Morgunblaðið - 07.05.1958, Blaðsíða 2

2
MORCT’VltT 4 ÐIÐ
Miðvikudagur 7. maí 1958
Vísindusjóður ouglýsir styrbi
HINN nýstofnaði Vísindasjóður
er nú tekinn til starfa. Eins og
kunnugt er, voru lögin um Vís-
indasjóð samþykkt á Alþmgi
1957, en til hans er stofnað í
þeim tilgangi að efla íslenzkar
vísindarannsóknir, og honum
tryggðar a. m. k. 800.000,00 kr.
á ári úr Menningarsjóði.
Nýlega er lokið skipun rranna
í stjornir sjóðsins, en þær eru
prjárr sameiginleg yfirstjórn og
ttjórnir beggja deilda hans, raun
vísindadeildar og hugvisinda-
deildar. Formaður yfirstjórnar er
þrófessor Snorri Hallgrimsson
dr. med., formaður stjórnar raun-
vísindadeildar er dr. Sigurður
Þórarinsson jarðfræðingur, en
formaður stjórnar hugvísinda-
deildar dr. Jóhannes Nordal hag-
fræðingur.
Deildarstjórnir hafa nú lýst
styrki lausa til umsókna í fyrsta
sinni, hvor á sínu sviði. Raun-
vísindadeild annast styrkveiting-
ar s sviði náttúruvísinda, þar
með taldar eðlisfræði og kjarn-
orkuvísindi, efnafræði, stærð-
fræði, læknisfræði, líffræði, jarð-
fræði, dýrafræði, grasafræði,
verkfræði og tæknifræði.
Hugvisindadeild annast styrk-
veitingar á sviði sagnfræði. bók-
mennta, málvísinda, félagsfræði,
lögfræði, hagfræði, heimspeki
guðfræði, sálfræði og uppeldis-
fræði.
Hlutverk Vísindasjóðs er að
efla íslenzkar vísindarannsóknir,
og í þeim tilgangi styrkir har.n:
1. Einstaklinga og vísindastofn-
anir vegna tiltekmna rann-
sóknaverkefna.
2. Kandídata til vísindalegs sér-
náms og þjálfunar. Kandídat
verður að vinna að tilteknum
sérfræðilegum rannsóknum
eða afla sér vísindaþjálfunar
til þess að verða styrkhæfur.
3. Rannsóknarstofnanir til
kaupa á tækjum, ritum eða
til greiðslu á öðrum kostnaði
er
í sambandi við starfseir.i,
sjóðurinn styrkir.
Umsóknum um styrki skulu
fylgja ýtarlegar upplýsingar um
þá vísindalegu starfsemi, sem
styrks er óskað til, svo og uin
námsferil og menntun þeirra ein-
staklinga, er sækja um.
Umsóknir þurfa að hafa borizt
fyrir 1. júní nk. til þess að koma
til greina við fyrstu úthlutun.
Þær skulu sendar ritara Raun-
vísindadeildar, Guðmundi Arn-
laugssyni, pósthólf 609, eða stjórn
Hugvísindadeildar, pósthólf 609.

Matthías Jochumsson
Matthíasarfélag stofnað
á Akureyri s.l. mánudag
Sýsluve?asjóðir
SAMGÖNGUMÁLANEFND neðri
deildar Alþingis flytur að beiðni
ráðuneytis frumv. um bráða-
birgðaviðauka við lög um sýslu-
vegasjóði. Efni þess er, að á þessu
ári skuli gjaldið í sjóðina, en það
er miðað við fasteignamat jarða
og húsa í viðkomandi sýslum,
reiknað eftir gamla fasteignamat-
inu. Jafnframt skal eins og að
undanförnu vera heimilt að
leggja á það allt að 70% álag.
Páll Þorsteinsson skýrði frum-
varpið á deildarfundi í gær. Hann
sagði, að fjárveitingin, sem veitt
var á síðustu fjárlögum til mót-
framlaga frá ríkinu í sýsluvega-
sjóðina, myndi ekki hrökkva til,
ef miðað væri við fasteignamatið,
er gekk í gildi 1. maí 1957. Páll
benti einnig á, að fyrr á þessu
þingi voru sett lög um, að sveit-
arstjórnir skyldu fyrir áramót
endurskoða reglur um gjöld til
sveitarsjóða, sem miðast við fast-
eignamat. Þar til það hefur verið
gert, skal hins vegar innheimta
gjöldin eins og fyrir gildistöku
nýja matsins (lög 95/1957).
Kristín Jóhanns-
dóttirníræð
KRISTÍN Jóhannsdóttir, fyrrum
húsfreyja í Fagradal á Hólsfjöll-
um, er níræð í dag. Kristín er
ættuð úr Rangárvallasýslu, alin
upp í Landsveit, en fluttist norð-
ur aldamótaárið. Giftist hún þar
Jóhannesi Eyjólfssyni, og bjuggu
þau í Fagradal.
Árið 1939 fluttist Kristín á'
heimili sonar síns, séra Gunnars
Jóhannessonar, prófasts á Skarði
í Árnessýslu, og hefur hún dval-
izt þar siðan.
Guðrún var dugandi kona, er
vandist mikilli vinnu í uppvexti
sínum eins og þá var siður, en
er nú farin að heilsu.
AKUREYRI, 6. maí. — í gær-
kvöldi var stofnað hér á Akur-
eyri félag til minningar um
Matthías Jochumsson skáld. Til-
gangur þess er að heiðra minn-
ingu þjóðskáldsins með því að
koma hér upp minjasafni er
hafi að geyma ýmsa muni frá tíð
séra Matthíasar og annað þvílíkt
er slíkt safn má prýða.
Sjálfstæðiskvenna
fél. á Akureyri
AKUREYRI, 6. maí. — Sjálfstæð-
iskvennafélagið Vörn hér í bæ,
hélt aðalfund sinn í gær. For-
maður félagsins, frú Ingibjörg
Jónsdóttir, setti fundinn og stýrði
honum. Síðan var gengið til að-
alfundarstarfa. Frú Ingibjörg
mæltist undan endurkosningu í
stjórn, sem nú er þannig skipuð:
Frú Ásta Sigurjónsdóttir, form.,
frú Ingibjörg Halldórsdóttir, rit-
ari og frú Kristín Pétursdóttir,
gjaldkeri. Til vara: Frú Margrét
A. Jónsdóttir, frú Aðalheiður
Rafnar og frú Fríða Sæmunds-
dóttir. Fulltrúaráð skipa: Frú
Jónína Schram, frú Þórunn Jóns
dóttir og frú Freyja Jónsdóttir.
Á fundinum gengu allmargar
konur í félagið og kom fram mik-
ill áhugi fyrir eflingu starfsemi
Sjálfstæðisflokksins í bænum.
Siglingabanni
aflétt
LONDON, 6. maí. — Bretar hafa
numið úr gildi siglingabannið a
því svæði Kyrrahafsins þar sern
þeir hafa verið að gera tilraun
ir með vetnissprengjur, en for-
mælandi stjórnarinnar lét svo um
mælt, að yfirstandandi tilraunum
væri samt ekki lokið.
Siglingabannið á stóru svæði
kringum Jóla-eyjar var sett 26.
apríl sl„ en fyrsta sprengingin
átti sér stað fyrir átta dögum.
Formælandi landvarnaráðuneyt-
isins sagði, að banninu hefði ver
ið aflétt „um sinn“ frá siðasta
laugardegi að telja. En hann
bætti við: „Það hefur þó ekki ,í
för með sér, að við séum hættir
við að gera frekari tilraunir á
svæðinu“.
Tékkar mótmæla
PRAG, 6. maí. — Tékkneski ut-
anríkisráðherrann, Vaclav Da^id,
afhenti í dag sendiherra Norð-
manna í Prag formleg mótmæli
tékknesku stjórnarinnar við
norsku stjórnina vegna ummæla
Ralvards Langes utanríkisrið-
herra um að Rússar hefði byggt
eldflaugar á tékkneskri grund.
David utanríkisráðherra lagði
áherzlu á, að tékkneska stjórnin
skildi ummæli Langes svo. að
hann væri að reyna að koma í
veg fyrir, að komið yrði á sér-
stöku svæði án kjarna- og vetnis-
vopna í Mið-Evrópu, enda þótt
margir Norðmenn væru hlynntir
þeirri hugmynd.
Fjörtíu stofnendur voru að
þessu félagi, en talsverður und-
irbúningur hefur verið að því
m.a. hefur starfað nefnd við
söfnun muna og bæjarstjórnin á
Akureyri hefur tvívegis veitt 25
þúsund krónur í þessu skyni.
Aðahvatamaður að stofnun fé-
lagsins hefur verið Marteinn
Sigurðsson framfærslufulltrúi og
var hann kjörinn formaður. Aðr-
ir í stjórn eru: Steindór Stein-
dórsson ritari, og Kristján Rögn-
valdsson gjaldkeri. Meðstjórn-
endur: Eyþór Tómasson og Hann
es J. Magnússon. Til vara: Jónas
G. Rafnar, Guðmundur Guðlaugs
son og séra Kristján Róbertsson.
Lög voru samin og samþykkt
fyrir félagið. Nokkrar umræður
urðu á fundinum og m.a. rakti
formaður sögu málsins og undir-
búning. Sem fyrr segir voru
stofnendur 40, en allir geta gerzt
stofnfélagar, sem innritast fyrir
1. júlí n.k. Aðalfélagssvæði er
Akureyri og nágrenni, en hins
vegar er öllum landsmönnum
heimil innganga í félagið. Fé-
lagsgjald er 100 kr. —vig.
Salta ríkisjarða
FRUMV. um sölu 7 jarða í opin-
berri eigu o .fl. var til 2. umr.
í efri deild Alþingis í gær.
Sigurður Ó. Ólafsson lýsti áliti
landbúnaðarnefndar deildarinn-
ar, sem lagði til, að frumvarpið
yrði samþykkt. Hann kvað frum-
varpið upphaflega hafa verið
flutt í neðri deild og þá hafa fjall
að um sölu þriggja jarða til Eyr-
arbakkahrepps og um eignarnáms
heimild á erfðafesturéttindum.
Síðan hefðu ýmsar tillögur um
aðrar jarðir verði sameinaðar
þessu frumv., þ. á. m. um sölu
lands jarðarinnar Raufarhafnar
til Raufarhafnarhrepps.
Ég er þeirrar skoðunar, sagði
Sigurður, að bæjum og þorpum sé
nauðsynlegt að eiga land það, er
þau standa á. Ella verða örðug-
leikar á framkvæmdum varðandi
skipulag, gatnagerð og önnur
mannvirki, sem þéttbýli tilheyra.
Olíuíélagið tapaði
3,6 millj. kr
AÐALFUNDUR Olíufélagsins
h.f. var haldinn á laugardaginn
var. „Tíminn“ birti í gær ítarlega
frásögn af fundi þessum, þ.e.a.s.
skýrslu félagstjórnarformanns,
Helga Þorsteinssonar.
í skýrslu formannsins gat
hann þess að á síðasta ári hafi
orðið verulegur halli á rekstri
Olíufélagsins og hafi hann numið
alls kr. 3,650,593,67.
Við stjórnarkjör var öll stjórn
félagsins endurkjörin en hana
skipa.
Stjórnarformaður Helgi Þor-
steinsson, framkvæmdastjóri, R-
vík. Meðstjórnendur Ástþór Matt
híasson framkvæmdastjóri, Vest-
mannaeyjum, Jakob Frímanns-
son, kaupfélagsstjóri Akureyri,
Karvel Ögmundsson, útgerðar-
maður, Njarðvik, og Skúli Thor-
arensen, framkvæmdastjóri
Reykjavík.
Fyrir liggja umsagnir ýmissa
aðila um þær tillögur, sem í frum
varpinu eru. f því sambandi má
geta þess, að jarðeignadeild rík-
isins hefur lagt til, að við sölu
til Eyrarbakkahrepps verði sett
það skilyrði, að undanþegin söl-
unni verði taka sands, malar og
vikurs. Efni þetta er notað tii
bygginga og m.a. flutt til Reykja-
víkur í því skyni. Landbúnaðar-
nefnd neðri deildar kynnti sér
staðhætti eystra og varð eklci sam
mála um þetta atriði. Meirihlut-
inn vildi ekki fara að tillögu
jarðeignadeildarinnar, og varð sú
niðurstaðan í deildinni. Er lagt
til, að efri deild taki sömu af-
stöðu.
Þá hefur skólastjóri Hvanneyr-
arskólans lagt gegn því, að eyði-
jörðin Skógarkot í Andakíls-
hreppi verði seld bóndanum á
Grjóteyri. Einn af landbúnaðar-
nefndarmönnum þessarar deildar
gerir fyrirvara um afstöðu sína
til þessa atriðis.
Friðjón Þórðarson kvaðst hafa
haft fyrrgreindan fyrirvara, enda
gæti hann ekki fallizt á, að Skóg-
arkot yrði selt, fyrst skólastjór-
inn á Hvanneyri teldi, að það
gæti skipt máli fyrir skóla sinn
að hafa landið, einkum ef land-
búnaðarháskóli yrði settur á fót
á Hvanneyri.
Páll Zóphóníasson lagði til, að
Skógarkotsland yrði selt. Við at-
kvæðagreiðsluna var samþykkt,
að svo skyldi gert og frumv. að
öðru leyti samþykkt og afgreitt
til 3. umr.
Sumarstarf KFUM i
Uatnaskógi að heffast
hópar dveljasf þar
NATO
10
SUMARÁÆTLUN Skógarmanna
K.F.U.M. um sumarstarfið í
Vatnaskógi er komin út. Óhætt
er að fullyrða, að margir drengir
og unglingar hafa beðið hennar
með óþreyju. Dvölin í Lindar-
rjóðri er hámark sumarsins fyrir
drengi, sem hafa tækifæri til
þess að dveljast þar í sumarleyf-
inu.
Nú eru 35 ár liðin frá því að
fyrsti flokkur pilta úr K.F.U.M.
fór í Vatnaskóg. Var landnám
þeirra í Lindarrjóðri upphaf
mikils og síaukins sumarstarfs
fyrir drengi, og unga menn. Hafa
400—500 þátttakendur dvalizt í
sumarbúðum félagsins undan-
farin ár, eina eða fleiri vikur
hver.
í sumar munu verða í Vatna-
skógi 10 dvalarflokkar, flestir
eina viku, og einn 10 daga. Er sá
flokkur fyrir unglinga eldri en 14
ára. Er sérstök ástæða til að
vekja athygli unglinga og ungra
manna á þessum flokki. Ungling-
ar á þeim aldri eiga að jafnaði
ekki samleið með þeim yngstu í
hinum dvalarflokkunum.
Drengir frá 9 ára aldri eiga
kost á að dveljast í sumarbúðun-
um í sex vikur á tímabilinu 13.
júní til 4. júlí og 1. ágúst til 21.
ágúst. Tveir flokkar eru ætlaðir
unglingum frá 12 ára aldri, 18.
júlí til 1. ágúst. Síðasti flokkur-
inn verður fyrir fullorðna, 22.
ágúst til 29. ágúst. Umsóknir eru
þegar farnar að berast. Bendir
það til mikillar þátttöku, eins og
endranær.
Á hverju sumri er ýmislegt
gert til endurbóta á húsakynnum
sumar
og til þess að bæta starfsskilyrð-
in. Fara fjölmennir hópar Skóg-
armanna í Vatnaskóg á vori
hverju til undirbúnings starfinu.
Má heita að slíkir vinnuflokkar
fari um hverja helgi frá maí-
byrjun þar til starfið hefst. í
fyrra sumar var m.a. reist báta-
skýli og smíðahús, og fullkomið
íþróttasvæði hefur verið í bygg-
ingu nokkur undanfarin ár og
verður það væntanlega tekið í
notkun áður en mjög langt um
líður. Þá eru skógræktarmálin
ofarlega á baugi hjá Skógarmönn
um. Vinna þeir á vori hverju að
plöntun nýgræðings af fremsta
megni, enda var skógurinn frið-
aður fyrir nokkrum árum, með
það fyrir augum að þar mætti
vaxa upp nytjaskógur með tím-
anum. Sérstakur skógræktar-
flokkur fer væntanlega upp eftir
um n.k. mánaðarmót.
Kristján Davíðs-
son heíur selt
11 myndir
EINS og skýrt hefur verið frá í
fréttum, opnaði Kristján Davíðs-
son málverkasýningu í Bogasal
Þjóðminjasafnsins á laugardag-
inn. Aðsókn að sýningunni hefur
verið góð og hafa 11 myndir þeg-
ar selzt. Á sýningunni eru 39 mál
verk.
Sýning Kristjáns verður opin
til mánudagskvölds, frá kl. 1—10
sd.
Framh. af bls. 1.
tóku til máls eftir hádegi i dag
og kváðu Norðurlandaríkin fylgj
ast með undirbúningsviðræðun-
um í Moskvu af miklum áhuga.
Hansen vék einnig að afvopnun-
arvandamálinu og lagði áherzlu
á, að danska stjórnin liti svo á,
að það væri fyrst og fremst hlut-
verk Sameinuðu þjóðanna að
hafa forgöngu um afvopnunarvið
ræður, enda þótt Rúsar væru því
mótfallnir.
Sidney Smith utanríkisráð-
herra Kanada lagði áherzlu á,
að væntanleg ráðstefna æðstu
manna ætti að verða ein af mö’-g
um, en ekki takmörkuð við eitt
skipti.
5 ár aftnr á bak.
Christian Pineau utanríkisráð-
herra Frakka, sagði í dag, að
hann hefði lesið alla síðustu orð-
sendinguna frá Moskvu, sem er
12.000 orð, en ekki fundið þar
neitt nýtt. „í rauninni sýnir hún
ljóslega, að við erum nú staddir
nákvæmlega þar sem við vorum
fyrir fimm árum í samskiptum
við Rússa“, sagði Pineau.
Yfirburðir á sviði landvarna
Spaak átti fund við fréttamenn
í dag og sagði þá, að fulltrúar
ráðherrafundarins væru á einu
máli um, að Atlantshafsbandalag-
ið megi ekki fórna hernaðarstyrk
sínum, sem hafi sannað ágæti
sitt í reynd, fyrir eitthvað sem
það viti ekki hvað sé. Það sé
sannleikur að hernaðarmáttur
Atlantshafsbandalagsins sé meiri
nú en í fyrra. Vesturveldin hafi
yfirburði á sviði landvarna. Ekki
megi fóma þessum styrk með
því að ganga að neinu því sam.
komulagi, sem geti t.d. orsakað
það, að Bandaríkjamenn telji sig
knúna til að fiytja her sinn frá
meginlandi Evrópu, en afleiðing-
in af samþykkt Rapacki-tillög-
unnar gæti m.a. orðið sú.
Veizla hjá konungi.
Fulltrúarnir á fundinum átu
miðdegisverð með Friðrik Dana-
konungi í sumarhöll hans og
gæddu sér á ósviknum dönskum
réttum. Dulles var borðnautur
drottningar. Hljómsveit lífvarð-
arins lék meðan á veizlunni stóð
og var mikill hátíðabragur á öllu
þar.