Morgunblaðið - 17.03.1961, Page 14

14
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 17. marz 1961
Er Dagsbrún tilbúin að semja á
grundvelli 4% kauphækkunar?
Rætt um kjaraniál á bæjarstjórnarfuiMli í gær
A F U N D I bæjarstjórnar í
gær urðu nokkrar umræður
möguleika á því að
— Eiger tindur
Framh. af bls.10
vel ekki Austurríkismennirn-
ir Waschak og Forstenlechn-
er, sem klifu Eiger árið 1950
og hafa verið allra manna
fljótastir að ná tindinum —
aðeins 18 klst.
ÍT Hvorki mar né skráma
Garparnir fjórir dvöldust
aðeins skamma stund á Eiger-
tindi og héldu síðan niður
eftir fjallinu að norðvestan-
verðu, sem er greiðfær leið.
Komu J>eir aftur til Kleine
Scheidegg-hótelsins um kl. 6
síðdegis — örþreyttir, en vel
á sig komnir að öðru leyti,
höfðu hvorki hlotið minnstu
skrámu né mar í hinni hörðu
glímu sinni við „Mannætuna"
— Ekki aðeins aðstandendur,
heldur allir sem með þessari
þrekraun fylgdust, þóttust
hafa heimt fjallagarpana úr
helju. Þeir höfðu sjálfir gert
sér fulla grein fyxir því, að
möguleikar þeirra til að kom-
ast lífs af úr klóm „Mannæt-
unnar“, eftir að þeir voru
komnir ofarlega í hrikabratt-
an bergvegginn, voru afar
litlir — ef óveður skylli á.
ir ,,Gullaldarafrek“
Margir kunnir fjallgöngu-
garpar gengu upp í miðjar
fjallshlíðarnar til móts við
fjórmenningana á sunnudag-
inn. Þar á meðal var forstjóri
Scheidegg-hótelsins, Kaspar
von Allmen, sem sjálfur er
harðsnúinn fjallakappi og
leg.gur á ráðin með flestum
þeim, sem ráðast til atlögu
við Eiger-tind. Hann hafði
meðferðis kampavín af beztu
tegund og brennheitt kaffi á
hitaflöskum til þess að
dreypa á fjórmenningana.
— Þannig var venja að
fagna hinum sigursælu á gull
öld fjallgangna í Ölpunum á
sl. öld, sagði von Allmen, og
bætti við: — Og þetta var
vissulega „gullaldar-afrek“!
Énda þótt hin skæða ,,Mann
æta“ yrði af bráð sinni í þetta
skipti og léti rækilega í minni
pokann — og þótt fjöldí fólks
um víða veröld líti á full-
hugana fjóra sem sanna af-
reksmenn og hetjur, má ganga
að því vísu, að hið háskalega
ævintýri þeirra veki enn á ný
þessar gamalkunnu deilur:
— Hvort ber að lofa þessa
menn eða lasta fyrir slika
fífldirfsku, sem hefði ekki að-
eins getað kostað þá sjálfa
lífið — heldur einnig fleiri
menn? — því að margir hafa
látið lífið við björgunarstörf
í Eiger-fjalli og öðrum Alpa-
fjöllum.
Við vitnuðum í upphafi í
ritstjórnargrein úr „Daily
Telegraph" um fjallgönguaf-
rekið. í lok hennar er í raun-
inni tekin ákveðin afstaða í
þessari deilu. Þar segir.
— Enn eru til nytsemis-
hyggjumenn — svo við nefn-
um þá ekki skammarlegra
nafni — er æpa um hina „til-
gangslausu" áhættu, sem
fjallagarpar oft taka ....
Þetta er að líta á mannlegan
anda frá lágkúrusjónarmiði.
Mennirnir, sem í gær stóðu á
Eiger-tindi, eru verðugir þess
að standa þar, í minningunni,
um aldur og ævi ...
greiða verkamönnum fast
vikukaup í stað tímakaups
eins og nú tíðkast. Skýrði
Geir Hallgrímsson, borgar-
stjóri, frá því, að hann hefði
gert ráðstafanir til þess að
athugað yrði, hvaða áhrif
slík breyting mundi hafa á
afkomu bæjarsjóðs. Málið
fékk góðan hljómgrunn á
fundinum, en ekki þótt fært
að taka ákvörðun fyrr en
það lægi ljósar fyrir og þá í
tengslum við þá kjarasamn-
inga, sem nú standa yfir við
ræður um milli launþega og
atvinnurekenda. Var vakin
sérstök athygli á því, að
það væri óeðlileg starfsað-
ferð forystumanna í verka-
lýðsfélagi, að gera að póli-
tísku áróðursefni eina kröfu
launþega af mörgum á hend
ur bæjarsjóði, meðan á al-
mennum samningaviðræðum
stæði, en það gerði Guð-
mundur J. Guðmundsson,
varaformaður Dagsbrúnar á
fundinum.
Tildrög umræðnanna var til-
laga frá Guðmundi J. Guðmunds
syni, bcejarfulltrúa Alþýðubanda
lagsins, um að bæjarstjórn lýsti
yfir því, að Reykjavíkurbær væri
„reiðubúinn að semja nú þegar
við Verkamannafélagið Dags-
brún um kröfu
þess, að allir
verkamenn hjá
Rey k j a ví kurbæ
er nú eru á tíma
vinnukaupi, fái
greitt fast viku-
kaup“. f stuttri
ræðu lýsti G.J.G.
m.a. yfir þeirri
skoðun sinni, að
bænum bæri að
taka virkan þátt
þeim samningaumleitunum,
Guðmundur J.
Guðmundsson.
sem um skeið hefðu staðið yfir
milli verkalýðsfélaganna og at-
vinnurekenda. Öllum kröfum
þeirra fyrrnefndu hefði fram til
þessa verið synjað, og ef svo
héldi áfram, væri ekkert líklegra
en að til verkfalls drægi. Sann-
gjarnt væri, að verkamenn fengju
greitt vikukaup með sama hætti
og flestir aðrir starfsmenn bæj-
Hlutleysis gætt
Borgarstjóri, Geir Hallgríms-
son, sem næstur tók til máls,
benti m.a. á, að tillagan fjallaði
aðeins um einn tíltekinn þátt í
þeim kröfum, sem verkalýðsfél-
ögin hefðu sett fram og umræður
stæðu nú yfir um milli þeirra og
atvinnurekenda. Leggðu bæjar-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins því
til, að tillögunni yrði vísað frá.
Það hefði verið
v e n j a bæjar-
stjórnar, að gæta
hlutleysis í slík
um kjaradeilum,
en fylgjast hins
*y vegar með þeim,
svo sem einnig
nú hefði verið
gert, og stuðla
eftir atvikum að
lausn þeirra. —
Samninga sína
hefði bærinn svo gert á grund-
velli þess samkomulags, sem
náðst hefði hverju sinni. Þegar
um væri að ræða kjör launþega í
landinu almennt, væri eðlilegt,
að launþegar og atvinnurekend-
ur gerðu út um ágreininginn með
viðræðum sín í milli, án þess að
bærinn eða hið opinbera hefði
þar úrslitaáhrif.
Áhrif krafna athugu'ó'
Loks greindi borgarstjóri frá
því, að hann hefði gert ráðstafan-
ir til þess, að fram færi athugun
á því, hvaða áhrif breytingin úr
tímakaupi yf ir í vikukaup og önn
ur atriði í kröfum launþega
mundu hafa á fjárhagsafkomu
bæjarfélagsins.
Lélegur málatilbúnaður
í nokkrum umræðum, sem í
framhaldi af þessu spunnust um,
Ceiirj ____
Hallgrimssofi
Magnus
málið, hélt Guðmundur J. Guð-
mundsson því m.a. fram, að tak-
mark bæjaryfirvaldanna virtist
jafnan vera það eitt, að standa
ekki á móti atvinnurekendum.
Ef gengið yrði að kröfunni um
fast vikukaup, mundi það þýða
4% kauphækkun fyrir verka-
menn.
Magnús Jóhannesson gagn
rýndi lélegan málatiibúnað Guð-
mundar J. Guðmundssonar og
kvað hann ekki bera vitt um,
að í hlut ætti á-
byrgur verka-
.lýðsleiðtogi.
Skoraði M. J.
á Guðmund að
svara því, hvort
Dagsbrún væri
reiðubúin að
semja við bæinn
,, - ef gengið yrði að
Johannesson kröfunni um fast
vikukaup. Og ennfremur, hvort
félagið væri hlynnt þeirri stefnu
í kjaramálum, að draga út úr
eínstaka liði og ganga til samn-
inga við þá atvinnurekendur, sem
að þeim kynnu að vilja ganga.
Guðm. J. Guðmundsson tók enn
til máls og vék þá m. a. að spurn
ingum M. J., sem hanri svaraði
báðum játandi. Mundi Bagsbrún
„vissulega" vera reiðubúin til
samninga við bæinn, ef áður-
nefndri kröfu yrði fullnægt, og
að „sjálfsögðu" yrðu gerðir samn
ingar við aðila sem á einstök at-
riði krafnanna vildu fallast.
Magnús JóhansSon taldi allan
málflutning G. J. G. sýna glöggt
að hér væri fyrst um áróðurs-
tillögu að ræða af hans hálfu,
flutta með það fyrir augum, að
geta skapað deilur um málið.
Meðan þannig væri á haldið,
mundi umrædd breyting sem
hann væri hlynntur, eiga lengra
í land en ella. Magnús Ástmars-
son vék að þeim vandkvæðum,
sem það skapaði, að ýmsir verka
menn ynnu aðeins fáa daga vik-
unnar og jafnvel ekki alltaf heil
an dag hjá sama aðila. Hins veg-
ar væri mjög æskilegt, ef unnt
reyndist, að koma á föstu viku-
kaupi.
Valborg Bentsdóttir sagðist ætíð
hafa tekið nærri sér, að vinir
sínir og kunningjar á tímakaupi
fengju ekki greitt kaup fyrir
frídagana, eins og hún sjálf. —
Geir Hallgrímsson, borgarstjóri,
vakti athygli á, að það sem
máli skipt, væri það, hvort hag
kvæmara væri fyrir verka-
mennina að fá fast kaup á
viku eða mánuði — eða tíma-
kaup, sem þá væri hærra, svo
að svaraði til helgidaganna. í
þjónustu bæjarins væru á föst-
um launum menn, sem fengju
lægra kaup en verkamenn, en í
staðinn nytu þeir hins vegar
þess öryggis, sem fastri ráðn-
ingu fylgdi. Nauðsynlegt væri
að athuga ítarlega, hvað bezt
hentaði í þessu efni bæði laun-
þegum og atvinnurekendum. ^
Liður í margþættum kröfum
Að umræðunum loknum var
samþykkt svohljóðandi rök-
studd dagskrá frá bæjarfulltrú-
um Sjálfstæðisflokksins:
„Bæjarstjórn Reykjavíkur
mun nú, eins og áður, fylgj-
ast með samningagerðum
Vinnuveitendasambands ís-
lands og Verkamannafélags-
ins Dagsbrúnar um kjaramál
félagsmanna og mun reyna
eftir föngum að stuðla að
lausn þeirrar kjaradeilu,
sem nú stendur yfir. — Hins
vegar fjallar fram komin til-
laga aðeins um einn lið í
margþættum kröfum, sem
stjórn Dagshrúnar hefur sett
fram, og um þær kröfur
standa nú yfir viðræður
milli fulltrúa atvinnurekenda
og verkamanna. — Með til-
vísun til þessa vísar bæ.iar-
stjórn framkominni tillögu
frá“.
Greiddu tíu atkvæði með
þessari afgreiðslu tillögunnar,
en 5 á móti.
Rósir
Túlipanar
Páskaliljur
Blómaskreytingar
Sendum heim.
Gróðrastöðin við Miklatorg.
Símar 22822 og -9775
Ungur maður
sem unnið hefur við skrif-
stofustörf, bréfaskriftir —
(enska) og fl., óskar eftir
atvinnu. Tilboð merkt:
„Reglusemi — 1264“ send-
ist Mbl.
VETTVANGUR
Framhald af bls. 13.
Stjórnmálamenn komast ekki
hjá að taka tillit til hinna ýmsu
hagsmunahópa. En séu þeir fylgj-
endur velferðarríkisins og vilji
ekki kasta fyrir borð þeim afl-
gjafa, sem ætlað er að tryggja
framþróun þess, verða þeir að
hafa gát á hagsmunabaráttunni.
Ella getur afleiðingin orðið
sósíalismi eða einhver óskapn-
aður, sem erfitt er að gefa nafn.
Af því, sem hér hefur verið
sagt, ætti að vera ljóst, að „vel-
ferðarríki" á ekki að vera skamm-
aryrði og það á ekkert skylt við
sósíalisma, en er skilgetið af-
kvæmi lýðræðisins. Séu grund-
vallarreglur þess hins vegar
brotnar, svo sem oft hefur átt
sér stað hér á landi, er ekki
lengur um neitt velferðarriiki
að ræða.
Eyjólfur kveðst ekki finna
neina sérstaka lífshamingju í
því fólgna að láta taka úr hægri
vasa sínum skatt og stinga í þann
vinstri sem fjölskyldubótum með
tveimur börnum. Ríkisstjórnin
hefur tæplega gert -sér vonir
um að auk lífshamingju hans í
svo skjótri svipan. Það var bein-
línis verið að skipta þeim byrð-
um að auka lífshamingju hans í
lagsþegnana, og lífshamingjan,
sem af því leiddi var því bund-
in við vonina um, að viðreisnar-
ráðstafanirnar ættu eftir að bera
árangur.
Þeirrar skoðunar, að ekki skuli
greiða fjölskyldubætur með
fyrstu tveimur börnum í fjöl-
skyldu, virðist hafa orðið vart
víðar en hjá Eyjólfi. Um það
getur að sjálfsögðu sitt sýnzt
hverjum, hitt verður að teljast
hæpin staðhæfing, að stjórnar-
herrarnir þykist með því taka
að sér að ala upp börn Eyjólfs
með honum. Hér virðist aftur
gæta misskilnings.
Hér á landi veita nú raun-
verulega þrír aðilar fjölskyldu-
bætur. í fyrsta lagi er lækkun
útsvars vegna barna, og tekur
sú lækkun til allra barnafjöl-
skyldna. Segja mætti, að óþarft
sé að veita lækkun þeim, sem
aðeins eiga eitt eða tvö börn,
og nota mætti féð til annarra
hluta, en að halda fram, að bæj-
arstjóm Reykjavíkur — sem
jafnan hefur átt frumkvæðið að
slíkum útsvarsívilnunum — hafi
verið „ómórölsk" í þessu efni,
þætti sennilega flestum ofmælt.
í öðru lagi ber að telja tekju-
skattsfrádrátt vegna barna. Þar
gengur ríkið svo langt að veita
mesta ívilnun fyrir fyrsta barn
og því meiri, sem tekjurnar
eru hærri. En um þessa tegund
fjölskyldubóta gildir hið sama og
um lækkun útsvars, að þeir sem
minnstar hafa tekjurnar og ekk-
ert þurfa að greiða, fá heldur
engiar bætur. Af þeim sökum
féll niður tekjuskattsívilnunin
vegna barna hjá meginhluta
launafólks með skattalögunum á
síðastliðnu ári, og hafði það m. a.
áhrif á hin nýju fjölskyldubóta-
ákvæði almannatryggingalag-
anna.
Ég hef áður bent á, að sam-
ræma beri fjölskyldubætur alw
mannatrygginga skatta- og út<
svarsívilnunum vegna barna.
Eðlilegast væri, að aðeins yrði
um einar f jölskyldubætur að
ræða og framkvæmd þeirra yrði
í höndum skattyfirvalda, enda
eiga þær lítið sameiginlegt með
öðrum tegundum almannatrygg-
inga. Með því móti þyrftu menn
ekki að greiða skatt á einn stað
og sækja fjölskyldubætur á ann.
an. Og síðan gætu menn deilt
um, hve mikið ætti að greiða,
og hver hinna þriggja aðferða
væri réttust eða hvort þær væru
allar rangar.
Fjölskyldubætur hafa það
fram yfir ýmsar aðrar ráðstaf-
anir, að þær hafa ekki áhrif á
hið frjáisa neyzluval. Ég er
vantrúaður á, að menn haldi því
fram í alvöru, að þær í sinni
núverandi mynd séu hættulegar
þjóðfélagssiðgæðinu. Ég held, að
finna mætti nærtækari dæmi f
félagsmálalöggjöf okkar, sem
sönn ástæða væri til að ræða.