Morgunblaðið - 22.03.1961, Síða 13

Miðvikudagur 22. marz 1961
MORGV1SBLAÐ19
13
Tal sterk-
ari á
taugum
1MYND þessi var tekin s.l. mið-
vikudag í Moskvu, þegar
Iheimsmeistarakeppni í skák
|hófst. Vinstra megin á mynd-
inni er Mikhaii Tal, núver-
andi heimsmeistari og and-
spænis lionum hinn gamli
i garpur, Mikhail Botvinnik,
isem hefur hvítt og leikur
fyrsta leikinn.
Einvígið fer fram í leikhúsi
i Moskvu sem tekur 1500
manns í sæti. Var það troð-
fullt við setningarathöfnina.
Um 500 manns stóðu úti fyrir
og knúðu dyra, en urðu frá
að hverfa. Tefld verða allt að
24 töfl.
Slík einvígismót eiga að
jafnaði að fara fram þriðja
hvert ár. Botvinnik er nú
jfimmtugur og hefur lengi ver|
ið ókrýndur konungur skáklist
arinnar. Heimsmeistari hefur
'hann verið síðan 1948. Árið
1957 vann Smyslov hann, en
hélt heimsmeistaratitlinum
aðeins í eitt ár, þá notfærði
Botvinnik sér endurkeppnis-,
og vann heiðurinn að rrýju.
Á s 1. ári sigraði Tal Bot-'
vinnik og er nú aðstaða Bot
vinnks sú sama og gegn Smys-;
lov að hann notfærir sér end
urkeppnisrétt og hefur skorað
Tal á hólm. Eru skákmenn
um allan heim mjög spenntir
lað fylgjast með einvíginu ogV
i menn bíða þess með óþreyjuJV
að sjá, hvort Botvinnik verður <
enn unnt að ná sigri.
Mbl. spurði Baldur Möller'
'í gær, hverju hann spáði um/
úrslitin. — Ég held að Tal
I vinni sagði hann og benti á,)
l að Tal hafði unnið Botvinnik á -
s.I. ári með miklum yfirburð-(
um og að Tal væri sterkari(
taflmaður en t. d. Smyslov.
Hefði þann neista sem Smys-/
lov skorti. Botvinnik er nú'
kominn á þann aldur, að lík-
1 legt er að hann sé farinn að/
1 missa keppnisskerpu. Tal er('
!hins vegar aðeins 24 ára. Já,'
!ég held að hann vinni sagði
1 Baldur, þó ekki væri af öðru ')
en að hann er sterkari á taug-/
um.
Misnotar Bomiioít
ráðherravaíd
(jagnrýáii á hann í Danmörku
Kaupmannahöfn í marz 1961
BOMHOLT félagsmálaráðherra
geðjast auðsjáanlega ekki að at-
vinnuleysissjóði, sem félag
danskra sölumanna (Danmarks
Handelsrejsende) hefur stofnað,
og sem sótt hefur um viðurkenn
ingu ríkisins og styrk úr ríkis-
sjóði. Þetta sölumannafélag styð
ur ekki jafnaðarmenn. Formaður
þess hefur boðið sig fram við
þingkosningar fyrir hönd borg-
araflokkanna.
Öðrum máli er að gegna, þegar
um er að ræða atvinnuleysissjóði
stéttafélaga, sem eru í tengslum
við jafnaðarmenn. Stjórnarand-
staðan segir, að Bomholt reyni
að styrkja slíka sjóði á allan hátt
og vilji því þvinga menn til að
gerast félagar í þeim.
Fyrir meira en ári sótti at-
vinnuleysissjóður sölumanna í
fyrsta sinn um ríkisstyrk. Bom-
holt svæfði þá umsókn í nefnd.
Umsækjendurnir sneru sér því
til umboðsmanns Þjóðþingsins,
Stephan Hurwitz prófessors, en
til hans geta þegnarnir leitað, ef
þeir vilja kvarta undan aðgerð-
um framkvæmdarvaldsins. Um-
boðsmaðurinn ávítaði ráðherr-
ann fyrir meðferð hans á mál-
inu. Sölumannafélagið bar því
umsókn sína fram að nýju.
Efiir Pál Jónsson
Bomholt svaraði, að hann gæti
ekki veitt þessum atvinnuleysis-
sjóði viðurkenningu ríkisins og
ríkisstyrks að svo stöddu. Sagði
ráðherrann m. a., að ekki hafi
verið færðar sönnur á, að þörf
sé á þessum sjóði. í sölumanna-
félaginu séu 7.000 manns, en ekki
nema 257 hafi látið í Ijós ósk um
að vera félagar í atvinnuleysis-
sjóði þess. Bendir ráðherrann á,
að sölumennirnir geti tryggt sig
í öðrum sjóðum.
Formaður sölumanna segir að
þessi synjun um ríkisstyrk komi
í bága við gildandi lög. Sjóður
þeirra uppfylli öll skilyrði lag-
anna. En Bomholt reyni af póli-
tískum ástæðum að þröngva sölu
mönnum til að gerast félagar í
öðrum atvinnuleysissjóði. Segist
formaðurinn ætla að biðja lög-
fræðinga að athuga, hvort til
mála geti komið að höfða mál á
móti Bomholt og ákæra hann
fyrir embættismisnotkun.
Dagblaðið „Börsen“ gagnrýnir
mjög framkomu Bomholts og seg
ir m. a.: Ráðherrann bendir á,
að félagar sjóðsins eru fáir, en
þeir eru nægilega margir til að
uppfylla skilyrðin fyrir ríkis-
styrki. Þar að auki veit Bom-
holt vel, að þeim mundi fjölga
að miklum mun, ef viðurkenning
ríkisins væri gefin. En aðalatrið-
ið er það, að atvinnuleysissjóð
ur sölumanna á lagalegan rétt á
ríkisstyrki. Blaðið sakar Bom
holt um embættismisnotkun og
segir, að hann beri fram ósann-
indi og komi með ýmisleg undan.
brögð, til þess að tryggja at-
vinnuleysissjóði, sem sé pólitískt
nátengdur ráðherranum, einka-
rétt til atvinnuleysistrygginga
innan verzlunarstéttarinnar. Að
gerðir Bomholts í þessu máli
ættu að kosta hann ráðherra-
stöðuna.
Hið óháða Kaupmannahafnar-
blað „Information“ skrifar m. a.:
Bomholt þegir stöðugt við þess-
um alvarlegu ásökunum, en þær
eru bornar fram af mikils metnu
blaði, sem er ekki pólitískt flokks
blað. Yæri framkoma ráðherr-
ans lögum samkvæm, ætti hann
ekki að þurfa margar mínútur
til að færa sönnur á það.

€ru veigamikil og afar vandasöm
og frábærlega leikin. Onnur hlut-
verk eru öll lítil.
Þessa frábæru mynd ættu sem
flestir að sjá.
Gatnla Bíó:
ARNARVÆNGIR
Julius Bomholt
Einn af þingmönnum íhalds-
flokksins, Ninn-Hansen lögmað-
ur, boðar umræður í Þjóðlþinginu
um þetta mál. Ninn-Hansen seg-
I ir: Bomholt synjar um styrkveit
ingar og rökstyður synjunina með
því að heimta uppfyllt skilyrði,
sem ekki eru nefnd í gildandi lög
um. Þetta getur þingið ekki látið
afskiptalaust.
Páll Jónsson
Nýja Bíó:
HiiíOSHIMA — ÁSTIN MÍN —
MYND þessi er gerð af Pathé-
kvikmyndafélaginu franska í
eamvinnu við þrjú önnur kvik-
myndafélög. Leikstjóri er Alain
Resnais en aðalleikendurnir
franska leikkonan Emmaunelle
Riva, ný og upprennandi kvik-
myndastjarna og japanski leik-
arinn Eigi Okada.
Myndin gerist i Hiroshima.
Þar hittast af tilviljun maður og
ikona og laðast hvort að öðru.
Hann er japanskur húsameist-
ari, hún frönsk kvikmyndaleik-
ikona, sem dvelst um stundarsak-
ir í Hiroshima vegna kvikmynd-
ar um friðarhreyfinguna, sem
þar er verið að gera. Yfir fortíð
hans hvílir ægilegur og óafmá-
enlegur skuggi: Minningin um
það, þegar kjarnorkusprengjan
þurkaði borgina Hiroshima út af
yfirborði jarðar og eyddi þar öllu
lífi á fáeinum sekundum. — Hún'
á einnig sína fortíð, óhugnan-
legar minningar, sem hvílt hafa
sem mara á lífi hennar og fylgt j
henni í undirvitundinni, er tím- j
ar liðu, sem þjáningarfullur
draumur. Hún hafði, er síðari
Ittyrjöld stóið sem hæst o.rðið
ástfanginn af þýzkum hermanni
úr setuliði Þjóðverja í fæðingar-
bæ hennar. Það varð hennar
örlagadómur. Þegar bærinn var
frelsaður úr klóm Þjóðverja var
ástvinur hennar skotinn til bana
en hún tekin af frönskum
frelsisvinum og henni refsað með
því að rakað var af henni hárið.
Foreldrar hennar létu hana haf-
ast við með leynd í kjallaranum
! heima hjá sér. Um stund varð;
hún sturluð, en loks var hún að
nóttu til send til Parísar....
Þessi franska leikkona og jap-
anski húsameistari finna fróun í
samvistunum og ástin vaknar í
hjörtum þeirra. >au segja hvort
öðru hina þungbæru reynzlu
I aa, og það tengir þau enn
nánari böndum. En hún á að
halda til Frakklands daginn eft-
ir. Þau kveðjast hvað eftir ann-
að, en honum er skilnaðurinn
óbærilegur og þau leita altaf
aftur hvors annars. Hún hverfur
til hans að fullu og öllu. í borg
hinna dauðu, Hiroshima hefur
skéð það undur að ástin hefur
gefið tveimur þjáðum mannver-
um nýtt líf.
Mynd þessi er fágætt listaverk,
kyrrlát á yfirborðimu, með þung-
um undirstraum biturra örlaga.
Og hin listrænu vinnubrögð við
alla gerð myndarinnar eru ein-
stæð. Auk þess er texti myndar-
innar í fullkomnu samræmi við
efni hennar, — eins og órímað j
ljóð, þar sem sama stefið er
endurtekið við og við og gefur
myndinni sérstaka dýpt og heill-
andi „rytma“ ef svo mætti að
orði komast. — Aðalhlutverkin
FRANK „Spig“ Wead er maður
nefndur ,er kom mjög við sögu
bandaríska sjóhersins eftir
heimsstyrjöldina fyrri. Hann var
útskrifaður úr sjóliðsforingja-
skólanum í Annapolis og fékk
þegar mikinn áhuga á því að
sjóherinn eignaðist sínar sjóflug-
vélar. Vann hann mikið og gott
starf á þessu sviði og varð einn
af brautryðjendum fluglistarinn-
ar í sambandi við sjóflugvélar.
Hann barðizt og fyrir mörgum
öðrum nýjunkum í sambandi við
flotaflugvélar, m. a. byggingu
stórra flugstöðvaskipa. Þing
Bandaríkjanna var í fyrstu tregt
til fjárveitinga í þessu skyni, en
tillögur „Spigs“ sigruðu þó að
lokum og ennþá nýtur banda-
ríski flotinn árangursins, af
verkum hans og hugsjónum,
enda lauk hann ferli sínum i
sjóhernum með Commandertign.
Á ævi þessa manns byggist
mynd sú, sem hér er um að ræða.
Er tekið á efninu mjög léttum
tökum — of léttum tökum — að
mínum smekk. Og enn er ame-
rísk kímnigáfa ekki vaxin upp úr
því að krydda gamanmynd-
ir með því að menn sletta hver
framan í annan rjómatertum og
þessháttar! Að þessu leyti hefur
tíminn staðið kyrr í þessu mikla
landi framfara og tækni, frá því
er Mac Sernett var upp á sitt
bezta fyrir um 40—50 árum. —
Vitanlega er mikið hlegið að
þessari mynd, en hún á einnig
sína alvarlegu hlið, þegar Sam
„Spig“ hryggbrotnar og verður
örkumla alla ævi sína.
John Wayne leikur „Spig“ og
fer prýðilega með það hlutverk,
karlmannlegur og íturvaxinn.
Konu hans Minnie leikur Mau-
seen O’Hara og Carson undir-
foringja „Spigs“ og vin hans leik-
ur Dan Dailey. Er leikur þeirra
beggja góður, en þó sérstaklega
skemmtilegur leikur Dailey’s.