Morgunblaðið - 27.08.1961, Page 11

Sunnudagur 27. ágúst 1961
MORGVTSBLAÐIÐ
11
Cuðmundur
ráðunaufur
Pétursson
timmtugur
MTKILL áhuga og dugnaðarmaS
ur, Guðmundur Pétursson ráðu
nautur, búsettur á Akranesi á
fimmtugsafmæli næstkomandi
imánudag 28. þ. m.
Guðmundur er Skaftfellskur
að ætt, fæddur og uppalinn í Vík
í Mýýrdal. Foreldrar hans voru
Pétur Hannesson smiður þar og
íkona hans Ólafía Árnadóttir. Nam
hann ungur smíðaiðn af föður
eínum. >ótt knár væri hann og
kappsfullur við þau störf, hug-
kvæmur og hagsýnn, þá stefndi
hugur hans þegar í æsku í aðra
átt. Gróandinn í náttúrunni,
sveitalífið, ræktun landsins kyn-
'bæfur búfjárins og hverskonar
umbætur og framfarir á því sviði,
heillaði hug hans. >ar sá hann
framtíð þjóðar vorrar samrým-
ast bezt því lífsviðhorfi sem hon
um var í brjóst borið. Hann
venti því kvæði sínu í kross árið
1934 og settist í Hvanneyrarskól
ann og lauk bar búnaðarnámi
eftir tvö ár. Á námsárum sín-
um á Hvanneyri kynntist hann
hinni ágætu og mikilhæfu kónu
sinni, Guðrúnu Símonardóftur,
bónda á Bárustöðum, Símonar-
sonar og kvæntist henni að námi
loknu. Hóf Guðmundur þá bú-
skap í Einarsnesi í sambýli við
Sigurmon bróður Guðrúnar.
Bjó hann þar í tvö ár. En þá
bauðst honum til kaups sauð-
fjárbúið að Höfðabrekku, sem er
gamalt höfðingjasetur í næsta
nágrenni við æskustöðvar Guð-
mundar og ábúð á þeirri jörð.
Hafði sauðfjárbú í Höfðabrekku
verið rekið af >orsteini Einars-
syni bónda þar um alllangt
skeið sem kynbótabú. Hné Guð-
mundur að þessu, ráði. Hér féll
honum í skaut hugþekf verk-
efni. Reynslan sýndi þegar, en
þó enn betur síðar að hér var
réttur maður á réttum stað,
skarpskygn og glöggur á fljót-
virkar aðferðir til þess að
þroska heilbrigða og arðsama
þrjú árin hafði ágæþur fjármað
ur, Páll Jónsson frá Grænavatni
í Mývatnssveit bústjórnina á
hendi, en er hann lét af störf-
um og hvarf aftur heim á ætt-
arstöðvar sínar, var Guðmu dur
Pétursson ráðinn bústjóri. Hafði
hann þá að nýju hafist handa
eiginleika sauðfjárins með réttu um Þau störf er köilun hans
vali og góðri meðferð. Á Höfða-
brekku bjó Guðmundur í þrjú
ár. Hvort tveggja var að Guð-
mundur undi eigi lengdar
leiguliðabúskap í Höfðabrekku
og að í Borgfirzkum jarðvegi
stóðu rætur þeirra hjóna föst-
um fótum. Af þessum æsku-
stöðvum sínum fluttist Guð-
mundur að nýju til Borgarfjarð
ar. En með því að eigi lá þá þar
á lausu jarðnæði er Guðmundur
gat fellt sig við settist hann að
á Akranesi og sfundaði þar
smíðar um fjögurra ára skeið.
Árið 19434 var sett á stofn
sauðfjárky. bótabú á Hesti í
Borgarfirði. Var bú þetta undir
yfirumsjá Halldórs Pálssonar
sauðfjárræktarráðunauts. Var
til bús þessa stofnað til þess að
létta fyrir bænum til að koma
upp traustum og arðsömum
fjárstofni eftir hinn stórfellda
niðurskurð er grípa varð til, til
þess að útrýma sauðfjárpest
þeirri er herjað hafði á fjár-
stofninn þá um skeið. Á miklu
valt að geta fengið góðan og
traustan bústjóra er innt gæti
af hendi það mikla hlutverk er
stofnun þessi hafði að gegna fyr
ir landbúnaðinn. En hér tókst
vel til, og giftusamlega. Fyrstu
■— söng og fagnáði
Framh. af bls. 6
Olgeir sagði:
Undan fl.áttu skeiðungurínn
bleiðan, gleiðan,
Olgeir seiðan.
að hann væri bleiðan
og folfleiðan
og golgleiðan
og forvitnin úr honum
bleiðan.
>etta var hans höfuðlausn. >etta
var uppeldisaðferð síns tíma,
sem dugði. Börn voru stundum
'barin til bókar í þann tíð með
góðum árangri. þó að misjafn-
an beri ávöxtinn öll lögboðna
hópbarsmíðin til mennta í dag.
Vísan situr ennþá blýföst í
Gunnari eftir 63 ár eins og á
segulbandi og er ekki hvers
manns meðfæri að nema frekar
en atómkvæðavæl nútímans enda
er Gunnar flugnæmur og stál-
minnugur á skáldskap.
>egar hann kom vestur á
slétturnar miklu hóf hann bú-
störf og gerðist bóndi. Honum
leiddist brátt búhokrið svo að
hann brá sér beint úr flórnum
inn á söngleikjasvið stórborgar-
innar, ekki í jassinn og jarmið
og mehe-mjúsikkina, heldur í
klassíkina og kúltúrinn og gerð
ist hetjusöngvari í óperettuleikj
um, svo að skýkljúfamir skulfu
og nötruðu eins og strá fyrir
vindi, þegar Gunnar hóf upp
karlmannlega rödd sína. Ekki
nóg með það heldur tók hann
sér líka tónsprotann í hönd og
sveiflaði eins og sjálfur Schu-
bert væri tekinn til við að diri-
gera karlakór Seattleborgar.
Hver var að segja að Ameríka
væri ekki land tækifæranna? >á
var hann apótekari á fullum
réttindum og seldi Ameríkönum
asperín og arsenik, laxerolíu og
annan lífselixír. Múrarameistari
og mekkaníker með diplóma.
Um tíma gerði hann út á kúfisk
og krabba á Kyrrahaf. Farkost-
inn nefndi hann Lóló í höfuðið
síamiska kettinum sínum. Gunnar
er kattavinur. En Lóló sökk
mannlaus í fellibyl við vestur-
ströndina, og það eina. sem
fannst rekið var skipsheitið,
sem ég málaði fyrir Gunnar á
lausa fjöl fyrir 20 árum með
mynd af kettinum Lóló með
stóran, íslenzkan steinbít i kjaft
inum. >annig fljóta oft, varð-
| veitast og lifa verk meistaranna
þegar a'llt annað sekkur og fyr-
irgengst. >á tók hann sig til við
múrverkið á ný og múraði í
brestina og gerðist verktaki,
byggði að lokum 100 hús og seldi
og vegnaði vel. Hvaða bjálfi
var að segja að Ameríka væri
bara land fagidióta? Hann hefir
fengizt við allan skrambann og
tekið lífið sem léttan og
skemmtilegan leik. í Los
Angeles lifir hann nú góðu og
glö.ðu lífi og lætur hugann reika
heim, því að hugmyndalífið er
sterkt og hugarflugið víðfeðmt
og langdrægt, sem er arfurinn
frá gamla manninum. Hann hef-
ir til allrar hamingju getað leyft
sér þann munað að heimsækja
gamla Frón þrisvar eftir stríð og
komið heim eins og 7 ára kláð-
inn, eins og hann kallar það sjálf-
ur, þó að ekki mæti honum
fagnandi flakkarar og farand-
skáld eins og forðum þegar
Gunnar kom fyrst heim 1909 og
Símon Dalaskáld varp þessari
visu til hans er þeir mættust á
fornum heiðarvegi í uppsveit-
um Borgarfjarðar. >á kvað
Símon:
Gunnar sterkan hefir hljóm
hlaðinn frama í slíku.
Borinn klerki kappa blómi
Kominn frá Ameríku.
>á gat Gunnar með réttu tek-
ið undir með föður sinum, sem
hafði lent í líku, þegar Eyjólfur
rakari frá Herru var næstum
buinn að kaffæra og kæfa séra
Matthías í rakarastólnum í
heimabökuðu kvæðapródúkti.
>á sagði sá frjóasti, fyndnasti
og geðfjörugasti allra, séra
Mathías: „>að er álíka sjaldgæft
að hitta bókmenhtafróðan og
yrkjandi rakara eins og að fyr-
irfinna „pissúar" uppi á miðri
Holtavörðuheiði.“
Gunnar er einhver allra nota-
legasti og bezti Vestur-fslend-
ingur, sem ég fyrirfann beggja
vegna Klettafjalla og beggja
megin Missisippíriver á dugg-
arabandsárum mínum fyrir
vestan, að þeim Björnssons-
feðgum í Minneapolis ólöstuð-
um, alltaf fjörugur, fyndinn,
skemmtilegur, sí-nýr og marg-
breytilegur og aldrei leiðinleg-
ur, mærðarlegur né hátíðlegur.
Að lokum. ef við mættum
gefa Gunnari góða, viðeigandi
gjöf í þakkarskyni myndi ég
kjósa að færa honum selinn
hans eéra Sæmundar í Odda,
svo að þessi síðasti Oddaverji
þarna vestur í KaliforníU, gæti
heimsótt okkur árlega klofvega
á selnum með amerískan nælon
grallara eða plast-saltara, sem
þyldi volkið langt og strangt,
jafnvel þó svamlað væri lang-
leiðina suður um Panamaskurð
eins og Hæringur gamli forðum.
Gunnar þolir hvort sem er allt.
>að væri gjöf, sem við öll mynd-
um njóta í jafnríku mæli. Svo
sérstæður er Gunnar og okkur
kær.
Eg þakka Gunnari og Guð-
nýju, hans ágætu ektakvinnu,
gestrisnina fyrir hönd okkar
allra, sem komu til dvalar í
Kaliforníu á stríðsárunum. Eg
þakka þeim buffið og bjórinn,
viðmótið og vínið, whiskýið og
vindlana. >ökk sé Gunnari fyr-
ir hvað hann hefir hugsað
fallega og fölskvalaust heim til
gamla Fróns öll þessi mörgu ár,
þó að tilfinningar og fjarlægð
hafi stundum glapt honum sýn.
>að er ómældur styrkur hverj-
um, að vel sé til hans hugsað.
>að hugsa of fáir fallega í dag.
Örlygur Sigurðsson.
stóð til. Forstöðu Hestsbúsins
hafði Guðmundur á hendi til árs
ins 1960.
>að leikur ekki í tveim tung.
um að bústjórnin á Hesti fór
Guðmundi frábærlega vel úr
hendi. Um árvek i hans og fram
úrskarandi nákvæmni á hinum
margháttuðu aðferðum til próf-
unar á því hvað bezt hentaði í
vali og meðferð sauðfjárins og
raunhæfast reyndist hefir yfir-
umsjónarmaður Hestsbúsins og
fræðilegur forstjóri þess, Hall-
dór Pálsson, fariC við þann er
þetta ritar, hinum fyllstu við-
urkenningarorðum. Enda mun
megá méð sanni segja að í tíð
Guðmundar á Hesti hafi þró-
ast á hinu stóra sauðfjárbúi þeir
bezfu eðliskostir er sé að finna
í sauðfjárstofnum vorum. Hinn
brennandi búskaparáhugi Guð-
mundar kom einnig fram
Hesti í stórfelldum jarðræktar-
framkvæmdum og ekki stórum
en alveg sérstaklega gagnsöm-
um kúabúskap.
Híbýlakostur var á Hesti
lengst af mjög af skornum
skammti og ærið þröngt um
fjölskyldu bústjóra og starfslið.
En úr þessu bæfti Guðmundur
með því að byggja þar á eigin
kostnað stórt og vandað íbúð-
arhús, sem svo við brottför hans
frá Hesti var keypt af honum og
nú prýðir staðinn.
Guðmundur Pétursson er
gæddur miklum áhuga um fé-
lagsmál. Hann er viðsýnn hug-
sjónamaður og í ríkum mæli
gæddur þeirri dómgreind að
kunna í hvívetna að greina á
milli þess sem, miðar til raun-
hæfra úrbóta og hins er í fram-
kvæmdinni stendur fjær raun-
veruleikanum. Guðmundur hef-
ir komið mikið við félagsmál í
Andakílshreppi. Hann var þar
lengst af í hreppsnefnd. >egar
oddviti hreppsins, Sigurður
Jakobsson á Varmalæk, lézt, en
hann hafði gegnt því starfi um
áratugi, tók Guðmundur um
skeið við oddvitastarfinu unz
sú lausn var á því fengin að
bróðursonur Sigurðar, Jakob
bóndi Jónsson á Varmalæk var
til oddvita kjörinn. Við fráfall
Guðmundar Jónssonar á Hvítár
bakka tók Guðmundur Péturs-
son við sýslunefndarmannsstarf.
inu og hefir gegnt því síðan.
>egar Guðmundur lét af bú-
stjórastörfum á Hesti var lagt
á það kapp í héraði að fá hann
til þess að gerast ráðunautur
hjá búnaðarsambandinu. Hugðu
stjómendur sambandsins og hér
aðsbúar gotf til leiðbeininga-
starfs hans. Er leiðbeininga-
starfsemi hans hjá sambandinu
einkum beint að sauðfjárræk^
og jarðrækt. f hvortveggja
þessum greinum hefir Guðmund
ur staðgóða þpkkingu. sem hann
af miklum áhuga og dugnaði
miðlar búendum á félagssVæð-
inu.
Guðmundur er mikill áhuga-
maður um hrossarækt og kær
að góðum hestum. Hefir hann
mikið starfað að hrossaræktar.
málum í héraði. Eigi hafa ávalt
legið saman leiðir hans og starfs
félaga í þeim efnum. Eigi dreg-
ur það úr áhuga hans og fer
hann þá sínar eigin leiðir og
kaupir kynbótahesta fyrir eigið
fé.
Guðmundur er skarpgreindur
maður, viljafastur og ákveðinn
í skoðunum, lætur ógjarnaxl af
því er hann hefir sannfæringu
fyrir að til bóta horfi. En ágæt-
ut samstarfsmaður er hann í
hvívetna og kann vel að blanda
geði vi ðaðra menn og stuðla að
sátt og samlyndi. Guðmundur
er maður trygglyndur og vin-
fastur og nýtur því meira
trausts og vinsælda sem menn
hafa af honum meiri og nánari
kynni. >au Guðrún og Guðmund
ur eiga einn son barna, Pétur
að nafni, sem er enn á skóla-
aldri.
Fjölmargir vinir og kunningj-
ar þeirra hjóna munu senda
þeim hlýjar kveðjur á þessu
hálfrar aldar afmæli Guðmund-
ar.
Pétur Ottesen.
VINNA
Til Englands
Vinna í boði, við heimilisstöírf
og til hjálpar mæðrum hjá góð-
um fjölskyldum. Skrifið Angio
European Services, 43, Whitcomb
Street, London, W.C.2. Fngland.
Nauðungaruppboð
Eftir kröfu Dr. Hafþórs Guðmundssonar; hdl. verð-
ur bifreiðin R-8146, sem er Ford fólksbíll, árgerð
1958, seld á opinberu uppboði, sem haldið verður
við skrifstofu mína að Álfhólsvegi 32, mánudaginn
28. ágúst kl. 15.
Greiðsla fari fram við hamarshögg.
ÍBæjarfógetinn í Kópavogi
UTSALA
á kvenkápum
í fyrramálið hefst útsala á ýmsum gerðum af
kvenkápum á stórlega niðursettu Verði.
Einnig verða á útsölunni:
Ullarkvenpeysur — Blússur — Undirfatnaður
Barnafatnaður — Herrafatnaður — Herrasokkar
og margt fleira.
Allt á stórlækkuðu verði
orunúsið.
Laugavegi 38