Morgunblaðið - 24.05.1961, Page 17

Miðvikudagur 24. maí 1961
MORGVNBLAÐIÐ
17
Páll Sæmundsson fulltrúi
Minning
NÝLÁTINN er í Kaupmannahöfn
(9. maí) Páll Sæmundsson í
hárri elli (næstum 87 ára). —
Hann var yngstur þeirra Hraun-
gerðisbræðra, séra Geirs Sæ-
mundssonar vigslubiskups og
síra Ólafs Sæmundssonar prests
í Hraungerði. En faðir þeirra
bræðra var síra Sæmundur Jóns
son prófastur í Hraungerði Hall-
dórssonar prófasts að Breiða-
bólsstað í Fljótshlíð Magnús-
sonar prests í Saurbæ á Hval-
fjarðarströnd Gíslasonar sýslu-
manns að Geitaskarði Magnús-
sonar Hólabiskups og er þessi
ætt kunn og rakin aftur til Har-
alds hárfagra. En föðuramma
Páls, Kristín, var dóttir Vigfús-
ar Thorarensens sýslumanns að
Hlíðarenda, en hún var dóttur-
dóttir Skúla fógeta Magnússon-
ar og var því Páll 5. maður frá
Skúla landfógeta. En móðir
|>eirra Hraungerðisbræðra var
Stefanía Siggeirsdóttir prests á
Skeggjastöðum Pálssonar sýslu-
manns Guðmundssonar sýslu-
manns á Hallfreðarstöðum í
Múlasýslu Péturssonar sýslu-
manns á Ketilsstöðum. Voru
jþeir bræður því af ágætu kyni
komnir í báðar ættir.
l>eir ólust allir upp í Hraun-
gerði og luku allir stúdents-
prófi. Lögð var þá mikil stund
á latínu áður en þeir gengu inn
í latínuskólann, eins og þá var
siður, en faðir þeirra kenndi
þeim og þótti allstrangur. Að
minnsta kosti þótti móðurinni
of hörð kennslan í latínu. Gerði
hún þó það, sem víðfleygt
varð: hún lærði sjálf latnesku
málfræðina, og hjálpaði síðan
sonunum við námið. Hefir hún
verið kvenskörungur mesti og
búkona í bezta lagi, því að
mikils þurfti við til að geta
kostað synina til náms fyrst í
latínuskólann í Reykjavik og
6Íðan til háskólanáms í Kaup-
mannahöfn. Móðir þeirra bræðra
gerði þessa vísu um þá:
Óli, Palli og Geiri,
ekki á ég drengina fleiri
og er það nú yfrið nóg.
Allir eru þeir góðir,
tingir, hýrir og rjóðir,
en beztur er yngsti bróðirinn þó.
Páll lagði stund á læknisfræði
um skeið, en byrjaði síðan á
lögfræði og las hana alllengi,
en lauk ekki prófi. Gerðist hann
Btarfsmaður í fjármólaráðuneyti
Ðana og varð þar fulltrúi og
gegndi því starfi unz hann lét
fif embætti sökum aldurs. Er
fiagt, að hann hafi aldrei vant-
að einn dag til starfs, enda var
hann sæmdur gullmedalíu fyrir
frábær störf, er hann fór úr
ráðuneytinu.
Páll var kvæntur hinni mestu
ágætiskonu, Magneu Guðmunds-
dóttur, hafnarvarðar í Reykja-
vík Jakobssonar prests og al-
þingismanns Guðmundssonar að
Sauðafelli í Dölum og eignuðust
þau tvö börn, Magnús, sem er
bankastarfsmaður, og Sæunni,
er átti danskan garðyrkjufræð-
ing, en sonur þeirra Bjarne,
stúdent í læknisfræði, heimsótti
land feðra sinna síðastliðið
sumar.
Páli var þannig lýst af skóla-
bræðrum sínum, er hann varð
stúdent: „Laglegur í andliti.
Snyrtilegur í allri háttsemi.
Nærsýnn. Söngmaður góður, en
þó hvergi nærri jafnoki Geirs
bróður síns. Reglumaður ágæt-
ur“. Hann var alla ævi bæði
reglumaður og snyrtimenni í
framkomu og var mjög frábit-
inn öllu óhófi og svalli, sem
nokkuð tíðkaðist meðal íslenzkra
stúdenta í Höfn. Hann stundaði
því íþróttir og taldist um skeið
til víkinganna, er á hverjum
vetri fengu sér sjóbað hjá
Löngubrú og skirrðust ekki við
að fara niður í íshröngl. Honum
varð því tæplega misdægurt allt
lífið og þakkaði hann sína góðu
heilsu því m. a. að hann drakk
safa úr sítrónu á hverjum
morgni.
Meðal vina Páls voru Sigurð-
ur Eggerz, Jóhann Sigurjónsson
og Sigurður Guðmundsson, síð-
ar skólameistari. Þeir voru af
sumum kallaðir Intelligensklúbb
urinn, en víst er um það, að
þeir hafa rætt af áhuga ýmis
mál, er þá voru efst á baugi.
Hefir Sigurður Guðmundsson
ritað hugljúfa grein um Pál
(Hafnar-íslendingaþáttur, í Les-
bók Morgunblaðsins, 10. júlí
1949). Hefi ég stuðzt við þá
grein í ýmsu, er hér fer á eftir.
Páll var ákaflega hrifnæmur
fyrir allri náttúrufegurð og
unni ilmi og angan danskra
skóga. Sigurður segir frá því,
er hann kvöld eitt fór með Páli
að Krónborgarkastala við Hels-
ingjaeyri, hve Páll varð frá sér
numinn, er skin kvöldsólarinn-
ar, skært og sterkt, glampaði á
ótölulegum rúðunum. Sigurður
segir um Pál, að hann hafi ver-
ið bókmenntalega vaxinn, enda
var Bjarni Thorarensen ömmu-
bróðir hans í föðurætt, en í
móðurætt hans voru ömmu-
bræður hans skáldin Páll Ólafs-
son og Jón Ólafsson. Páll var
gæddur listamannssál og fegurð
rita, máls og Ijóða, gagntók
huga hans og hann gerði sér
ætíð grein fyrir þvi, í hverju
hún var fólgin. Einkum unni
hann mjög þýðingum Svein-
bjarnar Egilssonar á Hómers-
kviðum. Sigurður Guðmundsson
segir frá því, að Jóhann Sigur-
jónsson hafi ort sonnettu til
Páls, er nefnist „Fyrir utan
glugga vinar míns“ og hefst
þannig:
„Hljóðnað er, borg, á breiðum
strætum þínum.
Bláhvítur snjór við vota steina
sefur.
Draumsilki rakið dimma nóttin
hefur
deginum fegra upp úr silki-
skrínum“,
en sonnettan endar þannig:
„Hugur minn man þinn háa
pálma skugga,
hafi ég komið líkur þreyttum
gesti,
utan af lífsins eyðihvítum
söndum“.
Eitt einkenni Páls var, að
hann var mjög örlátur maður.
Hann gerði allt fyrir vini sína
og segir ekkja Jóhanns Sigur-
jónssonar frá því, að Jóhann fór
eitt sinn á fund Páls til þess að
biðja hann að lána sér skilding.
„Taktu nýju skóna mína og veð-
settu þá“, sagði Páll. „Þú, sem
átt enga aðra“, svaraði Jóhann.
En samt varð svo úr, að skórn-
ir fengu að flakka. Sigurður
Guðmundsson segist engan hafa
þekkt á lífsleiðinni jafnörlátan
og Pál og Gunnlaug Claessen
dr. med., en en Jón Stefánsson
listmálari, er Sigurður sagði
þetta, bætti við: og Matthías
Einarsson læknir.
Sigurður Eggerz hefir sagt
mér, að Páll hafi verið mjög
vel að sér í lögfræði og myndi
áreiðanlega hafa staðizt emb-
ættispróf, hvernig sem það ann-
ars hefir orsakazt, að hann gekk
ekki undir það.
Páll mun hafa verið nefndur
eftir bróður móðurföður síns,
Páli stúdent Pálssyni, sem var
mjög hlédrægur afbragðsmaður
og mikill fræðimaður. Hann var
um hálfa öld í þjónustu Bjarna
amtmanns Þorsteinssonar og er
hann varð blindur, gat Páll
skrifari ekki fengið sig til að
víkja úr vistinni (sjá „Skrifar-
ann á Stapa“, er Finnur lánds-
bókavörður Sigmundsson gaf út
fyrir nokkrum árum). Páll Sæ-
mundsson hefir verið líkur þess
um frænda sínum, er sagt var
um, að hafi verið „maður trú-
lyndur, sundurgerðarlaus, svo
sem mest mátti verða og hófs-
maður um hvern hlut“.
Nú er Páll Sæmundsson allur
og leið hann í svefni yfir landa-
mærin.
A. J.
3/o—4ra herb. íbiíð
á góðum stað óskast til leigu. 2ja ára fyrirfram-
greiðslu ef óskað er. Aðeins 1., flokks íbúð kemur
til greina. — Upplýsingar í síma 10258
Bifvélavirkjar
eða menn vanir bifreiðaviðgerðum óskast á verk-
stæði vort strax.
Hafið samband við verkstjórann.
FORD-umboðið
SVEINN EGILSSON H. F.
Laugavegi 105
Skólagarðar Reykjavíkur
taka til starfa 29. maí. Þau börn í Reykjavík á aldr-
inum 10—14 ára, sem hyggja á dvöl í görðunum í
sumar, komi til innritunar í garðana fimmtudaginn
25. og föstudaginn 26. þ.m. frá kl. 1—5 e.h.
Þáttökugjald 150.00 kr. greiðis við innritun.
Garðyrkjustjóri Reykjavíkurbæjar
Ódýrt
Apaskinnsjakkar
Stærðir: 6—16 ára. — Verð frá kr. 245.—
Smásala — Laugavegi 81.
í júnímánuði ár hvert er
kaupstefnan í Poznan
samkomustaður fyrir hag
kvæm viðskipti milli aust-
urs og vesturs.
Alþjóðlega kaupstefnan í Poznan (P.I.F.) á
nú 30 ára afmæli og verður haldin dagana
11- til 25. júní 1961.
P.I.F. er í alþjóðasambandi kaupstefna (UFI)
Gjörið svo vel að leita nánari upplýsinga frá:
The Management of P.I.F.
POZNAN, Glogowska 14, Poland.
eða í Reykjavík hjá:
Pólska verzlunarfulltrúanum Grenimel 7,
sími 1 87 59-
Verzlunarmaður
Innflutningsfyrirtæki í Miðbænum óskar að ráða
mann til algengra skrifstofustarfa. Reglusemi
sákilin. Verzlunarskólapróf eða hliðstæð menntun
áskilin. Uppl. í skrifstofu félagsins Hafnarstræti 8.
Félag íslenzkra stórkaupmanna.
Þilplötur
4’x9’ 1/8“
fyrirliggjandi
Hjálmar Þorsteinsson & Co. hf.
Klapparstíg 28 — Sími 11956.
Hjóldælur og hjóldælusett
í eftirtalda bíla:
Chevrolet ’50—’60
Ford og Dodge ’50—’60
Spindilkúlur í Chevrolet ’50—’60
— — í Ford og Dodge ’50-’60
— — í Chevrolet ’55—’60
— — í Ford ’54—’59
Spindilboltar í Chevrolet ’49—’54
— — í Ford ’49—’56
— — í Dodge ’47—’56
— — í Nash ’46—’48
Hraðamælissnúrur í flesta bíla. _
BÍLABÚÐIN
Höfðatúni 2 — Sími 24485.