Morgunblaðið - 07.05.1958, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐ1Ð
Miðvik'udagur 7. maí 1958

TJtg.: H.í. Arvakur, Reykjavlk.
Framkvæmdastjóri: Sigfus Jónsson.
Aðairitstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Ola, sími 33045
Auglýsingar: Arni Garðar Kristmsson.
Ritstjorn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askríftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 1.50 emtakið.
RÁÐLEYSIÐ í EFNAHAGSMÁLUNUM
AÐ var í þingbyrjun, sem
Eysteinn Jónsson fjár-
málaráðherra, lagði fram
fjárlagafrumvarpið fyrir yfir-
standandi ár. Eins og hann gekk
frá þessu frumvarpi, var það ekki
hæft til samþykktar á Alþmgi
vegna þess að í það vantaði til-
lögur um það, hvernig afgreiða
skyldi þann hluta laganna, sem
sérstaklega varðar efnahagsmál-
in. Eysteinn Jónsson lýsti því þó
yfir, að sjálfur gæti hann enga
leið fundið, en það væri þingsins
og þá vitaskuld sérstaklega
stjórnarflokkanna, sem þar hafa
meirihluta, að finna leið til þess
að afgreiða frumvarpið án halla
og gera dýrtíðarmálunum skil.
Allt síðan þetta gerðist, hefur
landsfólkið beðið eftir því að til-
lögur um lausn efnahagsmaianna
kæmu fram. En tíminn er nú
orðinn nokkuð Jangur, sern lið-
inn er, síðan petta gerðist og
alltaf hefur verið látið í veðri
vaka að venð væri að undirbúa
nýjar tillögur eða jafnvei að þær
væru þá og þegar að koma en
ekKert hefur orðið úr því eins
og aikunnugt er. Þetta hefur vita
skuid skapað mikla óvissu meðal
alls almennings og sérstakiega
mjög mikla óvissu í öliu við-
skiptalífi. Það nær ekki eingöngu
til einstaklinga heldur einnig tii
hins opinbera og er yétt að benda
á í þessu sambandi, að Reykja-
víkurbær hefur ekkí enn getað
gengið frá fjárhagsáætlun sinni
fyrir yfirstandandi ár vegna þess,
hve óvissan út af hinum væntan-
legu tillögum í efnahagsmólum
er mikil.
★
Þegar ríkisstjórnin var sett á
laggirnar, var þá hátíðlega lýst
yfir, að hér eftir skyldu Sjálf-
stæðismenn útilokaðir frá öllum
áhrifum á stjórnmálin yfirieitt
og efnahagsmálin alveg sérstak-
lega. Þegar því Eysteinn Jónsson
beindi því til þingsins að semja
það frv., sem' hann gat ekki s.jálf
ur gengið frá, þá var hann vita-
skuld fyrst og fremst að skj 'ta
málinu til stuðningsflokka stjórn
arinnar. En þeir reyndust ekki
verkinu vaxnir fremur en fjár-
málaráðherrann sjólfur og þegar
kom fram um nýjár, var augljóst
að stjórnarflokkarnir á Alþingi
mundu ekki koma fram með nein
ar tillögur á þeim tíma. Óvissan
varð nú enn meiri en áður og
í rauninni fékk almenningur þá
hugmynd, sem líka er alveg rétt,
að ráðherrar stjórnarflokkanna
og þingmenn þeirra gætu alls
ekki við þessi mál ráðið Næsta
skrefið var líka það. að kveðja
til sérfræðinga, hagfræðilega
menntaða menn, til þess að gera
útreikninga og tillögur varðandi
málið. Þeir komu að þessu leyti
í stað fjármólaráðherrans sjálfs
og þingmeirihlutans, sem stendur
á bak við stjórnina. Síðan er
liðinn langur tími og ekkert. bólar
enn á tillögunum. Á síðustu vik-
um hefur því við og við skotið
upp í blöðum stjórnarflokkana,
að von væri á þessum tiUögum
innan skamms tíma, en allt fram
til þessa hafa þær ekki séð dags-
ins ljós.
★
Það var eitt af loforðum stjórn-
arflokkana, að ekkert skyldi að-
hafzt í efnahagsmálunum og öðr
um meiri háttar málum, nema
haft væri samráð við samtök
verkamanna og bænda, eins og
það var orðað. í sambandi við
þetta hafa svo verið kallaðar sam
an hinar svokölluðu 19 manna og
6 manna nefndir til skrafs og ráða
gerða á seinustu dögum. Þá voru
hagfræðingar ríkisstjórnarinnar
búnir að móta þær till., sem ríkis
stjórnin gat fellt sig við að bera
fram. Eins og allir vita er það
samráð við verkalýðsfélögin og
samtök bænda. sem flaggað er
með, ekki annað en yfirskin, því
aðferðin hefur jafnan verið sú,
að kalla þessa aðila saman til
málamynda til að samþykkja
það, sem þegar er búið að ákveða.
Eins átti nú að fara að, en að því
er síðast fréttist hafa þessar
nefndir ekki viljað samþykkja
með eins ljúfu geði eins og ríkis-
stjórnin hefur sennilega búizt við,
þær tillögur, sem fyrir þær hafa
verið lagðar. Fundarhöldum er
sífelldlega haldið áfram og hvað
úr þessu verður mun bráðlega
koma í ljós.
í blöðum stjórnarflokkanna
verður vart vaxandi tortryggni
innbyrðis á milli þeirra. Tíminn
segir í forystugrein sl. sunnudag,
að það sé stefna Framsóknar að
hverfa frá vísitölu- og uppbóta-
kerfinu, en ekki víkur blaðið að
því einu orði, hvað ætti þá að
koma í staðinn fyrir það. Botninn
á því máli er sýnilega ’suður í
Borgarfirði' eða ennþá lengra frá.
Þegar svo Þjóðviljinn, blað
stærsta stuðningsflokks stjóroar-
innar, fer að sínu leyti að skýra
frá hvað fyrir Framsóknarmönn-
um vaki, þá er það í stuttu máli,
að blaðsins sögn, að hlynna að
sínum nánustu hagsmunum og
þá sérstaklega Sambandi ís-
lenzkra samvinnufélaga, en við
þess óskir vilji Framsóknarmenn
fyrst og fremst miða það, sem
gera skuli í efnahagsmálunum.
★
Þegar Eysteinn Jónsson lagði
fram fjárlagafrumvarpið í byrj-
un Alþingis í þeirri mynd að það
var ekki afgreiðsluhæft, var á-
stæðan sú, eins og hann raunar
sálfur lýsti yfir, að hann hefði
ekki nokkra úrlausn á takteinum
og vísaði málinu til þingsins. En
stjórnarflokkarnir á Alþingi voru
líka ráðlausir og nú þegar málinu
er að nafninu til skotið til aðila
utan þings, sýnist ríkja fullkom-
inn glundroði um hvað gera skuli.
Óvissan mun halda áfram um
sinn. Landsfólkið bíður eftir því
hvað verða. muni en svo virðist
sem allur almenningur hafi nú
fyrir fullt og allt tapað trú á
því, að ríkisstjórnin og fiokkar
hennar hafi nokkur tök á því að
finna raunverulega lausn á efna-
hagsmálunum eftir allt, sem á
undan er gengið.
UTAN UR HEÍMI
Undir mörgum þýzkum nýbyggingum
leynast sprengjur sem geta
sprungið hvenœr sem er
ÞJÓÐVERJAR hafa gert heldur
en ekki óhugnanlega uppgötvun,
sem valdið hefur mörgum and-
vökunótt í V-Þýzkalandi. Það
hefur sem sé komið í ljós, að
mikill fjöldi þeirra húsa, sem
byggð hafa verið á síðustu árum
— á rústum frá styrjaldarárun-
um, geta sprungið í loft upp
hvenær sem er. Ástæðan er sú,
að víða í jörðu leynast gamlar
sprengjur frá styrjaldarárunum
og á undanförnum árum hefur
ekki verið lögð nægilega mikil
áherzla á að grafa ósprungnar
sprengjur upp úr húsarústum
áður en nýjar byggingar voru
reistar.
o—o—o
Allar sprengjur, sem liggja
ósprungnar undir gömlum húsa-
rústum, eru ekki hættulegar.
Sumar þurfa mikið högg til þess
að springa — og lítil hætta er
talin á að þess konar sprengjur
springi nema um snarpan jarð-
skjálftakipp væri að ræða. Hins
vegar er önnur gerð sprengja,
sem mikið er af í Þýzkalandi —
og geta sprungið hvenær sem er.
Þetta eru eins konar tímasprengj-
ur, sem bandamenn vörpuðu nið-
ur yfir iðnaðar- og hafnarborg-
ir Þýzkalands þegar loftárásirn-
ar voru hvað mestar á síðari ár-
um heimsstyrjaldarinnar. Voru
Nokkrar sprengjur hafa sprung
ið undir nýbyggðum húsum víða
í V-Þýzkalandi á undanförnum
árum — og það var ekki fyrr
en fyrir skemmstu, að gengið var
úr skugga um hve mikil hætta
er hér í rauninni á ferðinni.
Áætlað er, að sprengjur leyn-
ist djúpt í jörðu undir 6 húsum
af hverjum hundrað að meðaltali
í V-Þýzkalandi — og hafa nú
verið settar mjög strangar regl-
ur hvað viðvíkur húsabygging-
um í héruðum og borgum, sem
urðu fyrir hvað mestum loftárás-
um bandamanna á styrjaldarár-
unum. Hið opinbera greiðir allan
kostnað af gaumgæfilegri leit —
og ýmsum varúðarráðstöfunum,
sem eru æði dýrar. Nú er grafið
miklu dýpra fyrir nýbyggingum,
sem reistar eru á gömlum rúst-
um — og hafa margar sprengjur
fundizt — aðallega í Hamborg og
Berlín. Áður var sjaldan grafið
lengra en 1,5 m fyrir undirstöð-
um, en nú er lágmark 2 m.
í lok styrjaldarinnar voru flestar borgir Þýzkalands illa út-
leiknar og sums staðar stóð vart steinn yfir steini, nema hvað
einstaka hálffallið hús skagaði upp úr rústunum, eins og hér
á myndinni Þjóðvcrjar hafa unnið vel á undanförnum árum
— og í V-Þýzkalandi hafa risið nýjar borgir, ef svo mætti
segja. En ekki er öll hætta úti enn....
Þannig mætti Margrét Bretaprinsessa í boði hjá Iandstjóranum
í Trinidad, Lord Hailes, en til hans var hún boðin er hún var
á ferðalagi um V-Indíur. Kjóllinn er blár, skreyttur silfri, gim-
sprengjurnar þannig útbúnar, að
yfir hvellhettunni var 2 mm þykk
celluloid-húð, sem sérstakar sýr-
ur eyddu, eftir að sprengjunni-
var varpað úr flugvélinni. Þegar
húðin var horfin sprakk sprengj-
an.
o—o- -o
Fullsannað er nú, að 15—20%
af öllum þeim sprengjum, sem
varpað var yfir Hamborg, voru
þessarar gerðar. Og víst er, að
mikill fjöldi þessara sprengja
sprakk ekki á tilsettum tíma —■
áðallega vegna þess, að útbúnað-
ur sá, er fleytti sýrunni yfir
celluloid-húðina bilaði oft, þegar
sprengjurnar féllu til jarðar.
Talið er, að í Hamborg hafi um
10% þessara sprengja ekki
sprungið — og fjöldi þeirra mun
liggja í jörðu þar — og víðar um
Þýzkaland. Rannsókn hefur leitt
í ljós, að þessi celluloid-húð eyð-
ist með tímanum. Og enginn vafi
leikur á því, að húðin eyðist fyrr
en sprengjurnar verða óvirkar
af völdum raka eða einhverra
annarra utanaðkomandi áhrifa.
Sprengjurnar munu því springa
fyrr eða síðar.
o—o—o
Allmargar slíkar sprengjur
hafa sþrungið á síðustu árum.
Manntjón hefur nokkuð orðið —
og er þess sérstaklega minnzt,
að ein slík sprenging varð undir
baðhúsi í nánd við Frankfurt árið
1955. Sem betur fer var baðhús-
ið lokað, þegar sprengingin varð
— annars hefði þarna orðið
hræðilegt slys. En nú er leitað
mjög vandlega í öllum rústum
áður en nýbyggingar eru reistar
— og fjöldi sprengja hefur þegar
'tíinum og safíru’"
fundizt