Morgunblaðið - 05.08.1959, Blaðsíða 2

V
2
MORWNBLAÐIÐ
Miðvilíudagur 5. ágúst 195°
Björn Pálsson ræðir kjördæmamálið á þingi:
Klaufaskap Framsóknarflokks
ins að kenna, hvernig komið er
— en ekki þýðir að sakast um það
héðan af
I»RIÐJA umræða um kjördæmabreytinguna hélt áfram á fundi
r«eðri deildar Alþingis eftir hádegi í gær. —
Var þá með fjölmennasta móti á þingpöllum og höfðu ýmsir orð
á, að þeir kæmu einkum til þess að hlýða á Björn Pálsson. þm.
A-Húnvetninga, til þess að vita, hvort hann mundi endurtaka í
þingsölum eitthvað af þeim skömmum, um flokksforingja sina,
Hermann og Eystein, sem hann hefði viðhaft á framboðsfundum
nyrðra fyrir kosningarnar.
Þegar fundur hófst kom í ljós, einkum gegn Einari Olgeirssyni.
að Björn var fyrstur á mælenda
skrá. Hann byrjaði mál sitt með
því að fara nokkrum orðum um
þingræðið, kvað það tiltölulega
ungt og hafa gefizt misjafnlega,
en beztan árangur hefði það bor-
ið, þar sem einmenningskjördæmi
tíðkuðust. Stærri kjördæmi með
hlutfallskosningum hefðu þó
gengið þolanlega hjá öllum Norð
urlöndunum nema Finnum.
Engar ákveðnar tillögur
Hann kvað flokksþing Fram-
sóknarflokksins ekki hafa gert
neinar ákveðnar tillögur um kjör
dæmaskipunina, ekki þótt fært
að binda hendur þingflokksins, en
þó hefði legið á bak við, að það
hefði verið fylgjandi einmenn-
ingskjördæmum. Skiljanlegt
væri að kommúnisrar vildu auka
hlutfallskosningarnar, því að þar
sem einmenningskjördæmin tíðk-
uðust, væru þeir ails staðar utan-
veltu, „eins og krunkandi hrafn-
ar, sem ekki ná í ætið“, Með
kommúnistum ættu Framsóknar-
menn og aðrir hins vegar enga
samleið. Alþyðufiokksinenn,
sagði hann að alltaf hefðu barizt
fyrir breytingum á kjördæmaskip
aninni, því að þeir hefðu alltaf
kennt henni eða einhverju öðru
en sjálfum sér um fyigisieysi
flokks síns. Hann hefði ekki allt-
af verið hjúasæll. Og varhuga-
vert væri líka að lána vinnumenn
sína öðrum, því að cf þeim líkaði
þar vel vistin, vært hætt við, að
þeir kæmu ekki aftur.
Ástæðulaust að vanþakka
Þá ræúd. Björn um stjórnar-
samstai'f Sjálfstæðisfiokksins og
Framsóknarflokksiiis, sem ver-
ið hefði með ágætum og tók m.
a. svo til orða að mörgum Fram-
sóknarmönnum heíöi þótt sam-
starf Bjarna Bencdiktssonar og
Eysteins Jónssonar alveg nógu
gott, sumir raunar verið orðnir
hálfhræddir um Eystein. „Ég hef
aldrei séð neina ástæðu fyrir
Framsóknarmenn til að vanþakka
Sjálfstæðisflokknum það stjórn-
arsamstarf," sagði Björn og lét
þess um leið getið, að ekki mætti
taka andstæð blaðaskrif of alvar-
lega. Báðir flokkarnir hefðu gert
sitt bezta og hefði hvorugum
þeirra verið um að kenna, að ár-
angurinn skyldi ekki hafa orðið
varanlegri. Þegar fólkið hefði ár-
ið 1955 verið farið að fá traust
á gjaldmiðlinum fyrir aðgerðir
þeirra, hefðu kommúnistar hrund
ið á fót verkfalli, sem sett hefði
efnahagsmálin úr skorðum. Þetta
hefði verið ástæðan til þess,
hvernig allt snerist á verri veg.
í ræðu sinni kvað Björn alla
vita, að breyting á kjördæma-
skipaninni hefði verið nauðsyn-
leg. Undir lok ræðu sinnar vék
hann nokkuð að meðferð kjör-
dæmamálsins og kvað mjög vafa-
samt, hvort rétt hefði verið að ráð
ast út í slíka breytingu á kjör-
dæmaskipaninni. En vera mætti,
að það væri að einhverju leyti
klaufaskap Framsóknarflokksins
að kenna, hvernig komið væri.
Um það þýddi hins vegar ekki að
sakast héðan af, enda hefði nú
verið gert út um málið
Skúli Guðmundsson tók næstur
til máls og beindi ræðu sinni
Leitaðist hann sérstaklega við að
færa sönnur á, að röng væru um-
mæli hins síðarnefnda um að rétt
ur verkalýðsins hefði verið fyr-
ir borð borinn við þá kjördæma-
skipan, sem nú er verið að breyta.
Stefnt gegn forréttindum
Einar Olgeirsson kvaddi sér síð
an hljóðs og komst m.a. svo að
orði, að kjördæmabreytingunni
væri ekki stefnt gegn Framsókn-
arflokknum ,eins og stuðnings-
menn þess flokks reyndu að telja
fólki trú um, heldur gegn forrétt-
indunum. Framsóknarmenn létu
einnig í veðri vaka, að ástæðan
til þess, að kjördæmaskipaninni
hefði verið breytt þrisvar sinnum
á sl. 28 árum, væri sú, að í öllum
tilvikunum hefði verið um flaust
ur að ræða. Þeir staðhæfðu síðan,
að svo væri einnig nú. Sannleik-
urinn væri hins vegar sá, að for-
réttindi Framsókn'arflokksins,
sem hann hefði alla tíð reynt að
halda í, hefðu verið svo mikil,
að ekki hefði þeirra vegna verið
fært að koma á réttlátri skipan
nema smátt og smátt.
Því næst sagði Einar að stefna
Framsóknarflokksins síðustu 15
Framh. á bls. 19.
Rússnesk — íslenzk viðskipti;
Sérstnkor nefndir ræðn m.a.
freknri karfaflakasölu nustur
FORSXJÓRI Sölu- og inn-
kaupastofnunnar Sovétríkj-
anna, Stepanov, dvelst ennþá
hér á landi. Hann hefur m. a.
átt ítarleg samtöl við Emil
Jónsson forsætisráðherra, svo
og Gylfa Þ. Gíslasonar við-
skiptamálaráðherra. Einnig
hefur forstjórinn rætt »úð
fulltrúa síldarútvegsnefndar
og Sölumiðstöðvar hraðfrysti-
húsanna.
í sérstakri nefnd, sem af fs-
lands háfu hefur verið skipuð af
ríkisstjórn í samráði við þing-
flokka, hafa viðskiptamál Sovét-
ríkjanna og fslands verið rædd.
Taka þátt í þeim viðræðum
Gylfi Þ. Gslason viðskiptamála-
ráðherra, og alþingismennira’r
Jóhann Hafstein, Gísli Guð-
mundsson og Lúðvík Jósefsson.
Á viðræðufundum nefndarir.n-
ar hefur verið sérstaklega iætt
um viðbótarsölu á saltsíld og
frekari kaup Rússa á karfaflök-
um. Er nú svo komið að hrað-
frystihúsin eru búin að framleiða
allt það magn karfaflaka sem bú-
ið var að selja fyrirfram með
milliríkjsamningum.
Ensku blaðamennirnir: Alastair Burnet frá The Economist, Harry Dunn frá Th« Scotsman,
Kingsley Martin frá The New Statesman, Adam Fergusson frá The Glasgow Herald, Eric Stev-
ens frá The News Chronicle, Michael Stevens frá The Manchester Guardian og Guy Rais frá Tho
Daily Telegraph. (Ljósm. P. Thomsen).
Séra Sigtryggwr á Núpi látiim
HINN víðkunni klerkur, séra
Sigtryggur Guðlaugsson að Núpi
í Dýrafirði, lézt í sjúkrahúsi fsa-
fjarðar að morgni sl. mánudags.
Hafði hann lengið slæmt kvef og
legið um vikutíma heima hjá sér,
áður en hann var fluttur í spítal-
ann, en þar hafði hann verið í
þrjá sólarhringa, er hann lézt.
Séra Sigtryggur var fjörgam-
all maður, sem kunnugt er, eða
tæpra 97 ára, fæddur 27. sept.
1862. Mun ham> hafa verið elzti
maður í íslenzkri klerkastétt. —
Hann var kunnur kennimaður,
sem fyrr segir, en auk þess mik-
ill og vakandi áhugamaður á
mÖrgum öðrum sviðum. Nægir
þar að nefna brautryðjendastarf
hans í skólamálum, en hann
stofnaði og stjórnaði lýðháskóla
á Ljósavatni á árunum 1903—
1905 og síðan stofnaði hann skól-
ann að Núpi árið 1906 og var
skólastjóri hans til 1929. — Þá
var séra Sigtryggur ihikill áhuga
maður um ræktunarmál, og lands
frægur er blóma- og trjágarð-
urinn að Núpi fyrir löngu.
S/ö brezkir blaðamenn
í vikudvöl hér á landi
— Munu kynnast fiskframleiðslu, efna-
hagslífi og landhelgismálinu
SIÐDEGIS á mánudaginn komu hingað til lands í boði SölumtS-
stöðvar Hraðfrystihúsanna 7 brezkir blaðamenn, sem næstu daga
ruunu m. a. kynna sér íslenzka fiskframleiðslu og ræða við fiski-
fræðinga og sérfræðinga í efnahagsmálum hér.
Þátttakendurnir eru allir starf
andi við kunn blöð í Bretlandi og
eru nöfn þeirra: Alastaír Burnet
„The Economist“, Harry Dunn,
48 stunda stöðvun ísíldarbræðslu
Seyðisfjarðar eftir eldsvoða í gær
Seyöisfirði 4. ágúst. tbrunnið og einnig rafmótorar En
SILDARBRÆÐSLAN hér, hlutafélag sem Seyðisfjarðarbær á mest- ! það er álit Einars Magnússonar
an hluta í, skemmdist verulega af eldi í morgun. Ráðamenn fyrir-
lækisins gera sér þó nokkrar vonir um að hægt verði að hefja
vinnslu í bræðslunni aftur eftir tvo sólarhringa. Lítið sem ekkert
hiáefni var til vinnslu ef eldurinn kom upp.
Eldsvoðinn
Eldsins varð vart í mjö!-
þurrkara bræðslunnar laust
fyrir klukkan 7 í morgun. Þó
strax væri hleypt gufu á
þurrkarann til þess að kæfa
eldinn, hafði hann læst sig út
frá þurrkaranum og komst í
þak hússins, án þess að menn
yrðu þess varir. Þar gaus upp
eldur skömmu síðar. Slökkvi-
lið bæjarins, undir stjórn Pét-
urs Blöndals, kom fljótt til
skjalanna. Klukkan um 20
mín yfir sjö, hafði slökkviliðið
slökkvistarfinu varð þó ekki
lokið fyrr en um klukkan 9 30.
Var þá þakið á húsinu að
mestu brunnið. Erfiðast var
við eldinn að fást, er hann
komst í þak gömlu bygging-
arinnar, en undir þakinu var
einangrað með spónum. Aðal-
hús síldarbræðslunnar er stál-
grindarhús, sem byggt var er
bræðslan var stækkuð fvrir
nokkrum árum, sem kunnugt
er.
Tjón
Athugun á brunaskemmdum
náð yfirtökunum. Sjálfu j leiddi í ljós, að raflagnir haía
forstöðumanns bræðslunnar, að
hægt verði fljótlega að lagfæra
það, sem eyðilagðist.
Þrátt fyrir þessar bruna-
skemmdir getur síldarbræðslan
auðveldlega tekið á móti síld í
bræðslu, en þrær hennar geta
tekið um 15000 mál síldar.
Við slökkvistarfið þurfti
slökkviliðið að leggja allar sínar
slöngur um alllanga leið. Hleypt
hafði verið í sjóinn, af litlum
síldarolíugeymum í Bræðslunni,
en óttast var að eldurinn kynni
að læsa sig í geymana. Varð að
krækja alllanga leið fyrir hinn
olíumengaða sjó. Vatnslaust var
við Bræðsluna.
Hús og vélar er allt vátryggt,
.— Fréttaritari.
,The Scotsman", Kingsley Martin,
„The New Statesman", Adam
Ferguson, „The Glasgow Herald",
Eric Stevens, „The News Chron-
icle“, Michael Fran, „The Manc-
hester Guardian" og Guy Rais,
„The Daily Telegraph".
í gærmorgun var ekið um bæ-
inn með blaðamennina og þeim
síðan sýndar tvær kvikmyndir,
önnur almenn landkynningar-
mynd en hin um frystingu fiskj-
ar. Hádegisverð snæddu þeir að
Hótel Borg, en skoðuðu að honum
loknum fiskiðjuver í bænum.
Þeir fengu síðan tækifæri til að
rabba við hérlenda starfsbræður
sína og í gærkvöldi borðuðu þeir
í Þjóðleikhúskjallaranum með
stjórn S. H.
Hjá utanríkisráðherra
Fyrir hádegi í dag er svo ráð-
gert áð blaðamennirnir ræði við
sérfræðinga í fiskveiðimálum, og
kl. 4 síðdegis munu þeir ganga á
fund utanríkisráðherra, Guðm. t
Guðmundssonar, sem orðið hefur
við beiðni SH um að skýra fyrir
þeim sjónarmið íslendinga í land-
helgismálinu. — f fyrramálið mun
dr. Jóhannes Nordal bankastjóri
svo svara spurningum þeirra um
íslenzk efnahagsmál.
Brezku blaðamennirnir munu
dveljast hér á landi til næsta
mánudags