Morgunblaðið - 26.03.1961, Qupperneq 12

12
MORGVNnLAÐIÐ
Sunnudagur 26. marz 1961
JMwgimtlrifofrifr
Utg.: H.f. Arvakur. Reykjavík.
Fratnkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Lesbók: Árni Óla, sími 33045.
Auglýsmgar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalotræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6 Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 3.00 eintakið.
ÍSLAND OG ALÞJÓÐLEG SAMVINNA
íslenzka þjóðin hefur lengst®
um búið fjarlæg og ein-
angruð frá öðrum þjóðum.
Hún hefur trú á það, að lega
lands hennar norður undir
heimskautsbaug, gæti verið
henni skjól og skjöldur í
styrjöldum og átökum milli
stórvelda.
Þessi skoðun hrundi til
grunna í síðustu heimsstyrj-
öld. íslendingar hefðu ekk-
ert kosið frekar en að geta
haldið sér utan við þau helj-
arátök. En í þessum efnum
reyndust frómar óskir lítils
virði. Stóraukin tækni og
hraði í samgöngum höfðu
gerbreytt aðstöðu Islands.
Það var ekki lengur af-
skekkt og úr alfaraleið. Það
v>ar þvert á móti statt í miðri
bringiðu grimmilegustu hern
aðarátaka, sem sagan getur
um á sviði loft- og sjóhern-
aðar. Niðurstaðan varð líka
sú, að ísland flæktist inn í
síðustu heimsstyrjöld, svo að
segja í upphafi hennar.
Síðan henni lauk, hafa
ennþá gerzt stórkostlegar
breytingar á sviði tækni og
samgangna. ísland hefur enn
færzt nær meginlöndum Ev-
rópu og Ameríku. Er nú svo
komið, að segja má að engin
þjóð sé annarri fjarlæg,
þrátt fyrir hnattstöðu lands
hennar. Og nú trúir enginn
lengur á skjól fjarlægðor og
eiriangrunar. Fjarlægðirnar
hafa verið sigraðar. Þær eru
í raun og veru ekki lengur
t<l.
Það er þessi gerbylting,
'íem knúð hefur allar þjóðir
til þess að leita nýrra úr-
ræða sér til skjóls og ör-
yggis. Það úrræðið, sem
flestir setja vonír sínar um
frið og öryggi nú á er alþjóð
leg samvinna. Enda þótt ár-
angur hennar virðist oft og
einatt lítill, eiga þjóðirnar
þó einskis annars úrkostar
en að treysta á hana. Þess
vegna sitja fulltrúar hennar
ár eftir ár á endalausum. ráð
stefnum og ræða möguleika
á lausn vandamálanna og á-
greiningsefnanna, sem vissu-
lega eru mörg og viouek.
skilning á þýðingu alþjóð-
legrar samvinnu fyrir þetta
litla land og þjóð þess. Þess
vegna höfum við gerzt aðilar
að samtökum hinna Samein-
uðu þjóða, varnarbandalagi
lýðræðisþjóðanna, Evrópu-
bandalaginu, Efnahagssam-
vinnustofnun Evrópu, Norð-
urlandaráði og ýmsum öðr-
um alþjóðlegum samtökum.
Það er vegna þess að ís-
lenzka þjóðin getur ekíci snú
ið sér til veggjar og látið
sem henni komi það ekkert
við, sem gerist í kringum
hana, að við höfum gengið
í öll þessi samtök. Það er
vegna þess að örlög okkar
eru nátengd örlögum ann-
arra friðelskandi þjóða, sem
við höfum gerzt aðilar að
þeim. Við höfum ekki gert
það að gamni okkar. Við höf
um gert það til þess að leita
okkur skjóls og öryggis í
veröld, þar sem öll veður
eru válynd.
Að þessari litlu þjóð, eíns
og öllum öðrum, stórum Qg
smáum, steðja í dag margar
hættur. Einangrunar- og
hlutleysisstefhan er ein
þeirra. Það er sú stefna, sem
dregur óskhyggjuna við hún,
en afneitar öllu raunsæi,
viðurkennir ekki staðreynd-
ir, en stingur höfðinu í
sandinn í fullkomnu and-
varaleysi.
Yfirgnæfandi meirihluti ís-
lenzku þjóðarinnar hefur
áttað sig á þeirri miklu
breytingu, sem orðið hefur á
aðstöðu lands hennar. Þjóð-
in hefur gert sér það ljóst,
að frelsi- og sjálfstæði henn-
ar verður ekki tryggt með
því að snúa sér upp í horn
til þess að látast ekki sjá,
það sem fram fer í veröld-
inni. Á grundvelli þessa
skilnings og þátttöku íslands
í alþjóðlegu samstarfi verð-
ur haldið áfram að treysta
öryggi þess og farsæla fram-
tíð fólksins, sem byggir það.
SKEMMDARÆÐI
UNGLINGA
MARGAR HÆTT-
UR STEÐJA AÐ
Tslenzka þjóðin og forráða-
menn hennar hafa fullan
Cjkemmdaræði unglinga er
mikið og vaxandi á-
hyggjuefni. Svo að segja í
hverri viku berast fregnir
um það, að unglingar og
jafnvel börn hafi valdið

LAOS
I R Ú M sex ár hafa komm-
únistar í Laos barizt við að
reyna að ná völdum í Laos
og nú síðustu mánuðina með
stórskemmdum á bifreiðum
og ýmsum öðrum verðmæt-
um tækjum, sem standa á
almannafæri og auðvelt er að
koma fram skemmdum á.
Hvernig stendur á því, að
unglingur tekur upp hjá sér
að brjóta rúðu eða rispa bif-
reið, sem hann á leið fram
hjá?
Ástæðan er virðingarleysi
fyrir eigtlum nágrannans og
öryggi samfélagsins. Það er
skortur á umgengnismenn-
ingu og veikluð siðferðisvit-
und, sem veldur því að
skemmdarfýsnin fær yfir-
höndina og brýzt út í mis-
gerðum gagnvart umhverf-
inu.
Hér er um mikið vanda-
mál að ræða, sem taka verð-
ur föstum tökum. — Um
lausn þess verða skóli og
heimili að takast í hendur.
Háttvísi og umgengnismenn-
ing verða ekki fyrst og
fremst kennd í skólum, þó á
öflugum stuðningi frá Sovét-
ríkjunum og Norður-Viet-
nam. Undanfarna þrjá mán-
uði hafa rússneskar flugvél-
ar flutt uppreisnarmönnum
að meðaltali 45 lestir af vist-
um á dag. Auk þess rennur
stöðugur straumur rúss-
neskra flutningabifreiða frá
Norður-Vietnam til Xiengk-
houang héraðs þar sem
er litið mætti búast við blóðug-
um átökum í landinu. Til'
þeirra hefur. þó varla komið.
Laosbúar eru þeim góða eigin-
leika gæddir að þeir vilja allt
frekar gera en að drepa mann,
enda er Búddatrúarmönnum
ekki heimilt að verða manni að
bana viljandi. Mannfall er því
tiltölulega lítið, og flestir hinna
föllnu hafa orðið fallbyssukúl-
um eða jarðsprengjum að bráð.
ERLENDIR HERMENN
En Pathet Lao-kommúnistar
standa þó hernaðarlega betur
að vígi, því í liði þeirra eru
hermenn frá Norður-Vietnam,
vel þjálfaðir og bardagavanir
frá styrjöldinni við Frakka. —
Þótt Pathet Lao séu fáliðaðri en
Stórskotalið stjórnarhersins.
miklu velti að skólarnir van-
ræki ekki þá hlið uppeldis-
skyldu sinnar. Foreldrar og
heimilin mega ekki láta sitt
eftir liggja.. Hið unga ís-
lenzka þéttbýli má ekki
verða skrílmennsku að bráð.
Það má ekki henda, og það
þarf ekki að henda. Skólar
og heimili verða að taka
upp nána og skjóta samvinnu
til þess að sigrast á skemmd
aræðinu og kenna æskunni
virðingu fyrir æru og eign-
um meðborgarans og fyrir
því samfélagi, sem hún lifir
í og tryggir henni góð og
þroskavænleg lífsskilyrði.
kommúnistar hafa aðalbæki-
stöðvar sínar. Uppreisnar-
menn eru búnir rússneskum
rifflum, vélbyssum, fallbyss-
um af ýmsum stærðum og
loftvarnabyssum, auk bif-
reiða og bryndreka.
GÓÐUR EIGINLEIKI
Stjórn hægri manna í Laos
nýtur fulls stuðnings Banda-
ríkjanna, sem hafa veitt land-
inu rúmlega 300 milljón dollara
aðstoð undanfarin fimm ár. —
Herinn er búinn . bandarískum
vopnum af ýmsum gerðum og
flutningatækjum. Hefur stjórnin
mun fleiri hermenn en Pathet
Lao-kommúnistar og eru þeir
þjálfaðir af bandarískum sér-
fræðingum. Þegar á allt þetta
stjórnarherlnn, er her þeirra
fullt eins iflugur, enda hefur
hann haldið uppi stöðugri sókn
undanfarið. Héruðin Phongsaly
og Xiengkhouang eru í höndum
Pathet Lao og auk þess Plaine
des Jarres, eða Krukkusléttan,
sem er yfir 2.000 ferkílómetrar
að stærð og er hernaðarlega
mikilvægasta landsvæði Laos.
JÖRÐIN FLÖT
Bandaríska vikuritið Time
segir um Laos að landið sé á
stærð við Bretland og svo frum
stætt að það sé óverðskuldað
lof að nota um það lýsingarorð-
ið „vanþróað“, sem nú er svo
mjög í tízku. Nýlega stóðu
Bandaríkjamenn fyrir rannsókn
í Laos, sem m.a. leiddi í ljós að
90% íbúanna töldu að jörðin
Framih. á bls. 23