Morgunblaðið - 08.03.1961, Blaðsíða 6

6
MORGVNRLAÐ1Ð
Miðvikudagur 8. marz 1961
Vinnuveitendur mæla
með samstarfsnefnd-
um og ákvæðisvinnu
í MORGUNBLAÐINU í dag er
leiðari undir fyrirsögninni „Svar
Vinnuveitenda“.
Það er ekki ætlunin að svara
leiðara þessum efnislega, en vér
viljum að gefnu tilefni hér með
leyfa oss að senda heiðruðu blaði
yðar til birtingar meðfylgjandi
tillögur til breytinga á fyrri samn
ingum, sem Vinnuveitendasam-
band íslands afhenti samninga-
nefnd Verkamannafélagsins Dags
brúnar á viðræðufundi 24. febr.
sl. og Vkmf. Hlíf 1. marz sl. og
einnig hafa fulltrúum annarra
verkam.annafélaga verið afhentar
tillögurnar.
Tillögur þessar miða að bættri
nýtingu hráefna, atvinnutækja
og vinnuafls með margvíslegri
vinnuhagræðingu, breytingu á
launakerfum o.fl., sem skapað
gæti grundvöll bættra lífskjara í
framtíðinni.
Segja má að tillögur þessar
hafi verið ræddar hvert sinn, sem
samið hefur verjð undanfarin ár.
Samvinnunefnd Alþýðusam-
bands íslands og Vinnuveitenda-
sambands íslands, sem starfað
hefur um nokkurt skeið hefur
með bréfi dags. 17. febr. sl. sent
ýmsum samtökum vinnuveitenda
og launþega tillögur um regl-
ur fyrir samstarfsnefndir vinnu-
veitenda og launþega innan ein-
stakra fyrirtækja og mælt með
að slikum samstarfsnefndum
verði komið á fót í svo mörgum
fyrirtækjum, sem fært þykir.
Skipun slíkra samstarfsnefnda
hefur einnig borið á góma í við-
ræðunum við Vkmf. Dagsbrún.
Um kauphækkanir almennt og
framtiðarlausn leyfum vér oss að
visa til ályktunar fjölmargra
vinnuveitendasamtaka, sem sam-
þykkt var á fundi samtakanna 12.
jan. sl., og greinargerðar þeirra
um gildi kauphækkana sl. 15 ár,
sem heiðruðu blaði yðar var
hvorttveggja sent og víða hefur
verið birt.
Reykjavík, 7. marz 1961.
Virðingarfyllst,
Vinnuveitendasamband íslands.
Björgvin Sigurðsson.
Till. Vinnuveitaendasambands
tslands til breytinga á fyrri kjara
samningum Vkmf. Dagsbrúnar,
afhentar á viðræðufundi 24.
febrúar 1961
Ný flutningalína
Sé unnið utan eftirgreindrar
iínu, er skylt að flytja verkamenn
til og frá vinnustað í vinnutima.
Lína þessi afmarkast frá Grafar-
vogi í beinni stefnu eftir Kross-
mýrarvegi, í vegamót hans og
Mosfellssveitarvegar. Frá þeim
stað beina stefnu í hornalínu bæj-
arlandsins (Blesugróf) og þaðan
á mörkum bæjarlandsins til sjáv
ar (Fossvogslækur). Innan þess-
arar línu telst einnig Seltjarnar-
nes.
Ákvæðisvinna
Ákvæðisvinna er heimil, ef
vinnuveitandi nær um það sam-
komulagi við meirihluta starfs-
manna sinna.
Þeir, sem vinna ákvæðisvinnu,
skulu þó aldrei bera minna úr
býtum fyrir unninn tíma en tíma-
kaupsmenn samkvæmt 5. gr.
Ef þeir, sem vinna ákvæðis-
vinnu, starfa að öðru en því, sem
samið er um samkvæmt sérstök
um ákvæðisvinnusamningi eða
öðrum viðurkenndum reglum á
vinnustaðnum, skal greiða þeim
fyrir það tímakaup samkv. 5. gr.
Heimilt er ennfremur að greiða
kaup samkvæmt öðru launafyrir-
komulagi, en greint er í samningi
þessum, en verkamenn skulu þó
aldrei bera minná úr býtum mið-
að við unna klukkustund en
greitt yrði samkvæmt ákvæðum
5. gr. um tímakaup.
Afvinnsla
Hafi verkamaður unnið af sér
heilan dag eða hluta úr degi,
styttist ekki við það eftirvinnu-
tími sá, er samningur þessi gerir
ráð fyrir, samanlagt á viku.
Aldrei skulu þó unnar fleiri en
þrjár eftirvinnustundir á dag.
Dagvinnutími
Inn í samningana verði tekin
ákvæði um að vinnuveitanda sé
heimilt að haga vinnutíma þann-
ig að dagvinna sé unnin einhvern
tíma á tímabilinu kl. 6—18.
Vaktavinna
Vinnuveitanda er heimilt að
viðhafa vaktavinnu og greiðist þá
vaktaálag sem hér segir:
Fyrir tvískiptar vaktir 15% ál.
Fyrir þrískiptar vaktir 25% ál.
Álag þetta miðast við að vaktir
séu gengnar alla venjulega sunnu
daga. Sé ekki unnið á sunnudög-
um, skal vaktaálagið vera 12%
fyrir tvískiptar og 18% fyrir þrí-
skiptar vaktir.
Miðað er við að unnin sé sami
klukkustundafjöldi og í venju-
legri dagvinnu. Vöktum skal
skipt vikulega nema að samkomu
lag verði um annað við meiri-
hluta vaktavinnumanna.
Vaktavinnuálagið fyrir tví-
skiptar vaktir miðast við að ekki
sé unnið á tímabilinu kl. 24.00 til
6.00.
Falli tvískiptar vaktir á það
tímabil hálft eða meira, skal
greiða sama álag og fyrir þrí-
skiptar vaktir. Annars skal
greiða sérstaklega fyrir þann
tíma, sem unninn er á þessu tíma
bili, með venjulegu dagvinnu-
kaupi að viðbættu 100% álagi.
Á öllum helgidögum, öðrum en
veniulegum sunnudögum, skal
greiða alla vinnu með tvöföldu
venjulegu dagvinnukaupi, svo og
á samningsbundnum frídögum,
þótt vaktafyrirkomulag sé við-
haft, heimilt er að veita einn
frídag fyrir slíka daga og fellur
þá kaupgreiðsla niður.
Vaktavinnumaður, sem vinnur
utan sinnar vaktar í beinu fram
haldi af vaktinni, skal hafa eftir-
Frh. á bls. 23
TJm áramótin tók Leikfélag
Reykjavíkur til sýningar ís-
lenzkan skopleik eftir Jökul
Jakobsson. Sýningar eru orðn
ar 15 og hefur oftast verið
fulit hús. Hel'gi Skúlason setti
leikinn á svið og Jón Ásgeirs
son, tónskáld hefur samið tón
list, sem leikin er milli atriða.
Meðfylgjandi mynd sýnir ung
frú „alheims“ nýkomna úr
ferð umhverfis hnöttinn, frá
því að auglýsa undrasælgætið
PÓKÓK, en einkaritari Bram
lans forstjóra horfir undrandi
á þegar hún rífur af sér skóna
og lýsir því yfir „að hún
vilji ekki vera fegurðardrottn
ing fyrir fimm aura“ fSigríð
ur Ha'galín og Guðmundur
Pálsson). Næsta sýning er í
kvöld kl. 8,30.
• Eftir Guðrúnu
skáldu
í Lesbók Mbl. sl. sunnudag
er birt gömul vísa, sem höfð
er eftir konu nokkurri, er
kom inn í verzlun í Keflavík
til Ólafs Norðfjörðs, verzlun-
arstjóra þar. Nafn konunnar
er ekki getið, en vísan er
svona:
Nú er ég kominn,
Norðfjörð góður,
nægilegt með sálarfóður,
en það dugir ekki samt.
Líkaminn þarf líka fæðu,
löngum mér það eykur mæðu,
mjög að borða mér er tamt.
Kvelur jnig helzt kaffileysi,
kúri ég ein í bæjarhreysi,
allt er hér í veröld valt.
Ekkert korn ég á til heldur
— Ólafur Norðfjörð
þessu veldur.
Verst er þegar vantar allt.
Þessa vísu hefi ég heyrt
eftir Guðrúnu Pálsdóttur
skáldu, sem uppi var á 19. öld
og þótti mikið kraftaskáld.
Sú sem fór með þessa vísu
fyrir mig hafði hana eftir
móður sinni. Hún kunni að-
eins fyrri vísuna, en mundi
að þær voru fleiri. Fyrri vís-
an var alveg eins og hún birt_
ist í Lesbókinni, nema hvað
síðustu hendingarnar voru
svona:
Líkaminn þarf líka fæðu,
sem löngum eykur sorg
og mæðu.
Mér að borða mjög er tamt.
• ^ar^talm^ákvæða^
skáld
Guðrún Pálsdóttir, sem vís.
an er höfð eftir, var dóttir sr.
Páls skálda. Hann hafði orð
fyrir að vera mikið krafta-
skáld og trúðu menn því að
hún hefði erft þá eiginleika
af honum, svo heppilegra
þótti að hafa hana^ með sér
en móti. Ragnar Ásgeirsson
hefur skrifað um Guðrúnu í
Skruddu og Þórður Tómasson
í Sagnagesti.
Guðrún var fædd að Saur-
bæ í Holtum á öðrum tug 19.
aldarinnar, en fluttist ung
með foreldrum sínum til
Vestmannaeyja, er faðir
hennar fékk veitingu fyrir
brauði þar. Þar giftist hún
Ólafi Guðmundssyni, bónda
og smið, og bjuggu þau um
skeið á Kirkjubæ. Þau skildu
samvistum 1854, og seinna gaf
Guðrún þessa skýringu á því:
Gat ég aldrei geð mitt fellt
við gamla þursann.
Hann var líka heldur leiður,
með hundalund og
stundum reiður.
Eftir að Guðrún skildi við
☆
FERDINAMR

i 1 I
"éorL

Ólaf, mun hún hafa flækzt
víða um Suðurland, en sjald-
an verið lengi um kyrrt. Heim
sótti hún vini og kunningja
víða um sveitir. Guðrún mun
hafa verið skapstór og brást
reið við ef henni var ekki
sinnt sem skyldi. Launaði hún
fyrir sig með kveðskap eða
hefndi ef hún reiddist. Þótti
því betra að hygla að henni
góðu.
Árið 1876 kom Guðrún aft-
ur til Vestmannaeyja, heilsu
laus og nærri blind, og var
eftir það á sveitaframfæri, en
hélt til lands á sumrin og hé’t
áfram að flækjast milli bæja
á Suðurlandi. í Vestmanna-
eyjum bjó hún í kofa sem
nefndur var Kuðungur. Viku
margir góðu að henni og sjó-
menn færðu henni oft í soðið,
þegar þeir komu úr róðri. Er
sagt að þá hafi þeir látið fisk
detta úr hendi sér og hafi
Guðrún heyrt á hljóðinu
hvaða tegund fisks það var,
— Nú ertu með þorsk, sagði
hún þá. Nú ertu með lúðu
o. s. frv. Svo mikil trú var á
Guðrúnu sem ákvæðaskáldi,
að árið 1888, þegar ís fyllti
Vestmannaeyjarhöfn og til
vandræða horfði, þá var Guð
rún fengin til að kveða burt
ísinn og þremur dögum
seinna á ísinn að hafa verið
horfinn.
Þetta var sem sagt Guðrún
sú, sem ég hefi heyrt nefnd-
an höfund að vísunni í Les-
bókinni.
•^Kaffileysið^verst
Vísa nokkur úr ljóðabréfi,
sem Guðrún sendi eitt sinn
Árna Filipussyni í Ásgarði,
styður það einnig að hún hafi
ort fyrrnefnda vísur, því þar
talar hún um að sér þyki
kaffileysið verst.
Illt er margt A ýmsa hhð,
aumt er bæjarhreysið,
en bágast er að búa við
bölvað kaffileysið.