Morgunblaðið - 12.09.1961, Blaðsíða 20

20
M O R C T’iV r> r 4 Ð IÐ
Þriðjudagur 12. sept. 1961
Aroher Winsten, blessaður
karlinn, sagði, að söngur minn í
myndinni hefði haldið „hinum
persónulega stíl sem óteljandi
söngkonur hafa stælt. Þaó er
gleðilegt að geta sagt, að dálítill
hluti af músíkalskri og tilfinn-
dngalegr' alvöru hennar kemur
fram á tjaldinu, einmitt um þær
mundir, þegar hún sjálf á við
erfiðleika að stríða.“
Áhorfandinn má vera glöggur,
ef hann á að geta greint
allt þrasið, sem myndatökunni
íylgdi.
Samt finnst mér allt þetta
þras hafa borgað sig, ef aðeins
ein manneskja sér hinn endan-
lega árangur og skilur hvað ég
var að reyna að gera.
16
Það sem aðeins má hvísla
Mér hefur leerzt að finna á
mér vandræði í vændum.
Og vissulega hafði ég hugboð
um það kvöld eitt í maí 1947,
þegar Eane leikhúsið í Phila-
delphiu lokaði. Þá var næstum
ár liðið síðan ég fór læknuð af
einkasjúkrahúsinu í New York,
og lögin höfðu fylgt mér eftir
öðru hvoru alla tíð síðan, allt frá
New York til Hollywood og til
baka. Þeir voru nærstaddir þeg-
ar við unnum í Chicago.
Og þeir fylgdu okku.- eftir
þessa viku sem við unnum á
Earle leikhúsinu á sömu dag-
skrá og Louis Armstrong og
hljómsveit hans. Við höfðum
konJð frá New York í leigðum
bíl, ég og Joe Guy, Bobby Tuck-
er, undirleikari minn, og ungur
maður Jimmy Asundio, sem þá
var ferðastjóri minn. Joe fór
aftur til New York um miðja
vikuna og við hin áttum að aka
aftur til New York í bílnum.
Eftir síðustu sýninguna fannst
mér ég ekki eiga að fara aftur
til hótelsins.
Þegar þeir ætla að grípa mann,
reyna þeir alltaf að bíða og gera
það eftir að sýningunni er lokið.
Ef einhver væri tekinn í miðri
viku, myndu klúbbeigendur og
leikhússtjórar fá kast. Þeir
kvarta yfir, að umtalið komi ó-
orði á staðina og þar fram eftir
götunum. Venjulega taka lögg-
urnar afarmikið tillit til tilfinn-
inga þeirra. En um leið og sýn-
ingin er búin og samningstíminn
útrunninn er betra að vara sig.
Ég bað Bobby og Jimmy að
fara ekki aftur til hótelsins, en
'þeir hlustuðu ekki á mig. Þeir
'höfðu skilið eftir ýmsa hluti í
herberginu. Þeir vildu fara aftur
þangað og láta niður. Ég hafði
'lært að treysta sjötta skilningar-
vitinu og sagði þeim að láta það
eiga sig. Við gætum hringt
eeinna í hótelið og fengið drasl-
ið sent á eftir okkur til New
York.
En þeir hlógu að mér og sjötta
skilningarvitinu og héldu beint
aftur til hótelsins. Þegar ég var
búin að taka af mér farðann og
fara í önnur iöt, fór ég frá leik-
(húsinu og leiguibílstjórinn ók
mér til gistihússins til að sækja
strákana. Mister, hundurinn
minn, var í aftursætinu. Þegar
við stönzuðum framan við hótel-
ið, vissi ég, að ég hafði haft rétt
fyrir mér. Ég sá þá inn um
igluggana, forsalurinn var fullur
af lögreglumönnum. Ég flýtti
mér að segja bílstjóranum, að
keyra fyrir hornið. Ég sá á við-
brögðum hans, að hann yrði ekki
rtil neinnar hjálpar. Það er ægi-
llegt að vera í vanda staddur,
ásamt einhverjum sem ekkert
reynir.
Við stönzuðum hinumegin við
hornið, og þá sá ég sambands-
lögreglumann koma í áttina til
okkar yfir götuna. Hann var
Indíáni. Ég þekkti hann aftur.
Ég hafði aldrei ekið bíl á ævinni
áður. Það skipti engu máli nú.
Ég sá, að ég varð að gera það
þetta kvöld, og það var ekki
augnablikstími til að eyða í að
læra það.
Ég öskraði til bílstjórans að
fara frá stýrinu og bafa vélina
í gangi. Um leið og lögreglu-
maðurinn kom að okkur, steig
ég á benzíngjöfina. Hann æpti.
„Stanz,“ og reyndi að stöðva bíl-
inn með því að standa fyrir hon-
um. Ég ók bara beint áfram, og
hann stökk til hliðar. Ég ók
iburtu í kúlnaregni.
Mister ýlfraði af hræðslu í
aftursætinu. Bílstjórinn var
fram í, engu betur á sig kominn.
Ég gaf því engan gaum og stanz-
aði hvergi. Ég vissi, að ég gat
ekki hjálpað Bobby og Jimmy,
nema ég kæmist til New York.
Og til New York kæmist ég
aldrei nema ég hugsaði skýrt og
héldi mig á veginum. Mér datt
í hug, að þeir myndu ef til vill
reyna að loka götunum einhvers
staðar í borginni, og þess vegna
iét ég bílstjórann sýna mér,
hvar ætti að fara yfir fljótið tií
að komast gegnum Camden í
New Jersey. Ég mun aldrei kom-
ast að raun um, hvernig ég fór
að þessu, en það tókst.
Þetta var á föstudegi. Eg átti
að byrja í Onyx Club við 52.
götu kvöldið eftir. Fyrst varð ég
að fá lögfræðing. Bobby var sak-
’laus eins og ungbarn, hann hafði
aldrei tekið neitt, bragðaði ekki
einu sinni vín. Hann fór í sam-
’kvæmi, drakk gos, var hinn kát-
asti og hélt sig vera jafn hátt
uppi og alla 'hina.
Ég náði Bobby úr fangelsinu
og hann kom til mín. Hann
sagði mér, að tveir sambands-
ilögreglumenn hefðu komið til
herbergis þeirra á gistihúsinu,
igengið inn og leitað án þess að
ihafa nokkra heimild til þess.
Þeir sögðust hafa fundið „sönn-
unargögn" undir rúminu.
Ég byrjaði á Onyx og ekkert
skeði. Þeir sýndu sig ekki einu
sinni fyrr en þriðja völdið. Eftir
það viku þeir ekki frá mér. Og
þeir létu mig vinna alla vikuna.
'Það er alltaf þannig. Meðan
þeir voru að reyna að finna
eitthvað gegn mér, gerðu þeir
fyxirtækinu greiða með því að
handtaka mig ekki þar inni.
En þeir vissu að þeir gætu
reynt að ná mér aftur, þegar
vikan væri liðin. Ég var orðin
uppgefin. Nú var búið að elta
mig í meira en ár, og ég gat ekki
hugsað mér að búa við það á-
fram. Ég vissi, að ég gæti aldrei
hætt aftur og haldið mér frá þyí,
meðan þeir hefðu mig í sigti. Ég
gat reynt, en það myndi kosta
peninga. í síðasta skipti hafði
það kostað mig áttatíuþúsund og
sennilega yrði það jafndýrt
núna. Þá peninga gat ég ekki
reytt saman án hjálpar Joe
Glasers.
Ég átti fyrir þessu, ef ég gat
fengið í hendurnar laun síðasta
hálfa már.aðarins. Án þeirra
igátu þeir elt mig uppi eins og
ihundelt dýr og kastað mér í
fangelsi. Joe Glaser sagði mér,
að það væri það bezta sem fyrir
mig gæti komið. Og ég gat ekk-
ert annað farið.
Þegar ég hætti á Onyx, tók ég
leigubíl til Hótel Grampion.
Tveir lögreglumenn biðu eftir
mér í forsalnum með handtöku-
skipun, sem hljóðaði á nafn
mitt. Þeir fylgdu mér til her-
bergis míns. Joe beið þar. Dyrn-
ar voru lokaðar, þegar við kom-
um þangað. Meðan þeir börðu
kallaði ég: „Joe, það er löggan,
hreinsaðu til.“
Þeir tóku okkur bæði höndum
og fóru með okkur burtu. Hann
var færður til fangelsis í New
York og ég til Philadelphia. Bú-
ið var að stela mestöllum eigum
mínum, kjólum, skartgripum og
öðru, þegar Pobby Tucker komst
til að sækja þær.
★
Flestir sambandslögreglumenn
eru gæðaskinn. Þeir eru í ó-
þverraatvinnu og þeir verða að
gera sitt verk. Sumir hinna betri
hafa svo miklar tilfinningar, að
stundum hafa þeir skömm á sér
fyrir það, sem þeir verða að
gera. En þeir geta ekki breytt
ilögunum frekar en ég. Þeir
verða að gera það sem þeim er
skipað. Þeir eru ekki illkvittnir
og óheiðarlegir, eins og sumir
úr borgarlögreglunni. Sambands
ilögreglumennirnir sækja lækni.
Þeir vilja ekki hafa fangann
veikan og ælandi, eða ennþá
verr á sig kominn. Ef til vill
hefði verið betra, að þeir hefðu
verið verri, þá hefði ég ekki
itreyst þeim og trúað því sem
iþeir sögðu mér. Meðan ég var
1 þeirra umsjá, fékk ég góðan
mat, og var aldrei yfirheyrð ann
ars staðar en í skrifstofu ein-
hvers. Allan þann tíma var ég
aldrei bak við lás og siá. Ég
hef séð sa mbands rét ta rdóm ar a
skamma einn þeirra, þegar hann
kom með veikan mann fyrir rétt
inn. Lögreglumannium var sagt,
að hypja sig burtu með fangann
og koma honum i iir læknis-
hendur. Það er betri meðferð
en lögin leyfa. Eftir lagabók-
stafnum eiga þeir að meðhöndla
sjúka menn eins og glæpamenn.
Samt fara þeir með þá eins og
sjúklinga, hvenær s«m þeir geta.
Þetta minnti mig á Velferðar-
eyju. Ef einhver hefur augastað á
manni, er meðferðin betri.
Gæzlukonan á Velferðareyju var
mér góo og bjargaði lífi mínu,
af því hún ætlaði sér að halda
við mig. Eins var þessu varið
hjá sambandslögreglunni í Phila
delphia. Ég var ekki svo mikill
eiturlyfjaneytandi, að sumir
þessara sambandslögreglumanna
reyndu ekki að gera hosur sinar
grænar fyrir mér. Þeir hefðu ef
til vill ekkj ávarpað mig á göt-
unni, en hefðu orðið hæstánægð-
ir að sofa hjá mér á lögreglu-
stöðinni.
17
Ég átta mig ekki
Málsóknln hét: „Bandaríki
Norður Ameríku gegn Billie Holi-
day“. Mér fannst þetta réttnefni.
Ég var færð inn í réttarsalinn í
svæðisdómhúsinu við 9. Og Mark-
et-götur í Philadelphiu, aðeins 5
mínútna gang frá Earle-leikhús-
inu, þar sem þetta allt hafði byrj-
að ellefu dögum áður. En það var
eins og heil eilífð hefði liðið. Dag
urinn var þriðjudagurinn 27. maí
1947.
Einhver las ákæruna: „Hinn
16. maí 1947 og við ýmis fyrri
tækifæri tók Billie Holiday á
móti, faldi og sá um flutning og
hylmingu á.... eiturlyfjum í aust
ursvæðum Pennsylvaníu. Eitur-
lyfjum þessum hafði verið smygl
að ólöglega inn í Bandaríkin, and
stætt 147. kafla, 21. gr. hegningar
laga Bandaríkjanna.“
Aðstoðarmaður ríkissaksóknar-
ans hóf málssóknina. „Jæja Billie
Holiday,* sagði hann. „Þér eruð
ákærðar fyrir brot á eiturlyfjalög
gjöfinni, og yður hefur verið sýnt
afrit af kærunni, og þér hafið lát
ið í ljós ósk um að sleppa máls-
sókn frammi fyrir kviðdómi. Þér
eigið rétt á lögfræðilegri aðstoð.“
„Ég hef engan lögfræðing,**
sagði ég. Það var satt. Ég hafði
hvorki séð né talað við lögfræð-
ing.
„Óskið þér eftir verjanda, ung
frú Holiday?" spurði saksóknar-
inn.
,,Nei,“ svaraði ég.
Ég bjóst ekki við, að neinn
myndi vilja hjálpa mér. Og það
sem verra var, ég hafði verið full
vissuð um, að enginn gæti hjálp
að mér..
„Hér er skrifleg neitun þess að
yður verði skipaður verjandi. Vilj
ið þér gjöra svo vel að skrifa
Billie Holiday í þessa línu.
Þeir fengu mér bleikt pappírs-
blað til að skrifa undir, og ég und
irskrifaði.
Ég mundi hafa undirskrifað
hvað sem væri. Ég hafði ekkert
étið í nærri viku. Ég gat ekki
einu sinni haldið niðri vatni. f
hvert skipti, sem ég reyndi að
sofna, kom einhver lögreglumað-
irr, vakti mig til að undirskrifa
3|Utvarpiö
I>riðjudagur 12. september
8:00 Morgunútvarp (Bæn. — 8:05 Tóit
leikar. — 8:30 Fréttir. 8:35 Tón«
leikar. — 10:10 Veðurfregnir).
12:00 Hádegisútvarp (Tónleikar.
12:25 Fréttir og tilkynningar),
12:55 „Við vinnuna": Tónleikar,
15:00 Miðdegisútvarp (Fréttir. — 15:09
Tónleikar. — 16:00 Fréttir og ttt
kynningar. — 16:05 Tónleikar. —•
16:30 Veðurfregnir).
18:30 Tónleikar: Harmonikulög.
18:55 Tilkynningar. — 19:20 Veðurfr,
19:30 Fréttir.
20:00 Frá tónlistarhátíðinni 1 Bordeause
í maí s.l.: Fílha'imoníusveit borg
arinnar leikur tvö verk; Constaa
tin Silvestri stjórnar.
a) Sarabande, Gigue og Badiner
ie eftir Corelli.
b) Preludía og fúga eftir SH*
vestri.
20:20 Erindi: Upphaf konungsdæipis 1
Israel (Hendrik Ottósson frétta*
maður).
20:45 Operumúsík:
a) Forleikur að „I Vespri Sicill
ani“ eftir Verdi (Konungl. fH
harmoníusveitin 1 Lundúnum
leikur; Tullio Serafin stj.).
b) Tveir dúettar úr „Lakmé**
eftir Delibes (Pierrette Alarie
og Leopold Simoneau syngja),
21:10 tJr ýmsum áttum (Ævar R,
Kvaran leikari).
21:30 Kórsöngur: Gúnther-Arndt kói*
inn syngur þjóðlög og fleiri
söngva.
21:45 íþróttir (Sig. Sigurðsson).
22:00 Fréttir og veðurfregnir.
22:10 Lög unga fólksins (Jakob 1»,
Möller).
23:00 Dagskrárlok.
Miðvikudagur 13. sept.
8:00 Morgunútvarp (Bæn. — 8:05 Tón
leikar — 8:30 Fréttir. — 8:35 Tón
leikar. — 10:10 Veðurfregnir).
12:00 Hádegisútvarp (Tónleikar. —•
12:25 Fréttir og tilk.).
12:55 „Við vinnuna“: Tónleikar
15:00 Miðdegisútvarp. (Fréttir. — 15:09
Tónleikar. — 16:00 Fréttir og tilk
— 16:05 Tónleikar. — 16:30 Veð*
urfregnir).
18:30 Tónleikar: Öperettulög.
18:55 Tilkynningar. — 19:20 Veðurfr.
19:30 Fréttir.
20:00 Islenzk tónlist!
a) Þjóðleikhúskórinn syngur lög
eftir Jón Laxdal. Stjórnandi;
Dr. Hallgrímur Helgason.
b) Hljómsveit Ríkisútvarpsln*
leikur forleik op. 9 eftir Sig
urð Þórðarson; Hans Anto^
litsch stjórnar.
20:20 Farið í fjárréttir; slðari hluttf
Stafnsrétt — frásöguþáttur eftir
Þormóð Sveinsson á Akrureyri —
(Andrés Björnsson flytur).
20:50 Tónleikar: Strengjakvartett nf*.
11 I f-moll op. 95 eftir Beethoven
(Schweiger-kvartettinn leikur).
21:10 Upplestur: „Langþráðir endur«*
fundir'*. smásaga eftir Gilbert
Wright (|>ýðandi, Ingólfur I>or«
kelsson kennari, les).
21:20 Einsöngur: Rita Streich syngur
lög eftir Hugo Wolf og Richard
Strauss.
21:35 Samtalsþáttur: Fjörutíu ár 1
Fannardal (Ragnar Jóhannesson
cand. mag. ræðir við Ragnhildi
Jónasdóttur).
22:00 Fréttir og veðurfregnir.
22:10 Kvöldsagan: „Smyglarinn" eftir
Arthur Omre; VII. (Ingólfur
Kristjánsson rithöfundur).
22:30 Djassþáttur (Jón Múli Arnason).
23:00 Dagskrárlok.
— Ekki nenni ég að skipta um föt fyrir þetta grímuball!
Á meðan: — Andy, hvað kom fyrir? . . . Andy!