Morgunblaðið - 18.05.1958, Blaðsíða 14

Morgunblaðið - 18.05.1958, Blaðsíða 14
14 MORCUNBLAÐIÐ Sunnudagur 18. maí 1958 — Bjargráðin Frh. af bls. 8. breyta meginmálí tillögunnar á þann veg, að ráðstafanirnar fengju jákvæðar undirtektir. Hún var samþykkt. (Ráðherrann gat ekki um atkvæðatölur við þá atkvæðagreiðslu). Svo breytt var tillagan samþykkt með 16 atkv. gegn einu, en 12 sátu hjá. Meginatriði ályktunar fundar- ins felst í niðurlagsorðum henn- ar um, að lagt skuli til við verka- lýðsfélögin að vinna ekki á móti eða torvelda framgang tillagn- anna. Uppsagnir samninga Það var vitað fyrir löngu, að nokkur verkalýðsfélög i Reykja- vík ætluðu að segja upp kjara- samningum sínum. Þeir voru orðnir 3ja ára sumir, og menn sögéu, að þar væru ýmis ákvæði, er þyrfti að endurskoða án tillits til þess, hvort endurskoða ætti kaupgjaldsákvæðin. En sum fé- lög töldu einnig, að röskun hefði orðið á launakjörum meðlima sinna miðað við aðrar stéttir. Svo væri um félög járniðnaðarmanna og rafvirkja og fámenna hópa í Dagsbrún. Það er því misskiln- ingur, að samningsuppsagnir sýni ólgu hjá verkalýðnum. Því hefur verið haldið fram, að við atkvæðagreiðslur á fund- inum um daginn, hafi oltið á mínu atkvæði um úrslit. Ég hef áður sagt, að ályktunin var sam- þykkt með 16 atkv., 12 sátu hjá og einn var á móti. Þá er sagt, að einn maður hafi greitt at- kvæði án heimildar. En það er skýrt tekið fram í lögum A.S.Í. að sambandsstjórnarmenn eigi rétt til að sitja miðstjórnarfundi, þegar þeir eru í bænum, og greiða atkvæði. Um þetta voru allir sammála á fundinum. Og á fundinum kom fleira fram en ályktunin fyrrnefnda. Þar voru samþykktar 2 aðrar álykt- anir. (Ráðherrann las síðan á- lyktanir þær, sem áður hafa ver- ið prentaðar í Mbl. og fjalla um kaup kvenna, réttindi tima- og vikukaupsmanna o. fl.). Þessar á- lyktanir voru gerðar í einu hljóði. Fundurinn var því ekki and- stæður stjórninni, og var mál- IS, sem fyrir honum lá, þó þess eðlis, að alls ekki var unnt að búast við því, að stjórnin gæti bætt hag verkalýðsms í sam- bandi við iausn þess. Óvíst um vísitölu Ég vil nú víkja að nokkrum atriðum í einstökum ræðum, sem hér hafa verið fluttar. Minnzt hefur verið á vísitöluna. Er ekki efi á, að sú skoðun á sér for- mælendur innan verkalýðshreyf- ingarinnar, að hún sé láglauna- fólki til tjóns. Skal ég ekkert um það fullyrða, hvort fylking þeirra, sem vilja viðhalda vísi- tölunni, eða þeirra, sem henni eru andvígir, verður stærri á næsta Alþýðusambandsþingi. Það er mín skoðunn, að það sé fjar- stæða að hækka kaup hjá öllum eftir vísitölu, Ég er fylgjandi framleiðsluvísitölu, — a. m. k. fyrir háiaunamenn. Ólafsir Björnsson svaraði með xiokkrum orðum ræðu Gylfa Þ. Gíslasonar frá því fyrr um dag- inn og mælti m.a.: — Ráðherrann kvartaði yfir því, að fyrri svör mín hefðu ver- ið ófullnægjandi, einkum taldi hann mótsögn í því hjá mér að ég taldi að krónan væri rang- skráð, en samt hefði ég ekki svar að því, hvort ég væri fylgjandi gengisfellingu. Því er til að svara, að það er vitanlega óhagkvæmt að hafa gengið ekki rétt skráð. Hins vegar hefði það röskun í för með sér að framkvæma gengisfellingu. Þar sem hvort um sig hefur mikla ókosti, þá tel ég að ekki sé hægt að svara þessu ákveðið fyrr en eftir ýtar- lega rannsókn, sem í eru fólgnar fullkomnar upplýsingar um ástandið í efnahagsmálunum og það hvernig hægt sé að fram- kvæma ýmsar nauðsynlegar hlið- arráðstafanir. Ólafur Björnsson þakkaði fyr- ir tilboð ráðherrans um að hann skyldi útvega honum upplýsing- ar um efnahagsástand sjávarút- vegsins. Minnti Ólafur á að hann hefði átalið fyrir löngu að þær upplýsingar skyldu ekki liggja fyrir. Nú er það bara of seint. Þetta frumvarp á að afgreiða á skömmum tima. Ef nógur tími væri til stefnu, þá skyldi ekki standa á mér að vinna að samn- ingu tillagna í efnahagsmálum, byggðra á öruggum skýrslum. Stefnuleysi ríkisstjórnarinnar Ólafur kvað það rétt, sem Gylfi hafði upp eftir honum, að ein- stök ákvæði frumvarpsins gengju í rétta átt, eins og það að upp- bótar og yfirfærslukerfið yrði einfaldara. í stað þess að 40 gengi hefðu verið á íslenzku krón unni yrðu þau nú færri. Hins vegar verð ég að hryggja ráðherrann með því að minna hann á að ég tók sér- sáaklega fram, að ég teldi frumvarpið í heild ekki til bóta. Þar að auki er það al- varleg staðreynd, að það sést glöggt af þessu frumvarpi, að t ríkisstjórnin hefur enga stefnu í efnahagsmálum þjóð- arinnar. Frumvarpið sjálft er aðeins gálgafrestur. Eftir f jóra mánuði fer allt að hjakka aft- ur í sama farinu. Spurningum svarað Þá svaraði Ólafur Björnsson þremur viðbótarspurningum Gylfa Þ. Gíslasonar. Fyrsta spurningiii var, hvort hann teidi að frumvarp ríkis- stjórnarinnar fæli í sér byrðar á þjóðina. Til þess að geta sagt til um þetta, þarf eitthvað til við- miðunar, t.d. hvaða aðrar ráð- stafanir gætu komið til greina. En einmitt hér er vöntun í með- ferð þessa máls hjá ríkisstjórn- inni. í greinargerð fyrir furmv. er ekki minnzt einu orði á aðrar leiðir. Þá var önnur spurningin, hvort Ólafur Björnsson væri samþykk- ur þeirri skoðun, sem fram hefði komið hjá þingmönnum Sjálf- stæðisflokksins að í stjórnarfrum varpinu fælist 790 milljón króna , auknar álögur. Ólafur svaraði því til, að margar kenningar væru uppi um það, hvað telja bæri álögur og hvað ekki. Nefndi hann sem dæmi þá öfgakenningu, að sumir teldu að skattar til ríkis- ins væru aldrei neinar álögur, skattabyrði væri ekki til, því að þeir, sem þá greiða fái verð- mæti í staðinn. Það mun þó vera mjög algengt að athuga heildartekjuöflun rík- isins án tillits til, hvað féð er notað í og mun upphæðin 790 millj. kr. vera fengin fram með þeim venjulega hætti. Þriðja spurningin var sú, hvort Ólafur teldi, að frumvarp ríkis- stjórnarinnar leiddi til aukins jafnvægis eða ekki. Þessu svar- aði hann svo, að einstök atriði væru til bóta, enda væri það hart, ef ekkert nýtilegt kæmi út úr langvarandi athugun sex manna ríkisstjórnar, sem var studd sérfræðingum. — Við stjórnarandstæðingar höfum líka fylgt þeirri reglu að viðurkenna fyllilega það fáa nýtilega, sem kemur frá þessari stjórn. Hitt kvað hann annað mál, að honum virtist mjög alvarleg hætta á að frumvarpið í heild stefndi í verð- bóíguátt. Að lokum benti Ólafur á þá staðreynd, að á árunum 1952—55 náðist það mesta jafnvægi, sem ríkt hefur í íslenzku efnahags- lífi allt frá 1929. Sá árangur var raunverulega mjög mikill og það er sýnt að þetta frumvarp leiðir ekki til slíks jafnvægis. Stökkbreytingin mikla Magnús Jónsson tók, næstur til máls. Hann ítrekaði enn, þær furðulegu breytingar, sem virt- ust hafa orðið í efnahagslífi þjóð- arinnar á örskömmum tíma, — tveimur mánuðum. Um miðjan febrúar lýsti Lúðvik Jósefsson sjávarútvegsmálaráðherra því yf- ir í blaðagrein, að aðeins vant- aði 90 millj. krónur til að leysá vándamál bæði útflutningssjóðs og ríkissjóðs. En nú þegar þetta frumvarp kemur fram er allt í einu gert ráð fyrir stórkostlegri tekjuöflun, sem nemur hvorki meira né minna en 790 milljón- Jm króna. Sjávarútvegsmálaráö- herra, sagði Magnús, ætti að hafa í höndunum nákvæmara yfirlit, DR. GUNNAR Böðvarsson og Þorbjörn Karlsson verkfræðing- ar, sýndu blaðamönnum í gær- morgun stóra jarðborinn, sem nú er verið að bora með eftir heitu vatni við Nóatún hér í bæ. — Lét dr. Gunnar þess getið m. a. að svo afkastamikill sé borinn, að á tveim vikum sé unnt að ljúka við að bora holu sem áður tók eitt ár að bora. Þá sagði dr. Gunnar Böðvarsson, að nauðsynlegt væri að skipuleggja verkefni borsins langt fram í tím- ann, því annars væri hætt við að mikill tími myndi fara til ónýtis, en slíkt væri með öllu óverjandi. Það er t. d. ákveðið að borinn fari næst á Klambratúnið. Þar sem borinn stendur nú, tók um það bil tvær vikur að undir- búa borsvæðið áður en hægt var að flytja hann á staðinn. Þó bor- inn sjálfur virðist vera lítt hreyf- anlegur úr stað, þá er það ein- falt verk, á sumrin a. m. k., að flytja hann langar leiðir og þær vélar og varahluti, sem honum tilheyra. Blaðamenn voru kynntir fyrir Bandaríkjamanni, C. W. Henri- ette, sem starfa mun með bor- mönnum fyrst um sinn, en hann er þaulvanur bormaður, hefur t. d. verið í Nýja-Sjálandi við að bora eftir gufu. Undir yfirstjórn Þorbjörns Karlssonar verkfræð- en nokkur annar um tekjuþörf útvegsins. Honum gætu því varla hafa orðið nein mistök á í blaða- grein sinni, heldur hlyti einhver stórkostlegur atburður að hafa gerzt á þessu tímabili, sem veld- ur þessari gerbreytingu. Þegja skal yfir fréttum —: Lúðvik Jósefsson endurtók i ræðu í dag ummæli sin frá því í fyrrinótt, að Sjálfstæðismenn hefðu kollvarpað stöðvunarstefn- unni með því að efna til verk- falla. Nú bætti ráðherrann því við, að í Morgunblaðinu hefði verið egnt til verkfalla. — Ég vildi gjarnan að hann sýndi okk- ings, sem hefur yfirumsjón með bornum, starfa alls 10 íslending- ar, fimm menn á hvorri borvakt, en yfirverkstjóri er Rögnvaldur Finnbogason. Borinn hefur kostað um 10 milljónir króna, en hann er sam- eign ríkisins og Reykjavíkurbæj ar. Sérstök nefnd manna hefur yfirstjóm borsins með höndum, og eiga í henni sæti þeir Stein- grímur Jónsson, rafmagnsstjóri, og Árni Snævarr, verkfræðingur, sem fulltrúar Reykjavíkurbæjar, en frá ríkinu þeir Jakob Gíslason, raforkumálastjóri, og Steingrím- ur Hermannsson, forstöðumaður rannsóknarráðs ríkisins. Jarðhita- deild Rafmagnssveitna rikisins, sem dr. Gunnar Böðvarsson stjórnar, hefur daglegan rekstur borsins með höndum. Erlendur kostnaður við borlnn er 6 milljónir kr. og er það fé tekið að láni vestur í Bandarikj- unum. Borinn er af sömu gerð og bor- ar þeir, sem notaðir eru. við olíu- boranir, og er þetta minnsta stærð slíkra bora. Borinn skiptist í aðalatriðum í tvo aðalhluta, sem starfa að miklu leyti óháð hvor öðrum. Annars vegar eru þau tæki, sem framkvæma sjálfa bor- unina, þ. e. snúa borstögnunum og borkrónunni niðri í borhol- ur það, hvar i Morgunblaðinu hefur verið egnt til verkfalla. Sannleikurinn er sá, að Mbl. hefur aldrei egní til verkfalla. Það eina sem blaðið hefur gert var að segja almennar ólitað- ar fréttir af því, hvaða félög hefðu sagt uþp samningum. Það er margt undarlegt við háttalag núveraudi ríkisstjórn ar. Eitt það undarlegasta við hana er þó, að það má helzt aldrei segja frá neinu í frétt- um. Það á að þegja yfir öllu. T.d. gerðist það fyrir nokkru, að Morgunnblaðið sagði frá því í fréttum, að forseti þess- arar deildar Einar Olgeirsson hefði verið kosinn í nefnd. Var fclaðið sakað um að með þessu væri það að rægja ísland út á við. Hafi hér verið unnið eitt- hvert verk Islandi til smánax, þá voru það stjórnarflokkarn- ir, er unnu það, sem áttu sök á því, en- ekki fclaðið sem aðeins sagði frá staðreyndinni. Eitt af því sem ekki má nú segja frá í fréttum, síðan núver- andi stjórn settist að völd- um, er uppsögn verkalýðs- félaga á samningum. Þetta er það sem stjórnin kall- ar, „að egna til verkfalla“. Er nú af það sem áður var, áður en þessi'stjórn settist að völdum. Þá þótti sjálfsagt í vissum blöðum að segja frá uppsögn samninga og þá fylgdi oft meira en að segja frá berum staðreyndum. Þá þótti sjálfsagt að ýta á eftir með slag- orðum. Hin eina rétta átt! Næst vék Magnús að þeim um- mælum Eysteins Jónssonar, að með þessu frumvarpi væri stefnt í hina einu réttu átt. Það er svo sem ekki að sökum að spyrja, að ef Eysteinn Jónsson stefnir í einhverja átt, alveg sama hver hún er, þá er það jafnskjótt orð- in hin eina rétta átt. Eysteinn varar sig bara ekki á því, að sé þetta eina rétta átíin, þá hlýtur jólagjöfin hér um árið að hafa verið hringa- vitleysa, því að þá var beitt þveröfugum aðgerðum við þessar. Og enn uggvænlegra verður þetta þegar það er upp- lýst að allt fram á sl. haust var fjármálaráðherra reiðu- búinn að halda áfram á sömu Framh. á bls. 23 unni og lyfta stöngunum upp úr holunni. Á hinn bóginn er leðju- kerfið, sem hefir það hlutverk meðal annars, að lyfta mylsnunni, sem myndast þegar borað er, upp úr borholunni. Öll tæki borsins önnur en vind- an eru gerð fyrir 1500—1800 metra djúpar holur. Vindan fyr- ir sjálfan borinn er miðuð við 600—700 metra holur. Síðar er gert ráð fyrir, að fest verði kaup á nýrri vindu, þegar þörf krefur. Er það um 2 millj. króna viðbót. Bornum er einkum ætlað að bora eftir jarðgufu á hinum stóru jarðgufusvæðum i Hengli, Krýsu- vík, Námafjalli og víðar, og er útbúnaður hans miðaður við þetta. Þó þótti rétt að hefja bor- un með honum hér í bæjarlandi Reykjavíkur, enda þótt hér sé ekki um leit að jarðgufu að ræða. Er verið að kanna afköst hans við þær aðstæður, sem hér eru og gera samtímis tilraun til að auka heitavatnsmagn Hitaveitu Reykja víkur. Þá þarf að reyna öll tæki áður en þau eru send út á land, og einnig þari að æfa íslenzkt starfslið borsins. Sú reynsla, sem fengin er af þessum bor þá fáu daga, sem hann hefur verið í gangi, lofar mjög góðu. Borhraðinn er nokk- uð misjafn eftir jarðlögum og hefur mesti hraði hingað til ver- ið um 12 m/klst. en minnstur um 0,6 m/klst. Borinn hefur verið í gangi núna um 58 klst. og hefur borað alls um 180 metra, svo að meðalhraði hefur verið um 3,1 m/klst., sagði dr. Gunnar Böðv- arsson. Stóri borinn séðor tilsýndar. Hann getur nú fcorað niður í 600— 700 m dýpi Skortur á hentugum borum hefur fram að þessu hindrað eðiilega þróun jarðhitanotkunarinnar hér á landi, en með tilkomu þessa mikla jarðbors hefur verið stigið stórt spor til að fcaeta úr þessu, sagði dr. Gunnar Böðvarsson, framkvstj. jarðhitadeildar. Skipuleggja þarf verkefnín fyrir stúra horinn langtfram í tímarm Það sem eldri borar hér hafa ekki lokið á heilu ári vinnur hann á tveim vikum

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.