Morgunblaðið - 17.02.1961, Blaðsíða 8

8
MORCUMt14r)ifí
Föstudagur 17. febr. 1961
IJrbætur í fangelsa-
málum fyrirh ugaðar
BJARNI Benediktsson dóms-
málaráðherra mælti fyrir
frv. um ríkisfangelsi og
vinnuhæli og frv. um hér-
aðsfangelsi á fundi neðri
deildar í gær, er þau voru
þar til 1. umræðu eftir 3.
umræðu í efri deild.
Ríkisfangelsi <rg vinnuhæli
í fyrri raeðu sinni tók ráðherr-
ann fram, að um það væri eng-
inn ágreiningur, að fangelsismál
íslendinga væru í mikilli niður-
lægingu og þar þyrfti rækilegra
bóta við. Þess vegna hefði hann
á sl. ári fengið sakadómarann í
Reykjavík til þess að taka þes.si
mál til athugunar og hefði hann
m. a. ferðast um Norðurlönd til
þess að kynna sér fangelsismál
þar. Síðan hefði hann svo í sam-
ráði við dómsmálaráðuneytið
samið 2 frumvörp til úrbóta í
þessum málum, annað um ríkis-
fangeisi og vinnuhæli, hitt um
héraðsfangelsi. Þessi 2 frumvörp
hefðu svo verið lögð fyrir efri
deild nú í þingbyrjun og hefði
hiún samþykkt þau óbreytt að
efni til.
Sagði dómsmálaráðherra, að
skv. frumvörpunum væri ætlazt
■mjmæm til, að tvenns
wljpP konár háttur ver
ið hafður á við
greiðslu kostn-
aðar við fang-
elsin. Ríkisfang-
elsi og vinnu-
hæli skyldi
kosta af ríkinu
en héraðsfang-
elsin kostuð af
og hlutaðeigandi bæjar-
eða sveitarstjórn í sam-
einingu.
Mætti segja, að frekari sund-
urgreining fangelsa væfi æski-
leg heldur en lagt er til í frum-
vörpunum, en miða við allar að-
stæður hér á landi væri slíkt
óframkvæmanlegt. T. d. hefði.
verið bent á, að ef vel ætti að
vera þyrfti að reisa hér kvenna-
fangeisi, en í frv. væri gert ráð
fyrir, að kvennafangelsi væri
deild í ríkisfangelsinu. í þessu
sambandi mætti þó benda á, að
sem betur færi, væri/ afbrot
kvenna ekki stórfellt vandamál
hér á landi. Og hvað sem liði
einstökum athugasemdum við
fyrirkomulagsatriði gætu sjálf-
sagt allir verið sammála um, að
sú skipan, sem gert er ráð fyrir
í frumvörpunum verði til stór-
bóta, komist hún í framkvæmd.
Að lokum sagðist dómsmála-
ráðherra vilja leggja áherzlu á,
að sú fjárhæð, sem gert er ráð
íyrir, að veitt s.é til fangelsa-
bygginga, a. m. k. 1 milljón kr.
á ári, sé algjör lágmarksupphæð
og beri einungis að skoða hana
sem ábendingu um þá þörf, sem
fyrir hendi er, en ekki svo, að
nokkr'um hafí komið til hugar,
að sú fjárhæð nægði til þess að
koma þessum málum í viðun-
andi horf.
Eftir ræðu dómsmálaráðberra
var frumvarpinu vísað til 2.
umræðu og allsherjarnefndar.
I ræðu sinni fyrir frumvarp-
inu um héraðsfangelsi gerði
dómsmálaráðherra grein fyrir
því, að um kostnað við þau væri
ætlazt til, að sama skipan héld-
ist og verið hefur, þ. e. að þau
verði kostuð af ríkissjóði og hlut
aðeigandi bæjarstjórn eða sveit-
arstjórn í sameiningu. Hins veg-
ar sé nú betur tryggt, að fjár-
veitingarnar verði inntar af
hendi eftir að ráðizt hefur verið
í framkvæmdirnar.
Núverandi fangageymsla í
lögreglustöðinni í Reykjavík er
algjörlega ófullnægjandi, sagði
dómsmálaráðherra, og hefur
raunar verið látið við hana sitja
lengur en forsvaranlegt er. Nú
stæði yfir bygging bráðabirgða-
fangageymslu í Reykjavík, og sé
henni þannig háttað, að hún geti
komið að gagni þótt fanga-
geymslan verði flutt í nýja lög-
reglustöð. En það væri auðvitað
miklu víðar en í Reykjavík, sem
þörf væri endurbóta og miðaði
frumvarpið að því að bæta úr
þeim þörfum.
Sagði ráðherrann, að þeirri
athugasemd hefði verið hreyft
að eðlilegast væri, að ríkið kost-
aði byggingu og rekstur fang-
elsa að öllu leyti. En meðan sú
ríkinu
stjórn
Ný þingskiöl
í efri deilc!
í GÆR voru lögð fram 2 ný þing-
skjöl í efri deild. í hinu fyrra eru
breytingartillögur við frv. til
sveitastjórnarlaga frá heilbrigðis-
og félagsmálanefnd. Virðist þar
verða um að ræða orðalagsbreyt-
ingar að mestu leyti, en þar sem
um efnisbreytingar er að ræða
virðast þær mjög smávægilegar.
Þá var lgat fram í deildinni
frv. til laga um breyting á lög-
unum um sveitarstjórnarkosning
ar. Er það flutt af heilbrigðis- og
félagsmálanefnd að beiðni félags
málaráðuneytisins. Er þar ekki
um nýmæli að ræða, eins og fram
kemur í greinargerð frumvarps-
Niðurgreiðsla
á innlendu korni
KARL Guðjórísson flytur í sam-
einuðu þingi svohljóðandi tillögu
til þingsályktunar um aðstöðu-
jöfnun innlendrar kornfram-
leiðslu við innflutning korns frá
útlöndum:
„Alþingi ályktar að fela ríkis
stjórninni að framkvæma niður
greiðslu á korni ræktuðu hér á
landi til jafns við niðurgreiðslu á
innfluttu korni“.
regla stæði, að bæjarstjórnir og
sveitarstjórnir tækju þátt í
kostnaði við löggæzlu mætti
segja að ekki væri óeðlilegt, að
hið sama gilti í fangelsamálum.
Hann teldi þó, að eðlilegast væri,
að ríkið kostaði fangelsi að öllu
leyti í framtíðinni, en að svo
stöddu væri ríkinu það ofviða
vegna þess, hve þörfin fyrir þau
fangelsi, sem ríkið verður eitt
að standa undir, er brýn.
Eftir ræðu dómsmálaráðherra
var þessu frumvarpí einnig vís-
að til 2. umræðu og allsherjar-
nefndar.
Jarðboranir
að Leirá
D A N í E L Ágústínusson og
Jón Árnason flytja í samein-
uðu þingi tillögu til þings-
ályktunar um jarðboranir að
Leirá í Borgarfirði. Tillaga
þeirra er svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjórninni aff láta fara fram
borun eftir heitu vatni að Leirá
í Borgarfirði, svo fljótt sem
auðið er, í þeim tilgangi, að
orkulindir þær, sem þar kunna
að vera, verði hagnýttar til
hitaveitu Akraness“.
í greinargerð sinni vísa flutn-
ingsmenn til jarðborunar, sem
fram fór á þessu svæði seint á
órinu 1959. Var þá farið niður
á 133 metra dýpi, og þegar
hætt var borun í febrúar 1960,
var rennslið orðið 7—8 sekl. af
80° heitu vatni. Telja þeir, að
næst beri að rannsaka, hvort að
við Leirá sé nægilegt vatn fyrir
hitaveitu Akraness og þau
sveitabýli, sem á þessari leið
eru. Og í lok greinargerðarinn-
ar láta flutningsmenn í ljós þá
skoðun, að með samþykkt til-
lögu þeirra væri hitaveitumáli
Akraness veitt mikilsvert braut-
argengi.
Þorsfeins Þorsteins-
sonar minnzt
á Alþingi
í UPPHAFI fundar sameinaðs
þings í gær minntist þingforseti,
Friðjón Skarphéðinsson, Þor-
steinssonar fyrrv. sýslumanns
svofelldur orðum:
Áður en gengið er til dagskrárj
vil ég leyfa mér að minnast
nokkrum orðum Þorsteins Þor-[
steinssonar fyrrum sýslumanns
og alþingismanns, sem lézt í
sjúkrahúsi hér í bæ í aærkvöld,
76 ára að aldri.
Þorsteinn Þorsteinsson fæddist
á Arnbjargarlæk í Þverárhlíð 23
des. 1884, sonur Þorsteins bónda
þar Davíðssonar, bónda á Þor-J
gautsstöðum í Hvítáraíðu Þor-
bjarnarsonar, og konu hans, Guð-
rúnar Guðmundsdóttur bónda á'
Sámsstöðum í Hvítársíðu Guð-|
mundssonar. Hann nam undir i
skóla hjá séra Magnúsi Andrés-
syni á Gilsbakka, brautskráðist |
úr menntaskólánum í Reykjavík
árið 1910 og lauk lögfræðiprófi.
við Háskóla íslands 1914. Hann I
var settur sýslumaður í Mýra- og
Borgarfjarðarsýslum um stund
sumarið 1914 og varð málflutn-
ingsmaður við yfirréttinn í
Reykjavík þá um haustið. Þrjú
næstu ár gengdi hann ýmsum lög-
fræðistörfum ásamt sveitavinnu
á sumrum. Hann var aðstoðar-
maður í fjármáladeild Stjórnar-
ráðs íslands frá 1. október 1917 til
31. júlí 1920, en á því tímabili
var hann um sex mánaða skeið
á árinu 1918 settur sýslumaður í
Norður-Múlasýslu og bæjarfógeti
á Seyðisfirði og fimm mánuði á
árinu 1919 settur sýslumaður 1
Árnessýslu. í ágústmánuði 1920
varð hann sýslumaður í Dala-
sýslu og gengdi því embætti til
ársloka 1954, er honum var veitt
lausn vegna aldurs. Fluttist hann
þá til Reykjavíkur og átti hér
heimili síðan.
Þorsteinn Þorsteinsson var kjör
inn til ýmissa trúnaðarstarfa,
sem hann gegndi jafnframt em-
bætti sínu. Hann var í stjórn
Sparisjóðs Dalasýslu um tuttugu'
ára skeið, stjórnarnefndarmaður
í Búnaðarsambandi Dala- og
Snæfellsness 1933—1945, formað-
ur skólaráðs húsmæðraskólans á
Staðarfelli 1939—’46, eftirlitsmað
ur opinberra sjóða frá 1940 til
æviloka, bankaráðsmaður Búnað-
arbanka íslands 1941—’57 í út-
hlutunarnefnd skáldastyrkja og
listamannalauna 1946-—’59. Hann
var fulltrúi á búnaðarþingi á ár-
unum 1939—1949. Á Alþingi átti
hann sæti 1934—1953, sat á 26
þingum alls. Forseti efri deild-
ar var hann á þinginu 1946—’47„
Þorsteinn Þorsteinsson átti til
mikilla búmanna að telja. Hana
ólst upp við sveitarstörf, vann 4
búi föður síns á sumrum, meðan
hann var í skóla og nokkru leng-
ur og rak lengst af búskap jafn-
framt embættisstörfum sínum í
Dalasýslu. Hann hafði mikil af-
skipti af félagsmálum bænda, og
á Alþingi sinnti hann jafan mikið
landbúnaðarmálum.
Þarsteinn Þorsteinsson var far-
sæll í embættisstörfum, fjárafla-
maður í meira lagi, en hreinskipt
inn. Hann var orðheppinn
glettinn og gamansamur. Hann
var ekki hraðmælskur á mál-
þingum, en vel ritfær.
Hann var bókamaður, safnaði
bókum frá unglingsárum og átti
mikið og dýrmætt bókasafn senni
lega eitthvert dýrmætasta bóka-
safn í einkaeigu hér á landi. Hann
var ágætur fræðimaður, ritaði
talsvert um landbúnaðarmál og
önnur þjóðleg efni og var bréfa-
félagi í Vísindafélagi íslendinga
frá árinu 1944.
Með Þorsteini Þorsteinssyni er
fallinn í valinn einn þeirra
manna, er settu svip sinn á Al-
þingi á sínum tíma. Drættirnir i
persónuleika hans vóru skýrt
markaðir, og hann verður minnis
stæður þeim, sem af honum
höfðu kynni.
Ég vil biðja háttvirta alþingis-
menn að votta minningu þessa
merkismanns virðingu sína með
því að rísa úr sætum.
Minkaeldi leyft aft nýju?
NOKKRAR deilur urðu á
fundi neðri deildar í gær, er
frumvarpið um breytingu á
lögum um loðdýrarækt var
þar til umræðu. Einkum
virtust þingmenn ekki á eitt
sáttir, hvernig bæri að skilja
þau orð í áliti landbúnaðar-
nefndar, þar sem nefndin
leggur til að ríkisstjórninni
sé falið að láta endurskoða
lög um loðdýrarækt og lög
um innflutning búfjár, og
leggja fyrir næsta reglulegt
Alþingi frumvarp til laga
um þessi efni með tilliti til
þess, að innflutningur minka
og minkaeldi verði leyft hér
á landi.
Eftirlit nauðsynlegt
Gunnar Gíslason framsögu-
maður landbúnaðarnefndar tók
fyrstur til máls. Sagði hann, að
breyting sú, sem frumvarpið
gerði ráð fyrir, væri, að numin
yrðu úr gildi þau ákvæði laganna
sem banna m. a. minkainnflutn-
ing og minkaeldi. Eins og fram
kæmi í nefndaráliti, hefði lanl-
‘•'inaðamefnd ekki talið rétt að
samþykkja breytingar í þessa átt
á þessu þingi, en lagt til að ríkis-
stjórninni væri falið að láta end-
urskoða lögin og leggja fyrir
næsta reglulegt Alþingi frumvarp
til laga um þessi efni með tilliti
til þess, að innflutningur minka
og minkaeldi verði leyft hér á
landi. Og í trausti þess, að þetta
verði gert hefði nefndirí lagt til,
að málinu yrði vísað til rikis-
stjórnarinnar.
Skýrði Gunnar Gíslason frá
því, að landbúnaðarnefnd hefði
sent nokkrum aðilum frumvarp-
ið til umsagnar. SÍS og Sölumið-
stöð hraðfrystihúsanna hefðu
mælt eindregið með samþykkt
frumvarpsins, en búnaðarmála-
stjórn hefði ekki sagt álit sitx á
efni frumvarpsins, heldur lagt til
að afgreiðslu þess yrði frestað
þar til búnaðarþing hefði fjallað
um málið. Veiðistjón Sveinn Ein
arsson, hefði sent nefndinni ýt-
arlegt álit, þar sem ha*in segði
m. a. að hann væri ekki mótfall-
inn því, að hafin verði minka-
rækt að nýju hér á landi, sé
þannig frá málum gengið um
örugga vörzlu dýranna og allt
eftirlit með rekstri búanna, að
þessi nýja atvinnugrein megi
verða þjóðinni +11 gagns, en ekki
til tjóns. Sagði Gunnar, að ekki
væri að furða þótt ýmsum stæði
stuggur af því að leyfa þessa
atvinnugrein að nýju, þegar höfð
væri í huga fyrri reynsla okkar
af minkarækt. í þessum efnum
m /
il rtHiitffíinw ’ I
yrði því að fara
að öllu með gát,
og um verulegan
arð af þessari
framleiðslugrein
gæti ekki orðið
að ræða nema
unnið sé af full-
kominni kunn-
áttu og þekk-
ingu.
Skv. þeim upplýsingum, sem
nefndin hefði aflað sér um loð-
dýrarækt í nágrannalöndum okk
ar væri ljóst, að loðdýrarækt
væri mikilsverð framleiðslugrein,
sem 'skilaði þessum þjóðum mikl
um gjaldeyristekjum. Það væri
álit nefndarinnar, að þessi at-
vinnuvegur geti einnig orðið okk
ur íslendingum drjúg tekjulind,
ef rétt verði að farið. En höfuð-
áherzlu bæri að leggja á, að þessu
máli verði ekki hraðað svo, að
ekki gefist tóm til að undirbúa
innflutninginn og framkvæmd
minkaræktar svo vandlega se/n
kostur er á og af þeirri kunnáttu,
sem til þarf.
Ekki tímabært
Gísli Guffmundsson kvaddi sér
næstur hljóðs. Kvaðst Gísli vera
sammála Gunnari um það, að
ekki sé tímabært að samþykkja
frumvarpið á þessu stigi og einn
ig um það að vísa málinu til
ríkisstjórnarinnar. Hins vegar
mætti ekki skoða úrslit atkvæða
greiðslu um það atriði sem af
' stöðu til málsins eða hugleiðinga
landbúnaðarnefndar. Síðan
spurði hann framsögumann land
búnaðarnefndar m. a. hvera
vegna nefndin hefði ekki viljað
bíða þess, að búnaðarþing léti i
Ijós álit sitt á málinu og hvort
hún hefði leitað álits náttúru-
fræðinga áður en hún skilaði áliti
sínu.
Lúðvík Jósefsson kvaðst líta
svo á, að með því að samþykkja
að vísa málinu til ríkisstjórnar*
innar, hefðu þingmenn ekki tekiS
afstöðu til efnis frumvarpsins.
Gunnar Gíslason svaraði fyrir-
spurnum Gísla Guðmundssonar.
Ástæðuna til þess, að þess hefði
ekki verið beðið, að búnaðarþing
kæmi saman kvað hann þá, að
þar sem frumvarpinu væri vísað
til ríkisstjórnarinnar en ekki
beint tekin afstaða til efnis þess
gæti búnaðarþing að sjálfsögðu
fjallað um málið og látið í ljós
álit sitt áður en málið fengi end-
anlega afgreiðslu. Þá upþlýsti
hann, að landbúnaðarnefnd hefði
ekki séð ástæðu til að leita álits
náttúrufræðinga um mál þetta.
Skúli Guffmundsson taldi, að
ekki gætu aðrir en þeir, sem
hlynntir væru minkaeldi hér á
landi, greitt atkvæði með því að
leggja fyrir ríkisstjórnina að und
irbúa frumvarp, þar sem gert er
ráð fyrir, að innflutningur minka
og minkaeldi væri leyft hér á
landi. spurði hann, hvort,
I Framh. á bls. 17.