Morgunblaðið - 26.05.1961, Qupperneq 3

Föstudagur 26. maí 1961
3
MÖRQUNBLAÐ1<Ð
-- ---------------------------------------------------v-
THORBJÖRN Egner, höf-
undur Kardemommubæj-
arins, hefur dvalizt hér á
landi að undanförnu og
var m.a. viðstaddur 74.
sýningu leikritsins hér í
Þjóðleikhúsinu á annan
Emelía Ólafsdóttir syngur
lagið hennar Kamillu litlu.
hvítasunnudag. Eins og
áður hefur verið getið í
fréttum ákvað höfundur-
inn að koma hingað til
lands í lok leikársins og
bjóða öllum starfsmönn-
um við sýningu Karde-
mommubæjarins til loka-
hófs, sem haldið var í
Þjóðleikhúskjallaranum á
miðvikudagskvöld.
Guðlaugur Rósenkranz, þjóð
leikhússtjóri, stjórnaði þessari
75. og síðustu Kardemommu-
hátíð, en lét þess jafnframt
getið, að Bastían baejarfógeti
hefði ekki getað haft stjórn
hátíðarinnar með höndum. af
því að úniformið hans vseri í
■MMMMkMMlMlMMMÉkÍliM
hreinsun. Sagði þjóðleikhus-
stjóri, að þessi hátíð vaeri hin-
um sjötíu og fjórum frábrugð
in að því leyti, að nú vaeri
höfundur leiksins meðal gest-
anna og svo væru allir ræn-
ingjarnir svo tandurhreinir
hefðu meira að segja þvegið
sér um fæturna. Þakkaði hann
Thorbjörn Egner fyrir kom-
una og skemmtunina sem
leikrit hans hefði veitt leik-
urum og þeim mikla fjölda
áhorfenda, sem viðstaddir
hafa verið sýningarnar.
Hann sagði að Thorbjörn
Egner væri sérstæður höfund-
ur að því leyti, að honum tæk-
ist að líta á viðfangsefnin með
barnsaugun og gerði persón-
urnar svo skemmtilegar, ein-
lægar og minnisstæðar öllum
áhorfendum, jafnt börnum
sem fullorðnum.
í lok máls síns bað þjóð-
leikhússtjóri alla viðstadda
að syngja Kardemommusöng-
inn, en þá greip ungfrú Soffía
frænka fram í og bað um
Húrrasönginn — og þá var
hann auðvitað sunginn. Rób-
ert Arnfinnsson gefek fram og
söng lagið hans Bastíans bæj-
arfógeta og var ósköp blíður á
manninn eins og vanalega og
svo var röðin komin að Em-
elíu Jónasdóttur, sem söng
skammarræðurnar hennar
Soffíu frænku, en þar sem
ræningjarnir voru ekki nær-
staddir, hellti hún úr skálum
reiði sinnar yfir klarinettleik-
arann í hljómsveitinni og
sagði honum til hvers hrein-
lætisáhöld hefðu verið upp
fundin. Jón Aðils söng vísuna
hans Tobba gamla í turnin-
um og svo kom yngsta stjarn-
an á Kardemommuhátíðinni,
hún Kamilla litla. og leyfði
okkur að heyra hvernig lagið
hennar ómaði í þetta skipti.
Þá var röðin komin að hetj-
unum Kasper, Jesper og Jóna-
tan, sem voru allir í spariföt-
unum þvegnir og greiddir og
meira að segja með hvítan
klút i brjóstvasanum. Soffía
frænka var líka búin að
vanda um við þá sjötíu og
fjórum sinnum og það bar
ekki á öðru en að þeir hefðu
tekið hana alvarlega, enda
gegna þeir nú virðingarstöð-
um í bæjarfélaginu sínu, sem
sirkusstjóri, bakari og slökkvi
liðsstjóri.
Nú var komið að Sörensen
rakarameistara — en svo ein-
kennilega vildi til að nú voru
Sörensenarnir allt í einu
orðnir tveir. Helgi Skúlason
lék rakarameistarann þar til
hann hætti störfum hjá Þjóð-
leikhúsinu, en þá tók Jón Sig-
urbjörnsson við hlutverkinu
og nú sungu þeir og spiluðu
saman á klarinettin.
Að söngnum loknum kvaddi
Thorbjörn Egner sér hljóðs og
kvaðst vera svo innilega glað-
ur yfir dvölinni hér á landi
og sér í lagi þessari lokahátíð,
að sér lægi við gráti. Hann
sagðist aldrei hafa orðið eins
hrifinn á nokkurri sýningu á
leikriti sínu eins og 'þeirri
sem hann sá hér. Karde-
mommubærinn á sviði Þjóð-
leikhússins væri eins og hinn
eiginíegi Kardemommubær —
það hefði verið yndislegt að
sjá svona góða sýningu á því,
sem hann hefði hugsað.
Klemenz Jónsson. leikstjóri,
þakkaði Egner fyrir hönd leik
ara og sagði, að strax á fyrstu
lesæfingunni hefðu allir verið
svo ánægðir með sitt hlut-
verk, að það væri einn vott-
urinn um að hér hefði gott
leikrit verið á ferðinni. Færði
Klemenz, yngstu þátttakend-
um og öllu kvenfólkinu á |
Kardemommuhátíðinni, kon- 1
fektkassa með sviðsmynd úr
leikritinu að gjöf frá sælgæt- <
isgerðinni Nóa. Var höfundi
síðan fært að gjöf albúm með
myndum úr Kardemommu- 1
bænum og síðan ávarpaði Vil-
hjálmur Þ. Gíslason, formað- '
ur þjóðleikhúsráðs, höfund- 1
inn. ( L
Kardemommúhátíðinni lauk
svo með dansi og bauð Egner
þá Soffíu frænku fyrst í dans-
inn og þegar Kasper, Jesper
og Jónatan áttuðu sig loksins ,
og ætluðu að bjóða henni upp,
tilkynnti Bastían bæjarfógeti,
að það væri ekki hægt —
næstu 23 dansar væru því mið ■
ur upppantaðir hjá ungfrúnni. ,
Á fundi með blaðamönnum
í gær sagði þjóðleikhússtjóri
að áhorfendur Kardemommu-
bæjarins væru nú orðnir lið-
lega 46 þúsund og hefði ekk- ,
ert leikrit verið sýnt jafn-
lengi samfleytt á sviði Þjóð- ,
leikhússins. Fór hann mörgum
viðurkenningarorðum um Egn
er og sagði að Þjóðleikhúsið ■
hefði í hyggju að sina annað
leikrit eftir hann, „Klifurmús- ,
in og hin dýrin í Hálsaskógi",
en ekki væri ráðið hvenær
það yrði.
Thorbjörn Egner sagðist I1
hafa skrifað Kardemommubæ i|
inn árið 1954 og hefði hann «
fyrst verið fluttur í útvarp. 1j
Síðan hefur norska ríkisleik- %
húsið sýnt leikritið 150 sinn- I
um viðs vegar um Noreg og
hefur leikritið farið sigurför '
um öll Norðurlönd. Hafa
Egner boðizt mörg tilboð '
frá kvifemyndafyrirtækjum á
Norðurlöndum um kvikmynd-
un Kardemommubæjarins en
hann hafi ekkert ákveðið um
það enn sem komið er.
Egner hefur skrifað fjölda
barnabóka og hefur ein þeirra
„Karíus og Baktus“ komið út
í íslenzkri þýðingu, en sú
saga hefur einnig verið kvik-
mynduð í Noregi. Áður en
Egner kom til íslands var ,
hann staddur í Danmörku og
voru honum þá veittar 10.000
danskar krónur í þakklætis-
skyni fyrir að hann hefur gert
kennslustundirnar og tóm- ,
stundirnar skemmtilegar og
lærdómsríkar fyrir börnin í
Noregi og Danmörku, með
ýmsum lestrarbókum, sem
hann hefur tekið saman. Sagði ,
Egner það vera mjög skemmti
legt að skrifa fyrir börnin —
en þau væru ákaflega .,krit-
. Framh. á bls. 23
STÍmÍMR
Einar birtir
greinina sína
í sambandi við kæru Eyjólfs
Konráðs Jónssonar, ritstjóra, á
hendur Einari Olgeirssyni fyrir
hin hrottalegu meiðyrði, sem
Einar lét Þjóðviljann birta, skor-
aði Eyjólfur á þennan leiðtoga
heimskommúnismans á islandi
að birta, þótt ekki væri nema
eitt dæmi um það, að hann eða
Morgunblaðið hefði á ritstjórn-
arferli hans sýnt nazisma eða
ofbeldi samúð. Þjóðviljinn lét í
það skína í fyrradag að Einar
ætlaði sér að verða við þessari
áskorun. í gær gerir foringinn
svo tilraun til þess í langri grein
í Þjóðviljanum. Eins og vænta
mátti er hann þó að mestu leyti
þrjá áratugi aftur í tímanum,
þ.e.a.s. hann birtir einu sinni enn
greinina sína með litið eitt nýj-
um tilbrigðum. Eyjólfur hefur
að vísu aðeins verið ritstjóri
Morgunblaðsins í rúmt ár. Samt
verður að láta Einar Olgeirsson
njóta þess sannmælis að hann
reynir að nálgast nútímann,
því að hann kemst alla leið fram
til ársins 1950. Þá hafði Morgun-
blaðið heldur betur verið fasist-
iskt, því að það hafði bara blá-
kalt haldið því fram að kommún-
istar hafi gert innrás í Suður-
Kóreu. Það finnst Einari Olgeirs-
syni ekki góð sagnfræði.
Heil — Castró!
Þegar þýzku nazistarnir
fundu það út á stríðsárunum að
bjóða eina milljón Gyðinga til
sölu fyrir 10 þúsund vörubila,
hafa þeir vafalaust lamið saman
hælunum og öskrað „Heil-Hitler“
yfir hugmyndaaúðginni. Og sag-
an endurtekur sig. Hin kommún-
istiska ofbeldisstjórn Castros á
Kúbu hefur nú boðizt til að selja
stríðsfanga fyrir jarðýtur. Hið
íslenzka málgagn heimskommún
ismans furðar sig á að Morgun-
blaðið skuli vekja athygli á
þessu siðleysi og segir:
„Öðrum finnst þetta mildileg
og mannúðleg framkoma af
Kúbustjórn. Árásarmennirnir
voru fyrst og fremst Kúbubúar
og samkvæmt Iögum heimalands-
ins var hægt að dæma þá í hinar
þyngstu refsingar, fangelsa þá
eða svifta þá lifi, enda var
fyrsta áróðurshrinan í því fólg-
in að nú mundi hefjast mikið
blóðbað á Kúbu. En Kúbustjórn
afsalar sér réttinum til refsing-
ar“.
íslenzkum kommúnistum finnst
það þannig mannúð að selja
mannslíf og einstakt frjálslyndi
að „afsala sér réttinum til refsing
ar“, en sá réttur er að „svifta
þá lífi“. Hvað finnst mönnum
um að tala um það sem mikils-
verð réttindi að fá að myrða
menn?
Nýstárleg
þegnskylduvinna
Ferðaskrifstofa, sem aðsevur
hefur að Þórsgötu 1, hefur gefið
út fréttatilkynningu, þar sem
m. a. segir:
„Þá skipuleggur ferðaskrifstof
an hópferð ungs fólkis til Júgó-
slavíu í júlílok og taka þátttak-
endur þátt í alþjóðlegum vinnu-
flokki sjálfboðaliða við vega-
gerð í Serbíu og Makedóníu og
ferð til Kína í ágúst og verður
það fyrsta almenna hópferðin
héðan austur þangað“.
Áður hafa verið uppi hér á
landi kenningar um að lögbjóða
ætti þegnskylduvinnu innan-
lands, en nýstárleg tillaga er það
að senda eigi unga islendinga
austur fyrir járntjald til þess að
vinna þar að vegalagningu í
sjálfboðavinnu. Hefðum við hald
ið að æskulýðurinn hefði nóg
verkefni hér á landi. Einhverj-
um virðist það þó standa ung-
mennum nær að fara til starfa
fyrir austan tjald.
■*»