Morgunblaðið - 31.10.1961, Síða 1

24 slður
48. árgangur
246. tbl. — Þriðjudagur 31. október 1961
Prentsmiffja Morg’mblaffsina

mm

wmmm
é-m®§í§i
’M&M
| %»>
hhh
aiHI
'ÍW'L'>
pp«É

•W >>>:#;
; .-.<' •
;.•>'• •>.
mmmmmmMmmiÉ

■££&*•
Er ísland í mestri hæffu ... (éTSl^... allra landa?
1-10 10-20 20-30
Kortiff, sem bandarísku vísindamennirnir hafa gert, og sýnir hvar húast má viff mestu úrfalli af strontium 90 frá
risasprengju Rússa. Reitirnir og tölurnar til vinstri sýna hversu mikiff magn fellur á hverjum staff, miffaff viff milli
curie á fermílu. — ísland er á einu mesta hættusvæffinu og má sjá af kortinu, aff gert er ráff fyrir aff þaff verffi
hvað mest fyrir barffinu á sprengingum forsprakkanna í Kreml.
VÍSINDAMENN viff Veffurstofu
Bandaríkjanna hafa reiknaff út
hvernig úrfall af strontium 90
vegna risasprengju Rússa muni
dreifast um heimsbyggffina. Þess
skal getiff aff útrcikningar þesssir
voru gerffir áffur en helsprengj-
an var sprengd viff Novaja Sem
Ija í gærmorgun. I útreikning-
unum er ger* ráff fyrir aff 50
megatonna sprengja sé sprengd
á þessum slóffum. — Á kortinu.
sem vísindamennirnir gerffu eft-
ir útreikningum sínum og birt
er hér, sézt greinilega aff búizt
er viff aff ísland verffi harðast
úti allra landa varffandi úrfall
á strontium 90.
Kortið er gert miffaff viff, aff
Rússar sprengdu 50 megatonna
sprengju í 20 mílna hæff effa
meira yfir jörðu. Nú er hins
vegar taliff aff sprengjan, sem
sprengd var viff Novaja Semlja
á gær sé 50—75 megatonn. og
auk þess er taliff aff hún hafi
veriff sprengd í 12 mílna hæff.
Þrátt fyrir þessar breytingar
heldur kortiff fullu gildi og eina
frávikiff, sem þessar staffreyndir
munu hafa í för meff sér, er aff
úrfall strontium 90 getur orðiff
meira en ráff er fyrir gert á
kortinu.
I skemmstu máli sýnir kortiff
hvemig búast má viff dreifingu
strontium 90 miffaff viff aff helm
ingurinn af sprengjukrafti 50
megatonna sprengju komi frá
úraníum, en slík hefur samsetn-
ingin yfirleitt veriff í sprengjum
Rússa síffan þeir hófu kjarnorku
sprengingar aff nýju í haust.
Þýffir þaff aff geislaryk mynd-
affist af 25 megatonnum og
myndi þá aukningin af stront-
ium 90 nema um fjórffungi alls
þess magns sem fyrir var af því
í heiminum, frá öllum fyrri
sprengingum og er há 30 mega
tonna sprengja Rússa 23. þ. m.
meðtalin.
Þessir útreikningar eru líkt og
allar vísindalegar spár miðaðir
viff ákveffnar, líklegustu affstæff-
ur. Ef Rússar hafa sprengt risa-
sprengjuna í 12 mílna hæff, eins
og taliff er mun geislavirkni á
norffurhveli jarffar, og þá á fs-
landi aukast frá því, sem kortiff
gerir ráff fyrir eins og fyrr seg-
ir. en minnka á suffurhvelinu.
Strontium 90 er hættulegast
allra geislavirkra efna> sem
myndast viff kjamorkuspreng-
ingar, sökum hins langa helm-
ingunartíma þess, sem er 28 ár.
Strontium 90 sezt í bein manna
og getur orsakaff beinkrabba.
Strontium 90 frá risasprengjum
Rússa hefur þeytst upp í háloft-
in og fellur hægt til jarffar á
löngum tíma. Tiitölulega litiff
af því kemur til jarffar í fyrsta
geislaúrfallinu eftir aff spreng-
ing hefur átt sér staff og má bú-
ast viff aff þaff byrji ekki aff falla
til jarffar að neinu ráffi fyrr en
næsta vor.
m
«r
Helsprengjan
megalestir

— „sýnir hið rétta andlit kommúnismans, J
.... sem markast stríðum dráttum hatur- \
S
S
\ sins‘% sagði útvarp páfagarðs m. a. í gær
ALLUR heimurinn talaði í gær með hryllingi um hina nýju helsprengju Rússa,
sem þeir sprengdu á norðurslóðum snemma í gærmorgun. í fréttum var talað
um sprengimagn 50—75 megalestir — jafnvel enn gífurlegra. Menn gera sér
ekki grein fyrir slikum ósköpum — vita aðeins, að hér er um hroðalegan verknað
að ræða, sem getur haft ófyrirsjáanlegar afieiðingar fyrir heilsu fólks víða um
heim. Nokkrar kílólestir nægðu til þess að leggja borgirnar Hiroshima og
Nagasaki í rústir í lok styrjaldarinnar — og sprengjan í gær hefir e. t. v. verið
meira en 3000 sinnum öflugri. Hryllingur manna og skelfing kom fram í meitl-
uðum ummælum víða um heim í gær:
• „Vitfirringslegt ódæði“, sagði útvarp páfastólsins í Róm, „er sýnir hið rétta and-
Framh. á bls. 2.
Tilræði við
mannkynið
Forsætisrábherra
ræðir um hel-
sprengju Rússa
MORGUNBLAÐIÐ lagffi eftir
farandi spurningu fyrir for-
menn allra þingflokkanna: —
HVAÐ VILJIÐ ÞÉR SEGJA
U M SEINUSTU HEL-
SPRENGJU SOVÉTRÍKJ-
ANNA?
Bjarni Benediktsson, forsæt-
isráffherra, svaraði spurning-
unni á þessa leiff:
Af hállfu islands var meff
margvislegu móti skoraff á
Frh. á bls. 2