Morgunblaðið - 09.02.1961, Page 15

Fimmtudagui' 9. feÖrúar 1961
MORGVNBLAÐIÐ
15

100 milljón kr útgjöld
af gin og klaufaveiki
GIN- og klaufaveikifalaldur-
inn hefur orðið Bretum kostn-
aðarsamur. Er niú búið að
slátra 50 þúsund gripum og
sýnt, að brezka stjórnin verð-
ur að greiða bændum yfir eina
milljón sterlingspunda (um
106 milljón kr.) í skaðabætur
fyrir niðurskurð.
Menn þykjast vera búnir að
hefta útbreiðslu veikinnar,
þannig að ekki þurfi að lýsa
fleiri héruð Bretlands í sótt-
kvi. En einstök tilfelli halda
líklega áfram að koma upp á
hættúsvæðinu og munu bænd-
ur því enn verða uggandi uni
sinn hag.
* * *
Faraldurinn hefur orðið svc.
kostnaðarsamur, að það er
ekki nema eðlilegt að menn
spyrji sjálfa sig, hvort niður-
skurðarstefna brezkra ýfir-
valda sé rétt. Hún er í því
fólgin, að hver sýktur grip-
ur og hvert það húsdýr, sem
hætta er á að hafi smitast
skal ákorinn niður tafarlaust.
I»etta er gert til þess að hindra
útbreiðslu og vegna þess hve
sjúkdómurinn er bráðsmit-
andi.
Niðurskurðarstefnan hefur
lengi verið umdeild. Það er
staðreynd að aðeins lítill hluti
hinna grunuðu gripa hefur í
rauninni tekið veikina og
einnig, að mikill hluti sýktra
gripa nær sér aftur, batnar
sjúkdómurinn.
Niðurskurður bústofns er
oft hinn sárasti harmleikur.
Bændur hafa e. t. v. ræktað
og kynbætt kúastofn sinn í
áratugi. Stundum líta þeir á
þessar kynbætur sem ævistarf
sitt. Síðan hrynur það allt til
grunna á einu augnabliki, eft-
irlitsmenn landbúnaðarstofn-
unarinnar koma, skjóta allan
bústofninn, sótthreinsa hræin
og grafa þau niður.
Því spyrja menn oft, hvort
þessar harkalegu aðgerðir séu
í rauninni nauðsynlegar og
hvort ekki mætti spara mikil
útgjöld og óþægindi með
breyttri stefnu.
* * *
Iveagh heitir skozkur lávarð
ur, sem hafði komið sér upp
frábæru nautgripakyni á víð-
Er nfötfrskurð-
arstefium rett
lendum landareignum sínum.
Arið 1952 varð vart við gin-
og klaufaveiki á búi hans og
stofninn gerfelldur. Lávarð-
urinn bar sig mjög illa yfir
þessu eins og vonlegt var og
hélt því fram opinberlega, að
mestur hluti stofnsins hefði
lifað, ef lækningum hefði ver-
ið beitt. Einn fremsti dýra-
læknir Breta hefur og gefið út
álitsgerð um að aðeins um
2% sýktra gripa muni drep-
ast úr veikinni.
í stað þess að 2% sýktra
gripa drepist, þá koma slátr-
ararnir og drepa alla sýkta
gripi og miklu meira en það,
því að þeir drepa marga ó-
sýkta gripi um leið.
Annarsstaðar tíðkast það að
beita lækningum við sjúk-
dóminn. Það er t. d. reynsla
Frakka og margra Suður-
Ameríkuþjóða, að hægt sé að
lækna dýrin á um vikutíma
með einum eða tveimur
skömmtum af sérstöku lyfi
sem kallast rautt antigen.
Þetta sama lyf gefur ónæmi
gegn smitun .Kostnaður við
þetta er sáralítill, aðeins
nokkrar krónur á grip.
* * *
Christopher Soames land-
búnaðarráðherra gaf yfirlýs-
ingu í þessu máli á þingi fyr-
ir nokkru. Hann sagði: — Við
vitum fullvel, að það er
hörmulegt, að þurfa að skera
niður fallegan grip. En þó
væri það helmingi verra, ef
gin- og klaufaveikin næði að
ílendast í Bretlandi. Ahrifin
af því á húsdýrarækt okkar
yrðu ægileg til langframa.
Vegna þeirrar hættu getum
við ekki hætt við niðurskurð-
arstefnuna.
Eáðherrann var þá spurður
hversvegna yfirvöldin beittu
sér ekki fyrir bólusetningu
eins og tíðkast í öðrum
Evrópulöndum. Hann svaraði:
— Aðstaðan er allt önnur
hjá okkur. Sjúkdómurinn er
landlægur víðast þar sem bólu
setning tíðkast og er bólusétn
ingin þar eina leiðin til að
draga úr sjúkdómnum.
Slíkur gin- og klaufaveiki-
faraldur er sjaldgæfur í Bret-
landi. Sjúkdómurinn varð
þess m. a. valdandi að fella
varð niður hina árlegu Smith-
field dýrasýningu í London,
en hún er annars mesta hátíð
nautgriparæktarmanna.
Enn er ekki ljóst, hvaðan
sóttkveikjurnar komu til Bret
lands og hafa ýmsar kenning-
ar verið uppi um það. Einna
Uppdrátturinn sýnir héru'ð þau sem talin eru hættusvæði
í Bretlandi vegna gin- og klaufaveikifaraldursins. — Út-
breiðsla veikinnar hefur nú verið heft. —
flestir eru á þeirri skoðun, að
veikin hafi borizt að með inn
fluttu kjöti frá Argentínu.
* * *
Eins og fyrr segir þá er nið-
urskurður bústofnsins mesti
harmleikur fyrir margan bónd
ann. Það gerðist til dæmis í
vikunni fyrir jól, að eftirlits-
menn komu á bú bónda eins
í Lincolnshire ,að nafni Ric-
hard Maw. Hann hafði stund-
að búskap þarna á jörð sinni
síðan 1944 og ræktað afbragðs
gripi. Hann átti 27 nautgripi
af Lincoln-Rauðu kyni og 420
fjár af síðullarstofni.
A einu augnabliki hrundi
þetta allt til grunna. Dýrin
voru skorin niður í hrönnum,
hræjunum komið fyrir í stór-
um gryfjum og mokað yfir
með jarðýtum. Þarna var
fyrsta sjúkdómstilfellið í
Lincolnshire.
Lögreglan stóð vörð um'bú-
garðinn svo dögum skipti eft-
ir niðurskurðinn. A þeim tíma
var fólkinu á bænum strang-
lega bannað að hafa nokkur
samskipti við nágranna sína.
Börnin fengu ekki að fara og
leika sér með börnum af
næstu bæjum og fólkið mátti
ekki einu sinni fara og gera
innkaup í þorpinu. Engir gest-
ir fengu að heimsækja þau á
jólunum. Það voru vissulega
dauf jól og var þetta þó ekk-
ert einsdæmi í Bretlandi.
I
Abyrgöarleysi að spyrna
ekki við fótum
Rœtt um ríkisábyrgðir í efri deild Alþingis
FRUMVARP ríkisstjórnar-
innar um ríkisábyrgðir var
tekið til 2. umræðu í efri
deild Alþingis í fyrradag. —
Fjárhagsnefnd deildarinnar
hafði klofnað um málið og
komu fram þrjú nefndarálit.
★
Magnús Jónsson hafði fram-
sögu fyrir meiri hluta fjárhags-
nefndar. Sagði hann, að nefnd-
in hefði ekki orðið sammála um
afgreiðslu málsins, en allir
nefndarmenn mundu hins vegar
eammála um, að æskilegt væri
að setja löggjöf um ríkisábyrgð-
ir. —.
★
Magnús sagði, að það væri
gersamlega útilokað að fylgja
lengur þeirri stefnu, sem verið
hefði um ríkisábyrgðir. Ríkis-
ábyrgðir næmu nú um 2400
jnilljónum króna og vanskil á
érinu 1960 hefðu numið um 40
milljónum. Væri því fullkomið
ábyrgðarleysi að spyrna ekki
við fétum.
★
1 Ræðumaður tók það fram
að tilgangur þessa frumvarps
væri ekki sá, að taka fyrir þá
aðstoð, sem ríkið hefði veitt
með rikisábyrgðum til margvis-
legrar uppbyggingar í landinu.
En það væri óviðunandi og ó-
heppilegt fyrir alla aðila að
veita beina fjárhagsaðstoð í
formi ríkisábyrgða, sem látnar
væru falla á ríkissjóð. — Beina
fjárhagsaðstoð yrði að veita
með öðru móti, en ganga eftir
því, að þeir, sem ríkisábyrgðir
fengju, stæðu í skilum. Væri
öllum þingdeildarmönnum kunn
ugt um hve illa þetta form
hefði verkað og því bæri nauð-
syn til, að fara út af þessari
braut.
★
Þá fór Magnús nokkrum orð-
um um breytingartillögur meiri
hluta fj árhagsnefndar, sem hann
tók fram, að högguðu í engu
meginefni frumvarpsins.
★
Karl Kristjánsson skilaði sér-
stöku nefndaráliti ásamt breyt-
ingartillögum og talaði fyrir
því. Kvaðst hann telja viðeig-
andi, að lög væru sett um ríkis-
ábyrgðir, en þó ekki geta mælt
með þessu frumvarpi óbreyttu
og telja breytingartillögur meiri
hlutans ófullnægjandi. Fór þing-
maðurinn nokkrum orðum um
þær þýðingarmiklu fr£im-
kvæmdir, sem náð hefðu fram
að ganga fyrir tilstyrk ríkis-
ábyrgða. Væri hættan af sam-
þykkt frumvarpsins einkum í
því fólgin, að fyrst myndi
kreppa að þeim, sem verst
væru settir og þyrftu þessara
ábyrgða mest með.
Þá lýsti ræðurmaðu*' breyt-
ingartillögum sínum.
★
Björn Jónsson flutti einnig
sérstakt nefndarálit og breyting
artillögur. Kvað hann banka-
sjónarmiðið ekki mega ráða of
miklu í löggjöf um ríkisábyrgð-
ir. Forsendurnar fyrir ríkis-
ábyrgðum, eins og þær hefðu
verið veittar, væru á engan
hátt brotnar og því ekki
ástæða til að gerbreyta um
stefnu. Þá taldi ræðumaður það
ekki fullkannað, hvort mætti
draga úr vanskilum án
þess að grípa til svo róttækra
ráðstafana.
★
Magnús Jónsson talaði aftur
og svaraði ýmsum atriðum úr
máli hinna framsögumannanna.
Atkvæðagreiðslu um málið var
frestað.
EINAR ÁSMUNDSSON
hæstaréttarlögmaður
HAFSTEINN SIGURDSSON
héraðsdómslögmaður
Skrifstofa Hafnarstr. 8 II. hæð.

LOKIÐ er sveitakeppni meist-
araflokks hjá Bridgefél. Reykja-
víkur og urðu úrslit þau að
sveit Sigurhjartar Péturssonar
bar sigur úr býtum. í sjöundu
og síðustu umferð keppninnar
urðu úrslit þessi:
Sveit Jakobs Bjarnasonar
vann sveit Agnars Jörgensson-
ar 51:40 4—0.
Sveit Sigurhjartar Pétursson-
ar vann sveit Júlíusar Guð-
mundssonar 72:25 4—0.
Sveit Einars Þorfinnssonar
vann sveit Stefáns J. Guðjohn-
sen 55:10 4—0.
Leiknum milli sveita Ragnars
og Lárusar lauk ekki og er
hann því ekki tekinn með hér
á eftir.
Lokastaðan í keppninni varð
þvi þessi:
1. sv. Sigurhjartar..... 24 st.
2. — Einars ............ 20 —
3. — Jakobs ............ 18 —
4. — Stefáns ........... 18 —
5. — Júlíusar .......... 10 —
6. — Agnars ............ 8 —
7. — Lárusar ........... 6 —
8. — Ragnars ........... 4 —
í sveitinni, sem sigraði eru
auk Sigurhjartar þeir Gunnar
Pálsson, Árni M. Jónsson, Vil-
hjálmur Sigurðsson, Guðlaugur
Guðmundsson og Ingólfur Ise-
barn.
Til gamans skal getið heild-
arvinningspunkta efstu sveit-
anna:
Sveit Sigurhjartar .... 452:324
— Einars 425:252
— Jakobs 360:351
— Stefáns 338:297
Sveitakeppni 1. flokks hjá
Bridgefélagi Reyjavíkur er einn-
ig lokið og bar sveit Elínar
Jónsdóttur sigur úr býtum,
hlaut 15 stig. í öðru sæti varð
sveit Jóhanns Lárussonar með
13 stig.
Grs/f Einarsson
héraðsdómslögmaður
Málflutningsskrifstofa.
Laugavegj 20B. — Sími 19631.
Nýja Ijósprentunarstofan
Brautarholti 22 (gengið inn frá
Nóatúni). — Sími 19222.
Góð bílastæði.
Sigurgeir Sigurjónsson
hæstaréttarlögmaður
Málflutningsskrifstofa.
Austurstræti 10 A — Sími 11043
Arni Guðjónsson
hæstaréttarlögmaður
Garðastræti 17