Morgunblaðið - 24.05.1961, Page 12

12
MORCVNBLAÐIÐ
Miðvik'udagur 24. maí 1961
WðtttiMflfrifr
Utg.: H.f. Arvakur. Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson
Lesbók: Arni Óla, sími 33045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalotræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 45.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu kr. 3.00 eintakið.
TEKST AÐ AFSTÝRA VERKFALLI ?
| ANDSI.YÐUR allur er að
vonum uggandi út af
verkfallsboðunum, en sér-
staklega hvílir þó óttinn yfir.
verkamannaf j ölskyldunum,
sem langvinnt verkfall mundi
að sjálfsögðu koma verst við.
Þess vegna spyrja allir:
Tekst að afstýra verkfalli?
Svar við þeirri spurningu
hefur Morgunblaðið auðvit-
að ekki á reiðum höndum
fremur en aðrir. Hins vegar
er gagnlegt að menn leitist
við að gera sér grein fyrir
aðstöðu þeirri, sem samn-
inganefndir og sáttasemjari
ríkisins eru í við lausn deil-
unnar.
Auðvitað eru allir sam-
mála um, að æskilegt væri
að unnt reyndist að bæta
verulega kjör verkamanna
og raunar flestra stétta ann-
arra. í nágrannalöndunum,
þar sem vel hefur verið
stjórnað og skynsamlega
haldið á málefnum launþega-
samtaka, hafa kjör batnað
um 2 til 3% árlega allt frá
styrjaldarlokum. Og sums
staðar raunar mun meira. —
Hér mun hins vegar láta
nærri að þau hafi staðið í
stað. Ef hér hefði verið hald-
ið svipað á málum og t. d. á
Norðurlöndunum væru kjör-
in því a.m.k. þriðjungi betri.
Af þessu sést, hve brýna
nauðsyn bar til að snúa inn
á nýjar brautir.
Enginn efi er á því að við-
reisnarstefnari mun í fram-
tíðinni tryggja a.m.k. sam-
bærilegar kjarabætur hér á
landi, ef efnahagslífið verð-
ur ekki sett úr skorðum. Er
líka Ijóst að verulegar kjara-
bætur hefðu þegar fengizt,
ef íslendingar hefðu ekki
orðið fyrir stóráföllum af
verðfalli á síðasta ári og afla
bresti á vetrarvertíðinni.
Það ætti því að vera aug-
Ijóst mál, að allir þeir, sem
í raun og veru vilja kjara-
bætur og blómlegt atvinnu-
líf, verði að hafa það að
meginsjónarmiði að vinnu-
deilan leysist án þess að hér
skapist nýtt kyrrstöðutíma-
bil í kjaramálum, þar sem
verðbólga gleypi jafnharðan
ímyndaðar kjarabætur.
ekkert varðar um kjarabæt-
ur, ef þeir geta notað stétta-
baráttu sér til pólitísks fram
dráttar. Þótt ótrúlegt sé, eru
menn þessir áhrifamiklir í
launþegasamtökum. Þannig
fór það ekki fram hjá lands-
lýðnum að sjálfur forseti
Alþýðusambands íslands
hlakkaði yfir því að líklega
yrðu hjól framleiðslunnar
brátt stöðvuð öllum til tjóns,
er hann flutti ávarp hinn
1. maí.
Meðal verkamanna sjálfra
ríkir hins vegar annar og
betri skilningur á kjaramál-
unum, enda hefur þörfin
sýnt þeim, að það eru raun-
hæfar kjarabætur, sem að
þarf að stefna, en verkfalls-
stefna undangenginna ára
hefur ekki megnað að færa
þeim þær.
Á sama hátt gera vinnu-
veitendur sér það Ijóst, að
þeir verða sjálfir að bera
þau útgjöld, sem samfara
yrðu hækkuðum launum, því
að ríkisstjórnin hefur lýst
því yfir, að hún muni ekki
eins og fyrri stjórnir verða
sá milliliður, sem velti byrð-
um jafnharðan yfir á almenn
ing, þegar laun hafa hækk-
að að krónutölu.
Það veltur þannig á raun-
verulegri greiðslugetu at-
vinnuveganna, hvort kjara-
bætur fást eða ekki og er
væntanlega öllum það ljóst,
að kjarabæturnar koma fyrr
og verða meiri, ef ekki kem-
ur til stöðvunar og vinnu-
friður fæst tryggður.
Fyrir verkamenn jafnt og
aðra skiptir meginmáli að
kaupmáttur launanna sé
tryggður og baráttan stend-
ur um það, hvort krónan
verði tryggð eða haldi áfram
að falla.
í lengstu lög hljóta menn
að vona og treysta að vinnu-
deilan leysist með hliðsjón
af þeim staðreyndum, sem
hér að framan hefur verið
drepið á, án þess að til verk-
falls komi, enda mundi verk-
fall vafalaust standa lengi,
ef það hæfist á annað borð.
JARÐÝTUR
OG CASTRO
fTMLBOÐ Castros, einvalds-
herra á Kúbu, um að af-
henda þúsund stríðsfanga
gegn því að fá 500 jarðýtur
hefur vakið mestu furðu um
>4Ð STÖÐVA
FRAMLEIÐSLU
V í mið-ur eru þeir menn
aftur á móti til, sem
á sióöum
Mikill fornleifafundur
Friðþjófs frækna
MIKILL fornleifafundur hef-
ur nýlega verið gerður við
Sognsæ í Noregi. En það er
einmitt á þeim slóðum, sem
hinar frægu fornaldarsögur,
Þorsteins saga Víkingssonar og
Friðþjófs saga frækna eiga að
hafa gerzt að miklu leyti.
Fundur forngripanna atvik-
aðist þannig, að maður nokk-
ur að nafni Henrik Aspers-
heim, endurskoðandi í bænum
Bálestrand norðan megin
Sognsævar, var að gróður-
setja eplatré í garðinum sín-
um.
Hann stakk sóflunni í eitt-
hvað hart og fór að athuga
hvað það væri. Innan skamms
stóð hann með fornfálegt
sverð í hendinni. Það var ryðg
að, en annars alveg heilt.
Nú fór hann að leita betur æ
æstari og spenntari eftir því
sem hann fann fleiri gripi.
Meðal annars gróf hann úr
jörðinni tvö sverð, tvö axar-
blöð, fjóra spjótsodda, skjöld,
hnífa og ýmis smíðatól.
61 gripur
Þá loks var Sögusafninu í
Björgvin gert aðvart um fund
inn. Hafa allir munirnir nú
verið afhentir forstöðumanni
safnsins dr. Per Fett. Hann
hefur nú gefið út fyrirskipun
um að ekki verði hreyft frek-
ar við staðnum þar til forn-
leifafræðingar koma þangað.
Sem stendur kveðst hann ekki
geta farið sjálfur á staðinn,
því hann sé önnum kafinn l
við önnur störf. í
Dr. Fett segir, að þessi forn 7
leifafundur sé þegar orðinn íl
tölu hinna stærri. Alls hafa V
safninu borist rúmlega 601
gripir frá þessum fundarstað ?
og búast má við að fleiri liggi J
enn í jörðu. 1
Vegsummerki eyðilögð
Annars er dr. Fett mjög bit-
ur yfir því, hve staðnum var
raskað mikið. — Já við höfum
fengið 61 grip þaðan og það
er hið slæma við það. Finn-
andinn hefði átt að hætta að
grafa, þegar hann var búinn
að fá þriðja hlutinn upp. Nú
verður miklu erfiðara að kom
ast að raun um, hversvegna
gripirnir hafa verið lagðir
þarna. Sennilega er um að
ræða gröf eða haug, ef til vill
gröf tveggja mánna. Að öllum
líkindum er gröfin frá vík-
ingatímanum á árum 800—
1000.
'x
Rússar
biðja Breta
um hjálp
JODRELL BANK, Englandi, 19.
maí. (Reuter) — Eins og menn
munu minnast, skutu Rússar á
loft mikilli eldflaug hinn 12.
febrúar í ár, og var henni ætlað
að komast til plánetunnar Venus
ar, eða fara skammt frá henni.
Hins vegar féll niður allt radíó
samband við eld'flaugina innan
fárra daga, og hefir það ekki
náðst síðan. — Hin mikla radíó-
stjörnuathugunarstöð hér reyndi
nú í dag að" komast í samband
við hið rússneska geimskip — að
sérstakri beiðni Rússa — en mis-
tókst.
Lífse’gar bakteríur:
320 millj. ára gamlar
og enn með lífsmarki
HINN 22. marz sl. var AI-
þjóðaveðurfræðistofnuninni
afhent afsteypa af mynda-
styttu Ásmundar Sveinsson
ar, „Veðurspámanninum".
Styttan er gjöf frá ríkis-
stjórn fslands, og er ætl
til skreytingar á hinum
nýju og glæsilegu húsa-
kynnum Alþjóðaveðurfræði
stofnunarinnar í Genf.
Myndin sýnir þegar Pét-
ur Thorsteinsson sendi-
herra afhendir Mr. Davies
framkvæmdastjóra Alþjóða
veðurfræðistofnunarinnar,
styttuna.
heim allan. Við þetta tilboð
rifjast það upp, er nazistar
buðust til að afhenda eina
milljón Gyðinga gegn því að
fá 10 þúsund vörubifreiðir á
styrjaldarárunum.
Það er vissulega hörmu-
legt að hugsa til þess, að á
miðri 20. öld skuli boðið að
verzla með inannslíf og þetta
tilboð sýnir glöggt hina al-
gjöru fyrirlitningu kommún-
ista á mannhelgi. Jafnframt
sjá menn svo betur en áður,
hve náskyldur kommúnism-
inn er nazismanum í fram-
kvæmd. J.
ÞEGAR nokkrir blaðamenn
frá Reykjavíkurblöðunum og
fleiri íslendingar voru á ferða
lagi um þýzka baðstaði á dög-
unum, hittu þeir m. a. snöggv-
ast að máli ungan vísinda-
mann í heilsulindabænum Bad
Nauheim í Hessen í Mið-
Þýzkalandi, en hann hafði þá
nýlega gert uppgötvun, er
hinum íslenzku leikmönnum
þótti furðuleg í mesta máta.
Þessi vísindamaður, sem er
af pólskum ættum, dr. Heinz
Dombrowski, hefir unnið að
rannsóknum á jarðlögunum
kringum Bad Nauheim, sem
eru mjög rík af salti, en mikil
saltvinnsla var stunduð í bæ
þessum fyrr á tímum. Dom-
browski hefir tekið sýnishorn
af saltlögum frá ýmsum tím-
um. Hefir hann komizt að
því, að í saltlögum þessum
hafa bakteríur legið í ein-
hvers konar dái um milljónir
ára. Þegar vísindamaðurinn
lagði jarðlagasýnishom sín í
vatnsupplausn, lifnuðu bakterí
ur þessar fljótlega við og tóku
að skipta sér á nýjan leik.
★
Dombrowski sýndi fslend-
ingunum m. a. saltsteins-
klump, sem hann hafði tekið
úr borholu einni — og kvað
hann jarðlögin í klump þess-
um vera um 320 milljón ára
gömul. Einnig í þessum lögum
leyndust bakteríur, sem lifn-
uðu við, þegar vísindamaður-
inn setti borholustumpinn í
tilraunaglas sitt. — Kvaðst
hann ekki vita annað en hér
væri um algerlega nýja upp-
götvun að ræða — menn
hefðu eklki fyrr gert sér í hug-
arlund, að nokkrar lífverur
gætu tórt 300 milljónir ára. . .
★
Von er á dr. Dombrowski
til íslands í sumar, og mun
hann m. a. stunda bakteríu-
rannsóknir í Hveragerði.