Morgunblaðið - 18.02.1960, Blaðsíða 16

16
MORCnvnj.AniÐ
Fimmtudagur 18. febr. 1960
hverjum morgni og hverju
kvöldi, þá vildi ég ekki lifa aftur
það, sem ég varð þá að þola“.
Eg rétti Balinkay ósjálfrátt
höndina: „Ég þakka þér af öllu
hjarta fyrir aðvaranirnar. Nú
veit ég a. m. k. betur en áður,
við hverju ég má búast. En ég sé
bara ekki, að ég hafi um nokkr-
ar aðrar leiðir að velja. Veiztu
í raun og veru ekki um neitt starf
handa mér? Mér er sagt að þið
hjónin rekið margháttuð við-
skipti“.
Balinkay þagði stundarkorn, en
andvarpaði svo mæðulega: Vesa-
lings gamli vinur. Þú hlýtur að
hafa lent afar illa út úr þessu —
oh, hafðu engar áhyggjur, ég
ætla ekki að fara að spyrja þig
í þaula. Eg held að ég viti það
sem ég þarf að vita. Þegar ástand
ið er orðið svona slæmt, þá gagna
engar fortölur lengur. Maður
verður bara að reyna að rétta
hjálparhönd og ég þarf ekki að
taka það fram, að ég mun reyna
að gera mitt bezta. Það er aðeins
eitt, sem ég verð að taka fram,
Hofmiller. Þú verður að láta skyn
semina ráða og ekki telja sjálfum
þér trú um, að ég geti umsvifa-
laust skákað þér upp á efsta þrep
ið. Slíkt kemur ekki til mála í
heiðarlegum viðskiptum. Það
kæmi bara af stað illindum, ef
einum manni væri gert miklu
hærra undir höfði en öðrum. Þú
verður að byrja alveg neðst,
alveg frá grunni. Þú verður jafn-
vel að sitja við skrifstofuborð í
nokkra mánuði, áður en við get-
um sent þig út á plantekru eða
fundið eitthvert annað starf við
þitt hæfi. Eg mun, eins og ég
hefi þegar sagt, reyna að út-
vegna þér eitthvað að gera. Við
hjónin förum á morgun og eftir
viku eða tíu daga förum við svo
til Havre og Antverpen, í við-
skiptaerindum. En við komum
aftur heim eftir svona þrjár vik-
ur og ég skal skrifa þér jafn-
skjótt og við komum til Rotter-
dam. Hafðu engar áhyggjur — ég
skal ekki gleyma þér. Þér er
alveg óhætt að treysta Balinkay
gamla, þegar hann lofar ein-
hverju".
„Eg veit það“, sagði ég — „og
ég er þér ákaflega þakklátur".
En Balinkay hlýtur að hafa orð
ið var við einhvern vott um von-
brigði á bak við orð mín.
„Eða . . . eða er kannske of
langt að bíða eftir því?“
„Nei-nei“, stamaði ég. — „Auð-
vitað ekki, ef ég get treyst því.
En ég hefði heldur viljað, að . . .“
Balinkay flýtti sér að taka af
mér orðið: „Eg býst ekki við því,
að þú hafir neinn tíma í dag. Eg
meina sko, konan mín er enn í
Wien og þar sem hún stjórnar
öllum viðskiptunum, en ekki ég,
þá er það hún sem tekur allar
ákvarðanir“.
„Ó, já — auðvitað hefi ég næg-
an tírna", flýtti ég mér að segja.
Eg minntist þess skyndilega, að
ofurstinn hafði óskað eftir því,
að þurfa ekki að sjá mig oftar
þennan dag.
„Ágætt. Prýðilegt. Þá væri bezt
að þú kæmir með mér í gamla
bílskrjóðnum. Það er nóg pláss
handa þér í framsætinu hjá bíl-
stjóranum. Eg býst tæplega við
að þú komist fyrir í aftursætinu,
vegna þess, að ég hefi lofað að
taka gamlan við minn, Lajos
baron og eiginkonu hans, með.
Við komum til Bristol um kl. 5
og þá tala ég undir eins við kon-
una mína og þá er ísinn brotinn,
vertu viss. Hún hefur hingað til
aldrei neitað mér um neitt, sem
ég hefi beðið hana um, vegna
kunningja minna".
Eg greip hönd hans hrærður
og svo gengum við aftur niður.
Viðgerðarmennirnir voru þegar
komnir úr bláu vinnufötunum og
bifreiðin beið okkar. Tveimur
mínútum síðar skröltum við af
stað eftir þjóðveginum.
Hraði hefur hvorttveggja í
senn deyfandi og örvandi áhrif-
á sál manns og líkama. Jafnskjótt
og bifreiðin hafði yfirgefið götur
borgarinnar og var komin út á
opinn þjóðveginn, fann ég til
ólýsanlegs hugarléttis. Bifreiðar-
stjórinn ók með ofsalegum hraða.
Tré og símastaurar þutu framhjá
og hurfu að baki okkar á næsta
andartaki, húsin runnu saman í
eina marglita röð, mílusteinar
birtust og hurfu, áður en manni
veittist tími til að lesa áletranir
þeirra og af styrkleika vindsins,
sem lék um andlitið á mér, gat
ég gert mér hugmynd um ofsa-
hraða ökutækisins. En samt furð-
aði ég mig enn meira á hraða at-
burðarásarinnar í lífi mínu.
Miklar ákvarðanir höfðu venð
teknar á nokkrum síðustu klukku
stundunum. Venjulega er það
svo, að áður en tekin er endan-
leg ákvörðun, þá reikar hugur-
inn, hikar, rekst aftur og fram,
milli óteljandi tilfinninga og það
er ein af leyndustu ánægjum
hjartans, að reyna að leika sér
að ákvörðununum, áður en þeim
er hrundið í virka framkvæmd.
Nú hafði hins vegar allt gerzt
með draumkenndum hraða og
alveg eins og þorp og stræti, tré
og engi, hurfu að baki okkar,
þannig var nú allt, sem til þessa
hafði verið daglegt líf mitt, her-
skálarnir, starf mitt, félagar mín-
ir, Kekesfalva-fjölskyldan, höll-
in, herbergið mitt, reiðskólinn,
öll mín bersýnilega örugga og
velskipulagða tilvera, að hverfa
í burtu með fullum hraða. Ein
einasta klukkustund hafði ger-
breytt allri veröld minni.
Klukkan hálf sex staðnæmdist
bifreiðin fyrir framan Hotel
Bristol.
„Þú getur ekki komið upp og
hitt konuna mína, svona á þig
kominn", sagði Balinkay hlæj-
andi. — „Þú lítur út eins og ein-
hver hefði tæmt heilan mjölpoka
yfir þig. Svo væri líklega bezt
að ég talaði fyrst við hana nokk-
ur orð einn. Eg get talað miklu
frjálslegar við hana eina og þú
þarft ekki að hafa neinar áhyggj
ur. Eg legg til að þú skreppir inn
í fatageymsluna, þvoir þér vel og
rækilega, greiðir þér, burstir föt-
in þín og skóna og fáir þér svo
að lokum sæti inni á barnum. Eg
kem aftur niður eftir örfáar mín
útur og gef þér skýrslu. Og vertu
alveg áhyggjulaus og ókvíðinn
kunningi. Einhverntíma hefði ég
gert meira en að kippa þessu í
lag“.
Og ég verð að viðurkenna það,
að hann lét mig ekki bíða lengi.
Að fimm mínútum iiðnum kom
hann aftur og brosti nú út að
eyrum.
„Jæja, hvað tagði ég þér? Þetta
er nú allt klappað og kiárt — þ.
e. a. s. ef þú gstur fellt þig við
það. Þú getur líka tekið þér góð-
an umhugsunarfrest og látið okk-
ur vita, hver endanleg niðurstaða
verður. Konan mín — hún er nú
sannarlega dásamlegur kvenmað
ur — hún sá auðvitað ráð við
þessu, eins og öllu öðru ....
Jæja, hugmynd okkkar . . . henn-
ar . . . er sú, að þú fáir stöðu á
einu skipinu okkar, aðallega til
þess, að þú lærir hin nauðsyn-
legu tungumál og sjáir þig um í
hinum hollenzku Austur-Indíum.
Þú verður skráður sem aðstoðar-
gjaldkeri, færð einkennisbúning,
snæðir við borð yfirmannanna og
hjálpar til við sknftir og reikn-
ingshald. Svo finnum við eitthvað
betra starf og við þitt hæfi, ein-
hversstaðar og einhverntíma —
konan mín hefur heitið mér því“.
„Ó, þúsund þakkir . . .“
„Óþarfi að þakka mér. Aðeins
eðlilegt að ég reyndi að rétta þér
hjálparhönd. Það hefur einungis
verið mér sönn ánægja, að geta
orðið þér að einhverju liði. Per-
sónulega hefði mér þótt betra að
vita af þér í herdeildinni, en
chacun á son goút. Þú verður
sjálfur að gera það, sem þú held-
ur að sé það bezta og réttasta.
Servus“.
Eg var mjög hrærður í huga,
þegar ég leit á þennan mann, sem
forsjónin hafði sent mér til hjálp-
ar. Á sinn aðdáanlega, áhyggju-
lausa og næstum kæruleysislega
hátt, hafði hann tekið þyngsta
hlutann af byrði minni af herðum
mér og það eina, sem eftir var
fyrir mig að gera, var að fram-
kvæma ómerkileg formsatriði —
að skrifa og leggja fram lausnar-
beiðni mína. Að því loknu yrði
ég frjáls, frelsaður ....
Hinn svokallaði „stjórnarpapp-
ír“, samanbrotin pappírsörk með
ákveðna og fyrirskipaða stærð og
lögun, var kannske hin óhjá-
kvæmilegasta r.auðsjn fyrir aust-
urrískar stjórnir, bæði borgara-
legar og hernaðarlegar. Hverja
fyrirspurn, hverja athugasemd,
hverja skýrslu, varð að senda á
þessum snotru og smekklegu
eyðublöðum, sem gerðu það að
verkum með lögun sinni, að mjög
auðvelt var að þekkja öll em-
bættisskjöl frá einkabréfum. Úr
hinum mörgu milljónum slíkra
eyðublaða, sem er hrúgað saman
í stjórnarskrifstofum verður
kannske einhvern góðan veður-
dag hægt að fá einu áreiðanlegu
heimildirnar um sögu og óham-
ingju Habsborgaranna. Engar frá
sagnir eru opinberlega viður-
kenndar, nema því aðeins, að þær
séu ritaðar á þessi hvítu, rétt-
hyrndu blöð og þess vegna lét ég
það verða mitt fyrsta verk, að
kaupa mér tvö slík eyðublöð í
næstu verzlun, umslag og þar að
auki línustrikað blað, sem maður
lætur undir örkina, svo að lín-
urnar sjást í gegnum hana. Næst
var svo að bregða sér inn í kaffi-
hús, stað í Wien þar sem öll störf,
jafnt hin þýðingarmestu sem hin
ómerkilegustu, eru framkvæmd.
Eftir tuttugu mínútur, þ. e. a. s.
klukkan sex, yrði ég búinn að
skrifa lausnarbeiðni mína og þá
myndi ég aftur tilheyra sjálfum
mér og sjálfum mér einum.
SHUtvarpiö
Fimmtudagur 18. febrúar
8.00—10.00 Morgunútvarp. (Bæn. —.
8.15 Tónleikar. — 8.30 Fréttir. —
8.40 Tónleikar. — 9.10 Veðurfregn
ir. — 9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp.
12.50—14.00 ,,A frívaktinni", sjómanna-
þáttur (Guðrún Erlendsdóttir).
15.00—16.30 Miðdegisútvarp.
18.30 Fyrir yngstu hlustendurna (Mar-
grét Gunnarsdóttir).
18.50 Framburðarkennsla í frönsku
19.00 Þingfréttir. — Tónleikar.
19 40 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20 30 Erindi: Jón Sigurðsson og við-
brögð Islendinga sumarið 1855. —
(Lúðvík Kristjánsson rithöfund-
ur).
20.55 Einsöngur: Guðrún Tómasuóttir
syngur lög úr íslenz tum leikrit-
um; Fritz Weisshappel leikur und
ir á píanó.
21.15 Ljóðalestur: Jakobína Johnson
flytur frumort ljóð.
21.25 Tónleikar: Norskir þjóðdansar.
21.50 ,,Eigi veldur sá, er vaiir“ iMar-
grét Jóhannesdóttir hjúkrunar-
kona talar um áfengisvarnir).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Passíusálmur (3).
22.20 Smásaga vikunnar: „Auglýsinga-
skiltið“ eftir Hans Kirk. (Þýð-
andinn, Friðjón Stefánsson rit-
höfundur, les).
22.35 Sinfónískir tónleikar: Konsert 1
G-dúr fyrir píanó og hljórnsveit
op. 44 eftir Tjaikovskij (Emil
Gilels og hljómsveitir Tónlistar-
háskólans í París leika; Andres
Korody stjórnar).
23.25 Dagskrárlok.
Föstudagur 19. febrúar
8.00—10.00 Morgunútvarp (Bæn. — 8.05
Morgunleikfimi. — 8.15 Tónleik-
ar. — 8.30 Fréttir. — 8.40 Tón-
leikar. — 9.10 Veðurfregnir. —
9.20 Tónleikar).
12.00 Hádegisútvarp. — (12.25 Fréttir
og tilkynníngar).
13.15 Lesin dagskrá næstu viku.
15.00—16.30 Miðdegisútvarp.
18.25 Veðurfregnir.
18.30 Mnankynssaga barnanna: „Bræð-
urnir“ eftir Karen Plovgárd; II.
(Sigurður Þorsteinsson banka-
maður).
18.50 Framburðarkennsla 1 spænsku.
19.00 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.30 Tilkynningar.
20.00 Fréttir.
20.30 Kvöldvaka:
a) Lestur fornrita: Hrafnkels
saga; II. (Oskar Halldórsson
cand. mag.).
b) Húsfreyjan á Höskuldsstöðum,
— erind eftir Matthías Helga-
son frá Kaldrananesi (Andrés
Björnsson flytur).
c) Frá söngmóti Kirkjukórasam-
bands Kjósarsýslu að Hlégarði
31. maí sl.
d) Vísnaþátturinn (Sigurður Jóns
son frá Haukagili).
e) Veðurfræðingurinn í litla kot-
inu, — frásöguþáttur. (Oskar
Stefánsson frá Breiðuvík á
Tjörnesi).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Passíusálmur (4).
22.20 Djassmúsík í enskum kirkjum,
— erindi (Steingrímur Sigfússon
organleikari á Patreksfirði).
22.40 I léttum tón: Luis Alberto og
og Paraguayos tríóið leika og
syngja.
23.05 Dagskrárlok.
Skáldið oc| mamma litla
sex
1) Almáttugur! Fjórar til
eggjahvítur — stendur hérna og ég
er búin með öll eggin! Eg get ekki
bakað þessa köku....
2) .... nema þú farir yfir til henn-
ar frú Jónínu og biðjir hana að lána
mér þetta.
3) Gott kvöld, frú Jónína! Geturðu
lánað konunni minni fjórar til sex
nýjar eggjavítur!
a
r
i
d
Hjálpið mér að breiða úr þess-
um birki berki, svo skulam við
bera lifraefnið á hann.
Markús! Hlustaðu!
Það er flugvélin. Flýtfcu þér | Farið frá. Við skuium vona að
Markús! þetta takizt.