Morgunblaðið - 24.05.1961, Blaðsíða 13
Miðvik’udagur 24. maí 1961
MORGVyBlAÐÍB
13
MAMiMé
Golda Meir á Þingvöllum á laugardaginn.
gengar hvar sem væri í þjóð-
félaginu, þó hún áliti móður-
hlutverkið langmikilvægast
af öllum hlutverkum konimn
ar. Það væri þetta hlutverk
sem gerði konum oft erfitt
fyrir að heyja samkeppni við
karlmenn, þó þær væru fylli-
lega jafnokar þeirra. Hún
kvaðst hafa hitt margar kon-
ur hér á landi sem starfa að
verkalýðsmálum og stjórn-
málum, og þannig ætti það
að vera. Já, mikið er kven-
þjóðin annars falleg hér á
Islandi, bætti hún við.
Frúin sagði að kvenrétt-
indahreyfingin í ísrael (sem
þá var Palestína) hefði haf-
izt fyrir rúmum 50 árum. Þá
heimtuðu konur að fá jafn-
an rétt til að vinna á ökrum
og taka þátt í hervörnum og
bardögum gyðinga í landinu.
Nú vinna konur í öllum
starfsgreinum landsins, en fá
undanþágur í sambandi við
barneignir og þurfa ekki að
vinna á næturvakt (þriðju
vakt) þar sem unnin er vakta
vinna. Allar konur fá nú
sömu laun fyrir sömu vinnu,
en það tíðkaðist ekki á dög-
siendingar eru meir í ætt
viö hverina en iö
sag'i
i Golda Meir áður en huin kvaddi Island
— Á ÉG nokkuð ósagt?
spurði Golda Meir og
brosti sínu hlýja glettnis-
brosi, þegar ég hitti hana
enn einu sinni að máli á
sunnudagsmorgun í ráð-
herrabústaðnum við Tjarn
argötu. Ég hafði beðið
hennar dálitla stund í
móttökusalnum á neðri
hæðinni og rabbað við lög
regluþjónana sem gættu
hennar dag og nótt, en
þegar hún kom hurfu þeir
á brott og við settumst í
þægilega armstóla ásamt
sendiherra ísraels á ís-
landi, Arie Aroch.
Ég játaði að margt hefðu
íslendingar þegar heyrt um
Israel, gyðinga og alþjóða-
mál, en nú væri gaman að
heyra af hennar vörum eitt-
hvað um Island og íslend-
inga, hvað hefði hrifið hana
mest hér á landi eða öðru
fremur vakið athygli hennar.
Mikilfengleg fegurð
— Ég er nú ekki búin að
greiða úr eða flokka öll þau
margvíslegu áhrif sem ég
hef orðið fyrir á íslandi,
sagði frúin, og veit satt að
segja ekki hvað hefur komið
mér mest á óvart. Landið
ykkar finnst mér stórkost-
legt. Menn setja náttúrufeg-
urð venjulega í samband við
gróður, tré og skóga, en Is-
land hefur sérstæða, mikil-
fenglega fegurð sem ég hef
ekki séð annars staðar. Lit-
irnir og litbrigðin eru næst-
um ótrúleg. Allt er hér stórt
í sniðum og áhrifamikið,
fjöllin, hin víðáttumiklu
hraun og árnar, já árnar,
þær eru okkur ísraelum
alveg ógleymanlegar, því í
okkar augum er fátt dýrmæt
ara en blessað vatnið. Þið
hafið geysileg verðmæti í
vatnsföllum ykkar, sannkall-
aða fjársjóði sem ættu að
tryggja ykkur bjarta fram-
tíð. Og svo hafið þið hver-
ina, aðra orkulind sem er
ykkur ómetanleg.
Það kom mér á óvart hve
hlýtt og byggilegt ísland er,
hélt frúin áfram. Nafnið á
landinu er hreinasta öfug-
mæli. Og ekki á það síður
við um fólkið í landinu. Það
er miklu meir í ætt við
hverina en jökulárnar. Hlýja
íslendinga og gestrisni hefur
yljað mér um hjartarætum-
ar, og það hefur líka komið
mér skemmtilega á óvart hve
opinskáir þeir eru og hve
auðvelt er að kynnast þeim.
Mér hefur fundizt ég vera
meðal gamalla og gróinna
vina þessa daga sem ég hef
verið á íslandi.
Lifandi menning
Að sjálfsögðu var mér
kunnugt um hina merkilegu
fornmenningu íslendinga, en
það hefur vakið athygli mína
hve lifandi og frjósöm ís-
lenzk nútímamenning er, og
hve sterk eru tengsl hennar
við fortíðina. Hér er menn-
ingin raunverulegt afl í
þjóðlífinu, og ég vona að
þið missið aldrei sjónar af
mikilvægi hennar þó efnaleg
velgengni aukist.
Þegar ég spurði Goldu
Meir hvort hún vildi gera
samanburð á Islendingum og
þeim Norðurlandaþjóðum,
sem hún hefði þegar kynnzt,
brosti hún og kvaðst ekki
geta farið út í neinn þjóð-
jöfnuð, því hver þjóð hefði
bæði jákvæð og neikvæð sér-
kenni, og það þyrfti langan
tíma til að kynnast þjóð að
því marki að hægt væri að
leggja almennan dóm á hana.
Dómur minn um ísland og
íslendinga byggist á nokk-
urra daga viðkynningu, og
kannski er hann ekki að
öllu leyti réttmætur eða ó-
hlutdrægur, sagði hún.
Erlend fjárfesting
Talið barst að framtíðinni
og Golda Meir kvaðst sann-
færð um að fiskveiðar og iðn
aður mundu búa íslandi
glæsilega framtíð, ef rétt
væri á haldið. í því sam-
bandi nefndi hún vatnsaflið
sem hlyti að færa Islending-
um mikinn auð ef það væri
virkjað og nýtt í þágu iðn-
aðar. Hér þyrfti að koma á
stórauknum iðnaðarfram-
kvæmdum. Sennilega yrði
nauðsynlegt að flytja inn
hráefnin, en það mundi
borga sig. Hún sagði að er-
lend fjárfesting hefði orðið
ísrael ein helzta lyftistöngin
og stuðlað mest að þróun iðn
aðar þar í landi.
Ég spurði hvort Israelar
hefðu gert nokkrar varúðar-
ráðstafanir í sambandi við er
lent fjármagn i landinu. Frú-
in kvað nei við, hættan væri
lítil sem engin þegar um
væri að ræða frjálst og full-
valda ríki. Hins vegar veitir
ísraelsstjórn erlendum fyrir-
tækjum ýmiss konar hlunn-
indi til að örva fjárfesting-
una, t.d. í sambandi við
framleiðslu á vörum sem
stjórnin telur sérstaklega
nauðsynlegar og verðmætar,
og einnig í sambandi við
tekjuskatt. Hún sagði enn-1
fremur að hin erlenda fjár-
festing í ísrael væri mest-
megnis einkafyrirtæki inn-
lendra og erlendra aðila
sem hefðu samvinnu um
framkvæmdir, en stjórnar-
völdin kæmu þar sjaldan
nærri.
Hlutverk kvenna
Áður en samtalinu lauk^
varð ekki hjá því komizt aðj
minnast aðeins á 'hlutverk ]
kvenna í þjóðfélaginu. Goldai
Meir kvaðst telja konur hlutj
um brezku umboðsstjórnar-
innar.
Heimsókn að Reykjalundi
Klukkan var orðin tíu og
fylgdarlið Goldu Meir var
komið á vettvang, svp við
urðum að slíta samtalinu í
bili. Við stigum í bílana sem
fluttu okkur að Reykjalundi.
Þar kynnti frúin sér af rík-
um áhuga hinar merkilegu
ráðstafanir til berklavarna og
heilsubóta sem gerðar hafa
verið á vinnuhælinu í
Reykjalundi. Sérstakan áhuga
vakti plastvinnslan í Reykja-
lundi og leikföngin sem þar
eru framleidd, enda koma
barnabörnin alltaf upp í huga
hennar þegar hún sér falleg
leikföng. Öllum sínum frí-
stundum á ferðalaginu um
Norðurlönd ver hún til að
leita að skemmtilegum gjöf-
um handa þeim.
Heimsóknin að Reykja-
lundi stóð yfir um klukku-
tíma og frúin virtist vera
óþreytandi að híusta á
skýrslur og spyrja um allan
rekstur vinnuhælisins, enda
hefur hún látið félagsmál til
sin taka alla ævi.
Síðan lá leiðin í Listasafn 1
Einars Jónssonar þar sem
frúin hitti ekkju listamanns-
ins og skoðaði verk hans.
Þótti henni mikið til um
„Útilegumanninn“.
Á Þmgvöllum og í Hvera-
gerði
Golda Meir sagði mér
stuttlega frá ferð sinni til
Þingvalla á laugardaginn og
kvaðst hafa orðið snortin af
náttúrufegurð og söguhelgi
staðarins. Loft var skýjað
allan þann dag en blanka-
logn, þannig að allt um-
hverfið speglaðist í gáralausu
vatninu. Hún kom við í Sog-
inu og lokaði þar fyrir
vatnsrennslið með eigin
hendi, eins og til að þreifa
á mætti mannsins yfir þess-
um mikla orkugjafa. í Hvera
gerði skoðaði hún gróðurhús-
in og fannst sem hún væri
aftur komin heim til sín í
aldingarða Israels. Þar fékk
hún líka að handfjalla tækin
sem mæla orkuna og þrýst-
inginn í nýju borholunum.
En tilkomumest fannst henni
að sjá gos sem framleitt var
með hinni gamalkunnu ís-
lenzku sápuaðferð.
Kveðjur til Islendinga
Áður en við kvöddumst
bað frúin mig að bera ís-
lenzku þjóðinni kveðjur sín-
ar fyrir ógleymanlegar mót-
tökur og skila þakklæti til
þeirra einstaklinga sem hún
hafði persónuleg kynni af,
forseta Islands, ráðherra,
þingmanna, verkalýðsleið-
toga, fréttamanna, fésýslu-
manna og annarra góðborg-
ara. Hún kvaðst vera leið
yfir því að sér hefði ekki
gefizt tækifæri til að hitta
Ólaf Thors forsætisráðherra,
en hann var forfallaður
vegna veikinda.
Golda Meir hélt frá Is-
landi á mánudagsmorgun kl.
8 með flugvél Flugfélags Is-
lands áleiðis til Lundúna,
þar sem hún átti að hitta
David Ben-Gurion forsætis-
ráðherra Israels, en hann er
á leiðinni til Ameríku í op-
inbera heimsókn til Kenne-
dys Bandaríkjaforseta og
Diefenbakers forsætisráð-
herra Kanada. Síðan heldur
frúin aftur til Ósló og hvílir
sig í nokkra daga unz hin
opinbera heimsókn til Dan-
merkur á sér stað. Upphaf-
lega var gert ráð fyrir að
hún færi héðan beint til
Finnlands, en vegna dauða
finnska utanríkisráðherrans
varð hún að sleppa fyrirhug-
aðri heimsókn til Finnlands.
I Danmörku verður hún á
þjóðhátíðardegi Dana, 5.
júní, en fer þaðan heim í sól-
ina og hlýjuna í Israel.
s-a-m.
F lugbjorgunarsveit-
in að æfingum
FLU GB J ORGUNARSV EITIN
hóf miklar æfingar í samvinnu
við björgunardeild varnarliðsins
um helgina. Æfingarnar stóðu
frá laugardegi fram á mánudags-
kvöld og tóku 30 íslendingar þátt
í þeim ásamt þyrilvængju af
Keflavíkurflugvelli.
Setti flokkurinn upp tjaldbúð-
ir að Þingvöllum, gekk á Botns-
súlur en þar fór mikill hluti
æfinganna fram. Þyrilvængja
kastaði út manns-brúðu yfir
Botnssúlum Lentibrúðan í kletta
belti og var henni síðan „bjarg-
að“.
Þá fóru björgunarmenn með
„sjúkan“ mann í körfu upp háa
kletta, yfir gljúfur og ýmsar
torfærur. Loks leituðu þeir „flug
vélarflaks", fundu það og komu
hinum „slösuðu“ undir læknis-
hendi. — Æfingar þessar þóttu
takast vel.
Götur malbikaðar
BÆJARRÁÐ hefur fyrir
skömmu á fundi sínum lagt fyrir
bæjarverkfræðing, að hefja mal-
bikun gatnanna í Norðurmýrinni,
í samræmi við áætlun um gatna-
gerð bæjarins á yfirstandandi
ári. Götur þær sem hér um ræð-
ir eru Bollagata, Guðrúnargata,
Kjartansgata, Hrefnugata Vífils-
gata, Karlagata og Skarphéðins-
gata.