun, sem verið hefur á sím-
um undanfarin ár, en það segir
sig sjálft, að menn kunnugir
starfsmönnum bæjarsímans í
Reykjavík hafa ekki þurft að
notast við millisambönd, — og
þess vegna þurfa þeir heldur
ékki að tví-greiða stofngjaldið
að nokkru.
Það atriði í orðum bæjarsím-
stjórans, að sums staðar hafi
verið langt á milli veitanda og
þiggjanda millisambands og því
dýrari uppsetning, er ekki til
annars en hlæja að — því að
sama stofngjalds hefir verið kráf-
izt fyrir þá, sem átt hafa heima
í miðjum bæ og t.d. við Langholts
veg. Hvers vegna á að reikna
fyrrv. millisambandsnotendum
þetta til gjalda nú, en ekki öðr-
um. Vill bæjarsímstjórinn svara
i því?
„Einnig kvað bæjarsímstjóri
1 allar viðgerðir hafa verið erfið
bæja- og sveitafélögum, svo og
sérstökum orkufélögum, auk
ríkisins, heimilt að sinna þess-
um málefnum, og að ríkið jafn-
framt örfi og styðji framtak
nefndra aðila til þátttöku í raf-
væðingu landsins. Þá hafi ríkið
eftirlit með samræmingu virkj-
ananna, á þann hátt, að þær geti
fallið innan þess ramma sem
hagkvæmt þykir með tilliti til
heildarskipunar raforkumál-
anna.“
Ennfremur voru gerðar sam-
þykktir varðandi útvarpstruflan-
ir og um samvinnu rafveitna í
innheimtumálum.
Þingfulltrúar fóru kynnisferðir
til rafveitnanna á Seyðisfirði,
Eskifirði, Reyðarfirði, Neskaup-
stað og Fáskrúðsfirði. Sameigin-
legur fundur með stjórnarmeð-
limum þessara rafveitna, var
haldinn á Reyðarfirði og voru
þar rædd rafveitumál Aust-
fjarða.
Skoðuð var bygging Grímsár-
virkjunar og lýstu verkfræðingar
hennar mannvirkjunum. Þá var
einnig farið að Lagarfossi og at-
huguð virkjunaraðstaða þar.
Núverandi stjórn sambandsins
skipa þeir Steingrímur Jónsson,
formaður, en meðstjórnendur
Finnur Malmquist, Jakob Guð-
johnsen, Júlíus Björnsson og
Valgarð Thoroddsen.