Morgunblaðið - 23.03.1961, Side 8

MOWCVXBLAB1B
Ptauntuðafttr 21.
: 19*1
Raforka til stóriðju
TIL UMRÆÐU á fundi sam-
einaðs þings í gær var þings-
ályktunartillaga Gísla Guð-
mundssonar, Jónasar G. Rafn
ar o. fl. um að undirbúa
virkjun Jökulsár á Fjöllum
til stóriðju. Er tillaga þeirra
svohljóðandi:
„Alþingi ályktar að skora
á ríkisstjórnina að láta hraða
gerð fullnaðaráætlunar um
virkjun Jökulsár á Fjöllum
og athugun á hagnýtingu ork
unnar til framleiðslu á út-
flutningsvöru og úrræðum til
fjáröflunar í því sambandi."
Verð raforkunnar
samkeppnisfært
MAGNÚS Jóns-
son formaður og
frsm. fjárveit-
inganefndar
gerði grein fyrir
áliti nefndarinn-
ar, sem mselir
| með samþykkt
I tillögunnar.
JSagði hann, að
Jökulsá hefði
fyrir nokkru verið valin
til athugunar í sambandi við
það, hvort hugsanlegt væri að
fá hér ódýra raforku til stóriðju.
í sambandi við möguleika okkar
til stóriðju væri það að sjálf-
sögðu höfuðatriði, að við getum
lagt til raforku, sem ekki sé i
óhagstæðari en sú orka, sem hlið
stæð iðjuver búa við erlendis.
Og bráðabirgðaniðurstöður af
rannsóknum á Jökulsá bentu til
þess, að þaðan sé hægt að fá raf-
magn, sem sé fyllilega samkeppn-
isfært við erlenda raforku, jafn-
vel þar sem hún er ódýrust.
Eins og kunnugt væri hefði
raforkumálaráðherra falið raf-
orkumálastjórninni í fyrra að
halda áfram athugunum á Jök-
ulsá jafnframt athugunum á
vatnasvæðum Hvítár og Þjórsár.
Rannsóknin á tveim síðarnefndu
ánum væri mjög kostnaðarsöm
og er talin munu kosta um 40
millj. króna. Hins vegar væri
athugun á Jökulsá á Fjöllum
mun ódýrari og ætti ekki að
vera mjög kostnaðarsamt að
Ijúka þeim rannsóknum. Og enda
þótt nú yrði undinn að því bráð-
ur bugur að ljúka athugun á
Jökulsá ætti það ekki að spilla
fyrir því á nokkurn hátt, að
rannsókn á vatnasvæðum Hvítár
og Þjórsár geti gengið með full-
um hraða.
Hagnýting vatnsaflsins
þýðingarmikil
Kvað Magnús það liggja ljóst
fyrir, að vegna þess hve rann-
sókn á Jökulsá er langt komið
væri hún eini möguleikinn, ef
hefjast ætti handa um það í ná-
inni framtíð að koma upp stór-
iðju hér á landi í sambandi við
vatnsorkuver. Það væri skoðun
flestra, að það væri veigamikið
fyrir framfarasókn þjóðarinnar
á næstu árum að hagnýta vatns-
Fískveiðar við Afríku
TILLAGA til þingsályktun- J
ar, sem Davíð Ólafsson flyt-
ur um athugun á möguleik-
um til fiskveiða við vestur-
strönd Afríku var rædd á
fundi sameinaðs þings í gær-
dag.
Jón Árnason framsögumaður
meiri hluta fjárveitinganefndar
gerði grein fyrir áliti nefndarinn-
ar. Skýrði hann frá því, að nefnd
in hefði leitað álits og umsagnar
Fiskifélags íslands og Landssam
bands ísl. útvegsmanna um til-
löguna. í áliti Fiskifélagsins hefði
m.a. sagt, að með tilliti til þeirrar
þróunar, sem orðið hefur á und-
anförnum árum í sjávarútvegs-
málum væri tvímælalaust æski-
legt, að þessi athugun færi fram.
L.Í.Ú. hefði í umsögn sinni bent
á nauðsyn þess, að við fylgjumst
einnig með þróun fiskveiða á öðr-
um fiskimiðum en þeim, sem
næst liggja landinu.
Slæm reynsla
Norðmanna
Karl Guðjónsson taldi einsýnt,
Somkomur
Fíladelfía
Georg Gústafsson frá Svíþjóð
prédika í Fríkirkjunni í kvöld
kl. 8.30, auk þess flytux hann
biblíulestra í safnaðarhúsinu að
Hverfisgötu 44 daglega alla
vikuna kl. 5. — Allir hjartanlega
velkomnir.
Hjálpræðisherinn
Aimenn samkoma í kvöld kl.
20.30. Söngur og hlj óðfæraslátt-
ur. — Allir velkomnir.
Zion Óðinsg. 6A.
Samkoma í kvöld kl. 20.30. —
Allir velkomnir.
Heimatrúboð leikmanna.
að Davið hefði flutt tillögu sína
vegna þess að hann hefði séð
fram á, að sú lausn landhelgis-
deilunnar, sem hann þá hefði ver
ið að semja um, mundi þrengja
mjög að íslenzka fiskiskipaflot-
anum á heimamiðum. Þá benti
Karl á, að árangurinn af veiðum
Norðmanna við vesturströnd
Afríku væri síður en svo til þess
fallinn að ýta undir íslendinga.
Söfnun upplýsinga
fyrsta skrefið
Davíð Ólafsson sagðist hafa bú-
istizt við því, að stjórnarandstað-
an mundi láta blöð sín um hina
einkennilegu óra um ástæðurnar
til þess, að till. er flutt. Nú hefði
það þó gerzt, að þeir hefðu flutt
þessar hugleiðingar sínar inn í
þingið. Augljóst væri, að hér
væri um að ræða tilraunir þeirra
til þess að brjótast úr þeirri sálar
kreppu, sem stjórnarandstaðan
hefði komizt í við umræðurnar
um landhelgismálið.
Það væri rétt, sagði Davíð, að
Norðmönnum hefði gengið illa
veiðar sínar á þessum slóðum. En
það væri hins vegar engin. sönnun
fyrir því, að þar væri ekki hægt
að stunda þarna arðsamar veiðar
og það gerðu margar þjóðir. Það
lægi næst að ætla, að veiðar Norð
manna hefðu ekki verið nægilega
vel undirbúnar, og það væri t. d.
nær óskiljanlegt, að þeir skyldu
nota venjuleg bómullarveiðar-
færi, sem öll grotnuðu vegna sjáv
arhitans, við þessar veiðar, þar
sem allar aðrar þjóðir nota veið-
arfæri úr gerviefnum við veiðar
á þessum slóðum.
Fyrsta skref slíkrar athugunar,
sem hér væri um rætt, væri auð-
vitað að safna uppiýsingum frá(
þeim þjóðum, sem stundað hafa
veiðar við vesturströnd Afríku,
en ekki endilega að senda þang-
að strax skip, eins og Karl Guð-
jónsson virtist álíta. Til þess
kæmi ekki nema sýnt væri, að
talsverð von væri um árangur.
Eftir þessar umræður var um-
ræðunni um málið frestað.
aflið til þess að koma hér upp
nýjum stórfyrirtækjum. Þar sem
slík fyrirtæki mundu sjálfsagt
kosta þúsundir milljóna króna
væri nauðsynlegt að gera sér
grein fyrir því um leið, hvernig
hægt væri að afla fjár til slíkrar
stóriðju. Það væri einróma skoð-
un fjárveitinganefndar, sagði
ræðumaður, að þetta mál allt
væri mjog þýðingarmikið fyrir
þjóðfélagið og að til þess beri
brýna nauðsyn, að þessum. athug-
unum verði haldið ófram. Einnig
væri nauðsynlegt, að sem allra
fyrst verði hafin á því athugun,
hvaða framleiðsla kæmi hér helzt
til greina og á þeim úrræðum,
sem yrðu til þess að koma upp
slíkum fyrirtækjum.
Gísli Guðmundsson þakkaði
fjárveitinganefnd undirtektir
hennar. Síðan var tillagan sam-
þykkt og send ríkisstjórninni.
Með sömu vél og sænsfeu handknattleiksmennirnir komu var
sendiherra Canada hér á landi Mr. Key. Hallgrímur Fr. Hail.
grímsson ræðismaður tók á móti honum á flugvellinum.
Raforkumál á
Snœfellsnesi
aðrir staðir hlutu einnig úrlausn.
í þessum efnum.
Háspennulína á næsta ári
Sigurður Ágústsson þakkr.ði
fjárveitinganefnd fyrir undir-
tektir hennar og sagðist vona, að
Á FUNDI sameinaðs þings í
gærdag var til umræðu þings
ályktunartillaga Péturs Pét-
urssonar um að hraða fram-
kvæmdum í rafmagnmálum
á Snæfellsnesi.
Jón Árnason framsögumaður
fjárveitinganefndar fylgdi áliti
nefndarinnar úr hlaði. í upphafi
ræðu sinnar vék hann að því, að
tímabili hiiniiar svokölluðu 10
ára áætlunar í rafvæðingarmál-
um landsins væri að ljúka. Því
væri tími til þess kominn að gera
sér grein fyrir því, hvað við tæki.
í verstöðvun-
um á Snæfells-
nesi hefði verið
ákveðið að auka
raforkuna veru-
lega á þessu ári.
Yrði það gert
með því að bæta
við tæplega 300
kw rafstöð í
Stykkishólmi og
um 930 kw rafstöð í Ólafsvík,
og væri gert ráð fyrir, að þessi
aukning nægði til þess að sjá
fyrir neyzluþörfinni á norðan-
verðu Snæfellsnesi til ársins 1965.
Sagði ræðumaður, að fjárveit-
inganefnd hefði leitað umsagnar
raforkumálastjóra á tillögunni og
hefði hann lýst sig sammála flutn
ingsmanni um það, að tími væri
til þess kominn að taka rafmagns
mál Snæfellsness til nýrrar at-
hugunar. Og fjárveitinganefnd
væri flutningsmanni einnig sam-
mála í aðalatriðum um nauðsyn
þessa máls, en legði þó til, að
gerð væri nokkur orðalagsbreyt-
ing á tillögunni, þar sem lögð
væri áherzla á þá hlið málsins,
sem veit að því, að ríkisstjórnin
láti hið allra fyrsta fara fram
rækilega athugun á því, hvernig
unnt sé að leysa raforkumál Snæ
fellinga á viðunandi hátt.
Skúli Guðmundsson kvaðst
telja eðlilegra að tillagan hefði
verið víðtækari, og hefði tekið
til fleiri staða
en Snæfellsness
eins. Þá skoraði
hann á raforku-
málaráðherra að
hlutast til um að
undirbúningi
áætlunar um
það, hvað við
taki, þegar tíma-
bili 10 ára áætl-
unarinnar Ijúki, verði hraðað svo,
að henni verði lokið á næsta
hausti.
Áætlun í undirbúningi
Ingólfur Jónsson raforkumála-
ráðherra upplýsti, að raforku-
málastjóra hefði verið falið að
gera nýja áætlun
um það, hvernig
hægt verði að
leysa raforku-
mál þeirra byggð
arlaga, sem 10
árh áætlunin
tekur ekki til, en
hvort þeirri áætl
un yrði lokið
strax á næsta
hausti gæti hann ekki sagt um.
Gísli Jónsson varpaði fram
þeirri fyrirspurn til raforkumála
ráðherra, hvort samþykkt þess-
arar tillögu mundi hafa þau áhrif,
að úrlausn á raforkumálum ann-
arra byggðarlga yrði látin sitja
á hakanum eða, hvort staðir, sem
slíkar tillögur sem þessi hefðu
verið samþykktar um yrðu á ein-
hvern hátt látnir ganga fyrir í
þessum efnum.
Ingólfur Jónssoft raforkumála-
ráðherra vísaði til ummæla sinna
um undirbúning heildaráætlunar
í þessum efnum og sagði, að þótt
tillögur sem þessi væru sam-
þykktar um einstök byggðarlög,
þá spilltu þær ekki fyrir því, að
samþykkt tillög.
unnar bæri -ein-
hvern árangur.
Snæfellingar
hefðu að mörgu
leyti verið
óánægðir með af
/ greiðslu á raf
■ magnsmálum sín
M um og sérstak-
™ lega eftir að
bæði raforkuráð og raforkumála-
ráðherra hefðu ákveðið að láta
leggja háspennulínu frá Ólafsvík
til Stykkishólms árið 1956, en
látið niður falla. Kvaðst Sigurður
leggja á það rí'ka áherzlu, að há-
spennulína verði lögð á næsta
ári frá virkjuninni í Ólafsvík eða
við Fossá til Breiðuvíkur. Það
væri að vísu rétt, að skv. 10 ára
áætluninni væri ekki gert ráð
fyrir, að hún verði lögð fyrr en á
9. ári, eða 1962, en það væri von
sín, að það brygðist heldur ekki.
Skiúli Guðmundsson kvað til-
lögu þessa óþarfa, en ekkert ætti
þó að gera til, þótt yrði sam.
þykkt.
Eftir þessar umræður var til-
lagan samþykkt og send ríkis-
stjórninni.
Lausn á húsnœðisþörf
í fyrsta lagi að stækka alþing
ishúsið með sérstakri viðbóiar-
byggingu og í öðru lagi að reisa
nýtt þinghús. Á móti síðarnefndu
leiðinni hefðu ýmsir mælt vegna
þeirrar sögulegu helgi, sem á
þinghúsinu hvíldi og teldu, að
leysa bæri úr þörfinni með við-
bótarbyggingu.
Alþing's
ÞÓRARINN Þórarinsson og
Halldór E. Sigurðsson flytja
í sameinuðu þingi svo hljóð-
andi tillögu til þingsályktun-
ar um alþingishús:
„Alþingi ályktar að kjósa
fimm manna nefnd, er vinni
að því í samráði við ríkis-
stjórnina að gera tillögur um
stækkun alþingishússins eða
byggingu nýs þinghúss eftir
því, hvort betur þykir leysa
þörf þingins fyrir viðunandi
húsnæði. Nefndin skal skila
tillögum til Alþingis eigi síð
ar en haustið 1962“.
Betri starfsskilyrði
nauðsynleg
Þórarinn Þórarinsson mælti fyr
ir tillögunni á fundi sameinaðs
þings í gær. öllum væri kunn-
ugt, sagði hann, hvílík nauðsyn
er á því, að Alþingi fái betra
húsnæði, það væri þinginu sómi
og nauðsynlegt að tryggja þing
mönnum betri starfsskilyrði.
Einkum hefði verið rætt um tvær
leiðir til úrbóta í þessum efnum.
Heyrir undir forseta
þingsins
Gísli Jónsson lagði á það á-
herzlu, að hér væri um aðkall.
andi mál að ræða. Starfsskilyrði
þingmanna í húsinu væru slík, að
algjörlega óviðunandi væri. Þó
sagðist Gísli telja, að úrlausa
þessa máls heyrði undir forseta
þingsins en ekki ríkisstjórn eða
þingkjörna nefnd. Sagði Gísli, að
þegar hann hefði verið forseti
hefði farið fram athugun á þessn
máli og m.a. gerðir frumdrætt
ir að viðbótarbyggingu við þing
húsið.
Síðan flutti Gísli rökstudda
dagskrá um málið, sem vax á þá
leið, að í trausti þess, að forsetar
þingsins tækju málið tii athug
unar tæki þingið fyrir næsta
mál á dagskrá.
Alþingi háð á Þingvelli
Gísli Guðmundsson sagðist
vilja minna á hugmynd, sem
Framh. á bls. 23.