Morgunblaðið - 28.04.1960, Side 11

Fimmtudagur 28. apríl 1960
MORGVNBLAÐIÐ
11
Jónína Einarsdóttir
Vestm.eyjum 75 ára
ÞANN 25. marz sl. varð 75 ára
Jónína Einarsdóttir að Seljalandi
í Eyjum. Þegar ég heyrði um
þessi merku tímamót í sefi hinn-
ar mætu konu fannst mér ég
verða að minnast hennar nokkr
um orðum, minnast þessarar
kunnu bóndadóttur frá Norður-
garði og fólks' hennar. Þótt hún
sé ekki fædd í Eyjum, er hún þó
uppalin hér að mestu leyti og
kunnur eyjaskeggi.
Jónína er fædd í Hlíð undir
Eyjafjöllum, 25. mai-z 1885. For-
eldrar hennar voru frú Ólöf Þórð
ardóttir frá Hvammi, f. 20. jan.
1862, síðar húsfreyja að Stóru-
borg og síðast í Eyjum, dáin hér
15. apríl 1936. Faðir Jónínu var
Einar Jónsson síðar bóndi í Norð
urgarði. Ólöf giftist síðar Finni
Friðfinnssyni að Stóruborg og
voru börn þeirra:
Frú Þóra, er dvelur nú að Elli-
heimilinu Skálholti í Eyjum;
frú Helga gift í Reykjavik; frú
Sigrún Finnsdóttir dvelur í
Reykjavík; Jóhann dáinn: Finn-
bogi dáinn; Ingibjörg dáin; Frið-
finnur Finnsson kaupmaður í
Eyj um.
Finnur á Stóruborg drukknaði
í Eyjafirði af skipinu Björgólfi
16. maí 1901 fiálf fimmtugur að
aldri. Einar Jónsson flutti til
Eyja 1898 og settist hér að. Fékk
hann til ábúðar jörðina Norður-
garð 1890—91 og bjó þar síðan til
æviloka. Hann var fæddur 8. maí
1858 sonur Jóns bónda að Ketils
stöðum Þorkelssonar frá Litlu-
Hólum í Mýrdal, og konu hans
Ingigerðar Einarsdóttur er lézt
í Norðurgarði 1. jan. 1913, fædd
1825. Árið 1892 þann 20. júní
giftist Einar Árnýju, (f. 27. apríl
1863 í Hlíð, Eyjafjöllum) Einars-
dóttur. Flutti hún til Eyja það ár
um vorið. Það ár flutti einnig til
Eyja Jónína dóttir Einars, þá 7
ára gömul og fór til föður síns og
Árnýjar konu hans að Norður-
garði.
Börn Einars og Árnýjar voru
þessi: Einar, býr í Reykjavík.
Sigurður, hrapaði í Geirfugla-
skeri við eggjatekju. Ingiríður
dvelur i Reykjavík. Björg, hús-
freyja í Norðurgarði. Þórarinn,
dó ungur. Jónína, ólst upp hjá
föður sínum og fósturmóður í
Norðurgarði í sérlega fögru um-
hverfi. Eflaust hafa fyrstu bú-
skaparár þeirra Norðurgarðs-
hjónanna verið erfið eins og svo
margra í Eyjum á þeim tímum.
Að vísu má segja að Einar hafi
verið heppinn að fá jörðina, því
jarðnæði lá þá ekki á lausu. En
hann var felitill og jörðin og hús
öll þurftu endurbóta við, svo við-
unandi væri. Með dugnaði sínum,
hyggni og nýtni samfara frá-
bærri elju og búhyggni konu
sinnar sigraðist hann á erfiðleik-
unum. Afkoman varð betri með
ári hverju, börnin komust til
vinnualdurs og nýttust ungir
starfskraftar þeirra vel, undir
góðri stjórn foreldranna, þar sem
iðja og reglusemi voru ávallt í
fyrirrúmi.
Allmargar skepnur átti Einar,
miðað við þann tíma, 2—3 kýr, 1
til 2 hross og um og yfir 20 fjár.
Jörðin átti til fuglatekju að
sækja í Elliðaey, Stórhöfða og
suðurskerin. Hún hafði auk þess
hagagöngu þar og ýms hlunnindi
á Heimaey, t.d. rekafjöru og
sölvatekju.
Útræði hafði Einar, sem fleiri
ofanbyggjabændur, suður í
„Klauf“ og var það mikið stund-
að vor og haust. Til fuglatekju
fór Einar hvert sumar meðan
veiðitíminn stóð yfir, eftir því
sem heyannir leyfðu. Allt þetta
gaf drjúgar tekjur í bú Einars.
Hann var mikill áhugamaður,
góður starfsmaður og hafði gott
auga fyrir sem beztri nýtingu
jarðarnytja sinna.
Um 1910—12 var Einar orðinn
með betri bændum Eyjanna og
þeim heiðri hélt hann með sóma
til dauðadags. Hann lézt 8. ágúst
1937, en Árný kona hans 9. ágúst
1938.
Það var mikið að starfa í Norð
urgarði og komu þau störf ekki
svo lítið í hlut barnanna að ó-
gleymdri húsmóðurinni. Mikill
fugl barst í heimilið, sem vinna
þurfti til matar og sölu. Þau
störf hvíldu að sjálfsögðu í hönd
um kvenfólksins. Kom sér þá vel
að þær mæðgurnar voru mestu
hamhleypur til slíkra verka, þar
eð auk þeirra, urðu þær að vinna
önnur húsverk og heyvinnuna.
Aðdrættir til heimilisins voru erf
iðir og seinlegir. Vegir voru slæm
ir „upp fyrir hraun“, varla nema
troðningar og varð margt að bera
heim neðan úr bænum. Það var
líka tafsamt að fara eina eða
fleiri ferðir í bæinn hvernig sem
á stóð heimafyrir. Eg minnist oft
Jóníu í slíkum ferðum, berandi í
báðum höndum og burðarskrínu
á bakinu. Hún var létt á fæti þá
og sporadrjúg og lét sér ekki
bregða þótt byrðin væri í þyngra
lagi.
Eins og þá var títt um stúlkur
í Eyjum, fór Jónína til Aust-
fjarða í atvinnuleit yfir sumar-
mánuðina nokkur sumur. Gaf
það nokkuð í aðra hönd og
skemmtun var að kanna ókunnar
slóðir. Hún vann þar hverskonar
heimilis og fiskvinnustörf og
hlaut afbragðs vitnisburð hús-
bænda sinna.
Eins og fyrr getur var Norður-
garðsheimilið komið í allgóð
efni 1910—12. Elztu börnin voru
þá uppkomin og unnu mikið í
heimilið. Tún voru í allgóðri
rækt og húsakostur allgóður,
byggt í isl. baðstofustíl og innri
húsaskipan að sama hætti. Þá
henti heimilið sú ráðstöfun örlag
anna árið 1911 að Jónína giftist.
Var það ekki svo lítið áfall fyrir
heimilið að missa hana, þareð
hún hafði verið heimilinu ómetan
legur styrkur og elskuð mjög af
fólki sínu. En þetta varð að hafa
sinn gang og heimilisfólkið að
sætta sig við breytinguna. Hún
gifti sig 19. febr. 1911. Maður
hennar var Jón f. 19. sept. 1878,
sonur Guðmundar bónda í Stein-
um, Eyjafjöllum Helgasonar og
konu hans Margrétar Eyjólfsdótt
ur. Jón var fríður maður, hærri
en í meðalagi, þéttlega vaxinn og
hinn gjörfulegasti að vallarsýn.
Hann var og mjög skýr maður,
vel að gáfum gefinn og ágætlega
sjálfmentaður, las t.d. ensku og
dönsku sem var fátítt um alþýðu
fólk. Söngmaður var Jón ágætur
og hafði mesta yndi af söng.
Verkmaður var hann laginn og
dugnaðarmaður til sjós og lands.
Ungu hjónin leigðu ágætt hús
næði í Dal hjá Magnúsi Þórðar-
syni formanni og útvegsbónda.
Jón stundaði sjóinn. Hann var for
maður með bát, sem hann átti
góðan hlut í. Hann aflaði vel og
vann þess á milli hverskonar
landvinnu. Þau undu þessvegna
hag sínum. Fyrsta barn þeirra
fæddist í Dal 17. apríl 1911. Það
var drengur og hlaut nafn afa
síns, Einar. Þetta voru gleði- og
ánægjutímar og litu hjónin björt
um augum til framtíðarinnar.
Jón var hagsýnn og framsækinn.
Hami gat þess vegna ekki hugs-
að sér annað en að eignast sitt
eigið hús. Hann ræddi mál þetta
við góðkunningja sinn, Guðjón
Eggertsson og þareð Guðjón var
sama sinnis um húsnæði, ákváðu
þeir að byggja saman. Það var
ekki látið sitja við orðin tóm, en
brátt hafizt handa. Húsið komst
upp, myndarlegt hús, miðað við
þá tíma og hlaut nafnið Selja-
land. Fluttu þeir þangað með
fjölskyldur sínar rétt um ára-
mótin 1913—14. Stórum áfanga
var náð, stór hugmynd orðin að
veruleika. Jónínu fannst þetta
allt sem fagur draumur. Allt
hafði gengið svo vel og farsæl-
lega þrátt fyrir marga erfiðleika.
Jón hafði lagt mjög hart að sér
og unnið baki brotnu, oft lagt
mikinn hluta nætur við dag til
þess að geta aflokið áætluðum og
aðkallandi störfum.
Þann 16. marz, skömmu eftir
að þau fluttu í nýja húsið, fædd-
ist þeim annað barnið. Það var
stúlka og hlaut nöfn foreldra
Jóns og skírð Guðmunda Mar-
grét. Óskabörnin voru fædd,
hraust og mannvænleg og lífið
lék í lyndi.
„En forlög koma ofan að
örlög kringum sveima ...“
Réttu ári eftir fæðingu dóttur-
innar dró skyndilega ský fyrir
sólu. Dauðinn birtist í almætti
sinu á heimilinu.
Þann 20. marz 1915 fékk Jón
hjartaslag og lézt aðeins 36 ára
gamall. Hvílíkt reiðarslag það
var fyrir konuna, börnin og
heimilið. geta allir hugsað sér.
Það var sem dökkt klæði hefði
verið dregið fyrir framtíðina,
sviðið, þar sem líf hennar og
barnanna átti fram að fara, var
allt í einu lokið. Framundan sýnd
ist aðeins tómleikinn, sorgin og
örvinglunin. Það voru sorgþrungn
ir reynslutímar.
En tíminn læknar öll sár og
trúin á æðri stjórn og umsjá, gef-
ur kjark og vilja til þess að lifa
áfram og sigra sorgir og þreng-
ingar. í hönd fóru erfiðir tímar
fyrir Jónínu. Hún stundaði hvers
konar vinnu eftir því sem kraft-
Framh. á bls. 17.
H afnarfjörður
Þrjú stór fiskverkunar og geymsluhús að Strand-
götu 50 til sölu og brottflutnings. Húsin eru járn-
varin timburhús. Tilboð sendist á skrifstofu mina
fyrir 10. maí n.k.
Bæjarverkfræðingnrinn í Hafnarfirði.
Til leigu
einbýlishús 4 herbergi, eldhús og bað. í kjallara 3 her
bergi. Umsóknir sendist afgr. blaðsins fyrir laugar-
dag, merkt: „777 — 3214“..
Punktsuðutæki
með straumrofa.
6.þ0BSÍHM880H 8 JOHHSBW j
Grjótagötu 7 — Sími 24250.
Ráðskona
óskast að sveitaheimili í nágrenni Reykjavíkur til
stutts tíma. Gott kaup. Upplýsingar í síma 32172.
Trésmiðafélag Reykjavíkur
1. maí skemmtun félagsins verður í Framsóknarhús-
inu föstudaginn 29. apríl kl. 8,30.
Skemmtiatriði:
Gamanleikurinn Ástir í sóttkví. — Dans
Aðgöngumiðar í skrifstofu félagsins Laufásveg 8.
Skemmtinefndin.
NáttúruSækningafélag íslands
tilkynnir
Happdrætti félagsins er í fullum gangi.
Sala happdrættismiða hafin um allt land, umboðs-
menn í bæjum, þorpum og sveitum.
Miðinn kostar kr. 25,00.
Happdrættisvinningar:
Volkswagen bíll model 1960, Flugfar til Ameríku
og Þýzkalands, Ferð til Kaupmannahafnar, Ferð með
Ríkisskip kringum land, Dvöl á Heilsuhælinu í Hvera
gerði.. Vinningar alls 10, að verðmæti 185.000,00 kr.
Dregið verður 1. júlí n.k. — Góðir landsmenn, kaupið
miðana. — Styrkið Náttúrulækningafélagið.
Allar nánari upplýsingar hjá aðalumboðinu Austur-
stræti 12, Reykjavík, sími 16371.
STJÓRNIN.
Sbúð til leigu
2 herbergja íbúð er til leigu í Gufunesi. Sala kemur
einnig til greina á 4ra herbergja íbúð. Upplýsingar
gefur
Guðbjartur Jónsson Gufunesi sími 32000 eða
Fyrirgreiðsluskrifstofan — fasteignasala
Austurstræti 14 — Sími 12469 eftir kl. 5.
Orðsending
frá Brunabótafélagi íslands
um lækkun iðgjalda.
Samkv. lögum nr. 10, 1960, um söluskatt ber m. a.
að greiða söluskatt af iðgjöldum af brunatrygging-
um fasteigna. Stjórn Brunabótafélags fslands hefir
ákveðið, að Brunabótafélagið greiði þennan skatt
fyrir þá húseigendur, er tryggja húseignir sínar hjá
félaginu á þann hátt að lækka viðkomandi iðgjalds-
taxta sem söluskattinum nemur.
Iðgjaldalækkunin tekur gildi frá og með 26. þ. m..
Framkvæmdastjórn
Brunabótafélags íslands.