Morgunblaðið - 19.06.1958, Blaðsíða 10

10
MOnCUNTiT 4 ÐTf)
Firr-tntudagur 19. júní 1958

tJtg.: H.í. Arvakur, ReykjavlK.
Framkvæmdastjóri: aigfus Jónsson.
Aðalritstjörar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarm Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur
Eínar Asmundsson
Lesbók: Arni Ola, simi 33045
Augfysingar: Arni Garðar Kristxrisson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Símx 22480
Askriftargjalci kr. 30.00 á mánuði tnnaniands.
1 iausasolu kr. 1.50 eintakið. I
MORÐIN BAK VIÐ JARNTJALDIÐ
r
Aþjóðhátíðardaginn
flutti Ríkisútvarpið fregn
um aftökurnar í Búdapest.
Þannig voru íslendingar minntir
á það á sínum eigin frelsisdegi
hvernig önnur þjóð, sem -einnig
telst til smáþjóða, er kramin
undir járnhæl kommúnista. Þeg-
ar slíkar fréttir berast, verður
mönnum enn ljósara en áður hví-
lík gæfa það er að mega njóta
friðar og frelsis í vestrænu rétt-
arríki. En fregnin um aftökurnar
minnti líka á að hættan — komm-
únistahættan — sem ógnar mann-
réttindum og mannfrelsi, er ná-
læg.
Enn einu sinni hafa vestræn-
ir menn frétt um glæpina sem
drýgðir eru bak við járntjaldið.
En þessu tjaldi er ekki lyft, eng-
um er leyft að sjá hvað raun-
verulega gerist þar. Myrkraverk-
in eru framin í hljóði. Engin
opinber réttarhöld voru haldin
yfir Maleter og Nagy og þeim
öðrum, sem drepnir hafa verið.
Ekkert var gert kumnugt fyrr en
aftökurnar höfðu farið fram. Það
er líka sérstaklega táknrænt í
þessu sambandi að það er ekki
stjórn Ungverjalands, sem til-
kynnir að morðin hafi verið fram
in. — Útvarpið í Moskvu flutti
fréttina. Það hæfði lika bezt, því
það eru rússneskú kommúnist-
arnir, sem haldið hafa á þeirri
böðulsöxi, sem felldi þá menn að
velli, sem vildu frelsi lands sins.
Blóð þessara manna kemur yfir
höfuð Rússa. Það eru þeir sem
bera ábyrgðina á þjóðarmorðinu
ungverska og þeim aftökum, sem
nú hafa verið tilkynntar.
Bæði Pal Maleter og Imre
Nagy voru kommúnistar en allt
um það risu þeir upp gegn því
oki, sem Moskvu-kommúnisminn
lagði á land þeirra og urðu í
augum þjóðar sinnar tákn frelsis
og sjálfstæðis. Báðir voru þessir
menn sviknir í tryggðum af
Rússum. Á þeirn voru rofin grið
á hinn svívirðilegasta hátt, Pal
Maleter, sem Ungverjar telja nú
frelsishetju sína, stjórnaði upp-
reisn fólksins gegn rússnesku
böðlunum. En Rússar lokkuðu
hann í gildru, þóttust ætla að
ræða við hann um frið og frelsi
þjóð hans til handa, en rufu grið-
in og handtóku hann þegar hann
kom til fundarins. Síðan hefur
ekkert frétzt af Pal Maleter fyrr
en fregnin um aftöku hans barst.
Rússar höfðu líka lofað Nagy,
að hann mætti fara frjáls ferða
sinna, en það loforð var svikið.
Það var sýnilega ekki til einskis,
að Lenin innprentaði lærisvein-
um sínum að „loforð eru gefin
til að brjóta þau“.
í sambandi við fréttina um af-
tökurnar má hugleiða af hverju
hún hafi einmitt verið birt 17.
júní, en þann dag, fyrir fimm
árum gerðu Austur-Þjóð-
verjar blóðuga uppreisn, sem
kæfð var af rússnesku skrið-
drekaliði. Var dagurinn valinn
vegna þess að Rússar óttuðust að
Austur-Þjóðverjar mundu hefja
uppreisn á ný þennan dag? Ólgan
undir niðri vex þar eystra með
hverjum degi og hefur enn magn-
azt eftir að það sýndi sig að af-
nám matvælaskömmtunarinnar
reyndist tóm blekking. Ef til vill
hafa ræður Títós um sviksemi
Rússa og óorðheldni þeirra vakið
hræringar í leppríkjunum, sem
Rússar óttast og telja því rétt að
sýna andlit sitt enn á ný. Þetta
er ekki vitað með vissu, en það
er víst að aftökur Ungverjanna
munu enn á ný vekja samvizku
heimsins og rifja upp hetju-
baráttu ungversku þjóðarinnar.
Um leið og íslendingar hug-
leiða fréttina um seinustu morð
kommúnistanna ættu þeir að líta
í eigin barm. Það er smánar-
blettur á íslenzkum stjórnmál-
um — íslenzk smán — að komm-
únistar skuli sitja í ríkisstjórn
landsins. Við mættum líka hug-
leiða hvílík glæframennska það
er að tengja ísland sífellt nán-
ari viðskiptalegum- og fjárhags-
legum tengslum við Rússa og
leppríki þeirra. Rússar eru alltaf
tilbúnir til að svíkja orð og eiða
og íslenzka þjóðin vill ekki
ánetjast Rússum. — Mikill
meirihluti hennar vill ekki hafa
kommúnista í ríkisstjórn. Ef
stjórnarflokkarnir hefðu þor til
að spyrja þjóðina mundu þeir fá
eindregna neitun. Og þá, eftir
nýjar kosningar, væri unnt að
afmá þann blett, sem seta komm-
únistanna í íslenzkum ráðherra-
stólum er og bægja burt þeirri
hættu, sem af henni stafar.
NORRÆNIR GESTIR
ItNDANFARNA daga hafa
| blaðamenn frá Norður-
• lóndum setið á þingi í
Reykjavík ásamt íslenzkum stétt-
arbræðrum sínum. íslenzkir
blaðamenn fagna mjög komu
hinna góðu gesta frá Norður-
löndum. Á þessu móti blaða-
mannanna eru ýmis mál rædd
sem varða starf þeirra og stétt
og hefur allt slíkt sína þýðingu,
enda er samstarf millj blaða-
manna, sem eiga svo margvísleg
skipti saman, hið nauðsynlegasta.
Þeir eiga líka mörg sameiginleg
vandamál og úrlausnarefni við að
etja.
En það sem mestu varðar er
þó kynningin sem skapast miili
blaðamannanna. íslenzkir blaða-
menn eru því fegnir að fá að
kynnast stéttarbræðrum sinum
hér heima og það er mikils virði
fyrir íslenzku þjóðina að stór
hópur norrænna blaðama na
skuli nú hafa gist land þeirra
og með því fengið betra tæki-
færi en þeim hefur gefizt áður
til að kynnast landi og þjóð. Það
hefur löngum viljað bera á ýmiss
konar misskilningi í erlendum
blöðum, og þá jafnvel í blöðum
frændþjóða okkar á Norðurlönd-
um, um margt, sem ísland hefur
varðað. Þetta hefur verið vegna
þess hve landið hefir lengi verið
afskekkt.
ísland er nú ekki lengur langt
frá öðrum þjoöum ems og tekxð
er til orða í alkunnu kvæði.
Samgöngur tengja það nú við
umheiminn á þann hátt sem ó-
þekkt var áður. Hingað koma nú
miklu fleiri gestir en áður var.
Meðal þeirra hafa verið margir
erlendir blaðamenn frá hinum
ólíkustu þjóðum, en íslendingar
fagna aiveg sérstaklega komu
hinna norrænu blaðamanna.
UTAN UR HEÍMI
Morðingi leysir frá skjóðunni
Hitamál í London
„Ég, Donald Hume, játa hér með
fyrir Sunday Pictorial, að hafa
um nóttina hinn 4. október árið
1949, myrt Stanley Setty í íbúð
minni við Finchley-road í Lon-
don. Ég stakk hann til bana í
slagsmálum við hann“.
Þannig hóf Lundúnablaðið
Sunday Pictorial blóðuga frásögn
sína á forsíðu á dögunum. Morð-
inginn sjálfur sagði frá — og
fékk 3,600 sterlingspund að laun-
um.
Donald Hume var dreginn fyr-
ir rétt árið 1950, sakaður um
morð Stanley Setty, bifreiðasala.
En Hume var sýknaður af ákær-
i unni, en hins vegar fundinn sek-
! ur um að hafa átt þátt í því að
koma líki Setty fyrir kattarnef
Fékk kaf-
hát í vörp-
una
LUNDÚNUM, — Reuter-NTB —
Talsmaður brezka flotans stað-
festi í dag, að brezkur togari
hefði sl. miðvikudag fengið kaf-
bát í vörpuna 9 sjómílur út af
suðausturhorni Cornwall. Tog-
J arinn, St. Ciair, hafði fengið lít-
i inn afla þann dag, en allt í einu
urðu togarasjómennirnir þess
varir, að mikill afli var kominn
í vörpijna. Var varpan nú dreg-
in inn af mikilli gætni, en brátt
kom í Ijós, að „aflinn" var kaf-
báturinn Teredo, sem er 1500
lestir og með 59 manna áhöfn.
Var nú kafbáturinn í flýti los-
nður við vörpuna. Skipstjórinn
á kafbátnum sagði síðar svo frá,
að hann hefði verði á 90
feta dýpi, er hann skyndilega
varð þess var, að báturinn var
fastur. Til að koma í veg fyrir,
að vélin eyðilegðist var strax gef-
in skipun að fara hægt upp á yfir
borðið.
—• varpa því út úr flugvél yfir
Thames.
Hume sat í fangelsi í allmörg
ár, en fyrir skemmstu var hon-
um sleppt lausum. Sunday
Pictorial hefur verið á hnotskógi
eftir honum um skeið, því að
ritstjórana hefur grunað, að eitt-
hvað meira og alvarlegra lægi
að baki — eitthvað, sem aldrei
fékkst upp úr Home. Og loks
féllst hann á að leysa'frá skjóð-
unni.
Sims, einn af fréttariturum
| Sunday Pictorial dvaldist með
| Hume og ritaði frásögn hans nið-
ur. Hume sagðist svo frá, að hann
hefði í æsku orðið fyrir miklu
mótlæti og raunum, móðir hans
var hirðulaus og hafði horn í
síðu hans, en hann var föður-
laus. — I uppvextinum hafði
hann eignazt marga óvini
— og hann hafði jafnan fundið,
að bezt var að losna við alla
óvini við fyrsta tækifæri, sem
I gafst. Hann hafði gert þetta að
eins konar boðorði — og eftir að
hann var sjálfur giftur — og
frétti, að Setty bílasali var far-
inn að eiga vingott við konu
hans — greip hann hníf og hugð-
ist gera út af við Setty í ofsa-
bræði. Leikar fóru líka svo, að
Hume gekk að bílasalanum dauð-
Þessi frásögn Sunday Pictoral
vakti geysimikla athygli í Bret-
landi — og ekki einungis sex
milljónir lesenda blaðsins ræddu
málið sin í milli, heldur hófu
hin blöðin að ræða það af kappi.
„Grípið morðingjann", „Handtak
ið manninn", „Það er ekki gott
fyrir þjóðina, að morðingi geti
gengið laus og hagnazt á morð-
inu“ — sögðu blöðin. En Hume
er á grænni grein. Ekki er hægt
að draga hann fyrir dómstólana
öðru sinni og ákæra hann fyrir
sama morðið og hann hefur ver-
ið sýknaður af. Ef honum verð-
ur hins vegar stefnt fyrir dóm-
stóla fyrir meinsæri getur hann
bjargað sér með því að staðhæfa,
að frásögn Sunday Pictorial sé
einungis uppspuni, sem birtur
hafi verið í gróðaskyni.
Brezka konungsfjölskyldan hefir mikinn áhuga á hestum og veðreiðum. Hér á myndinni sést
Elizabet drottning i áköfum samræðum við hert ogann af Beaufort um hlaupið, sem þau eru að
horfa á. Elízabet drottningarmóðir er einnig með al áhorfenda. „Stúkan" er heyvagn þar sem öðru
er ekki til að dreifa við hlaupabrautina, sem er eign hertogans af Beaufort.