Morgunblaðið - 26.05.1961, Page 2
2
MORGVHBLAÐIE
Fostudagur 26. mal 1961
Robert E. Butto
varnir IMATO á
Stúdentafélagsins
ræðir
fundi
í kvöld
HIN G A Ð til lands var væntanlegur i gærkvöldi Robert E.
Button, einn helzti aðstoðarmaður Finletters, fastafulltrúa Banda-
ríkjanna hjá NATO. Button hefur lengi unnið í aðalstöðvum
Atlantshafsbandalagsins í París og er þar öllum hnútum kunn-
ugur. Stúdentafélag Reykjavíkur hefur því boðið honum að halda
fyrirlestur um starfsemi NATO, einkum með tilliti til varna Is-
lands og hefur hann þekkzt það boð. Mun hann flytja fyrirlestur
sinn í Oddfellowhúsinu í kvöld og hefst hann kl. 8,30.
Að fyrirlestrinum loknum
mun Robert E. Button svara
fyrrspurnum, sem fram koma á
fundinum.
í fyrirlestri sínum mun Robert
E. Button lýsa vörnum NATO-
ríkjanna og hvernig þær eru
byggðar upp og ennfremur þró-
uninni í vamarsamstarfi þess-
ara ríkja. Þá mun hann einnig
ræða um efnahagsleg og póli-
tísk vandamál í sambandi við
varnarsamtök lýðræðisríkjanna.
Einkum mun -það vekja athygli
að hann mun fjalla um varnir
Islands og þá þýðingu, sem
landið hefur í vamarkerfi vest-
rænna ríkja. Mun hann nota
skuggamyndir máli sínu til
stuðnings.
Þess má að lokum geta að
öllum er heimill aðgangur að
þessum fundi Stúdentafélagsins
og kostar inngangur 10,00 krón-
ur fyrir þá sem ekki hafa stúd-
entaskírteinL
Ráðgert er að Robert E. Butt-
on fari aftur til Parísar næst-
komandi sunnudag.
Veður er nií batnandi og horfir befur
BLAÐIÐ fregnaði í gær nokkuð
nánar um hvítasunnuhretið sem
gekk yfir Iandið frá Vestfjörðum
til Austfjarða. Ekki er enn vitað
að fullu hve miklu tjóni það mun
hafa valdið á búfé, einkum ný-
bornum lömbum, en það mun
vera nokkurt. Fullorðið fé mun
ekki hafa fennt svo teljandi sé,
en báta tvo rak á land í Bolung-
arvík og skemmdust talsvert.
Færð þyngdist í nokkrum hér-
uðum. í gær var veður mun
skárra, þótt kalsi væri, en tekið
var að hlýna í gærkvöldi og að
ganga til sunnanáttar.
Húsavík, 25. maí.
Hvítasunnuhretið virðist vera
gengið yfir og í dag hefir verið
sólskin öðru hverju og hiti um
■kl. 16 kominn upp í sjö stig.
Snjór hverfur ört af láglendi. f
gær var hér frost allan daginn
Og hefir trjágróður, sem töluvert
var farinn að laufgast víða
skemmzt vegna kals og húsgarð-
ar munu láta á sjá eftir þetta
hret Kartöflur voru menn al-
mennt ekki farnir að láta niður.
Grundarhóli, Fjöllum, 25. maí
Hér hafa bændur í dag gengið
við fé, sem sleppt hafði verið
jafnóðum og það var borið og
lömbin farin að fylgja ánum.
Gróður var orðinn talsverður,
Engin til-
boð í vinnu-
deilunni
SAMNINGAFUNDIR stóðu
í gær milli vinnuveitenda
og þeirra aðila er boðað
hafa til verkfalls um
næstu helgi. Ekki bólar
enn á neinu samkomulagi,
enda engin tilboð kominn
fram frá hvorugum aðila.
Milli kl. 5 og 8 í gær
var fundur með atvinnu-
rekendum og sveinafélög-
um trésmiða, múrara, pípu
lagningamanna og málara,
svo og járnsmiða, skipa-
smiða, blikksmiða og bif-
vélavirkja, en þessi félög
hafa tekið samstöðu við
samningana. Samkomulag
varð ekkert i gær.
Kl. 9 í gærkvöldi hófst
annar fundur með vinnu-
veitendum og íulltrúum
Dagsbrúnar og Hlífar og
stóð hann til kl. 22 í gær-
kvöldi án árangurs.
Þá hefur bætzt í hóp
verkfallsboðenda, Félag is-
lenzkra rafvirkja, en verka
kvennafélagið Framsókn
hefur fengið heimild til
verkfallsboðunar, en ekki
boðað það. Félagið hefur
vísað málinu til sáttasemj-
bæði í mel og víðar. Komið er
nú hátt á aðra viku síðan sauð-
burður byrjaði og því búið að
sleppa allmörgu fé. í dag fund-
ust 11 lömb í metersdjúpri fönn
Og voru þau grafin upp og bjarg-
að. Enn er ekki vitað með vissu
hve mörgum lömbum hefir
hlekkzt á. Ekkert hefir þó fund-
izt dautt enn. Fullorðið fé er
ekki talið hafa orðið sér að fjör-
tjóni. — Víkingur.
— • —
Árnesi, Þ.-Þing. 25. maí
Síðdegis í fyrradag gerði hér
norðan bleytuhríð. Um kvöldið
herti veðrið og gerði frost um
nóttina með vonzku rennings-
hríð, sem stóð fram undir hádegi.
f gær tók þó að lægja og rofa
til. Frost hélzt í allan gærdag
— Kiljan
Framhald af bls. 24.
tóku að skrifa íslenzku. í safni
Árna Magnússonar eru mörg
handrit frá 17. öld. Eru þau einn-
ig fornnorræn — og skrifum við
íslendingar e. t. v. ekki þetta
dæmalausa mál enn þann dag
í dag? Þannig hafa fornnorræna
og íslenzka verið gerð að einu og
sama tungumálinu, og má því
líkja allri röksemdafærslunni við
mann, sem gengur og gengur —
í sömu sporum.
— ★ —
Laxness fullyrðir, að ýmsar
bækur, sem rómantískir skýja-
glópar á sl. öld nefndu forn-
norrænu, séu allar skrifaðar á
íslandi, um íslenzk efnL og á
tungumáli, sem aldrei hafi verið
sameiginlegt bókmenntamáli í
Skandinavíu.
• Einoktunin
Hjelmslev hafði spurt, hvers
vegna handritin hefðu verið að
eyðileggjast á íslandi. Og Lax-
ness svarar: — Það var vegna
víðtækrar hrörnunar og niður-
níðslu, sem einokunarverzlunin
olli. Hann bætir við: — Á írr
landi, þar sem líkja mátti stjórn
Englendinga að nokkru við
stjórn Dana á íslandi, voru hand-
rit franna ekki flutt á brott, held
ur varðveitt í lærdómsstofnunum
í landinu sjálfu.
• Sívali turn
Um fyrrnefnda grein próf.
Ross segir Laxness m. a.: — Til
þess að laða fram enn fleiri lög-
fræðilegar skopsýningar, leyfi ég
mér hér með að lýsa eftir sönn-
uninn fyrir því, að ef íslenzkar
bækur teljast danskar eftir
grundvallarlögunum, þá sé Sívali
turn líka íslenzkur! — Þar sem
Kaupmannahöfn var þröngvað
upp á okkur sem höfuðborg, urðu
danskar stofnanir um leið ís-
lenzkar. Og kóngurinn reisti hall
ir — einnig Sívala turn — að
nokkru fyrir íslenzkt fé. Til
dæmis fyrir ágóðanna af einok-
unarverzlunnL ,
svo ekki klökknaði um hádag-
inn, en í nótt birti upp með 3
stiga frosti. í þessu áhlaupi gerði
alhvítt og svo mikil var rennings
hríðin að snjóskaflarnir urðu
1—2 m. djúpir. Fáir bændur voru
búnir að sleppa lambfé, en höfðu
það í túnunum. Var því flestu fé
komið í hús í fyrrakvöld, þótt
erfitt reyndist að hýsa, vegna
þrengsla þar sem nú er flest bor-
ið. Á stöku stað vantar nokkrar
kindur, sem getur hafa fennt. í
gærmorgun fann ég eina í fönn
og sá aðeins í snoppuna á henni,
en lambið stóð á skaflinum og
hafði ekki sakað. Þetta slæma
áhlaup hefir valdið bæijdum
miklum erfiðleikum, en þar sem
almennt var ekki búið að sleppa
lambfé standa vonir til að ekki
verði teljandi fjárskaðar.
— • —
Siglufirði, 25. maí.
Byrjað var í morgun að moka
skarðið og gert ráð fyrir að því
verki verði lokið á morgun og
þá verði það fært til umferðar.
Mikinn snjó setti niður í hret-
inu og er hvítt niður að sjó.
Frost var í nótt 5 stig. Allt fé
er nú komið á gjöf aftur, því
hvergi nær það til jarðar. í dag
er suðvestan kaldi og snjóél til
fjalla. — Guðjón.
Fellur verk-
frœðingur-
inn á lands-
prófinu ?
ÞAÐ ER NÚ mikið rætt um
það bæði í gamni og alvöru
að Stefán Bjarnason verkfræð
ingur skuli þreyta landspróf.
Hvort hann stenzt það er enn
óvitað, en Friðfinnur Ólafs-
son heldur því statt og stöð-
ugt fram að hann muni bæði
missa stúdentsprófið og verk-
fræðiprófið ef hann falli.
Stefán telur sig hins vegar
hafa fullan rétt til að gleyma.
Annars leizt skólastjórum
bæjarins ekki meira en svo
á þetta uppátæki Stefáns og
var þeim um og ó að hýsa
hann og leyfa honum þátttöku
í prófinu. Hann fékk þó loks
inni í Vesturbæjarskólanum.
Börnunum leizt ekki á þenn-
an bekkjarfélaga, þegar hann
settist við hlið þeirra í próf-
inu.
— En þau eru nú farin að
venjast mér, sagði Stefán í
samtali við blaðið. »,
— Ég hef engin úrslit feng
ið enn nema í sögu og þar
fékk ég 6,5 og nú á ég eftir
íslenzku og landafræði. Alls
eru grcinarnar 9 talsins. Það
verður ekki nærri strax, sem
ég fæ að vita hvort ég hef
fallið. sagði Stefán og hló við.
1 / NA /5 hnútar ( SV 50 hnútar ¥: Snjóhoma t úSi *m \7 Skúrír ÍC Þrumur WZS, II K\ L Latgh |j
HÁÞRÝSTISVÆÐIÐ ér nú að
færast suður fyrir ísland, en
vestan Grænlands er víðáttu-
mikil lægð, sem þokast hægt
NA-eftir. Kuldakastið er um
garð gengið að mestu. Þó er
aðeins 2—4 st. hiti á annesjum
nyrðra, en 5—-7 st. í innsveit-
um og 6—9 st. hiti sunnan-
lands. Lítur út fyrir, að senn
dragi til suðlægrar áttar um
allt land.
Veðurspáin kl. 10 í gærkvöldi
SV-land til Breiðaf jarðar og
— Bandaríkjamenn
Framh. af bls. 1
ÉT Mikil fjárþörf
Kennedy bað þingið um
1.885 dollara fjárveitingu til hern
aðaraðstoðar við erlend riki, sem
er nær 300 millj. dollara meira
en það hefur þegar veitt í
þessu skyni. Þá upplýsti hann,
að hann hefði falið landvarna-
ráðherra sínum að framkvæma
mikla endurskipulagningu hers-
ins, einkum þess hluta hans,
sem búinn er venjulegum vopn-
um (þ.e. ekki kjarnorkuvopn-
um) — og beiddist 100 millj.
dollara byrjunarfjárveitingar til
þess að koma þessu starfi á rek
spöl. Þá kvað hann nauðsynlegt
að veita 60 millj. dollara til
eflingar sjóhemum.
Loks kom forsetinn að geim-
rannsóknunum. Hann kvað
nauðsynlegt að sameina nú alla
krafta til stórframkvæmda og
stórafreka á því sviði — enda
hefði það sannazt á síðustu vik-
um, hvílík áhrif „geimafrek“
hefðu í „baráttunni um hugi
mannanna“, eins og hann orð-
aði það. Átti hann með þessu
við geimferðir Gagaríns og
Shepards. — Kennedy kvað
áætlanir Bandaríkjanna í geim-
rannsóknum hafa verið í endur-
skoðun síðustu mánuðina, en nú
væri kominn timi til þess að
líta til muna fram á veginn,
gera mikla áætlun til langs
tíma — og ná forustunni af
Rússum.
•k 7—9 milljarðar dollara
Að svo mæltu lagði forset-
inn fyrir þingið áætlun um
geimrannsóknir, í stórum drátt-
um, og var þar helzt það, að
hann kvað þjóðina eiga að
stefna að því, að unnt yrði að
senda Bandaríkjamann til tungls
ins — og ná honum aftur til
baka — áður en áratugurinn
1960—’70 væri liðinn. Einnig
lagði forsftinn áherzlu á að
flýta bæri smíði kjarnorkueld-
flaugar, sem raunar væri þegar
komin nokkuð á veg. Þá bæri
að auka sem mest það forskot,
sem Bandaríkin hefðu nú þegar
í geimrannsóknum, þ.e. að full-
komna kerfi gervihnatta til
fjarskipta um víða veröld —
svo og bæri að leggja fé til að
koma upp fjölda gervihnatta til
veðurathugana, en síðast töldu
liðirnir tveir hlytu að teljast ó-
metanlegt framlag til almanna-
þarfa um allan heim. — For-
setinn sundurliðaði fjárþörfina
fyrir hina einstöku liði fram-
kvæmdaáætlunar sinnar á sviði
geimrannsókna — en samanlagt
kvað hann þurfa 7—9 milljarða
dollara fjárveitingu til þessara
mála á næstu fimm árum, fram
yfir það, sem þegar hefði verið
veitt. .
miðin: SV gola eða kaldi,
skýjað en úrkomulaust, hiti
3—4 stig í nótt.
Vestfirðir og Vestfjarðamið:
SV kaldi eða stinningskaldi,
skýjað en úrkomulaust að
mestu.
Norðurland og NA-land: SV
gola, léttskýjað með köflum.
Norður mið og NA-mið:
Vestan stinningskaldi, skýjað.
Austfirðir, SA-land og mið-
in: Vestan gola, léttskýjað.
d ii
ár Mark allra vona
Kennedy forseti tók það sér
staklega fram, er hann ræddi
um auknar fjárveitingar til
varnarmála og hernaðaraðstoð-
ar, að auðvitað bæri að leggja
megináherzlu á það að koma á
samningum um allsherjarafvopn
un í heiminum — það væri
mark allra vona. — Vopn vor
eru ekki framleidd til styrjald*
arrekstrar —■ þau marka v íð-
leitni okkar til þess að draga úr
og standa gegn ævintýra-
mennsku annarra, er kynni að
enda með styrjöld, ef engar öfl-
ugar hömlur væru til, sagði for-
setinn. J
— Þung ábyrgb
Framh. af bls. 1
það fær enginn ráðið. Hitt er
sjálfskaparvíti, ef stofnað erí
til langvinnra verkfalla, sem í
skaða mundu þjóðina stórlega
um langa framtíð, án þess að
ítrasta tilraun sé gerð á báða
bógá til að leysa vandann.
Því miður verður því ekki
neitað að til eru þau öfl, sem
grunuð eru um að láta sig ekki
skipta raunhæfar kjarabætur
eða þjóðarhagsmuni heldur
vilja nota það vandræða-
ástand, sem verkföll hafa í
för með sér, til að afla sér
pólitískra áhrifa, jafnvel þótt
efnahag þjóðarinnar væri
stefnt í beinan voða. Því verð-
ur þó í lengstu lög að treysta,
að enginn sá einstaklingur,
sem hin mikila ábyrgð hvílir
á við samningaviðræðumar,
láti slík sjónarmið ráða gerð-
um sínum, þegar hann gerir
' sér grein fyrir því, að hann
hefur á valdi sínu lífshags-
muni fjölmargra fjölskyldna
í landinu. Þess vegna hljót-
um við að mega vænta þess
að verkföllum verði þrátt fyr-
ir allt afstýrt og vinnufriður
tryggður. Megi störf samn-
inganefndanna og sáttasemj-
ara verða til gæfu fyrir þjóð-l
ina en ekki hinar mestu k
ógæfu.
„Þorsteinn
Ingólfsson66
SJÁLFSTÆÐISFÉLAGIB Þor-
steinn Ingólfsson, í Kjósarsýslu,
heldur aðalfund sinn að Klébergi
í kvöld kl. 8:30.
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Ávarp: Matthias Matthiesen
alþingismaður.
3. Kosning fulltrúa á lands-
fund Sjáilfstæðisflokksins.
4. Önnur mál.
Fjölmennið stundvíslega.