Morgunblaðið - 27.03.1958, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 27. marz 1958
MOrtcrr\nr Afílb
3
Stóreignaskattur á
útveginn 30 mi IIj. kr.
Miklar umræður á Alþingi
í FYRRADAG lauk í efri deild
Alþingis 2. umræðu um frum-
varp um skatt á stóreignir. Hafði
hún staðið yfir á 4 funduin deild-
arinnar.
Kins og áður hefir verið skýrt
fró í Mbl. lagði ríkisstjórnin fram
frumvarp um staðfestingu á
bráðabirgðalögum um álagning-
artíma skattsins. Síðan lögðu
Sjálfstæðismennirnir í fjárhags-
nefnd efri deildar, Jóhann Jósefs
son og Gunnar Thoroddsen, til,
að lögunum um skattinn, væri
breytt í ýmsum atriðum.
Aðalatriði tillagnanna voru
þessi:
Við útreikning skattsins skyldi
draga meira en í iögunum segir
frá verði framleiðslustöðva sjáv-
arútvegsins, landbúnaðar og iðn-
aðar, svo og skipa og flugvéla.
Greiðslutími skattsins skyldi
lengdur upp í 20 ár (úr 10) og
skattupphæðin verða • vaxtalaus.
Stóreignaskatturinn skyldi
veröa frádráttarbær.
Lamar atvinnuiífið *
Jóhann Þ. Jósefsson ^agði meg-
ináherzlu á það í ræðum sínum,
að stóreignaskatturinn kæmi
mjög illa við lielzlu framleiðslu-
atvinnuvegi landsmanna og skað
aði því ekki einungis þá aðila,
sem eiga að greiða hann, heldur
og það fólk, sem byggir afkomu
sína á rekstri framleiðslufyrir-
tækjanna.
Jóhann beindi þeirri fyrirspurn
til fjármálaráðherra við 1. umr.
um málið, hve mikill hluti skatts
ins ætti að greiðast af útgerðar-
mönnum eða fyrirtækjum þeirra
(sjá Mbl. 8. marz). Ráðherrann
kvaðst ekki reiðubúinn til að
svara því undirbúningslaust. Að
frumkvæði Sjálfstæðismanna rit
aði fjárhagsnefnd efri deildar síð
an bréf til skattstjórans í Reykja
vík og óskaði eftir því, að hann
segði álit sitt á því, hvernig skatt
gjald þetta skiptist á atvinnu
vegina.
Skattstjórinn skrifaði aftur
og færðist undan að svara,
Bar hann m. a. fyrir sig, að óvíst
væri, hverjir greiddu skattinn
að lokum, margir ættu ýmiss
konar eignir, sem erfitt væri að
flokka og að hann telji upplýsing
ar um álagningu skattsins of mik
ið einkamál, til að um þær eigi
að fjalla opinberlega. —
Sjálfstæðismenn, Jóhann, Gunn-
ar og Jón. Kjartansson, gagn-
rýndu harðlega þessa afstöðu
skattstjórans og töldu honum
óheimilt að færast undan að
svara fyrirspurn frá þingnefnd.
Itrekaði formaður íjárhagsnefnd
ar Bernharð Stefánsson, síðan
fyrirspurn nefndarinnar, en
skattstjórinn fór undan í flæm-
ingi. Bentu þeir Jóhann og Gunn
ar Thoroddsen á, að í fyrra, er
lögin um stóreignaskatt voru
sett, sagði Eysteinn Jónsson fjár-
málaráðherra, að þau myndu
ekki hafa áhrif á hag útvegsins.
Töldu þeir þetta eitt af mörgum
dæmum um það, hve litla grein
stjórnin gerði sér fyrir máli
þessu, er það var lagt fyrir Al-
þingi.
Jóhann Þ. Jósefsson sagði, að
ekki væri annað sjáanlegt én til-
gangurinn með stóreignaskattin-
um væri að ná sér niðri á ákveðn
um hópi manna í þjóðfélaginu,
sjálfstæðum atvinnurekendum,
en það myndi hafa lamandi áhrif
á atvinnulífið í heild sinni. Ýmis
framleiðslufyrirtæki hefðu lítið
rekstrarfé, þótt þau ættu eignir,
og yrðu þau að draga saman
seglin vegna skattsins. Hann
sagði, að sérfræðingar útvegsins
hefðu áætlað, að á hann og fyrir-
tæki hans legðust um 30 millj.
kr. af stóreignaskattinum.
Upphæð skattsins
Bent var á það við umræðuna,
að í fyrra gaf fjármálaráðherra
í skyn, að heildarupphæð skatts-
ins yrði 80 millj. kr. Alls var
jafnað niður 135 millj. kr. og
þótt enn sé eftir að úrskurða
kæru, er ljóst, að upphæðin verð-
ur miklu hærri en fjármálaráð-
herra hafði gefið í skyn. Er þetta
enn eitt dæmið um það, hve illa
málið var undirbúið í upphafi.
Stóreignaskatturinn
og stjórnarskráin
Þá var um það rætt í þinginu,
hvort stóreignaskatturinn fcngi
samrýmzt stjórnarskránni. —
Kvaðst Jóhann Þ. Jósefsson líta
svo á, að hér væri um freklegt J
eignarnám að ræða, sem ekki
fengi staðizt.
Bernharð Stefánsson sagði, að
óþarfi ætti að vera að fara tram
á breytingar á stóreignaskattlög-
unum, ef menn álitu, að þeim
yrði vikið til hliðar af dómstól-
unum. Gunnar Thoroddsen svar-
aði því til, að enn væru dómar
ekki gengnir og að sjálfsögðu
yrði ekkert 'um niðurstöður
þeirra sagt nú, þótt fjöldamargir
menn, bæði lærðir lögfræðingar
og aðrir,teldu að lögin stæðust
ekki.
Skatturinn 1950
Því var haldið fram í um-
ræðunni, að Sjálfstæðismenn
hefðu sjálfir staðið að setningu
lagaákvæða um svipaðan skatt
1950. Því var svarað á þá leið,
að skatturinn, sem ákveðinn var
1950, hefði verið lagður á í sam-
bandi við víðtækar ráðstafanir
í fjármálum, gengisfellingu o. fl.,
en um slíkt væri ekki að ræða nú.
Ekki miðað við raunverulegar
eignir
Loks lögðu Sjálfstæðismenn
áherzlu á, að stóreignaskattur-
inn væri ekki miðaður við raun-
veruleg verðmæti. Eru beinlínis
fyrirmæli í lögunum um, að mið
að skuli við verð, sem ekki á sér
stoð í veruleikanum. Þar er ekki
einungis ákveðið, að breyta megi
út frá fasteignamati á lóðum held
ur á að miða skattinn við áætlað
gangverð að viðbættum 200%.
Hið sama kemur fram í sambandi
við hlutabréf, sem eru oft skatt
lögð á margfalt nafnverð, þótt
þau séu ekki seljanleg fyrir nafn
verðið fullt.
Þegar gengið var til atkvæða,
voru allar breytingartillögur
Sjálfstæðismanna felldar með 10
atkv. gegn 5 og frumvarpið af-
greitt til 3. umr.
‘ffi
Hér sjást að tafli tveir mestu skákmenn heims. Þeir eru að
berjast um heimsmeistaratitilinn. Til vinstri situr Smyslov
núverandi heimsmeistari, en til hægri Botvinnik, sem missti
heimsmcistaratitilinn til Smyslovs fyrir 2 árum. Þeir tefla á
S-óru lciksviði og yfir stendur, að þarna fari fram keppni um
heimsmeistaratitilinn.
ára áætlun verði gerð
tim hafnarframkvæmdir
Ásgeir Sigurðsson telur að leggja beri
áh&rziu á að Ijuka nokkrum háltgerðum
stórum höfnum
60 ára í dag:
Ófafíð Gu&riður
Sveinsdóttí
SEXTÍU ÁRA verður í dag frú
Ólafía Guðríður Sveinsdóttir,
Kárastöðum á Vatnsnesi í Vestur-
Húnavatnssýslu. Hún er fædd að
Barði í Miðfirði 27. marz 1898, en
fluttist 8 ára gömul með foreldr-
um sínum að Kárastöðum á
Vatnsnesi og hefur átt þar heima
síðan.
Ólafía er greind og skemmti-
leg kona afar gestrisin og góð
heim að sækja og glöð í góðum
vinahópi. Einnig á hún á þessu
ári 40 ára hjúskaparafmæli. Hún
er gift Jóni R. Jóhannessyni,
oddvita. Ég óska þeim hjónum
allra heilla og blessunar á kom-
andi tímum. Og megi guð gefa,
að geislaflóð vorsólarinnar gleðji
hana og vermi, þegar hún legg-
ur upp í hinn sjöunda tug ævinn-
ar.
Húnvetnsk kona.
Á FUNDI sameinaðs Alþingis í
gær var rætt um haínargerðir og
cndurskoðun hafnarlaga.
Á þessu þingi hafa komið frarn
tvær þingsályktunartillögur er
varða mál þetta. Önnur var frá
Magnúsi Jónssyni, Sigurði
Bjarnasyni og Sigurði Ágústs-
syni um framkvæmdaáætlun um
hafnargerðir, fjáröflun til þeirra,
endurslcoðun ákvæða um skipt-
ingu kostnaðar milli ríkis og
sveitarfélaga og um landshafn-
ir. Hin tillagan var frá Pétri
Péturssyni um endurskoðun lag-
anna urn hafnarbótasjóð.
Magnús Jónsson hafði í gær
framsögu fyrir fjárveitinganefnd,
sem lagði til, að efni þessara til-
lagna beggja yrði tekið upp í
eina nýja ályktun. Er þar lagt
til, í.j gerð verði 10 ára áætlun
um málið og einkum við það
miðað, að framkvæmdirnar geti
stuðlað að öruggri og aukinni
útflutningsframleiðslu.
í ræðu sinni sagði Magnús, að
leitað hefði verið eftir áliti vita-
málastjóra og hann mælt með
tillögunum og lagt áherzlu á
nauðsyn þess, að gerðar væru
verkfræðilegar rannsóknir :;em
víðast.
Pétur Pétursson kvaðst álíta
þessa afgreiðslu fullnægjandi og
lagði áherzlu á mikilvægi hafn-
armálanna.
Ásgeir Sigurðsson tók síðan til
máls og sagði m. a.:
— Til að siglingar séu örugg-
ar þarf bæði góð skip og góðar
hafnir. Eins og alþingismönnum
er kunnugt, flutti ég 2 þings-
ályktunartillögur um hafnarmál
seint á árinu 1956. Önnur var um
rannsókn á nokkrum hafnarstæð-
um, þar sem e. t. v. ætti frekar
að byggja hafnir en að leggja
út í endurbætur á lélegum höfn-
um, sem aldrei geta orðið góðar.
Hin tillagan var um breytt skipu-
lag í þessum málum, sem í því
er fólgið að stefna skv. fyrir-
frarn gerðri áætlun að því að
ljúka höfnum, sem nú eru hálf-
gerðar.
| Það gleður mig, að nú er ætl-
Iunin að taka þetta mál nýjum
tökum. Það er vafalaust, að mik-
ið er undir því kornið, að vel
sé unnið í hafnarmálum þjóðar-
innar, og það er álit okkar sjó-
manna, að heppilegra sé að leggja
það fé, sem fyrir hendi er, í að
fullgera mikilvægar hafnir en að
dreifa fénu svo mjög, að það
litla, sem unnt er að gera á hverj
um stað, sé svo ófullkomið, að
það liggi undir skemmdum á
veturna. Það hefur komið fyrir,
að ekki hefur einu sinni verið
unnt að ljúka að sumrinu við að
gera við þær skemmdir, er orðið
höfðu á hálfgjörðum mannvirkj-
um veturinn áður.
Ég vil minna á nokkrar hafn-
ir, sem sjómenn telja að mikil
þörf sé á að ljúka við hið bráð-
asta. Þar má fyrst telja höfn-
ina í Rifi. Hún er nálægt góðum
fiskimiðum, en ennþá svo ófull-
komin, að verzlunarskip treysta
sér yfirleitt ekki þangað inn. Þó
að allmikið fé sé veitt til hafn-
arinnar, munu enn líða a. m. k.
10 ár, unz hún verður komin í
viðunandi ástand, þó að ekki sé
gert ráð fyrir r.einum skemmd-
um á mannvirkjum af sjógangi.
í Patrekshöfn hafa oft orðið
skemmdir á skipum, en þó mun
að óbreyttum fjárveitingum taka
urn 40 ár að fullgera hana.
Óhöpp hafa einnig orðið ný-
lega á Skagaströnd, og má telja,
að þangað sé vart veitt nokk-
urt fé.
Svipaðar aðstæður eru í Ólafs-
firði og Húsavík.
Það, sem veldur því, hvernig
ástatt er í þessu efni, er að sjálf-
sögðu fjárskorturinn. Telja
verður, að mjög æskilegt sé að
koma hafnarmálunum á nýjan
grundvöll og vafalaust er, að það
myndi margborga sig að taka 100
—200 millj. kr. lán til að ljúka
hinum dýru höfnum, sem nú eru
hálfgerðar. Eins og nú er, liggja
þær sjálfar undir skemmdum og
skipin, sem þangað leita, einn-
ig, Það kernur síðan fram í
jækkuðum vátryggingargjöldum,
og er það til marks um ástand-
ið, að dæmi eru til, að allt að
% af fé því, er þingið veitir
í einstökum tilfellum, fer til að
bæta tjón.
Tillagan var að lokum afgreidd
frá þinginu í því formi, er fjár-
veitinganefnd lagði til.
STAKSTEIIVIAR
Þjófur með grímu
Þjóðviljinn lýsti þvi yfir s. 1.
þriðjudag, að gengislækkun væri
„innbrotsþjófnaður í stærsta
stíl“. Var gengislækkun líkt við
„vel heppnað innbrot fyrir ame-
ríska bankaræningja“. í þessu
sambandi má raunar benda á, að
vinstri flokkarnir liafa viður-
kennt það, að þeir hafi fram-
kvæmt dulbúna gengislækkun
með jólagjöfinni frægu. Nú er
það alkunnugt, að innbrotsþjóf-
ar hafa stundum grímu fyrir
andlitinu, er þeir fremja verknað
sinn, svo þeir þekkist elcki, ef
til þeirra skyldi sjást. Sam-
kvæmt samlíkingu Þjóðviljans
ætti þá að mega líkja hinni dul-
búnu gengislækkun við innbrots-
þjófnað, sem maður fremur með
grímu fyrir andlitinu.
Af hverju benzínið
lækkar ekki
Margoft hefúr verið varpað
fram þeirri spurningu, af hverju
ríkisstjórnin hafi ekki samkvæmt
beiðni olíufélaganna, lælckað
verðið á benzíni, vegna þess
hversu ’fragt‘ og innkaupsverð
hefur lækkað síðan á s. 1. hausti.
Miðað. við 1. des. munar þar
hvorki meira né minna en 17
aurum á hvern lítra á benzíni.
Það vakti raunar nokkra athygli
í þessu sambandi, þegar Guð-
mundur Vigfússon, bæjarfulitrúi,
Iýsti því yfir á síðasta bæjar-
stjórnarfundi, að ríkisstjórninni
miundi ekki veita af þessu fé til
þess að ná endunum saman á
fjárlögum, eins og bæjarfulltrú-
inn orðaði það, en að öðru leyti
hefur engin skýring fengizt á
drættinum á að lækka verðið.
. Oskyld efniu
Á síðasta bæjarstjórnarfundi
bar Alfreð Gíslason, einn af full-
trúum kommúnista í bæjarstjórn
inni fram tillögu um, að bæjar-
stjórnin skyldi skora á ríkis-
stjórnina að fara að tillögu verð-
lagsstjóra og lækka olíuverðið
til húsakyndinga. Björgvin Frede
riksen, einn af bæjarfulltrúum
Sjálfstæðismanna, taldi að þessi
tillaga næði of skammt, þar sem
eingöngu væri átt við olíu til
húsakyndinga og kvað rétt að
hún næði einnig til annarra
skyldra vara, þannig að fram-
kvæmd yrði lækkun á þeim eins
og efni stæðu til. Tillaga Björg-
vins var samþykkt. En um þá af-
greiðslu málsins segir Þjóðvilj-
inn:
„Ætla hefði mátt, að öll bæj-
arstjórnin teldi skyldu sína að
ljá málinu (þ. e. tillögu Alfreðs)
liðsinni. Svo reyndist þó ekki,
heldur vildu fulltrúar íhaldsins
drepa málinu á dreif, með því að
draga óskyld efni inn í umræð-
urnar, eins og Iækkun á olíu til
iðnreksturs og nýtt verð á
benzíni“. Þegar Sjálfstæðismenn
gera tillögu um að skora á ríkis-
stjórnina að lækka verðlag á jafn
þýðingarmiklum vörum og
bcnzíni og olíu, til iðnrekstrar,
sem vitaskuld snertir allan al-
menning, þá segir Þjóðviljinn að
þetta séu „óskyld efni“. Þjóðvilj-
inn er í liinum mestu vandræð-
um með þetta mál, þvi óbein-
línis kom það fram í tillögu
Alfreðs, sem eingöngu miðaðist
við húsakyndingaroliuna, að ætl-
unin muni vera að snuða al-
menning um lækkun á skyldum
vörum eins og Guðmundur Vig-
fússon raunar viðurkenndi,
eins og áður er sagt.
Eftir öll stóryrðin um olíuverðið
á liðnum tíma, fer nú að leggj-
ast lítið fyrir kommúnistakapp-
ana, þegar þeir beinlínis standa
á móti tillögu, sem felur það i
sér að lækka verðið á benzíni og
olíu almennt.