Morgunblaðið - 19.09.1961, Blaðsíða 20

20
MORGV N BL AÐIÐ
Þriðjudagur 19. sept 1961
20
Slæmur náungi
Þegar ég var búin að reyna all-
ar löglegar leiðir til að fá lögreglu
kortið til að vinna í New York
komst ég að því, að til voru aðr-
ar aðferðir. Og þá kom hr. Levy
til sögunnar. Það má kannski
segja, að ég hafi kynnzt honum
gegnum lögguna. Árið 1948 rak
John Levy Ebony Club við 52.
götu. Einhver annar hafði lagt
til peningana en hr. Levy stjórn-
aði öllu saman. Ekki var séð ann
að en að hann væri forstjórinn.
Þá var mér sama um allt annað
en að hann vildi láfca mig hafa
vinnu, þegar enginn annar þorði
það. Hann var einn af stóru mönn
unum, sem hafði áhuga á stelpu
nýkominni úr fangeisi. Levy var
viss um, að hann gæti útvegað
mér leyfisbréfið. Og þegar hann
var fús til þess að láta mig byrja
í Ebony, án þess, var ég sann-
færð um að hann vissi hvað hann
var að tala um.
Ég var hrædd í fyrstu, bjóst
við að löggan myndi koma inn á
hverri stundu og fara með mig.
En ekkert skeði. Ég varð fei’ki-
lega vinsæl, og þar sem þetta var
í fýrsta sinn, sem ég kom fram í
klúbb í New York, síðan ég kom
úr fangelsinu, streymdi fólk til
að sjá mig. Bobby Tucker og hin
ágæta hljómsveit hans spiluðu
undir hjá mér. Noro Morales
kom fram um leið með hina stóru,
spönsku hljómsveit sína.
En hr. Levy gerði fleira fyrir
mig. Hann fór með mig í búðir
eins og hjá Florence, Lustig og
Wilma, keypti þar handa mér
tuttuguþúsund króna kjóla og
samstæða hanzka og skó. Hann
fór aldrei með mig sjálfur í
skartgripaverzlanir. Svoleiðis
nokkuð fékk hann í heildsölu, en
fcann fékk það og gaf mér það.
Það voru fallegir skartgripir.
Ég tók út svolítið af peningum,
eftir þörfum hvern dag. En ég
bað aldrei um neitt uppgjör. Ég
bjóst við, að það sem hann keypti
fyrir mig í hverri viku kostaði
tvisvar sinnum meira en launum
mínum nam. Og ef ég bæði um
uppgjör, myndi koma í ljós að ég
skuldaði Levy peninga.
Ég hafði aldrei átt minkapels
á ævinni. John Levy keypti þann
fyrsta handa mér. Eftir það
minntist ég aldrei á peninga. Þá
vissi ég, hvað klukkan sló. Það
sem undraði mig mest, var, að
hann lét aldrei svo mikið sem
skína í, að ég ætti að hátta hjá
sér.
Hann var afar fágaður og alltaf
hugsunarsamur og prúður í fram
komu. En einungis sem kaupsýslu
maður. Ef ég fór að verða eitt-
hvað taugaóstyrk eða hvumpin,
og velta fyrir mér, hvað þetta
ætti allt að þýða, sagði hann mér
að fcaka lífinu með ró, Joe Glas-
er, umboðsmaður minn, gæti ekk-
ert fyrir mig gert, en það gæti
hann.
Ég hafði búið á búgarði Bob
Tucker við Morristown. Seinna
fluttist ég á hótel. Dag nokkurn
fór hann með mig í fallega íbúð,
með húsgögnum og öllu tilheyr-
andi, og sagði að ég ætti að búa
þar. Eftir það sannfærðist ég. Ég
hélt, að þetta væri hluti af und-
irbúningnum, að ástleitnin kæmi
seinna.
Það reyndist ekki fjarri lagi.
Ég var ekki með neinum og
hann vissi það. Þegar einhver
minna gömlu kærasta virtist ætla
að nálgast mig, kom hann í veg
fyrir það. Eiginmaður minn,
Jimmy Monroe, fór að ’koma á
Ebony, Mér þótti gaman að sjá
hann aftur. Mér var jafnvel að
detta í hug, að við gætum reynt
aftur og að það mundi takast. En
John kom í veg fyrir það. Það
var ekki nóg að hann ræki Jimmy
burtu, hann gerði það á þann
hátt, að Jimmy, sýndist lítilsigld-
ur og fáráður, miklu lítilsigldari
en ég vildi að karlmaður væri.
Þegar John Levy sagði Jimmy að
vem ekki að elta mig, hypjaði
Jimmy sig. John var að vísu
I mikill maður en enginn er svo
mikill.
John sá um, að mig vaníaði
ekki neitt. Ég hafði bíl og bíl-
stjóra til þess að aka mér um.
Við fórum á alla fínustu veitinga
staði. Að endingu braut hann nið
ur síðustu leifar af mótstöðu hjá
mér, með því að kaupa handa
mér fyrsta heimilið, sem ég hafði
átt, síðan mamma átti húsið við
Pensylvania Avenue í Baltimore.
Þetta var heil höll í St. Albans,
Queens, og við bjuggum það sam
an nýtízkuhúsgögnum og göml-
um listmunum, og risastóru hring
laga rúmi eins og ég hafði séð
Billie Dove eiga í kvikmyndun-
um.
Ég stóð mig jafnvel að því að
hugsa um að ég kynni að verða
hamingjusöm einn daginn enn.
En það var skaðlegt, eins og
venjulega.
Vandræðin byrjuðu, þegar
Levy réði mig á Strand Theatre
við Broadway. Þetta var upphaf-
ið, eftir það kom ég fram í röð
af leikhúsum fyrir hundrað og
fimmtíu þúsund á viku. Basie-
hljómsveitin var á sama pró-
gramminu og ég, og við lékum
og sungum saman inn á plötu, eft
ir að hafa verið átta vikur á
Broadway.
Þetta gaf mikið í aðra hönd
en það var vinna: fimm sýning-
ar á dag sjö daga vikunnar. Eftir
nokkrar vikur langar mann til að
segja öllu að fara til fjandans.
Eina snertingin af umheiminum
fékk ég, þegar einhver gamall
vinur kom í heimsókn bakdyra-
meginn þær 40 mínútur, sem ég
fékk til að hvílast, eftir þriggja
tíma vinnu á sviðinu. Við feng-
um okkur svo miðdag á Edison
hótelinu eða einn gráann í litl-
um bar í grennd við leik húss-
innganginn.
Hin fagra framtíð með hr.
Levy var taka á sig martraðar-
blæ. Og ég þorði ekki að tala við
neinn mann. Enginn sá var til,
sem John Levy gat ekki hrætt
burtu.
Ég fékk hundrað og fimmtíu
þúsund á viku, en ég hafði ekki
svo mikið sem fimmkall í vas-
anum. John sá um fjármálin og
ég fékk ekki einu sinni að taka
út hundraðkall. Mér leiddist
þetta. Mér fannst óþægilegt að
fara út og geta hvorki borgað
matsölureikning né keypt mér
sjúss. Þess vegna sagði ég eitt
kvöldið við hr. Levy, þegar hann
kom, að ég vildi fá vasapeninga.
„Hvern dauðann ætlarðu að
gera við peninga?" æpti hann.
Hann lét sem það væri ófínt að
bera á sér peninga. Allt sem ég
þurfti að gera, eftir því að hann
sagði, var að hvísla þarfir mínar
og hann skyldi fullnægja þeim.
Ég átti heimili, sagði hann, ég
hafði bíl og bílstjóra til að fara
með mig hvert á land sem væri.
| Og alls staðar gat ég tekið út í
! reikning.
„Ég skal sjá um allar þínar
þarfir,“ sagði hann mér.
Það sem ég átti eftir á Strand
var sem martröð.
Það er nógu erfitt í byrjun.
Allir voru ánægðir yfir mann-
fjöldanum, sem flykktist í leik-
húsið. Menn stóðu í biðröð. þeg-
ar það opnaði á morgnana. Og
það var enn biðröð fyrir síðustu
! sýningu kvöldsins. Öllum fannst
þetta dásamlegt, nema mér. Ég
áleit, að fólkið kæmi bara til að
sjá hvað ég væri hátt uppi. „Það
vonar að ég stingist á hausinn,"
var ég vön að segja. Ég ætlaði
ekki að fara að trúa dagblöðun-
um, og heldur ekki að gera mér
neinar grillur.
„Það er ekki nema sumir, elsk-
an mín,“ var sagt við mig. „Fjöldi
fólks kemur hingað til að sjá þig
og hlusta á þig af því að það
dáist að þér, og því skaltu ekki
gleyma.“
Nokkrum kvöldum áður en ég
hætti á Strand, sendi Peggy Lee
mér skilaboð, þar sem ég var
beðin að koma til veizlu sem hún
héldi í Bop City.
Þetta var að nokkru leyti gert
fyrir almenning. Eitthvert tíma-
rit ætlaði að segja frá veizlunni.
Hr. Levy fannst ég eiga að fara,
en ég var of þreytt til að fara í
stórveizlu eftir fimm sýningar á
dag. Færi hann með mig út, var
meira verk að undirbúa sig, en
þó hefði átt að kynna mig við
hirðina, Buckingham _ Palace
fremur en Centre Street. Ég varð
að vera gallalaus hvað snerti negl
ur, hár og förðun og það tók mig
venjulega um það bil tvær stund
ir. Að minnsta kosti liðu tvær
stundir þangað til ég var búin
að klæða mig upp og hr. Levy
var að fylgja mér í bílinn, sem
við áttum að aka í 10 mínútna
gang til Bop City.
Gestir ungfrú Lee voru um það
bil 25 og sátu við langborð: W.
C. Handy, Count Basie, Billy
Eckestines, ungfrú Lee sat við
annan endann. Skemmtunin var
rétt að byrja þegar við komum.
Hver gestur átti að standa upp og
skemmta hinum, Billy Eckstine
var fyrst.
Þegar veizlan var farin að drag
ast á langin, kom Peggy Lee til
okkar með nótnablað, og sagði:
„Lady, þú átt að fá þetta. Ég
samdi það fyrir þig.“
Ég leit á það. Það hét: „The
Lady with the Gardenias" eða
eitthvað í þá áttina. Það hefur
víst átt að minna á gardeníurnar,
sem ég notaði, þegar ég gat ekki
sungið nema ég hefði blóm í hár-
inu.
Einn af hinum ggstunum leit á
það líka og sagði svo illkvittnis-
legan brandara.
Það var eins og allir frysu,
menn fóru að skrölta í glösum
og reyna að láta sem þeir hefðu
ekkert heyrt. Ég sagði: „Þökk
fyrir“ við ungfrú Lee og reyndi
að standa á fætur og fara.
Hinn óskammfeilni gestur snerl
sér þá að hinu fólkinu við borðið.
„Hvaða fjas er þetta, elskurnar
mínar. Út af hverju eruð þið
svona reið? Ég sagði ekkert nema
sannleikann.“
En það er ekki viðeigandi að
vera svona opinskár. þegar kom*
ið er framundir morgun.
★
Að undanteknum þessum tíma
á Strand, held ég að erfiðasti tím
inn í lífi mínu, meðan ég var með
John Levy, hafði verið þegar
hann hvarf og skildi mig og hljóm
sveitina eftir sem strandaglópa
einhvers staðar í Suðurríkjunum,
gjörsamlega peningalaus. Þegar
minnka fór um hjá leikhúsunum,
ákvað Levy að koma saman
sýningu, þar sem ég væri stjarna
og stjórnaði hljómsveitinni. Levy
hafði lagt fram dálítið af sínum
peningum í þessar framkvæmdir
svo hann var nízkari en Gyðing-
urinn gangandi allan tímann.
Þetta var hundleiðinlegt alveg
frá byrjun.
Nú fór að líða að lokum hjá
okkur Levy. Ég vildi ekki lengur
þvælast í bílum með umferða.
hljómsveit og þurfa að vera eina
og ungahæna fyrir hljóðfæraleik.
ara á flakki.
Einhver hefur sagt, að við vit«
um aldrei hvað sé nóg fyrr en
við erum búin að fá meira en
nóg. Hann hefur sennilega haft
mig og Levy í huga.
SHtltvarpiö
8:00
12:00
12:55
15:00
18:30
18:55
19:30
20:00
w
a
k'
/
u
— Ég held að dýraþjófurinn
okkar noti örvar, sem hafa svefn-
lyfssprautu 1 oddinum. Þessvegna
notar hann þessar léttu örvar. — Og hann flytur dýrin meðan
Fjaðrirnar hægja svo flug örv-
anna að einungis nálaröddurinn
fer í gegnum húðina!
þau eru enn meðvitundarlaus!
— En heldur þú að hann reyni
aftur eftir nóttina sem leið?
— Ef til vill . . . Ef við gerum
það pess virði!
20:20
20:45
21:10
21:30
21:45
22:00
22:10
23:00
8:00
12:00
12:55
15:00
18:30
18:55
19:30
20:00
20:20
20:45
21:20
21:40
22:00
22:10
22:30
23:00
I»riðjudagur 19. septembei*
Morgunútvarp (Bæn. — 8:05 Tón
leikar. — 8:30 Fréttir. — 8:35 Tóa
leikar. — 10:10 Veðúrfregnir).
Hádegisútvarp (Tónleikar —
12:25 Fréttir og tilkynningar).
„Við vinnuna**: Tónleikar.
Miðdegisútvarp (Fréttir. 15:05
Tónleikar. — 16:00 Fréttir og tiU
kynningar. — 16:05 Tónleikar. —«
16:30 Veðurfregnir).
Tónleikar: Harmonikulök.
Tilkynningar. — 19:20 Veðurír,
Fréttir.
Tónleikar: Konsertsinfónía nr. 5
fyrir flautu, óbó, hom, fagott og
hljómsveit eftir Ignaz Pleyel —•
(Jean-Pierre Rampal, Pierre Pi-
erlot, Gilbert Coursier og Paul
Hongne leika með franskri hljóm
sveit. Stjórnandi: Louis de Fro
met).
Erindi: Endalok konungsdSfemis f
ísrael (Hendrik Ottósson frétta*
maður).
„Hnotubrjóturinn**, svíta efti?
Tjaikovsky (Hollywood Bowl leilc
ur; Felix Slatkin stjómar).
Úr ýmsum áttum (Ævar R. Kva*
an leikari).
Pólskir söngvar: Þjóðlagakórinn
„Slask* ‘syngur.
Iþróttir (Sigurður Sigurðsson).
Fréttir og veðurfregnir .
Lög unga fólksins (Guðrún Ás«
mundsdóttir).
Dagskrárlok.
Miðvikudagur 20. september
Morgunútvarp (Bæn. — 8:05 Tón
leikar — 8:30 Fréttir — 8:35 Tón
leikar — 10:10 Veðurfregnir).
Hádegisútvarp (Tónleikar — 12:25
Frétfir og tilkynningar),
„Við vinnuna*': Tónleikar.
Miðdegisútvarp. — Fréttir —•
15:05 Tónleikar — 16:00 Fréttir
og tilkynningar — 16:05 Tónleik
ar 16:30 Veðurfregnir).
Tónleikar: Óperettulög.
Tilkynningar — 19:20 Veðurfregn
ir#
Fréttir.
Tónleikar: Sónata nr. 2 fyrlr
fiðlu og píanó eftir Béla Bartóik
(Wolfgang Schneiderhan og Carl
Seemann leika).
Erindi: Lundúnaturn og Lundúna
brenna (Sig. Gunnarsson kenn*
ari).
Öperumúsík eftir Puccini:
a) Intermessó úr „Manon Les*
caut“ (Sinfóníuhljómsveit út-*
varpsins í Berlín leikur; Paul
Strauss stjórnar).
b) Atriði úr .Turandot** (Inge
Borkh, Renata Tebaldi, Mario
del Monaco, Fernando Corena
o.fl. syngja með kór og hljóm
sveit Santa Cecilia tónlistar
háskólans í Róm; Alberto Er
ede stjórnar).
Tækni og vísindi; VIII. þátturtf
Transistorinn (Páll Theódórsson
eðlisf ræðingur).
íslenzk tónlist; Lög eftir Sigfúa
Einarsson.
a) Elsa Sigfúss syngur.
b) Vísnalög í hljómsveitarútsetn
ingu Jóns Þórarinssonar (Hljóm
sveit Ríkisútvarpsins leikur;
Bohdan Wodiczko stjórnar).
Fréttir og veðurfregnir.
Kvöldsagan: „Syglarinn** eftir
Arthur Omre; X. (Ingólfur Krist^
jánsson rithöfundur).
A léttum strengjum: Jonah Jonefl
kvartettinn leikur.
Dagskrárlok