Morgunblaðið - 22.03.1961, Blaðsíða 16

16
MORGUNBl 4 ÐIÐ
Miðvikudagur 22. marz 1961
Jón Björnsson
frá Ljótsstöðum
VIÐ ERUM alltaf að heilsa og
kveðja. í dag heilsum við ný-
fæddu barni, sem við eru bundn-
ar vonir um glæsilega og starfs-
ríka framtíð og á ao erfa landið.
í sömu andránni kveðjum við
gamalmennið, sem hefur lokið
langri og annaríkri æfi og þrotið
að kröftum leggst til hinnstu
hvíldar. Þetta er ófrávíkjanleg-
ur gangur lífsins hér á jörðu.
Nú fyrir skömmu kvöddum við
okkar trygga og trausta félaga
og ógleimanlega vin Jón Björns-
son byggingarmeistara og fyrver-
andi bóna á LjótSstöðum á
Höfðaströnd. Hann létzt að Elli-
og hjúkrunarheimilinu Grund í
Reykjavík þ. 10. marz síðastl.
82ja ára að aldri og tveimur
mánuðum betur.
Hann var fæddur að Gröf á
Höfðaströnd 2. febr. 1879, sonur
merkishjónanna Hólmfríðar
Jónatansdóttur og Björns Jóns-
sonar búenda þar, Hólmfríður
vsu: í móðurætt af svonefndri
Krossaætt á Árskógströnd. Móð-
ir hennar, Hólmfríður Gunn-
laugsdóttir var systir Þorvaldar,
bónda á Böggversstöðum í Svarf-
aðardal, en hann var faðir Snjó-
laugar húsfreyju á Laxamýri,
konu Sigurjóns Jóhannessonar
bónda þar. Faðir Hólmfriðar,
Jónatan, var talinn eftir örugg-
um heimildum, sonur séra Jóns
Þorlákssonar, prests á Bægisá.
Björn, faðir Jóns, var af svo-
nefndri Grafarætt. Hann var
fjórði maður í karllegg frá Jóni
Konráðssyni ríkisbónda, er keyþti
Gröf árið 1752. Eftir það var
Gröf á Höfðaströnd eign þessar-
ar ættar í nær 2 aldir. Móðir
Bjöms í Gröf var Krístín, dóttir
Björns Jónssonar hreppstj. og
bónda á Amarstöðum í Sléttu-
hlíð og konu hans Guðnýjar
Sveinsdóttur, Sveinssonar hrepp-
stjóra að Haganesí í Vestur-
Fljótum, langafa Sveins hrepp-
stjóra í Felli í Sléttuhlíð, Páls
hreppstj. á Ysta-Mói, Steinunn-
ar, konu Jóns hreppstj. og drbm
á Hafsteinsstöðum í Skagafirði
o. s. fr.
Þessar þrjár ættir, sem getið
er um hér, Krossaættin, Grafar-
ættin, og síðast Stórubrekku-
ættin eru allar stórmerkar og
fjölmennar ættir. í þeim hefur
verið margt af ágætu fólki, búið
góðum mannkostum andlegu og
líkamlegu atgjörfi. Hagleikur og
margskonar list-hneigð hefur
verið töluvert áberandi I þess-
um ættum og frá þeim hefur
komið nok'krir af ágætum lista-
mönnum og skáldum þjóðar vorr-
ar. Er of langt mál að rekja það
hér.
Vinur vor, Jón Björnsson, var
einn niðji þessara merku ætta,
og þótti að mörgu leyti bera
einkenni fyrri ætmenna sinna.
Jón ólst upp með foreldrum
■ínum ásamt þremur systrum
sínum til 17 ára aldurs. Þá varð
sú breyting á, að faðir hans
andaðist og móðir hans brá búi.
Fluttist hún til elztu dóttur
sinnar. Dætur þeirra Grafar-
hjóna voru þessar og nú allar
látnar: Jónína Kristín, gift
Rögnivaldi Jónissyni, bónda að
Á. Þau voru foreldrar Björns
Rögnvaldssonar, húsagerðameist-
ara í Reykjavík og Hólmfríðar
kona undirritaðs. (Björn hefur
verið rangættfærður í „Hver er
maðurinn“ og víðar). — Jófríð-
ur, gift Jóni, hreppstj. Konráðs-
syni að Bæ. Þau eru foreldrar
Björns núverandi hreppstj. í Bæ
lOg frú Geirlaugar Jónsdóttur,
konu Þórðar Pálmasonar Kaup-
félagstj. í Borgamesi. — Ingi-
björg, gift Benedikt Sigmunds-
syni frá Ljótsstöðum. Þau eru
foreldrar frk. Ingibjargar Bene-
diktsdóttur píanókennara í Hafn-
arfirði. Allar voru þessar svo-
nefndu Grafarsystur fyrirmynd-
ar konur og sómi hinnfir ís-
lenzku húsfreyjustéttar.
í bernsku hafði Jón oft dund-
að við alls konar föndur við
léleg skilyrði og fátækleg verk-
færi, en undi þó glaður við sitt
í þeim efnum. Þótti þá koma í
ljós, að drengurinn var handhag-
ur og all hugmyndaríkur. Hef-
ur sjálfsagt búið dulin þrá með
honum til að fást við þessa hluti.
En við þá breytingu, sem varð
á heimilinu við lát föðurins, og
svo það, að allar systur hans
voru orðnar starfandi húsmæð-
ur, hefur vaknað hjá honum við-
leitni til sjálfsbjargar — en hún
var alla tíð ríkur þáttur í eðli
hans — og þráin til að betrum
'bæta sitt bernskuföndur leystist
úr læðingi. Hann hvarf frá
skylduliði sínu og réðist sem tré-
smíðanemi til Þorsteins Sigurðs-
sonar byggingarmeistara á Sauð-
árkróki.
Að afloknu námi vann hann
um eins árs skeið með meistara
sínum en úr því fór hann að
starfa sjálfstætt — að undan-
teknu einu ári er hann var hjá
Steingrími Guðmundssyni, bygg-
ingarmeistara í Reykjavík til
frekara náms og fullkomnunar í
iðn sinni.
Eftir það settist hann að í
Skagafirði og sá um byggingu
margra íbúðarhúsa, nokkura
kirkna og timburbrúa yfir ár.
Meðal annars byggði hann íbúð-
jarhús í Kolkuósi fyrir Hiart-
mann, kaupmann, Ásgrímsson og
áttj þar heimili í nokkur ár.
Það mun hafa verið 1909, sem
Jón breytir um lífsstefnu. Hann
leggur handiðn sína á hilluna í
bili og setur á stofn verzlun í
Hofsósi í félagi með Ólafi H.
Jenssyni síða rpóstafgrm. í Vest-
mannaeyjum. Þeir félagar byggja
' -Ss>
Framleiðum falleg, vönduð nýtízku húsgögn. — Til fermingargjafa: Kommóður, skrifborð. fallegir
litlir armstólar. o. fl. — Hagstæðir greiðsluskilmálar.
Húsgagnaverzlun Reykjavíkur
Brautarholti 2 — Sími 11940
þá íbúðar- og verzlunanhús I
hvamminum utan við Hofsána.
Jafnhliða verzluninni höfðu þeir
allmikla útgerð. í sambandi við
verzlunina og útgerðina hljóp
vöxtur í allt atvinnulíf í kaup*
túninu, því heimamenn unnu
mest við útgerðina. Virtist þessii
starfræksla ætla að blómgvast
.fareællega, en þá gengu yfir
nokkur aflaleysis ár og ýmis-
konar verzlunar- og viðskifta
óáran fylgdi eftir fyrri heims-
styrjöldinni, svo sem kunnugt
er, og þeir sáu sér þann kosfc
vænstan að selja fyrirtækið árið
1922. Þá voru engir styrkir og
engar meðgreiðslur til að hjálpa
mönnum.
Árið 1913 gekk Jón að eiga
eftirlifandi konu sína, Pálínu
Pálsdóttur frá Ljótsstöðum,
mestu ágætiskonu, og vorið
1914 fór hann í Ljótsstaði og
byrjaði búskap þar. Hann sleppti
þó aldrei frá sér fyrirtæki sínu
í Hofsósi og var með annan fót-
inn þar meðan það var við líði.
Eftir að verzlunin var seld, gaf
hann sig allan að búskapnum.
Ætlun hans var að leggja hand-
iðn sína alveg niður, en honum
tókst það ekki. Þrálátir biðjend-
ur komu til hans og leituðu að-
stoðar hans um að sjá um bygg-
ingar, eða breytingar og við-
gerðir á húsum .Það varð svo
úr, að stundum var hann lang-
dvölum að heiman á vetrum.
Og bó hann hefði karlmann þá
til að annast um skepnur kom
í hlut konunnar að hafa yfir-
stjórn heimilisins. Það fórst
henni með ágætum. En Jóni lík-
•ði okki þetta ráðslag. Hainn
vildi vera meira við heimilið 4
návist barnahópsins síns kæra og
konu sinnar. Svo fannst hon-
um hann ætla að þreytast fyrr
með því að skipta störfum sínum
á þennan hátt. Áhyggjur um hag
heimilisins lá á honum eins og
mara, sérstaklega » þegar illa
virðaði að vetrinum til.
Þó hann byggi alltaf snotru
búi, þá ákvað hann að hætta
eins og hann sagði búhokrinu og
árið 1933 brá hann búi og flutti
til Siglufjarðar. Þar stundaði
hann handiðn sína meðan heilsa
og kraftar leyfðu. Heimili þeirra
hjóna bæði á Ljótsstöðum og
Siglufirði var fyrirmyndarheim-
dli. Var sambúð þeirra hjótna
ávallt góð og innileg. Þótt Jón
ágætur og hugulsamur heimilis-
faðir. Þau eignuðust sex börn,
þrjá drengi og þrjár stúl’kur,
komust fimm til fullorðins ára,
og eru þessi: Guðrún Hólmfríð-
ur, gift Björgvin Sigurjónssyni,
vélstj., búsett í Reýkjavik —
Margrét Ingibjörg, gift Þorgrími
Brynjólfssyni, verzlunarstjóra í
Reykjavík. — Páll Gísli, bygg-
ingamaður, giftur sænskri konu
Eivor Karlson búsett á Siglufirði.
— Björn, kaupmaður, giftur
Guðrúnu Kristinsdóttir, búsett i
Reykjavík. — Davíð Sigmundur,
heildsali, giftur Elisabetu Sv.
Bjömsson. — Ennfremur ólu þau
upp að mestu dótturson sinn,
Jón Halldórsson.
Öll eru börn þessi góðum
mannkostum búin, myndiarlegt
manndóms- og drengskaparfólk,
eins og þau eiga kyn til.
Jón var alla tíð mjög eftir-
sóttur til smíða og húsbygginga.
Þótti hann með ágætum hand-
hagur, mikilvirkur, hugkvæmur
og hygginn, ráðhollur þeim, sem
hann vann fyrir og vandvirkur.
Hann kastaði aldrei höndum að
neinu verki. Hann var hörku
duglegur að hverju sem hann
gekk ósérhlífinn og heimtaði
Framhald á bU. 17.
Vegno hogkvæmra innkaupo
500 herraskyrtur af ágætri tegund og fallegri gerð
á aðeins kr. 125.00 stk.
Skeiían
Blönduhlíð
Snorrabraut
seljum við
ftalskar sokkabuxur
Dömu- og telpnasnið
á kr. 144,00 og 164,00
Nýjust tízkulitir
Nýjasta ítalska tízkusnið