Morgunblaðið - 24.05.1958, Qupperneq 6

8
MORCinvnr aðið
Laugardagur 24. maí 1958
lígætir dómar Oslóarblaða
um söng Bergljótar Finsen
„RÖDD hennar býr yfir eðlileg-
um, ferskum og glæsilegum
þrótti, og hún er auðheyrilega
mjög músíkölsk". Þannig komst
norska blaðið Aftenposten að
orði um söng Bergljótar Finsen,
en hún hélt sína fyrstu tónleika
í hátíðasal háskólans í Osló fyrir
skömmu. Bergljót er dóttir Vil-
hjálms Finsen, fyrrverandi sendi-
herra, og konu hans. Hefir hun
stundað nám í Osló. Meðan
faðir hennar var sendiherra fs-
lands í Stokkhólmi, stundaði
Bergljót söngnám hjá Madame
Skilondz og Nanny Larsen-Tod-
sen. Einnig hefir Bergljót numið
hjá hinni þek..tu sópransöng-
konu, Ninon Vallin í Frakklandi.
A söngskrá þessara fyrstu tón-
leika Bergljótar voru aríur eftir
Purcell, Lully, Gluck, Debussy og
Verdi, lög eftir Hugo Wolf,
Strauss, Berlioz, Poulenc, Pespi-
ghi, Sjögren, Rangström og
Kaldalóns. Norsk blöð fara mjög
lofsamlegum orðum um söng
Bergljótar og telja hana mjög
efnilega söngkonu. Segja þau svo
frá, að tónleikarnir hafi verið
vel sóttir, söngkonunni hafi bor-
izt blóm, og hafi hún orðið að
syngja aukalög.
Tónlistargagnrýnandi Aften-
postens hrósar henni mjög fyrir
að beita röddinni rétt og fallega.
Telur hann söng Bergljötar langt
hafinn yfir það, sem hægt er að
vænta af byrjanda, þó að hana
skorti enn nokkra æfingu og
raddfágun.
Bergljót Finsen býr yfir blæ-
brigðaríkri rödd, og í beitingu
raddarinnar birtist óvenjugóð
tónlistargáfa, segir blaðið Várt
Land. Hún hefur reyndar enn
ekki fulla tseknilega stjórn á rödd
sinni, svo að henni tókst ekki
jafnvel upp í öllum viðfangs-
efnunum, en sá árangur, sem hún
hefur þegar náð, lofar a. m. k.
töluvert miklu. Minnisstæðust
frá þessum fyrstu tónleikum
hennar voru lögin eftir Hugo
Fagur kirkjugripur
NÝLEGA barst Dómkirkjunni að
gjöf fagur kirkjúgripur, en þ?.e
eru silfuröskjur undir altaris-
brauð. Eru þær mjög vel gerðar
og hefur hr. Svavar Erlendsson,
gullsmiður, smíðað þær.
Gefendur eru börn frú Sigriðar
Skarphéðinsdóttur, frá Borgar-
holti i Suðursveit í Austur-
Skaftafellssýslu og gáfu systkm-
in grip þennan í tilefni hundrað
ára afmælis frú Sigríðar en ún
var fædd að Fagurhólsmýri.í Ör-
æfum 22 apríl 1858.
ForeJdrar Sigríðar voru þau
hjónin Skarphéðmn Pálsson, cg
Þórunn Gísladóttir, bæöi ættuð
úr Skaftafellssýslu. Skarphéðinn
var sonur Páls Jónssonar. bónda,
í Arnardrangi í Landbroti, Jóns-
sonar prests að Kálfafelli í Fljóts
hverfi, en Sr. Jón á Kálfafelli var
giftur Guðnýju Jónsdóttur, próf-
fjölda ára, að ekki væri hún þar
við guðsþjcuustu.
Með þessari ágætu minningar-
gjöf hafa börn Sigriðar sýi*t minn
ingu móður sinnar fagra og eftir-
breytnisverða ræktarsemi, því að
fátt hefði henni verið kærara en
að fagur Kirkjugripur minnti á
þakklæti hennar tn Dómkirkj-
unnar.
Af börnum frú Sigríðar eru á
lífi: Gísli Danielsson búsettur í
Keflavík, Pálína, búsett á Akur-
eyri, Hólmfríður, búsett í Reykja
vík, Kristín, búsett i Ameríku,
Hallbera, búsett í Norðfirði, og
Guðlaug búsett í Hafnarfirði.
Núna fyrir hvítasui.nuna af-
hentu systurnar Hólmfríður og
Guðlaug gjöfina, að viðstödoum
formanni sóknarnefndar og prest
um Dómkirkjunnar.
Forráðamönnum Dómkirkju
safnaðarins er mjög Ijúft að
þakka þeim systkinunum fvrir
þessa ágætu og fögru minningar-
gjöf.
Ó. J Þ.
Bergljót Finsen
Wolf, þar *ýndi hún hvað eftir
annað hæfileika sína til að ná
áhrifum á einfaldan og eðlileg-
an hátt. — En Bergljót Finsen
er fjölhæf. Meðferð hennar á
aríunum eftir Verdi og Debussy
benti til þess, að hún byggi einnig
yfir dramatískum leikhæfileik-
um, segir gagnrýnandinn að lok-
um.
Björt sópranrödd hennar býr á
háu tónunum yfir glæsileika og
fylli, sem ekki gefst oft kostur
á að heyra í hátíðasalnum, segir
Nationen. Því nær hún frábær-
um árangri í Divinités du Styx
úr Alceste eftir Gluck. Hún hef-
ur ekki alveg eins góð tök á lágu
tónunum, þar skortir rödd henn
ar nokkurt öryggi og þrótt. Vafa
laust hefur nokkur taugaóstyrk-
ur valdið Bergljótu erfiðleikum
en það er greinilegt, að í námi
sínu framvegis verður hún að
leggja áherzlu á aukna tækni á
þessu tónsviði. Þó naut rödd
hennar sín mjög vel á miðtón-
unum í litlu, fallegu íslenzku
vögguvísunni.
Arbeiderbladet fer lofsamleg-
um orðum um söng Bergljótar,
en bendir á, að söngkonan verði
að tileinka sér meiri ró og sjálfs-
traust til að geta valdið erfiðustu
viðfangsefnunum. Annars verður
að telja þessa fyrstu tónleika
Bergljótar Finsen mjög góða.
Söngkonan sannfærði áheyrend-
ur sína um það, að hún býr yfir
ósvikinni tónlistargáfu og næmri
SKAK
i 1 i
Frægt riddaraendatafl
Þessi staða kom upp í skák
Laskers og Nimzovich í Zúrich
1934.
Hvítt: E. Lasker.
Svart: A. Nimzovich.
ABCDEFGH
m i

iii ■,
l§j & wí M
§g ■
gffj ^ |jjf|
i
Ww-'.

mmm m
ABCDEFGH
Á yfirborðinu lítur þessi staða
ákaflega sakleysislega út, og virð
ist ekki annað fyrir mannanna
sjónum en að skákin endi 1 jafn-
tefli þar sem a— er jafnt að peð-
um og mönnum.En ef við skyggn
umst dýpra sjáum við að svartur
hefir fjarlægt frípeð á h línunni,
sem gefur vinningsvon. Það er
því mjög lærdómsríkt og skemmti
legt að fylgjast með hvernig
Nimzovich útfærir þennan vand-
meðfarna hagnað sinn. 1. — Kf7
Fyrsta skrefið er að koma kóngn-
um í valdastöðu á miðborðinu.
2. Kcl, Kf6; 3. Kd2, Ke4; 4. Ke3,
h5; 5. a3 Varhugavert var 5. Rh3
vegna 5. — Rc2t 6. Kf3, Rb4;
7. a3, Rd3; 8. b4, Relf; 9. Kel, Rc2
og vinnur peð. Hvítur getur vita-
skuld ekki boðið riddarakaup,
vegna h-peðs svarts, sem eyða
þyrfti miklum tíma í að sækja.
5. — a5; 6. Rh3, Rc2f; 7. Kd3,
Relf; 8. Ke2, Rg2; 9. Kf3, Rh4t;
10. Ke3, Rg6; Mönnum kann að
virðast lítill tilgangur- í öllum
skynjun á túlkun viðfangsefn-
anna.
í Morgenbladet fær Bergljót
einnig góða dóma. Tækni söng-
konunnar var á köflum ágæt og
textaframburður yfirleitt góður.
Segir blaðið, að þessir fyrstu tón-
leikar íslenzku söngkonunnar
hafi gefið mikil fyrirheit.
þessum riddaraleikjum svarts, en
þeir miða allir að ákveðnu tak-
marki, sem sé að taka við stöðu
kóngsins á e5, en honum er ætlað
að sækja peðin á drottningax'-
væng. 11. Rg5, Kf6; 12. Rh7t, Ke7;
13. Rg5 Lasker er ofurseldur að-
gerðarleysinu vegna hins hættu-
lega peðs á h5. 13. — Re5; 14.Kd4,
Kd6; 15. Rh3, a4; Eftir þennan
leik dregur mjög úr mætti hvítu
peðanna. 16. Rf4, h4; 17. Rh3, b6í
Leikvinningur. Ef strax b5 þá
getur hvítur látið riddarann
standa á f4. 18. Rf4, b5; 19. Rh3,
Rc6t; 20. Ke3, Kc5; 21. Kd3, b4I;
Með þessum íeik brýtur Nimzo-
vich þá reglu að skipta exki upp
á peðum, þegar um riddacaenda-
töfl er að ræða, en hann hefur
vandlega rannsakað, að þessi leik
ur færir honum sigur. 22. axb4t,
Kxb4; 23. Kc2, Rd4t; 24. Kbl,
Re6; 25. Ka2 Ef 25. Kc2, þá Kc4;
25. — Kc4!; 26. Ka3 Nimzovich
gerir nú út um þetta harðvítuga
einvígi með því að sækja Rh3.
26. — Kd5!!; 27. Kxa4, Kxe4;
28. b4, Kf3; 29. b5, Kg2 og Lasker
gaf. Ef 30. Rg5, Rxg5; 31. b6, Re6
og riddarinn kemst fyrir peðið
í tæka tíð.
í riddaraendatöflum er ekki
eins afgerandi að hafa valdað frí-
peð eins og í kóngs- og peðsend^ -
töflum. Það byggist á því að
riddarinn spannar ekki færri
reiti, þó hann sé notaður til þess
að stöðva (blokkera) frípeðið. En
venjulega nægir að hafa valdað
frípeð i þessum endatöflum, ef
andstæðingurinn hefur ekkert,
sem vegur á móti.
Hér kemur svo skemmtilegt
dæmi um hvað hægt er að fram-
kvæma, þegar valdað frípeð er
annars vegar.
Hvítt: H. Pilsbury
Svart: Gunnsberg.
Hastings 1895
ABCDEFGH
shrifar úr
daglega lífinu
asts Steingrímssonar á Prests-
bakka á Síðu, en sr. Jón er kunn-
ur úr sögu Skaftáreldanna Eru
miklar og merkar ættir frá hon-
um komnar.
Sigríður Skarphéðinsdóttir gift
ist 14. júní 1879 Daníel Bene-
diktssyni frá Borgarhöfn og
bjuggu þau síðast að Stóra-Bóli
á Mýrum, en Daniel lézt 8. des.
1890, en nokkru síðar fluttist hún
hingað til Reykjavíkur og átti
síðan heima hér til dauðadags,
en hún lézt í hárri elli 29. marz
1941.
Sigríður Skarphéðinsdóttir var
mesta merkiskona, greind og góð
lynd, hjálpsöm og trygg í iund.
Hafa þessir kostir komið greini-
lega fram meðal margra niðja Sr.
Jóns óteingrímssonar. Þó að Sig-
ríður ætti oft vio erfið lífskjór
að búa, sigraði hún jafnan alla
erfiðleika með dugnaði, þraut-
seigju og sínum mikla trúarstyrk.
Sigríður var alla ævi einiæg
trúkona og kirkjurækin mjög cg
átti hún margar anægjustundú-
í Dómkirkjunni, eft.r að hún flutt
ist til Reykjavíkux. Mun vart
hafa liðið sá helgidagur um
IFYRRADAG birtist hér í dálk-
unum stuttur útdráttur úr
verkefni, sem lagt var fyrir laga-
nema í prófi nýlega. Velvakandi
hefur spurt fróða menn, hvernig
greiða eigi úr máiaflækjunui.
Þeir segja, að Velvakandi hafi
með útdrætti sínum flækt málin
svo mjög, að þau séu orðin hálíu
verri viðfangs en var, þegar stúd
entavesalingarnir fengu þau
til meðferðar fyrir r.okkrum dög-
um. En svo er að sjá, sem helzlu
niðurstöður séu þessar (rúm er
ekki til að rifja upp málsatvik);
Árni átti að réttu lagí að nytja
jörð sína sjálfur eða „byggja
hana hæfum umsækjanda". Samn
ingur sá, sem hann gerði við Jón,
verður ekki talinn jafngilda bygg
ingu, enda var um það rætt, að
hann skyldi fara af jörðinni íftir
? ár. Verður því ekki talið heið-
arlegt eða fullnægjandi, að hann
beri fyrir sig lagagrein-
ar, er ’kveða á um vissar
reglur varðandi byggingu jarða
Jón krefst fébóta vegna endur
bóta á húsum á jörðinni. £f
endurbæturnar hefðu verið gerð-
ar í samráði við Árna fengi hann
eitthvað fyrir þær greitt. Ef svo
er ekki myndi eins og á stendur
ekki skapazt réttur honum til
handa, en hann mætt- fara með
byggingar sínar af io. ðinm gegn
því að ganga þar frá öllu eins
og áður var.
Þá er kumið að sumarbústaðr—
um, sem kviknaði í. Þar var það,
sem Velvakandi gerði sína alvar-
legustu skyssu. Hann sagði sem
sé, að eigandi bústaðarins, Árni,
hefði um framferði strákanna vit
að. Svo flókið var málið ekki
Það var pabbi þeirra, sem um
það vissi, og fyrst svo var, varð
hann bótaskyldur. Auðvitað átti
hann sem samvizkusömum foður
sæmir að reka strákhvolpana út
úr sumarbústaðnum og gera við-
eigandi ráðstafanir til að þeir
færu þar ekki aftur inn. Hann
hefði e. t. v. ekki verið bótaskvld
ur, ef Árni hefði vitað um fram-
ferði þeirra.
Það mun vera allalmenn skoð-
un, að foreldrar eigi að greiða
fébætur, ef börn þeirra valda
tjóni. Þar er þá urn siðferðilega
en ekki lagalega skyldu að ræða.
Bótaábyrgð foreldra verður að
kyggjast á því, að þeir séu sjálfir
sekir, en um það gæti verið að
ræða, ef þeir hafa ekki látið bórn
in hafa þá gæzlu, sem til má
ætlast.
Loks eru það gervitennurnar.
I lögunum um skyldur og rétc
indi hjóna segir:
„Meðan sambúðin varir, er
hvoru hjónanna um sig heimilt
á ábyrgð beggja að gera þá samn
inga við aðra, sem nauðsynlegir
eru vegna heimilisþarfa eða barn
anna eða vanalegt er að gera í
þeim tilgangi. Slíkt hið sama <ild
ir um samninga konunnar vegna
sérþarfa hennar. Samningar þeir,
er hér um ræðir, teljast gerðir
I ■ *
■ j* ■ ■*
iH...liflil
i hi.
á ábyrgð beggja hjónanna, nema
atvik segi öðru vísi til.“
Fræðimenn segja, að ábyrgð
eiginmannsins taki ekki til þess,
ef konan fær peninga að láni ein-
hvers staðar og segi það not-
að til að fullnægja sér-
þörfum sínum. Færa þeir mörg
og gild rök fyrir máli sínu, sem
hér verða ekki rakin, en ekm er
Velvakanda kunnugt um, að
Hæstiréttur hafi dæmt um nlið-
stætt tilvik. Við verðum að trúa
fræðimönnunum, og er þá niðuí'-
staðan þessi: Ef konan hefði feng
ið andvirði tannanna að láni hjá
tannsmiðnum, ætti eiginmaður
hennar að borga þær. Fyrst svo
er ekki, þarf hann ekki að greiða
andvirði þeirra.
Að endingu er svo rétt að tn.ka
það fram, að fyrir það, sem hér
stendur að framan, myndi ekki
fást há einkunn á prófi í laga-
deild!
Fyrirsögn vikunnar.
Bandaríska vikuritið Time
kom I bókabúðir í Reykjavík í
gær. Þar eru dálkar um blöðin,
og hefjast þeir oft á smá „brand-
ara“, — „fyrirsögn vikunnar".
Nú tekur Time upp úr enska blað
inu Manchester Guardian:
ENGAR FRÉTTIR
FRÁ ÍSLANDI í DAG.
Að þessu hlæja þeir fyrir
vestan.
A B C
E F G H
1. f5! Hvítur reynir að vinna
d-peðið fyrir f-peðið, því þá hef-
ur hann tvö samstæð frípeð á
miðborðinu. 1. — g5; Ef 1. — gxf5
2. gxf5, exf5; 3. Rf4. 2. Rb4!, a5;
3. c6!!, Kd6; Ekki 3. — axb4
vegna 4. c7 og vmr.ur 4. fxe6!,
Rxc6; Ef 4. — axb4 þá 5. e7, Kxe7
6. c7. 5. Rxc6, Kxc6; 6. e4!, dxe4;
7. Ke3, b4; 8. Kxe4, a4; 9. Kd4,
Ke7; 10. Kc4, b3; 11. axb3, a3;
12. Kc3, Í5; 13. gxf5, g4; Svartur
nær nú upp drottningu um leið
og hvítur, en peð hvh.s eru það
vel staðsett að drottning har>s
kemur upp með skák. 14. b4, h5;
15. b5, a2; 16. Kb2, alDf; 17. Kxal
h4; 18. b6, g3; 19. d6j!, Kxd6;
20. b7, Kc7; 21. e7, g2; 22. b8D,
Kxb8; 19. e8D j og svartur gaf.
IRJóh.
Aðalfundur
Húseigendafélags
Reykjavíkur
Næstkomandi miðvikudags-
kvöld verður aðalfundur Hús-
eigendafélags Reykjavíkur hald-
inn í húsi Verzlunarmannafé-
lags Reykjavíkur, Vonarstræti 4,
Venjuleg aðalfundarstörf verða á
dagskrá, og fundurinn hefst kl.
8,30 síðdegis.