Morgunblaðið - 26.03.1961, Blaðsíða 3

Morgunblaðið - 26.03.1961, Blaðsíða 3
f Sunnudagur 26. marz 1961 MORGVNBL AÐIÐ 3 1 -rm— JWtf1 anó hmttfi. faw t!$m m* w> eptj> sea 8ot'te$ ttai fitoet aa ym'et rivart, b9ft flwtf t9*0S!- Sotttmi* 'wt *» W#/r Smytth&ti ínfe bjt S&é mtt, ttáitati ftttm tú#eff'4r_ ; >■# M# mtaivrff',"rr-r'*. miírm taww* tmk oVwtr Mtitmytsbmbirt A &<Mt tftíatottv* wat ilttnstf rSti° tfe 'unqstgpbe rtimmtojett //■' r-JM ,;V &»• j •:-i‘ •;.i)m'V ..... .... .v.Tiii il íslendingar hugsuðu um landafund Gunnbjarnar. Svo gerðist það árið 982 að víkingur sem kallaðist Eiríkur rauði var gerður útlægur af íslandi fyrir mannvig. Hann fór til Grænlands með fjölskyldu og viuum. Saga víkinganna „A ÁTTUNDU öld föru skip með litskrúðug segl og drekahausa á stafni skyndilega um höf Norð- ur-Evrópu. Þau báru hugrakka menn vopnaða þungum sverðum, menn, sem leit- uðu að ævintýrum, ráns- feng og löndum til að taka sér bólstað í. Evrópa varð vígvöllur þeirra og hinar fjarlægu eyjar Norður-Atlantshafs- ins urðu nýlendur þeirra. Þetta voru Víkingarnir!“ sögð amerísk- tun börnum í leiknimyndiun ir unglinga með vandvirknis- legum teikningum er sýna í- grundun á viðfangsefninu, fjölbreytni í myndum, góða hreyfingu og skapbrigði í svip persónanna. Það er 5 þessum flokki, sem það birtist heftið um víking- ana. Virðist vel til þeirrar út- gáfu vandað og auðséð, að á bak við það er víðtæk þekk- ing á lifnaðarháttum víking- anna. Frásögnin byrjar með lýs- ingu á árás Víkinga á eyna helgu, Lindisfarne við Norð- imbraland árið 793 og er þar lýst á raunsæjan hátt rán- um þeirra og miskunnarleysi, Með þessum orðum hefst skemmtileg frásögn af gömlu norrænu víkingunum í nýút komnu bandarísku teikni- myndablaði. Teiknimyndablöð þessi hafa náð feikilegri útbreiðslu bæði í Bandaríkjunum og utan þeirra og eru sérstaklega vin sæl meðal barna og unglinga. Fyrst í stað voru þau ómerki leg og siðspillandi, mestmegn is með glæpasögum og kúreka sögum. Þetta efni sulgu ungl- ingarnir í sig og var þessum Jómsvíkingar hlýddu lögunum vel. Á hverju sumri yfir- gáfu þeir borg sína og fóru í hernað til annarra landa. Brátt urðu þeir víðkunnir sem mestir allra víkinga. Um 160 sögur eru komnar út í þessum flokki „Classics Illustrated" og ef maður les listann yfir, verður maður jafnvel undrandi hvað útgef endurnir voga sér að leggja út í þung verkefni. Þarna eru t.d. verk eins og Macbeth, Hamlet, Rómeó og Júlía, Glæpur og Refsing, Jane Eyre, Ilionskviða, Gallastríð Sesars. Auðvitað eru þarna líka hinar klassísku vinsælu unglingabækur eftir Dickens, Mark Twain og Jules Verne. Þar er Gulleyjan, Ferð ir Gullivers, Davy Crockett, Hrói Höttur, Ivar Hlújárn og Lísa í Undralandi. Og það sem mestu máli skiptir, þessj vönduðu hefti hafa náð svo miklum vinsæld um og útbreiðslu, að þau hafa nú ýtt hinum eiginlegu glæpa og hasablöðum út af markað- inum. hvernig þeir drápu menn, gerðu aðra að þrælum og brenndu byggðina. Síðan kemur lýsing á lifn aðarháttum víkinganna og og hinni merkilegu menningu þeirra, sýnt hve þeir skör- uðu fram úr öðrum þjóðum í skipasmíði og yfirhöfuð hve INN um hlið hinnar helgu borgar þokast mikil fylking. Fagnaðar- söngvar svella, glaðir menn fara sigurför. í hrifningu sinni grípa menn skikkju af öxlum sér og breiða á veginn. Aðrir höggva lim af trjánum, kljúfa fagrar pálmagreinar af stofnunum og leggja á veginn eða bera þær fyrir konunginn sem verið er að fagna. Og vorsól Gyðingalands hellir geislaflóðinu yfir fagnandi fjöldann. . Við slíka gleði hófst sú vika, sem lauk með hryllilegasta harm- leik þessarar jarðar. Andspænis þeim harmleik leit- ar fast á oss spurningin um vilja Guðs og hið vonda: Vill Guð syndina, sorgina? Vildi Guð láta mennina krossfesta Krist? Hann líkti Guði við hinn full- komna föður. Getur slíkur fað- ir viljað böl barna sinna? Leggur góðir iðnaðarmenn þeir voru listrænir í sér og skáldhneigð - ir. Þeir voru mestu farmenn Evrópu og kaupmenn. Þeir voru hreinskilnir menn og settu sér lög og stofnuðu dóma. Fornleifar og gamlar bókmenntir sýna þroskaða menningu. u) ------•------------- í „Hinar miklu skipabygging k) ar víkinga hófust um 600. A Skipin voru opin og því var :í tjaldi oftast slegið yfir þau að <]> næturlagi og í vondum veðr (j’ um. Stundum drógu víkingar L skip sín yfir eiði milli fjarða og fljóta“. )L Og enn segir í heftinu: Q) „Þegar kemur fram undir ár ff ið 1000 voru víkingaskipin & stundum 70 feta löng og 17 J fet þar sem þau voru breið- s ust. Þau kölluðust langskip og “]) voru herskip. Orrustur voru ff sjaldan háðar á opnu úthafi. c> Oftast á lygnum fljótum, fjörð 'J um eða stöðuvötnum". —•— 9 í heftinu er sagt frá nokkr (( um atriðum Ásatrúar. Þar er m.a. skemmtileg mynd af Mið garðsorrtii sem hlykkjast utan s' um landið, — af Heimdalli 'g við Bifröst, Óðni og Þór í J vögnum sínum að berja á A jötnum. J Síðan koma margar it skemmtilegar og spennandi ^ sögur af bardögum víking- ff anna í Normandí við lið Frakka, töku Parisar, baráttu J Alfreðs mikla í Englandi við (( þá. Þá eru sögur af landnámi *)) Víkinga á írlandi og íslandi, ff sagt frá stofnun Alþingis, f á Grænlandsferðum og Vínlands J ferðum og frá ferðum Vær- (þ ingja um Rússland. S) í einum kafla er sagt frá ff Jómsvíkingum og loks sagt X. frá lokum Víkingaldar og 'A Framh. á bls. 22 (£, blöðum gefið hér á landi heit ið „hasablöð". En á síðustu árum hefur orðið breyting á teiknimynda blöðunum til batnaðar. Lang mest er það að þakka einu fyr irtæki, Gilberton bókaútgáf- unni í New York, sem tók upp á því að gefa klassísk bók- menntaverk út í svona teikni mvnöaboftum, færð í form fyr Sama útgáfufyrirtækið fór fyrir nokkru að gefa út nýjan flokk teiknimyndahefta, sem þeir kalla „Heimurinn í kring um okkur“. Hér eru tekin til meðferðar fræðandi efni, úr landafræði, sögu, dýrafræði, tækni og vísindum og er þeg ar sýnt að þessi flokkur ætlar ekki síður að vera vin^æH en bókmenntirnar. Sjóorustur fóru þannig fram að báðir aðilar bundu skip sín saman hlið við hlið. Lúður var þeyttur og skiparað- irnar runnu hvor að annarri þar til þær rákust saman. hann á mennina þá voðabyrði, sem margur ber? Kornung móðir ligtur á bana- beði. Þyngsta krossinn, sem unnt var að leggja á hana, hefir hún borið, unz kvalafullur dauði skil- ur hana frá litlum börnum. Var þetta vilji Guðs? Lítið barn er að leikum. Smábylta verður þess valdandi, að innan sólarhrings er barnið dáið, og sorgin fer eins og kveljandi eldur um sál föður og móður og margra vina og skil- ur eftir sig brunasár, sem borin eru langa ævi. Vildi Guð þetta? Sendi hann ungu móðurinni þennan ban- væna sjúkdóm? Leiddi hann barnið út í bráðan slysadauða? Nei, nei! En hann genr annað: Hann sendir oss inn í heim, þar sem hörmulegir hlutir geta gerzt. Hann sendir oss í skóla þar sem vér eigum að læra. Og í þeim skóla gætum vér ekkert lært, ef vér værum ekki umkringd hætt- um, sem vitsmunir, manndómur og kærleikur eiga að vaxa af að etja afli við. Til þess að þoka mannkyninu af skeiði barnsins og upp á stig hins þroskaða, ábyrga og fullvita manns, lætur hann oss fæðast inn í heim, þar sem við allar þessar hættur er að glíma. Er ekki hið sama að segja um synd og böl? Guð vill ekki synd- ina, en hann leyfir hana. Án þess hefðum vér ekki viljafrelsi og án viljafrelsis værum vér ó- ábyrg börn. Með þetta £ huga eigum vér að skoða þann hryllilega harmleik, sem kristnir menn um víða ver- öld hugsa um þá daga, sem eru nú framundan. Um almætti Guðs er tíðum tal- að eins og hann geti afstýrt öllu hinu illa að geðþótta sínum. Til þess að ala oss upp, hefir hann sett mannlífi lögmál, sem hann brýtur ekki. Þannig hlýtur hann að leyfa margt, sem vér höfum ekkert leyfi til að kalla vilja hans. Ef hann bryti þessi lögmál, einum í hag í dag og öðrum á morgun, yrði tilveran að stjórn- lausu óskópni, sem ekkert upp- eldisgildi hefði á við þann lög- málsbundna heim, sem vér lif- um nú í. Því lýsir það barna- legri, fjarstæðri hugmynd um hann, mátt hans og heilagan vilja að undrast að hann skyldi ekki afstýra glæpnum á Golgata. Áð- ur en hann sendi son sinn í heim- inn, vissi hann að svo hlyti að fara, sem fór. En það er allt ann- að en að segja, að krossdauði Krists hafi verið Guðs vilji, eins og í fjölmörgum guðrækniritum kristninnar er staðhæft. Er Guð þá svo bundinn af lög- málum sínum, að í rauninni ráði þau en ekki hann? Nei. Jafnvel svartasti glæpurinn getur í hendi hans orðið uppspretta ómælan- legrar blessunar. HBnn frjálsi vilji mannsins krossfesti Krist, en í þessum dimmasta glæpi allra glæpa sýnir Gúð oss dýrlegasta undur kærleika síns, í hrynjandi röst haturs og vonzku sýnir hann oss sína eigin mynd. Ásjóna Krists, er hann hneigir höfði og deyr, er ásjóna Guðs. Með svo undursamlegum hætti hefir eilífur Guð það á valdi sínu, að nota svörtustu syndina, sem gegn vilja hans hefir verið drýgð, til hjálpræðis og bless- unar mannkyni öllu. Þessvegna lýsir stjarna eilífrar vonar um manninn yfir dimm- asta degi mannkynsins. Svo sjá- um vér á bak við svartasta glæp- inn hvorttveggja í senn: óðustu uppreisnina gegn vilja Guðs og sigurtákn hans sjálfs um leið. Þetta mál, þetta mesta mál allra mála, lesum vér í deyjandi ásjónu, sem er afmynduð af kvöl en geislar um leið frá sér þeim kærleika, sem var fullkomnasta endurskin Guðs á jörðu. Séra Jón Auðuns dómprófastur; Dymbilvika

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.