Morgunblaðið - 05.08.1959, Blaðsíða 10

10
MOR'GTnvnr. 4»ir>
Miðvik'udagur 5. ágúst 1959

Utg.: H.t. Arvakur Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðalritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargald kr 35,00 á mánuði innamands.
1 lausasölu kr. 2.00 eintakið.
VIÐSKILNAÐUR FRAMiSÓKNAR
VIÐ EFNAHAGSMÁLIN
FIAMSÓKNARMENN lýstu
því yfir vorið 1956, að
ekki væri hægt að leysa
vandamál efnahagslífsins með
Sjálfstæðisflokknum. Jafnframt
ákváðu þeir að ganga til banda-
lags og samstarfs við, kommún-
ista. Nokkrum mánuðum áður
hafði þó Eysteinn Jónsson sagt
þjóðinni það í útvarpsræðum frá
Alþingi, að þeir erfiðleikar sem
við væri að etja á sviði efnahags-
málanna væru fyrst og fremst
sök kommúnsta, sem hefðu eyði-
lagt jafnvægisstefnu þá, sem
Sjálfstæðismenn höfðu markað í
samvinnu við Framsóknarflokk-
inn í stjórnartíð Ólafs Thors og
Steingríms Steinþórssonar. En nú
hugðist Framsóknarflokkurinn
leysa efnahagsvandamálin með
kommúnistum, sem beitt höfðu
pólitskum verkföllum veturinn
1955 til þess að brjóta jafnvægis-
stefnuna niður.
Hver varð árangurinn?
En hver varð svo árangurinn
af efnahagsmálasamstarfi Fram-
sóknarmanna og kommúnista?
Um það er óþarfi að fjölyrða.
Vinstri stjórnin reyndist þess
gersamlega ómegnug að stöðva
þá verðbólguskriðu, sem komm-
únistar höfðu hleypt af stað. í
stjórnartíð hennar hélt dýrtíðm
stöðugt áfram að magnast og
milljarðar króna voru lagðir á
þjóðina í nýjum sköttum og toll-
um. Viðskilnaður Framsóknar-
manna við efnahagsmálin, þegar
vinstri stjórnin gafst upp, er bezt
lýst með orðum efnahagsmála-
ráðunautar ríkisstjórnarinnar og
sjálfs forsætisráðherrans. Efna-
hagsmálaráðunauturinn sagði'
„Við erum að ganga fram af
brúninni".
Hermann Jónasson sagði:
„Ný verðbólgaalda er skoll-
In yfir. — f ríkisst jórninni er
ekki samstaða um nein úr-
ræði.“
Þessi yfirlýsing forsætisráð-
herra vinstri stjómarinnar er
hrikalegasta pólitíska gjaldþrota
yfirlýsing, sem nokkur forsætis-
ráðherra á íslandi hefur nokk^u
sinni gefið. Formaður Framsókn-
arflokksins lýsti því yfir, að í
stað þess að leysa efnahagsmálin
hefði vinstri stjórnin leitt yfir
þjóðina „nýja verðbólguöldu".
Og hann lýsti því jafnframt yfir,
'að „í ríkisstjórninni væri ekki
samstaða um nein úrræði“.
Þannig skildi Framsóknarflokk
urinn við íslenzk efnahagsmál,
eftir að hafa haft 2Vz árs forystu
í vinstri stjórn.
Merkilegur lærdómur
Þetta er vissulega merkilegur
lærdómur fyrir íslenzku þjóðina.
Þessa reynslu af Framsóknar-
flokknum og vinstri stjórn vexð-
ur hún fyrst og fremst að hafa
í huga, þegar hún genguh- til
kosninga að nýju á komandi
hausti. Það þing, sem þá verður
valið, verður að ráða fram úr
þeim vanda á sviði efnahagsmála
og fjármála, sem vinstri stjómin
leiddi yfir þjóðina. Hvaða skyn-
samur og ábyrgur maður getur
treyst Framsóknarflokknum til
þess að hafa forystu um lausn
þessara vandasömu mála? Þessi
flokkur hefur gerzt ber að ein-
stæðri hentistefnu. Pólitískir
klíkuhagsmunir hans og þjón-
usta við voldugan auðhring hafa
í öllu markað stefnu hans. Hann
hefur ekki hugsað um það hvern-
ig hægt væri að leysa vanda efna
hagsmálanna á raunhæfan hátt
og treysta fjárhagslegan grund-
völl hins íslenzka þjóðfélags.
Þvert á móti hefur hann ekki nik
að við að hleypa verðbólgu og
dýrtíð lausbeizlaðri eins og óarga
dýri á almenning.
Þegar á þetta er litið verður
það auðsætt, að íslenzku þjóð-
inni ber til þess brýna nauð-
syn að draga rétta ályktun af
viðskilnaði Framsóknarflokks
ins við efnahagsmálin á síð-
asta kjörtímabili. Hún verður
að efla Sjálfstæðisflokkinn
sem mest og gera aðstöðu
hans sem sterkasta til þess að
hafa forystu um efnahagslega
viðreisn úr því öngþveiti, sem
forysta Framsóknarflokksins
hefur leitt yfir efnahagslíf
hennar.
DREGUR ÚR KALDA STRÍÐINU?
FREGNIRNAK um að þ°ir
Eisenhower Bandaríkja-
forseti og Krúsjeff, for-
sætisráðherra Sovétríkjanna, hafi
boðið hvor öðrum heim og hygg-
ist ferðast um lönd hvor annars
á komandi hausti, hafa að vonum
vakið heimsathygli. Nýjar vonir
hafa vaknað um það, að þessar
heimsóknir muni hafa í för með
sér, að úr kalda stríðinu dragi og
sambúðin milli hinna tveggja stór
velda í austri og vestri kunni að
batna.
Nixon varaforseti Bandaríkj-
anna hefur undanfarið verið i
opinberri heimsókn í Sovétríkj-
unum. Enda þótt ýmsar snurður
hlypu á þráðinn í upphafi heim-
sóknar hans, milli hans og KrUs-
jeffs, virðist þó svo sem henni
hafi lokið vinsamlega. Þar sem
varaforsetinn fór um var honum
víða mjög vel fagnað af rússnesk
um almenningi og telja má ör-
uggt, að útvarps og sjónvarps-
ræður hans hafi haft góð áhrif í
þá átt, að bæta sambúðina niilli
Rússa og Bandaríkjamanna í
Póllandi var Nixon einnig sár-
staklega vel tekiö. Mun almennt
litið svo á að för hans til komrn-
únistaríkjanna hafi verið mjög
vel heppr.uð og kunni að hafa
veruleg pólitísk áhrif.
Meðal almennings um heim all
an er því áreiðanlega mjög vei
fagnað, að æðstu menn Banda-
ríkjanna og Sovétríkjnna sækja
hvor annan heim. Enda þótt ekki
verði fyrirfram fullyrt um árang
urinn af þessum heimsóknum,
verður þó frekar að gera ráð fyrir
að hann verði jákvæður Leiðtog-
ar hinna tveggja stórvelda fá
gott tækifæri til þess að kynr.a
þjóðunum sjónarmið sín og kynn
ast viðhorfum þeirra.
Hinn friðelskandi heimur
fagnar hverju tækifæri sem
gefst til þess að vinna að
bættu samkomulagi í alþjóða-
málum og eyða skaðlegri tor-
tryggni milli þjóðanna.
UTAN ÚR HEIMI
Hjartað stanzaði i 45 mínút-
ur — og sjúklingurinn lifirgóðu
lífi
— Möguleikar til að stöðva blóðrás
algerlega með þvi að kæla blóðið
niður i frostmark — Mikilvægt i sam-
bandi við hjartauppskurði
FYRIR alllöngu gerðu tveir
bandarískir læknar mjög
merkilegan uppskurð. Hér
var um vandasaman hjarta-
uppskurð að ræða — og var
hjarta mannsins „stöðvað“
þrjá stundarfjórðunga, meðan
aðgerðin fór fram. Sjúkling-
urinn hefir nú fengið góðan
bata af meini sínu og er hinn
sprækasti.
Læknarnir, Niazi og Lewis,
„kældu“ sjúklinginn, þ. e. lækk-
uðu líkamshita hans niður í 9
stig áður en þeir hófu uppskurð-
inn. Að 45 mínútum liðnum var
sjúklingurinn síðan „hitaður“
upp á nýjan leik.— og hjarta
hans tók aftur að slá með eðli-
legum hætti.
Sagt er frá þessu afreki í hinu
kunna, brezka læknariti, „The
Lancet“, en þar greinir einnig
frá fleiri svipuðum læknisaðgerð
um, sem framkvæmdar hafa ver-
ið með því móti að lækka lík-
amshita viðkomandi sjúklinga
meira eða minna.
RÚSSAR hafa uppi stórar óætl-
anir um það að gerbreyta lofts-
laginu í Norður-Rússlandi og
Síberíu — með því að hafa áhrif
á hafstraumana. Helzti liður. þess
arar stórkostlegu áætlunar er
bygging risastíflu yfir Berings-
sundið, frá Siberíu til Alaska.
Verði þessar ráðagerðir fram-
kvæmdar, gætu þær gerbreytt
loftslaginu í stórum hlutum Sov-
étríkjanna, Alaska og Kanada.
★ ★ ★
í áætluninni er gert ráð fyrir
um hundrað mikilvirkum dælu-
stöðvum á fyrrnefndum stíflu-
garði, og mundu þær ganga fyrir
kjarnorku. Hlutverk þeirra yrði
að dæla hinum tiltölulega hlýja
Til skamms tíma hefir það ver-
ið helzta vandamálið við hjarta-
uppskurði, í mörgum tilfellum a.
m. k., hve miklum erfiðleikum
það hefir verið bundið að stöðva
starfsemi hjartans nægilega lengi
til þess að læknirinn gæti haft
„alla sína hentisemi". — Nokkr-
ar vel heppnaðar tilraunir með
lækkun líkamshita eða kælingu
blóðsins benda hins vegar til
þess, að þetta vandamál sé að
leysast.
Tækninni hefir mjög fleygt
fram undanfarið á þessu sviði.
— Það er t.d. ekki öllu meira en
ár síðan ekki var unnt að lækka
líkamshita manna meira en nið-
ur í 28 gráður, en með því móti
gat læknir komizt að hjartanu
nær blóðlausu í aðeins tíu mín-
útur. — Nú er hins vegar hægt
að lækka líkamshitann allt nxð-
ur í 15 stig eða jafnvel meira,
eins og fyrr segir, en þannig er
unnt að stöðva hjartastarfsemina
í þrjá stundarfjórðunga a. m. k.
Lengi vel var sú aðferð við-
höfð að „kæla“ líkamann með
þar til gerðum íspúðum eða í
sérstökum kæliskápum, það er
sjó frá Kyrrahafinu í gegnum
stífluna — inn í íshafssjóinn. Hin
ir rússnesku vísindamenn þykj-
ast þess fullvissir, að þannig væri
unnt að bræða mikinn hluta heim
skautsíssins — og gera veðurfar-
ið mildara, ekki aðeins í Sovét-
ríkjunum, heldur einnig í Norð-
ur-Ameríku og jafnvel í Skand-
inavíu. Telja þeir, að meðalárs-
hiti mundi hækka um 5—6 gráð-
ur á þessum slóðum.
★ ★ ★
Nokkur áhugi hefir komið
fram í Bandaríkjunum á þessum
fyrirætlunum Rússa, þótt banda-
rískir vísindamenn dragi mjög í
efa, að af framkvæmdum verði,
a. m. k. í náinni framtið.
að segja kælingin kom utan frá.
Nú er hins vegar farið að gera
þetta á þann hátt, að blóði sjúkl-
ingsins er dælt í gegnum sérstakt
tæki, þar sem kælingin fer fram,
en að því búnu er því dælt í lík-
amann á nýjan leik.
★
Bretar hafa gert margar at-
hyglisverðar tilraunir á þessu
sviði á ýmsum dýrum, einkum
hundum — og fengið líkamshita
þeirra allt niður í 3—5 gráður,
Hjarta þeirra hreyfðist ekki í 45
mínútur — og læknisfræðilega
séð voru þeir „dauðir“, þar Jil
þeir voru „þíddir“ á nýjan leik.
Átta af tíu hundum lifðu góðu
lifi eftir þessa meðferð.
★
Þeir fáu menn, sem enn hafa
verið „djúpfrystir" þannig, hafa
verið mjög langt leiddir og því
gripið til slíkrar aðgerðar sem
örþrifaráðs, en tæknin á þessu
sviði er ekki enn komin á það
stig, að talið sé ráðlegt að beita
aðferðinni nema um líf eða dauða
sé að tefla. — Tilraunir þær, sem
fram hafa farið, benda hins veg-
ar til þess, að unnt muni reynast
að kæla líkama manna og dýra
alveg niður í frostmark, þannig
ð blóðrásin stöðvaðist algerlega
— en það mundi þýða að hjartað
hætti starfsemi sinni allt upp í
heila klukkustund.
Það var sendi-
herrann
Hér er skemmtileg saga um
Charles E. Bohlen, fyrrv. sendi-
herra: Jörgen Jörgensen frá
„Dansk Export-Udstilling“ átti
fyrir nokkrum árum að sýna
nokkrum Rússum, sem voru í
heimsókn á danskri sýningu í
Moskvu það markverðasta. En sá
var hængurinn á, að hann gat
ekki fengið nokkurn túlk. Allt í
einu gaf sig fram elskulegux mað
ur og bjargaði málinu — svo fór
að hann var allan daginn túlkur
og nokkurs konar fylgdarmaður
og sendill fyrir Danina. En þegar
Jörgen Jörgensen ætlaði að þakka
honum fyrir þennan mikla greiða
var hann horfinn. En sem betur
fór kom hann nokkrum dögum
seinna auga á hann í fínni veizlu.
Hann spurði næsta mann hver
þéssi maður væri, hann ætti
honum skuld að gjalda.
Þetta er Charles E. Bohlen,
bandaríski sendiherrann, var
svarið.
Jörgen Jörgensen varð óneitan
lega dálítið hvumsa við, þegar
hann komst að því að helzti diplo
mat í Moskvu hafði þannig af
fúsum vilja gerzt nokkurs konar
sendisveinn hjá dönsku sýningar-
nefndinn.
Þannig hugsar teiknari nokkur sér, að hin mikla stífla yfir
Beringssund muni lita út. — En verður hún nokkurn tima að
raunveruleika?
Rússar vilja gera
loftslagið mildara
— i bókstaflegri merkingu