Morgunblaðið - 12.01.1958, Blaðsíða 10

10
MORCVN BL 4ÐIÐ
Sunnudagur 12. jan. 1958

Otg.: H.l. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðalntstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045
Auglýsingar: Arnj Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðaistræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargialcí kr. 30.00 á mánuði innaniands.
í lausasölu kr. 1.50 eintakið.
VARIÐ YKKUR SJALFSTÆÐISMENN
Vesfur-lslendingurinn sem datt í
lukkupottinn eftir áratuga málmleit
í auðnum Kanada
OSNINGADAGURINN
nálgast óðum. í dág er
12. janúar, en hinn
26., eða eftir aðeins eina 14 daga
fara kosníngarnar fram. Tíminn
er þess vegna orðinn stuttur. Það
þýðir ekki lengur að fresta því
til morguns, sem hægt er að gera
í dag. Ef einhver telur sig hafa
verk að vinna, áður en kjördag-
ur rennUr upp, þá er tíminn kom-
inn. Það sem Sjálfstæðismenn og
þeir sem þeim fylgja, þurfa mest
að vara sig á, er sofandaháttur
og kæruleysi, sem getur stafað af
óskynsamlegri bjartsýni. Það, hve
dagarnir eru fáir til kosninga,
ætti að minna menn á, að hefjast
nú handa, ef þeir telja sig eiga
eitthýað ógert eða ef menn vilja
veita liðsinni á einn eða annan
hátt.
★
Sjálfstæðismenn eru málefna-
lega sterkir í þessum kosning-
um í Reykjavíkurbæ. Það finna
bæði Sjálfstæðismenn og aðrir,
ef þeir líta á fjöldamargt sem
bæjarfélagið varðar og vel hefur
verið unnið af Sjálfstæðismönn-
um undir forustu Gunnars
Thoroddsen, borgarstjóra.
Þetta kemur líka mjög ljóst
íram, þegar litið er á andstöðuna
gegn þeim, eins og hún kemur
fram í blöðum og ámannafundum
Sú andstaða er daufleg og mál-
efnasnauð og oft svo undrun sæt-
ir; En ekki skyldu Sjálfstæðis-
menn láta þetta villa sig. Þeir
hafa oft áður verið málefnalega
sterkir við kosningar í Reykja-
vík en þó mátt mjóu muna, að
þeir héldu meirihlutanum í bæj-
arstjórn. Það má líka aldrei
gleymast í þessu sambandi, að
þessi meirihluti byggist aðeins
á einu atkvæði í bæjarstjórn.
Ekki þarf mikið að hallast á
kjördegi svo úti sé um þann
meirihluta og þá er glundroðinn
í minnihlutanum búinn að ná
völdum. Eins og fráfarandi bæj-
arstjórn er skipuð samanstóð
þessi minnihluti af 6 flokkym og
flokksbrotum. í vegi þess að slík-
ur óskapnaður nái völdum í bæn-
um stendur aðeins eitt atkvæði,
sem Sjálfstæðismenn hafa fram
yfir. Aðeins eitt atkvæði. Menn
skyldu muna það.
★
Þó andstaðan gegn Sjálfstæð-
ismönnum sé málefnasnauð og
daufleg, eins og hún kemur fram
á opinberum vettvangi, hefur þó
áróðurinn gegn Sjálfstæðismönn-
um út um allan bæinn ef til vill
aldrei verið magnaðri en nú.
Vinstri flokkarnir hafa fyrir
löngu heitstrengt að vinna bæinn
nú við þessar kosningar. Til þess
beita þeir öllu afli sinu, á vinnu-
stöðum, og hvar sem þeir annars
ná til manna. En jafnframt þess-
um magnaða áróðri breiða þessir
sómamenn svo alls staðar út, að
það sé engin hætta á, að Sjálf-
stæðismenn tapi meirihlutanum
í bæjarstjórn. Nei —, það sé alveg
öruggt að slíkt komi ekki tii.
Þessi lævíslega aðferð þjónar
tvennum tilgangi. í fyrsta lagi
er hún til þess fallin að gera
Sjálfstæðismenn andvaralausa. I
öðru lagi á með slíku að ná at-
kvæðum ýmissa, sem flygt hafa
flokknum við bæjarstjórnaikosn
ingar, þótt þeir séu honum anri-
ars ekki flygjandi. Þeir kjósendur
óttast hvað verða mundi um
Reykjavík, ef hún yrði að bit-
beini margra og sundurleitra
flokka. En nú er þeim sagt að
hættan sé engin á, að Sjálfstæð-
ismenn tapi, þess vegna sé óhætt
að greiða nú atkvæði gegn þeirn.
Þessi áróður gengur nú um all-
an bæ. Hann er lævís og hætiu-
legur.
★
Sjálfstæðismenn þurfa að hafa
andvara á sér. Þeir verða að sam
einast um það átak, sem til þess
þarf, í fyrsta lagi að halda þeim
meirihluta, sem verið hefur, sem
ekki er nema eitt einasta at-
kvæði í bæjarstjórninni. En það
þyrfti að tryggja stefnu Sjálf-
stæðismanna og forystu í bæjar-
málunum enn betur en nú er með
hinum nauma meirihluta. Meir
hluti Sjálfstæðismanna í bæjar-
stjórn Reykjavíkur þarf að verða
stærri og öflugri en hann er nú.
Sjálfstæðisflokkurinn ættj það
fyllilega skilið, að svo gæti orðið.
Stjórn hans og forusta í málefn-
um bæjarins hefur verið siik á
undanförnum árum og áratugum,
að Reykvikingar ættu að sameln-
ast um það átak sem til pess
' þarf að auka meirihluta hans
verulega. í aðra hönd er einbeitt
og styrk stjórn eins flokks, en
það sem við blasir á hinn bóginn
eru margir sundurleitir flokkar,
sem' á .seinasta kjörtímabili hafa
klofnað hver eftir annan í
bæjarstjórninni, þannig að minni
hluti hennar hefur verið sam-
settur af næstum eins mörgum
brotum, eins og fulltrúarnir eru
margir. Ekki hefði þurft nema
einn klofning í viðbót í minni-
hluta þeirrar bæjarstjórnar, sem
nú er að láta af störfum, til þess
að svo yrði. Reykvíkingar eiga á
milli þess tvenns að velja, að
fylkja sér um Sjálfstæðisflokk-
inn, eða kalla yfir sig þá vand-
ræðastjórn í bæjarmálunum, sem
koma mundi ef hinir sundurleitu
flokkar næðu völdum. Það væri
hin mesta nauðsyn fyrir Reykja-
víkurbæ og Reykvíkinga í heild,
að Sjálfstæðisflokkurinn fengi
tryggan meirihluta í bæjarstjórn
Reykjavíkur, miklu tryggari en
hann er nú með hinu eina at-
kvæði, sem hann hefur fram yfir
minnihlutann.
★
Þegar gengið er nú til kosn-
inga í Reykjvík, kalla Sjálf-
stæðismenn á alla hugsandi
Reykjavíkurbúa, karla og konur
til liðsinnis. Sjálfstæðismenn
vita, að þeir njóta trausts og
fylgis við bæjarstjórnarkosning-
arnar langt út fyrir raðir síns
eigins flokks. Þeir treysta því
enn, að þeir hljóti nú það sama
traust og verið 'hefur hjá þeim
kjósendum, sem þannig haía
fylgt þeim, þó reynt sé með læ-
víslegum áróðri að spilla þvi.
Ef Sjálfstæðismenn og þeir,
sem þeim fylgja, sameinast vel
fyrir kjördag og á kjördegi liinn
26. janúar, þarf ekkert að óttast.
Það er þetta, sem allt veltur á.
Að sameinast nú og treysta sam-
starfið allt fram á kjördag.
STÆRSTA dagblað borgarinnar
Winnipeg í Kanda ,er nefnist
Winnipeg Tribune hefur það fyrir
sið eins og ýmis fleiri blöð, að
-velja um hver áramót borgara
ársins. Þykir það mikil virðing
að verða fyrir því vali, enda
komast þar ekki að neinir au-
kvisar.
Um síðustu áramót bar það til
tíðinda, að fyrir valinu varð 69
ára Vestur-íslendingur að nafni
Walter (Valdimar) Johnson. Veð
urbitið andiilit hans ber þess
vitni, að hann hefur lifað við
slark og útivist.
Walter Johnson er sannarlega
karl í krapinu. Hann hefur löng-
æviár ráfað, oft einn á ferð um
freðnar auðnir heimskaussvæðis
Kanada. Hann hefur þolað ofsa-
byl, blotnað og kólnað. Stundum
hefur hann vaðið svo dögum skipt
ír um mýrar og fen, þrgett ein-
stiga skóga og róið á eintrjáningi
um fljótin í Norður Manitoba.
Walter hefur frá því á uuga
aldri verið í sífelldri leit eftir
málmum í Manitoba. Hann var
oftast bláfátækur. Það var ekki
fyrr en 1948, sem heppnin loks
hitti hann. Það var hann sem
fann nikkel-námurnar við Myst-
ery Lake, sem taldar eru mestu
nikkel-námur í heimi. Eru þær
svo auðugar, af þessum sjaldgæfa
og dýrmæta málmi, að talið er
að þær endist í meira en 100 ár.
Fyrir námuréttindi sín á nokkr-
um svæðum við Mistery Lake
fékk Walter greidda út i hönd
nærri 600 þúsund dollara og er
hann síðan í hópi hinna ríkustu
Kandamanna. Hvorki hefur þó
auður né virðing stigið honum
til höfuðs, heldur kýs hann að lifa
sem fábrotnustu lífi og jafnvel
enn að ferðast um auðnirnar í
Manitoba.
Ætt Walters
Walter Johnson fæddist á ís-
landi 20. apríl 1887.. Foreldrar
hans voru Ásgeir Johnson og
kona hans Kristín. Þau fluttust
til Kanada er drengurinn var 6
mánaða og settust að á Lögbergi.
Aisystkini hans eru Ásmundur
sem býr í Alberta og Anna nú
frú Cornell í Pelly ,í Saskatc-
hevan. Móðir þeirra dó 1904 en
nokkru síðar giftist faðir þeirra
aftur. Hét síðari konan Sigríður
og eru hálfsystkini Walters mörg,
svo sem Vilhjálmur bílskúra-
eigandi í Barrhead, Jósep sem
rekur skemmtigarðinn Trocadero
í Alberta o. fl.
Búskapur og refaveiðar
Er Walter var ungur tók hann
að reka búskap í Togo, en bú-
skapurinn gekk illa. Fyrra árið
eyðilagði haglél alla uppskeruna.
Síðara árið fór hann á hausinn,
þegar mikið næturfrost gerði hon
um sama tjón. Hann gerðist sjálf
boðaliði í fyrri heimsstyrjöldinm,
en var ekki kominn fram til víg-
stöðvanna, þegar styrjöldinni
lauk.
Hann sá, að hann væri ekki
lagaður fyrir búskap, svo að nú
venti hann sínu kvæði í kross og
fór norður fyrir Pas. Það er að
segja hann tók að leita sér viður
væris á hinum víðáttumiklu
auðnum og óbyggðum Manitoba.
Fyrst reyndi hann fyrir sér sem
loðdýraveiðimaður. En refirnir
voru svo skjótir á hlaupunum, að
hann ætlaði aldrei að ná þeim.
Auðnirnar eru ríkar
Þá gerðist það, að hann fann
svolítið gull sumarið 1924 við svo
nefnt Herbs-vatn. Þetta gull var
að vísu svo óhreint, að það borg-
aði sig ekki að vinna það. En
síðan hefur hann haft málmleitar
æðið í blóðinu. Hann hefur
lifað í áratugi í þessum norð-
lægu byggðum. Og þegar maður
talar við hann, þá sannfærir hann
mann um það, að einmitt þessar
auðnir eru framtíð Kanada. —■
Við vitum ekki enn hvíllíkum
auðævum þetta svæði býr yfir,
segir hann. Svo tekur hann litið
frímerki og límir það á eitt horn-
ið á stórri hurð. — Sjáið þið,
segir hann. Þetta litla frímerki
er mælikvarði þess lands sem
búið er að rannsaka í Manitoba.
Það sem eftir er af hurðinni, er
það sem enn er eftir að rann-
saka.
Þeir sem finna málma í Mani-
toba fá allan rétt yfir þenn. Allt-
af voru Walter og Angus Wood
og Dic Ellis félagar hans að finna
svolítið af málmum og lifðu þeir
á því að selja námuréttindi sín.
Þetta gat stundum gefið þeim
sæmilegan pening. Eitt sumarið
seldu þeir t.d. námuréttindi fyrir
8000 dollara. Eftir að kopar
fannst við Flin Flon fluttist Walt
er þangað og fann hann ýmis
ný koparlög. Svo kom kreppan
og Walter missti hvern eyri sem
hann átti — Ég átti þá aðeins
gott silkitjald, bát, utanborðs-
mótor og benzínbrúsa í tjaldbúð
minni við Grassy-River, segir
Walter. En þegar ég kom í tjald-
búðirnar hafði skógarbjörn kom-
izt í þær, rifið tjaldið, brotið
bátinn og kastað mótornum og
benzínbrúsanum í ána.
Nikkel við Mystery-vatn
En eftir 1930 flutti Walter til
þess svæðis, sem þótti vænlegast
til málmleitar, en það var við
Mystery-vatn. Þar byggði hann
sér svolítinn bjálkakofa, sem varð
bústaður hans og bækistöð í 16
ár. Það var langur tími, en hann
þekkti orðið næstum hvern stein
á víðáttumiklu auðnarsvæði.
Hann komst fljótt að því að á
þessum slóðum var víða nikkel.
Þá var þó ljóst, að vinnsla þess
myndi ekki borga sig. En þegar
nikkel verðið hækkaði skyndi-
lega 1946 brá Walter við og tók
sér námuréttindi á nikkel á fjöl-
mörgum tilteknum stöðum. Við
nánari athugun kom það í ljós,
að hann hafði fundið einhverjar
auðugstu nikkel-námur í heimi.
Félagið sem keypti námuréttind-
in er margfalt milljónafyrirtæki.
Walter gifti sig fyrir fjórum
árum 65 ára. Hann kvaðst fram
til þessa ekki hafa mátt vera að
því að hugsa um kvenfólk, en
langaði þó til að mega í eliinni
njóta heimilisfriðar. Þó segist
hann ekki alltaf nenna að sitja
heima. Auðnirnar kalla hann
stöðugt til sín. Hann fer um þær
á sumrin með segulmælum og
demantsborum í leit að meiri
málmum.