Morgunblaðið - 23.04.1961, Page 1

24 slður og Lesbök
r 48. árgangur
90. tbl. — Sunnudagur 23. april 1961
Prentsmiðja Morgunblaðelns
?
Berlángatíðindi segja að Danir bjóði
1800 handrit þ.á.m. Sæmundar-Eddu

Kaupmanndhöfn, 22. apríl.
(Frá Páli Jónssynv).
BERLINGATÍÐINDl segja
að danska stjórnin hafi nú
ioksins fallizt á að afhenda
Sslendingum Sæmundar-
E d d u. Er svo að sjá af
týsingu blaðsins að þeir hafi
aðeins gert þetta miklum eft-
irgangsmunum.
f'í Islendingar höfðu sagt
dönsku ráðherrunum, að það
væri úti'Iokað að þeir tækju
við nokkrum handritum ef
Sæmundar-Edda fylgdi ekki
með.
Berlingatíðindi segja enn-
fremur, að Danir hafi nú
fallizt á að hækka tilboð sitt
úr 1600 handritum í 1800.
Þeir neita hins vegar að af-
De Gaulle
ofsareiður
Joxe með alrœðisvöld
til Alsír að bœla
uppreisnina niður

SÍÐUSTU fregnir frá Alsír
hermdu, að uppreisnarmenn
væru farnir að búa um sig í
miðbænum, líkt og þeir ættu
von á árás. Benda ýmsar iík-
ur til að mikili hluti herliðs-
ins í Algeirsborg sé tryggur
de Gaulle, og má vera að lagt
verði til atlögu gegn uppreisn
arhernum.
De Gaulle gaf út tilkynn-
ingu í dag, að Gambier hers-
höfðingi hefði verið leystur
frá störfum sem yfirmaður
hersins í Alsír, enda er hann
nú fangi uppreisnarmanna.
í stað hans hefur Jean Olie
verið skipaður yfirhershöfð-
ingi.
Joxe Alsirmálaráðherra
frönsku stjórnarinnar fór
hraðfari til Alsír í dag, strax
eftir árdegisfund ráðuneytis-
ins. Hann fór með þyrlu úr
miðbiki Parísar-borgar út á
Orly-flugvöllinn. Þar beið
hans hraðfleyg herflugvél og
var búizt við að Joxe myndi
fljúga annaðhvort til Oran
eða Constantine þar sem lið-
sveitimar eru hollar de
Gaulle. í stjórnartilkynningu
segir, að Joxe hafi alræðis-
vald í málefnum Alsír, tU þess
að bæla uppreisnina niður. De
Gaulle og franska stjórnin
eru mjög reið vegna þessara
svika franskra hershöfðingja
nú á úrslitastund, þegar að-
eins vantar herzlumuninn til
að koma á friði i Alsír.
henda handrit a£ Noregskon-^f
unga sögum.
Loks segja Berlingatíðindi,
að Gylfi Þ. Gíslason mennta-
málaráðherra hafi farið heim
í gærkvöldi með tilboð
dönsku ríkisstjórnarinnar. —
Segir blaðið að búizt sé við
svari íslenzku ríkisstjórnar-
innar á mánudaginn.
• Deilt um Sæmundar-Eddu
Af lýsingu Berlingatíðinda má
greina, að hinir íslenzku Og
dönsku ráðherrar hafa þráttað
allmikið einkum um afhendingu
nokkurra dýrmætra handrita.
Dönsku ráðherrarnir féllust á
það þegar á föstudagsmorgun að
hækka tilböð sitt úr 1600 í Í800
handrit, en íslendingar telja sér
bera 2000 handrit.
Á þessum formiddagsfundi
neituðu dönsku fulltrúarnir hins-
vegeu- algerlega að afhenda Kon-
Framhald á bls. 23.
Fangelsin á
Kúbu fyllasf
Salan hershöfðingi
Havana, 22. apríl. (Reuter).
KÚBÖNSKU fangelsinu eru
orðin troðfull af mönnum
sem grunaðir eru um stuðn-
ing við uppreisnarmenn og
samsæri gegn Castro-stjórn-
inni.
Margt bendir til þess að
bardagarnir á suðurströnd
Kúbu í byrjun vikunnar
hafi orðið alveg óvenjulega
mannskæðir bæði í liði inn-
ráðsarmanna og stjórnar-
sinna.
Kúbönsku blöðin birta í morg-
un margar myndir af vígvellin-
um. Sýna þær ljóslega að bar-
dagar hafa verið harðskeyttir,
návígisbardagar með nýtízku
vopnum. í þessu myndasafni eru
m. a. myndir af börnum sem
urðu á vegi innrásarliðsins land-
göngudagin og liggja liðin lik
á vegunum. Þar eru myndir af
íbúðarhúsum sem skotin voru I
rúst Ein myndin sýnir land-
gönguprammói, sem hefur verið
skotinn í rúst á ströndinni og á
einni er verið að bera lík út úr
sundurskotnum Sherman-skrið-
dreka, sem innrásarliðið hafði
með Sér. ^
Havana-sjónvarpið sýndi í gær
kvöldi fréttaþátt, þar sem fjórtán
föngum var stillt upp fyrir níu
biaðamenn sem fengu að spyrja.
þá spjörunum úr. í hópi þessara
fanga var José Miró Torres son-
ur Cardona foringja byltingaivi
manna. Hann var klæddur í flykr;
ótta herflík og var fúlskeggjað-
ur líkt og eftirmynd af CastrOi.
Hann lét í ljós undrun yfir þvi,
hve fylgi Castros hefði reynzt
Frh. á bls. 2
Herínn í Algeirsborg gerir
De Gaulle
uppreisn ge
Forsprakkinn Challe hershöfbingi
kallar hann svikara
París, 22. apríl. (Reuter).
Snemma í morgun var hringt hraðsamtal frá Algeirs-
borg til franska innanríkisráðuneytisins. Lögreglustöð-
in í Algeirsborg tilkynnti, að flokkar fallhlífarliðsmanna
væru að hópast inn í borgina og taka hana á sitt vald með
skipulögðum aðgerðum.
Fallhlífarhermennirnir komu í morgunsárið og höfðu
þeir innan stundar náð á sitt vald öllum mikilvægum
stöðvum í Algeirsborg. Lögregla borgarinnar sýndi enga
mótspyrnu. Liðsforingjar úr uppreisnarher þessum gengu
til bústaða Morin landsstjóra Frakka í Alsír og Gambiers
hershöfðingja yfirmanns hersins í Alsír, handtóku þá og
leiddu burt.
ir Þegar öll Algeirsborg var þannig komin á vald uppreisnar-
manna heyrðist rödd forsprakka þeirra í Alsír-útvarpinu. Var
það Maurice Challe einn af virtustu hershöfðingjum í franska
hernum.
■jír Challe lýsti því yfir að herinn hefði tekið stjórn Alsír í
sinar henur. — Valdatakan fór fram án þess að einu skoti
væri hleypt úr byssu, sagði hann.
• 4 hershöfðingjar
Hann sagði að það væru aðal-
lega fjórir kunir hershöfðingjar
sem hefðu skipulagt valdatök-
una, hann sjálfur, Raúul Salan,
sem stjórnaði uppreisn hersins
í Alsír 1958, Edmond Jouhaux
flughershöfðingi og André Zeli-
er fyrrverandi herráðsforingi.
Challe lýsti því yfir að her-
inn hefði risið unn aaan svik.
aranum de Gaulle, sem hygðist
framseija Serkjum Alsír. Hann
sagði að allir helztu stuðnings-
menn de Gaulles í Algeirsborg
hefðu verið handteknir þá um
morguninn.
atburðum
Stiax þegar þessar fréttir bár-
ust til Parísar, var Debré for-
sætisráðherra gert aðvart um
bær. Hann klæddist í skyndi og
Challe hershöfðingi
gekk á fund de Gaulles forseta
og tilkynnti honum fyrstur
manna frá þessum alvarlegu at-
burðum.
Þegar í stað var kallaður sam-
an fundur æðstu manna í ráðu-
neyti Debrés. Kom nú í ljós, að
ástandið í Alsír var ekki eins
alvarlegt og menn höfðu haldið
í fyrstu. Höfðu uppreisnarmenn
aðeins náð Algeirsborg á sitt
vald, en herstjórar Frakka í Or-
an vestast í Serklandi og Con-
stantine austast í landinu héldu
enn tryggð við de Gaulle.
Um hádegisbilið gaf herfor-
ingjaráð uppreisnarmanna íst
nýja tilkynningu, þar sem segir
m.a. að öll mótspyrna gegn upp-
reisninni í Alsír verði bæld misk
unnarlaust niður. Virðist það
sýna, að uppreisnarmenn séu
ekki öruggir um sinn hag.
• Studdu áður de Gauile
Mikil umskipti hafa nú orðið
á afstöðu viðkomandi hershöfð-
ingja gagnvart de Gaulle. Þeir
Salan, Challe og Zeller hafa
iengi verið taldir í hópi virtustu
og merkilegustu herforingja
Frakka.
Það var Saian hershöfðingi sem
stóð fyrir uppreisninni i Alsír
1958, en með því má segja, að
hann hafi ýtt de Gaulle upp í
valdastólinn.
Nokkru síðar lét de Gaulle
hann þó víkja sem yfirmann
Alsír-hersins og valdi hann þá
einmitt Challe sem eftirmann
hans. Þá var því lýst yfir að
Challe væri sá maður í hópi
franskra hershöfðingja, sem de
Gaulle gæti treyst bezt, hann
hafði verið mikill stuðningsmað
ur og aðdáandi de Gaulles á
stríðsárunum og var þekktur
fyrir það að hafa engin afskipti
af stjórnmálum. Challe var um
tíma varayfirhershöfðingi land-
hers Atlantshafsbandalagsins á
meginlandi Evrópu.