Morgunblaðið - 19.04.1958, Blaðsíða 2

2
MORG VNBL'ABIÐ
Laugardagur 19. apríl 1958
Greinargerð bandaríska fulltrúans:
Tillagon borin iram m.d. vegna
mótmæla helstu iiskveiði-
þjóðanna í Evrópu
UPPLYSINGAÞJONUSTA
Bandaríkjanna hér á landi skýrði
í íréttapistli sínum í gær frá
bandarísku tillögunni á Genfar-
ráðstefnunni. Auk þess sem til—
lagan sjálf birtist þar í heild
fylgir þar nokkur greinargerð
fyrir stefnubreytingu Bandaríkj-
anna í landhelgismálinu. Þar
segir m. a.:
Ný tillaga Bandaríkjanna um
6 mílna landhelgi var borin fram
í þeim einbeitta ásetnmgi að gera
ráðstefnuna árangursríka.
Aðalfulltrúi Bandaríkjanna
Arthur Dean skýrði frá því á
fundi með fréttamönnum, að hin
nýja tillaga fseli í sér nokkra
undanlátssemi og fórn varðandi
þá gömlu stefnu Bandaríkjanna
að halda fram þriggja mílna land
helgi. Þessi nýja tillaga, sagði
hann, mu» uppfylla þarfir
margra ríkja, einnig ríkja sem
nýlega hafa orðið sjálfstæð og
sem höfðu verið andvíg öðrum
tillögum. Hann taldi að þessi nýja
tillaga myndi njóta stuðnings %
meirihluta.
Dean sagði, að bandaríska
sendinefndin hefði komið á ráð-
stefnuna staðráðin í að stuðla að
því að hún yrði árangursrik.
Hann benti á það, að þetta væri
í rauninni í fyrsta skipti frá
stofnun Sameinuðu þjóðanna,
sem þjóðir heims hefðu komið
saman til að semja nýja alþjóða-
lögbók. Bandaríkjunum var það
ljóst að mörg þátttökuríki á ráð-
stefnunni áttu við vandamál að
stríða í þessu sambandi, bæði
efnahagsvandamál, öryggismál
og sumar þeirra eru mjög háðar
fiskveiðum. Þegar bandarísku
fulltrúarnir komu til ráðstefnunn
ar voru þeir reiðubúnir að leggja
fram fórnir, ef þörf gerðist í
þágu friðar, framfara og sam-
starfs.
Þegar Bandaríkin ákváðu fyrst
að styðja kanadisku tillöguna
um þriggja mílna landhelgi með
9 mílna einkafiskveiðisvæði til
viðbótar, eða samtals 12 mílur,
þá var þar um mikla fórn að
Brú á Hólmsá lokið
Höfn í Hornafirði 18. apríl.
Nýlokið er smíði á Brú á Hólmsá
á Mýrum í Austur-Skaftafells-
sýslu. Er það 68 metra stálbita-
brú með trégólfi. Smíðinni var
að mestu lokið fyrir jól, en stál
og gólf var sett í í þessum mán-
uði. Með brú þessari er tengdur
saman vegur milli tveggja
hreppa í sýslunni, Mýra- og Suð-
ursveitar. Brúarsmiður var Jón
Dagsson, Djúpavogi. — Gunnar.
ræða, þar sem það er skoðun
Bandaríkjamanna að þriggja
mílna landhelgi sé réttust. En
eftir ýtarlega athugun komumst
við að því að hagsmunir hinna
nýstofnuðu ríkja réttlættu þessa
fórn.
En það kom i ljós, að jafnvel
þessi fórn var ekki nægjanleg því
að kanadisku tillögunni mót-
mæltu bæði ýmis nýstofnuð ríki
og helztu fiskveiðiþjóðir Evrópu.
Þess vegna, sagði Dean, ákváðu
Bandaríkin að bera fram tillögu
sína um 6 mílna landhelgi.
Hann lagði áherzlu á það, „að
við Bandaríkjamenn höfum verið
samstarfsfúsir við aðra á ráð-
stefnunni og viljað stuðla að því
að þörfum annarra þjóða sé borg
ið.“ Hins vegar benti hann á það,
að þær þjóðir sém hefðu komið
á ráðstefnuna og krafizt 12 mílna
landhelgi hefðu hvergi gefið neitt
eftir.
Dean lagði áherzlu á það, að
þessi sáttatillaga væri borin fram
eingöngu til að stuðla að jákvæð-
um árangri ráðstefnunnar, en
ekki til að prútta með. Hún feiur
í sér fórn af hálfu Bandaríkjanna
og kvaðst Dean ekki sjá að nein
tillaga kæmist eins langt og þessi
í að sætta sjónarmiðin á ráðstefn-
Sálumessa Brahms
SÍÐUSTU háskólatónleikar þessa
vetrar verða í hátíðasal háskól-
ans á morgun, sunnudag 20. apríl
og hefjast kl. 5 stundvíslega.
Verður þá fluttur af hljómplötu-
tækjum skólans síðari hlutinn af
Sálumessu (Ein deutsches Requi
em) eftir Brahms, en fyrri hlut-
inn var fluttur þar á sunnudag-
inn var. í upphafi verða þó rifj-
aðir upp stuttir þættir úr fyrri
köflunum. — Þetta er í senn eitt
hátíðlegasta og vinsælasta verk
kirkjulegrar tónlistar, en hefur
aldrei verið flut't í heild sinni
hér á landi. Það er hér flutt af
dómkirkjukór og hljómsveit í
Berlín, einsöngvarar Dietrich
Fischer-Dieskau og Elizabeth
Griimmer. Stjórnandi er Rúdolf
Kempe.
Róbert A. Ottósson hljómsveit
arstjóri skýrir verkið og ieikur
helztu stefin á flygil.
Aðgangur er ókeypis og öllum
heimill.
Hagnar Karlsson,
tkákm. Keflavíkur
KEFLAVÍKURFLUGVELLI, 15.
apríl — 1 gærkvöldi lauk skák-
móti Keflavíkur og sigraði Ragn-
ar Karlsson í meistaraflokki og
hlaut titilinn skákmeistari Kefla-
víkur 1958.
Hinn ungi skákmeistari er 22
ára gamall, Siglfirðingur að upp-
runa, en hefur starfað á Kefla-
víkurflugvelli sl. 5 ár.
Úrslit í meistaraflokki urðu
þessi:
1. Ragnar Karlsson 4 vinninga,
2. Óli Karlsson 314 v., 3. Borgþór
H. Jónsson 3 v., 4. Jón Víglunds-
son 214 v. (keppti sem gestur á
mótinu) og 5.—6. Gunnar Sig-
urjónsson og Hörður Jónsson með
1 vinning hvor.
I 1. flokki sigraði Magnús Gísla
son með 414 vinning og í 2. flokki
vann Gísli Ellerup allar sínar
skákir og hlaut því 6 vinninga.
Gísli er mjög efnilegur skákmað-
ur, aðeins 14 ára að aldri. — BÞ.
Bæjarútgerðin leggi óherzlu
ú saltlisksiramleiðslu
Er hagkvæmt fyrir útgerðina og veitir
mikla vinnu
I FYRRA mánuði flutti Guð-
mundur J. Guðmundsson tillögu
í bæjarstjórij Reykjavíkur um
að skora á fjárfestingaryf-
irvöldin að veita nauðsynleg leyfi
til að unnt væri að hefjast handa
við byggingu hraðfrystihúss bæj
arútgerðarinnar.Jafnframt skyldi
undirbúningi framkvæmda hrað-
að, þ. á. m. fjáröflun.
Forstjórar bæjarútgerðarinnar
sömdu greinargerð um málið og
sendu borgarstjóra. Fer greinar-
gerðin hér á eftir í heild:
,Með tilvísun til bréfs yðar,
dags. 7. marz 1958, varðandi til-
lögu hr. Guðmundar J. Guð-
mundssonar, bæjarfulltrúa, sern
borin var fram á fundi bæjar-
stjórnar 6. marz 1958, um fram-
haldsundirbúning að byggingu
hraðfrystihúss, leyfum vér oss að
taka eftirfarandi fram:
Vér höfum að undanförnu leit-
að fyrir oss um lánsfé til byggmg
ar frystihúss, en ekki orðið á-
gengt. Teljum vér að fyrsta skil-
yrðið fyrir áframhaldandi undir-
búningsframkvæmdum sé, að
tryggt hafi verið nægilegt fjár-
magn til byggingarframkvæmd-
anna.
Tafir þær, sem orðið hafa á
undirbúningsframkvæmdum, —
hafa þó ekki komið að sök, þar
sem mikil aukning á saltfiskverk
un stendur nú fyrir dyrum. Sam-
ið hefur verið um sölu á 3.000
smálestum af verkuðum saltfiski
á markað, þar sem íslendingar
Fjárhagsáætlan Beykjavíkar
aigreidd, þegar „árræðin“
liggja fyrrir
Ásgerður Ester Búadóttir
og Benedikt Gunnarsson
Á FUNDI bæjarstjórnar Reykja-
víkur á fimmtudag gerði Þórður
Björnsson, bæjarfulltrúi Fram-
sóknarmanna, athugasemd út af
því, að ekki hefur farið fram
síðari umræða um fjárhagsáætlun
bæjarins. Vitnaði hann í ákvæði
2. gr. útsvarslaganna um, að
áætlunin skyldi gerð fyrir
nóvemberlok og taldi allar fjár-
málaráðstafanir bæjarins nú
hvíla á hæpnum grunni.
Borgarstjóri kvað ákvæði út-
svarslaganna hafa verið dauðan
bókstaf í áratugi. Reykjavík af-
greiddi fjárhagsáætlun sína yfir-
leitt á undan öðrum bæjarfélög-
um. Þó hefði lengi verið sam-
Sýning á myndvelnaði og gler-
myndum í Sýningarsalnum
í DAG verður opnuð í Sýningar-
salnum við Hverfisgötu sýning á
Iístaverkum þeirra Ásgerðar
Esterar Búadóttur og Benedikts
Gunnarssonar. Ásigierður Ester
sýnir myndvefnað, og eru 10 verk
eftir hana á sýningunni.
Benedikts á sýningunni eru gler-
myndir, 26 að tölu. Sýningin verð
ur opnuð kl. 5 í dag og T. erður
opin frá kl. 2—10 daglega til 1.
maí.
Þetta er í fyrsta sinn, sem Ás-
gerður e.nir ín sjálfstæérai sýn-
ingar Hú.r hóf nám í Handíða- og
myndiiitaskólanum, en inmitað-
íst haustið 1946 í Konungiega
Akademíið í Kaupmannahöfn og
4 andaði þar myndlistanám
næstu þrjá vetur. Hefir Ásgerður
lagt stund á myndvefnað, síðan
hún kom heim, og hefir átt verk
á nokkrum sýningum, m.a. á
norrænu sýningunni í Gautaborg,
en þar var henni boðið að sýna
þrjá vefnaði. Einnig átti hún
vefnaði á alþjóðlegu sýningunni
í Múnchen sumarið 1956 og hlaut
þá gullverðlaun sýningarinnar
fyrir eina mynd sína.
Benedikt hefir ekki sýnt gler-
myndir áður, en hann hefir sl. ár
fengizt við að mála gler. Hefir
Benedikt áður sýnt málverk á
samsýningum í Sýningarsalnum
og hefir í hyggju að setja upp
stóra einkasýningu í haust.
Árið 1949 lauk Benedikt námi
við Handíða- og myndlistaskól-
ann. Stundaði síðan nám við
Listaháskólann og Ríkislista-
safnið í Kaupmannahöfn og
dvaldist um skeið á Frakklandi
og Spáni. Hélt hann fyrstu sjálf-
stæðu málverkasýningu sína 1953
í Galerie Saint Placid í París, og
árið eftir hélt hann sjálfstæða
sýningu í Listamannaskálanum.
Hefir hann tekið þátt í mörgum
samsýningum ísl. myndlistar-
manna hérlendis og erlendis.
komulag allra flokka um að af-
greiða ekki áætiunina þá vetur,
er kosningar eru, fyrr en í
febrúar en heimila bráðabirgða-
greiðslur. Nú hefði það dregizt
lengur, þar sem þótt hefði nauð-
synlegt að bíða eftir ráðstöfun-
um ríkisstjórnar og þings í efna-
hagsmálum. Hugsanlegt væri, að
þær hefðu í för með sér verulega
hækkun vísitölunnar, en hvert
nýtt vísitölustig hækkaði út-
gjöld bæjarins um % millj. kr.
Kvað borgarstjóri ekki hafa ver-
ið annars kostur en bíða — eða
eiga á hættu að þurfa að gera
viðbótaráætlun og leggja á nýjar
álögur síðar á árinu. Sagði hann,
að allt bæjarráðið hefði viljað
velja fyrri kostinn, þ. á. m.
„bæjarráðsmaður Framsóknar-
manna“ Guðmundur Vigfússon.
Fræðslustofnun
launþega
ALÞYÐUFLOKKSMENNIRNIR 3
efri deild Alþingis, Eggert Þor-
steinsson og Friðjón Skarphéð-
insson, hafa lagt fram lagafrum-
varp um fræðslustofnun laun-
þega. Skal hún veita trúnaðar-
mönnum og öðru félagsfólki
verkalýðsfélaga og annara laun-
þegasamtaka ýmiss konar
fræðslu. í þvi skyni skal stofn-
unin reka Félagsmálaskólann, er
starfa skal í stuttum eða löngum
námskeiðum, er halda má á ýms-
um stöðum á landinu, og stofn-
unin skal einnig gangast fyrir
almennu fræðslustarfi. Kostnað-
ur skal greiddur af ríkissjóði eft-
ir því sem fé er veitt í f járlögum.
Stjórn stofnunarinnar skal skip-
uð 5 mönnum, þremur kjörnum
af miðstjórn Alþýðusambandsins
einum kjörnum af stjórn Banda-
lags starfsmanna ríkis og bæja
og einum skipuðum af mennta-
málaráðherra.
hafa ekki selt áður, og mun veru
legur hluti af saltfiskútflutningi
þessum koma í hlut fiskverkunar
stöðvar Bæjarútgerðar Reykja-
víkur, þar sem saltfiskframleiðsla
flestra annarra fiskframleiðenda
hefur dregizt mjög saman eða
lagzt niður með öllu, aðallega
vegna aukins frystihúsakosts.
Fyrirsjáanlegt er, að starfsemi
saltfiskverkunarstöðvar Bæjar-
útgerðar Reykjavíkur muni stór-
lega aukast í ár, meðal annars
vegna þess, að hún mun taka til
verkunar fisk veiddan á Græn-
landsmiðum, sem áður hefur
þurft að flytja út í óverkuðu
ástandi.
Fullyrða má, að við framan-
greindan sölusamning, um 3.000
tonn af verkuðum saltfiski, verð-
ur ekki hægt að standa, nema
með stóraukinni þátttöku Bæjar-
útgerðar Reykjavíkur í verkun
saltfisks.
Af framangreindu er ljóst að
miklu minna magn af afla togara
Bæjarútgerðar Reykjavíkur en
áður mun verða selt í óunnu
ástandi.
Eins og málum er nú háttað,
teljum vér hagkvæmt að leggja
áherzlu á saltfiskveiðar og salt-
fiskverkun, þar sem saltfiskverk-
unin veitir mun meiri atvinnu, en
ef fiskurinn er hraðfrystur, auk
þess hefur það mikla þýðingu
í þessu sambandi, að næstum öll
saltfiskframleiðslan er greidd
með svokölluðum „hörðum gjald-
eyri“, sem þjóðina vanhagar mjög
um, þar sem með honum eru
gerð miklum mun hagkvæmari
innkaup en með gjaldeyri „clear-
ing“-viðskipta.
Eins og sakir standa virðist oss
skipta mestu máli:
1. Að haga rekstri Bæjarútgerð
arinnar þannig, að hún geti veitt
sem mesta atvinnu, þegar þess
er helzt þörf, en það er einkum
á sumrin, þegar fjöldi nemenda
úr skólum leitar eftir atvinnu.
Aukin verkun á saltfiski og
harðfiski á vegum Bæjarútgerð-
arinnar er að voru áliti bezta
leiðin til úrbóta í þessu efni.
2. Að sem verðmætastur og
notadrýgstur gjaldeyrir fáist fyr-
ir framleiðsluna, en eins og hög-
um er háttað, skortir þjóðina
mjög tilfinnanlega vestrænan
gjaldeyri, en saltfisk- og harð-
fiskframleiðslan er að mestu
leyti greidd í þeim gjaldeyri.
3. Að sízt er óhagkvæmara fyrir
Bæjarútgerðina að framleiða og
verka saltffck og harðfisk, held-
ur en að láta aflann til hrað-
frystingar hjá öðrum eða í eigih
frystihús, ef miðað er við fjár-
hagsafkomu útgerðarinnar. Hins
vegar veiti saltfisk- og harðfisk-
verkunin mun meiri atvinnu, en
ef aflinn færi til hraðfrystingar."
Útgerðarráð féllst á álitsgerð
forstjóranna með 4 atkv. gegn 1
(atkvæði Guðm. J. Guðmunds-
sonar). Á fundi bæjarstjórnar á
fimmtudag var rætt um málið.
Bæjarfulltrúar Sjálfstæðismanna
lögðu til, að það yrði afgreitt með
rökstuddri dagskrá með tilvísun
til greinargerðar forstjóranna og
ályktunar útgerðarráðs. Frávísun
artillagan var samþkkt með 11
atkv. gegn 4.
Leiti, Múiar og Mýrar
A BÆJARSTJÓRNARFUNDI á
fimmtudaginn voru samþykkt
eftirfarandi nöfn á nýjum götum
í Háaleitishverfinu:
Stóragerði, Skálagerði, Brekku-
gerði, Smáagerði, Iláaleitisbraut,
Hvassaleiti, Varmaleiti, Efsta-
leiti, Ofanleiti, Vallarleiti, Slétta-
leiti, Fellsmúli, Brautarmúli, Veg-
múli, Heiðarmúli, Safamýri, Star-
mýri, Álftamýri, Lágmúli og
i Hallarmúli.