Morgunblaðið - 01.05.1959, Blaðsíða 1

24 síðúr
46. árgangur
97. tbl. — Föstudagur 1. maí 1959
Prentsmiðja MorgunblaSsfnfl
Sameinumst í baráttunni
gegn fátækt og ofbeldi
Ávarp trá AlþjóBasambandi frjálsra
verkalýösfélaga
ALÞJÓÐASAMBAND frjálsra
verkalýðsfélaga sendir verkalýð
allra landa innilegar bróður-
kveðjur og árnaðaróskir nú, þeg-
ar senn eru liðin tíu ár frá stofn-
un þess. Við gerum það í þeirri
föstu trú, að eining verkamanna
og verkalýðsstarfsemi á alþjóða-
vettvangi sé jafn þróttmikil nú og
þegar Alþjóðasambandinu var
fyrst komið upp til þess að fuli-
nægja þörfinni fyrir sterka og
sjálfstæða alþjóðamiðstöð frjásr-
ar verkalýðsstarfsemi.
Ásamt verkamönnum um allan
heim höfum við gilda ástæðu til
þess að hafa áhyggjur, vegna þess
hvernig málin horfa við nú í
heiminum. í mörgum löndum hef-
ur atvinnuleysi geisað, vegna þess
að ríkisstjórnir brugðust þeirri
skyldu sinni að viðhalda fullri
atvinnu og stuðla að fjárhagsleg-
um og þjóðfélagslegum framför-
um.
Um leið og raðir atvinnuleysis-
styrkþega hafa stækkað í iðnað-
arlöndunum, hafa verkamenn í
löndum, sem framleiða helztu
nauðsynjavörur, orðið fyrir
þungu áfalli vegna lækkandi vöru
verðs og minnkandi eftirspurnar
og var þó afkoma þeirra hörmu-
leg fyrir
þvinga Afrikuþjóðir til að gan,.;a
Mestar áhyggjur höfum við af
hinni hægfara þróun í þeim lönd-
um, sem skammt eru á veg komin
efnahagslega, og hve afkoma íbú-
anna og húsnæðis- og skólamál
eru á skelfilega lágu stigi.
Þessum ógnunum við daglegt
brauð verkamanna hafa frjáls
verkalýðsfélög svarað með því
að benda mönnum á hættuna og
marka leiðina farmundan á ný-
afstaðinni alþjóða efnahagsráð-
stefnu Alþjóðasambandsins.
Verkamenn ósjálfstæðra landa!
í baráttunni fyrir rétti allra
þjóða að ráða eigin örlögum hef-
ur Alþjóðasambandið enn sem
fyrr forystu. Síðastliðið ár hafa
ekki fáir sigrar unnizt í barátt-
unni fyrir frelsi: Kýpur hefur
öðlazt sjálfstæði; einræðisherra
Kúbu hefur verið rekinn frá völd
um; í Afríku miðar mörgum þjóð-
um óðfluga áfram á brautinni til
sjálfstjórnar.
Þó er þetta aðeins upphafið.
//
Monty" verkar vel á
Krúsjeff
Fer heim með „vin-
gjarnlega orðsend-
ingu44
Moskvu, 30. apríl. — MONTGO-
MERY marskálkur eða Monty,
eins og hann hefur stundum ver-
ið kallaður, er kominn tii
Moskvu I stutta heimsókn og
ræddi í dag við Krúsjeff, forsæt-
isráðherra, í tæpa klukkustund.
í gær töluðu þeir saman í tvær
klukkustundir og segja frétta-
menn, að óvenjiulega vel sé tekið
á móti hershöfðingjanum og mjög
sjaldgæft, að Krusjeff taii jafn-
lengi við gest, sem ekki er boð-
inn í opinbera heimsókn til Ráð-
stjórnarríkjanna.
Skömmu áður en Monty fór frá
Bretlandi talaði hann í sjón-
varpið og hefur hann verið harð-
lega gagnrýndur fyrir ummæli
sín þar í brezkum blöðum. Hann
gagnrýndi Bandaríkjamenn all-
harkalega í sjónvarpinu og hef-
ur fengið snuprur fyrir í blöðun-
um. Sum þeirra segja, að aug-
Föstudagur 1. maí 1959.
Efni blaðsins m.a.:
Bls. 3: 1. maí-ávarp verkalýðsfélag-
anna í Reykjavík.
— 6: Ályktun landsfundar um skatta
mál.
Kvikmyndir.
— 8: Jón Leifs sextugur.
— 9: Bridgeþáttur.
Fjórða hefti kennaratals.
— 10: Fulltrúaráð verkalýðsfélaganna
í Reykjavík.
— 12: Forystugreinin: Fyrsti maí.
„Góður kommúnisti“ — (Utan
úr heimi.)
— 13: 1. maí — hátíðisdarur verka-
lýðsins.
— 22: íþróttir.
ljóst sé, að hann hafi sýnt ábyrgð-
arleysi og ummæli hans gætu
stefnt í hættu því samkomulagi,
sem Vesturveldin hafa náð um
stefnu sína með nokkrum harm-
kvælum. Þess má geta, að hers-
höfðinginn hrósaði Macmillan
og sagði, að nú hefði forystan
færzt yfir á hans herðar.
f dag lýsti Montgomery yfir
því, að hann hefði fengið í hend
ur „vingjarnlega orðsendingu"
frá Krusjeff til Macmillan. Þeg-
ar hann var að því spurður, hvað
stæði í orðsendingunni, benti
hann á höfuðið á sér og sagði:
„Hún er hérna uppi“. Annað
vildi hann ekki segja.
Þá gat Monty þess, að Krusjeff
hefði boðið honum í sumarleyfi
til Ráðstjórnarríkjanna, en kvaðst
ekki geta farið í náinni framtíð.
Aftur á móti sagðist hann hafa
boðið Malnovskí, landvarnaráð-
herra Sovétríkjanna og arftaka
Zhukovs, að heimsækja sig í
Bretlandi.
Um gervalia Afríku heyrast há-
værar raddir, sem krefjast sjálf-
stjórnarréttar. Dagar nýlendu-
stjórnar og kynþáttakúgunar eru
augsýnilega taldir. Hve lengi verð
ur þessu gagnslausa blóðbaði
haldið áfram? Frá öndverðu vör-
uðum við gegn þeirri fásinnu að
í Rhódesíu- og Nyasalandsbanda-
lagið gegn vilja þeirra.
Við skulum ekki blekkja sjálf
okkur með þeirri trú, að aldrei
geti framar glatazt frelsi, sem
einu sinni hefur unnizt: bitur
reynsla hefur kennt ófáum þjóð-
um í Asíu, Mið-Austurlöndum og
annars staðar að skilja þennan
sannleika.
En við skulum heldur ekki
gleyma því, að fátækt og efnalegt
öngþveiti eru frjósöm gróðrastía
fyrir andspyrnu rétt eins og fyrir
styrjöld; að eldri lýðræðisþjóðum
er skylt að hjálpa þjóðum, sem
nýlega hafa öðlazt sjálfstæði, að
komast yfir efnahagsörðugleik-
ana, ella gætu þær hrapað á ný
niður í fen stjórnmálalegs von-
leysis.
Jafnframt því sem úrelt ný-
lendustefna er alls staðar á und-
anhaldi, ríghalda of margir óverð
ugir einræðisherrar í valdið, sem
þeir hafa tekið sér með ofbeldi.
Þjóðir hins frjálsa heims bera
litla eða enga ábyrgð á kommún-
istaeinvöldunum,sem hálf Evrópa
og mikill hluti Asíu lýtur. En
hvað um Franco? Hve mikið leng-
ui munu lýðræðisstjórnir heims
halda áfram að styðja hina völtu
stjórn hans? Við skuium lyfta
þessari byrði af samvizku okkar:
þessum ósvífna harðstjóra hefur
of lengi leyfzt að drottna yfir
spænsku þjóðinni.
Framh. á bls. 23.
Barizt í N-írak
ISTANBUL, 30. apríl. — Undan-
farið hefur það ekki verið óal-
gengt, að Kúrdar frá frak fari
yfir landamærin til Tyrklands og
biðji um landvistarleyfi þar í
landi, sem pólitískir flóttamenn.
í gær sendi stjórn Tyrklands um
500 tjöld til landamærahérað-
anna til að flóttamennirnir fái
eitthvert „þak yfir höfuðið".
f dag var skýrt frá því, að enn
hefðu 80 Kúrdar komið yfir landa
mærin. Flóttamennirnir upplýsa,
að barizt sé á nokkrum stöðum
í Nirður-írak.
Ingóifur Jónsson
Sigurjón Sigurðsson
Guðmundur Erlendsson
Sigurður Haukda’
Fromboðslfsti Sjúifstæðismanna
í Rangárvallasýslu ákveðinn
HELLU, fimmtudag. — Nýlega var haldinn fjölmennur fundur í
Sjálfstæðisfélagi Rangæinga. Var hann haldinn að Hellu og var
hvert sæti skipað í hinum myndarlega fundarsal samkomuhússins
hér. — Fundarefni var m. a. að ákveða framboð Sjálfstæðisflokks-
ins í sýslunni í alþingiskosningunum í sumar.
Samþykkt var með ölium atkvæðum að skora á eftirtalda menn
að vera á framboðslista Sjálfstæðisflokksins: Ingólf Jónsson kaup-
félagsstjóra og alþingismann, Hellu, Sigurjón Sigurðsson, bónda,
Raftholti, Guðmund Erlendsson, bónda, Núpi og séra Sigurð Hauk-
dal, Bergþórshvoli. Hafa þeir samþykkt að taka sæti á listanum.
Sjálfstæðis-aðs síns og jafnframt verið einn
Framboðslisti
manna í Rangárvallasýslu verð-
ur þá þannig skipaður:
1. Ingólfur Jónsson,
2. Sigurjón Sigurðsson,
3. Guðmundur Erlendsson,
4. Sigurður Haukdal.
Ingólfur Jónsson er þjóðkunn-
ur maður. Hann hefur verið þing
maður Rangæinga síðan árið
1942 með stöðugt vaxandi fylgi.
Hann hefur haft farsæla forystu
um fjölmörg hagsmunamál hér-
Algert samkomulag í París
Stefna vesturveldanna á Genfar-
fundinum mörkuð
París, 30. apríl.
í DAG lauk hér í borg utan-
ríkisráðherrafundi Vestur-
veldanna um stefnuna, sem
fylgja ber á væntanlegum
Genfar-fundi utanríkisráð-
herra stórveldanna, sem hefj-
ast á 11. maí næstkomandi. í
yfirlýsingu að Parísarfundin-
um loknum segir, að ráðherr-
arnir hafi náð algeru sam-
komulagi á fundum sínum.
Yfirlýsing þessi var gefin út
þegar að fundinum loknum, en
hann var óvenju stuttur, stóð
aðeins yfir í hálfan annan sólar-
hring. Er það mun styttri tími
en búizt var við og segja frétta-
menn, að Herter, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, muni fara
heim til Washington sólarhring
áður en ráð var fyrir gert.
Að loknum fundinum í dag,
sagði Herter, að árangurinn
væri ágætur og Selwyn Lloyd,
utanríkisráðherra Bretlands, tók
í sama streng.
Talsmaður ráðherranna sagði
í dag, að ekki yrði skýrt frá sam-
komulaginu í smáatriðum, því
við „búumst við alvarlegum
samningaviðræðum við Sovét-
ríkin“, sagði talsmaðurinn. Tals-
maður Bandaríkjastjórnar sagði,
að samkomulagið hefði verið
„framar öllum vonum“. Árangur-
inn af utanríkisráðherrafundin-
um í París hefði verið prýðileg-
ur. —•
★
í yfirlýsingu ráðherranna, sem
gefin var út í dag, er m. a. sagt,
að Vesturveldin muni standa við
allar skuldbindingar sínar gagn-
vart Berlín og verja frelsi íbú-
anna, eins og komizt er að orði.
Niðurstaða ráðherrafundarins
verður nú lögð fyrir fastaráð
Atlantshaf sríkj anna.
af ötulustu málssvörum landbún-
aðarins á Alþingi. í síðasta ráðu-
neyti Ólafs Thors var hann ráð-
herra viðskipta-, iðnaðar-, heil-
brigðis-, flug- og póst- og síma-
mála við góðan orðstír. Er óhætt
að fullyrða að Rangæingar kunni
vel að meta störf hans og að
fylgi hans standi því traustum
fótum í héraðinu.
Sigurjón Sigurðsson er merkur
bóndi, sem tekið hefur mikinn
þátt í félagsmálastarfi fyrir
bændastéttina. Hefur hann m. a.
um langt skeið átt sæti í verð-
lagsnefnd landbúnaðarafurða.
Einnig á hann sæti á Búnaðar-
þingi, í sýslunefnd og gegnir
mörgum öðrum trúnaðarstörfum
í héraði sínu.
Guðmundur Erlendsson hefur
lengi verið meðal fremstu bænda
á Suðurlandi og tekið mikinn
þátt í stjörnmálum og félagsmál-
um bænda. Hann átti sæti á
Búnaðarþingi um 20 ára skeið
og hefur verið viðriðinn fjöl-
mörg framfaramál Rangæinga.
Séra Sigurður Haukdal er
merkur kennimaður og dugandi
bóndi. Hann er oddviti og sýslu-
nefndarmaður hreppsfélags síns
og nýtur mikils trausts og vin-
sælda. Hefur hann sýnt mikinn
áhuga á landbúnaðarmálum, m.
a. með því að stórauka ræktun
á prestssetrinu að Bergþórs-
hvoli. — Fréttaritari.