Morgunblaðið - 04.02.1962, Blaðsíða 12

12
MORGVNBTEiÐTÐ
Sunnudagur 4. febr. 1962

Otgefandi: H.f Arvakur. Reykjavik.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (átom.)
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: A.rni Garðar Krisiinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Askriftargjald kr. 55.00 á mánuði innanlands.
I lausasölu kr. 3.00 eintakið.
GETUR EYSTEINN
ÞAÐ?
17"unnur bóndi í Húnaþingi,
“ Guðjón Hallgrímsson á
Marðarnúpi, ritaði í gær op-
ið bréf hér í blaðið til Ey-
steins Jónssonar, fyrrverandi
fjármálaráðherra. Segir hann
þar m.a. þær fréttir úr sveit-
inni að fólksekla sé þar mjög
mikil og að fjölda bænda
vanti tilfinnanlega menn til
aðstoðar við skepnuhirðingu
og önnur bústörf. Minnir
bóndinn fyrrverandi ráð-
herra á það, að leiðtogar
Framsóknarflokksins og mál-
gögn hans haldi því nú ákaft
fram að „samdráttarstefna"
ríkisstjómarinnar móti nú
allt íslenzkt þjóðlíf. Af þess-
ari staðhæfingu dregur Guð-
jón á Marðarnúpi þá eðlilegu
ályktun, að töluvert hljóti að
vera orðið af lausu vinnu-
afli, „er hægt væri að fá,
ef rétt væri frá skýrt um
hinn mikla samdrátt“. Fer
hann þess síðan á leit við
Eystein Jónsson að hann út-
vegi sér góðan mann, sem
óhætt sé að trúa fyrir aðkall-
andi bústörfum.
★
Mörgum mun nú finnast
fróðlegt að sjá, hvernig
Framsóknarleiðtoganum tekst
að leysa vandkvæði hins
norðlenzka bónda. Allir vita
að það er rétt, sem bóndinn
segir í hinu opna bréfi sínu,
að Tíminn og leiðtogar Fram-
sóknarflokksins hafa undan-
farið þrástagazt á því að
geysilegur „samdráttur“ hafi
átt sér stað í íslenzku at-
vinnulífi. Ef um raunveru-
legan samdrátt er að ræða,
hlýtur það að birtast í þverr
andi atvinnu hjá almenningi
við sjávarsíðuna. Af fullyrð-
ingum Framsóknarmanna
mætti ætla, að hundruð, ef
ekki þúsundir manna, gengju
þegar atvinnulausir í kaup-
stöðum og kauptúnum lands-
ins og ættu naumast fyrir
næsta málsverði. Ef Eysteinn
Jónsson og félagar hans
trúa staðhæfingum sínum
um þetta, ætti hann ekki að
þurfa að hafa mikið fyrir að
senda Guðjóni á Marðarnúpi
einhvern mann, sem orðið
hefur fyrir barði samdráttar-
stefnunnar.
Það eru því miður fleiri
bændur en bóndinn á Marð-
arnúpi í Húnavatnssýslu, sem
standa uppi mannlausir með
stórbú. Þeir fá ekki hjálp,
enda þótt þeir bjóði stórfé í
vinnulaun. Ekki bendir það
til þess að „samdráttarstefn-
an“ hafi skapað stórfellt at-
vinnuleysi eða framboð á
vinnuafli við sjávarsíðuna.
Það verður áreiðanlega
fylgzt með því af mikilli at-
hygli, ekki aðeins í Húna-
þingi heldur víðar um land,
hvernig Eysteini Jónssyni
gengur að útvega vetrar-
manninn að Marðarnúpi!
ERLENDUR
ÁBURÐUR
¥ andbúnaðarráðherra fól á
sl. hausti Áburðarverk-
smiðjunni að annast rekstur
áburðarsölu ríkisins. Hefur
Áburðarverksmiðjan nú látið
fram fara gagngera athugun
á skipulagi innflutnings er-
lends áburðar. Hefur sú at-
hugun sýnt, að hægt er að
spara a.m.k. 100 kr. á hverja
smálest í flutningskostnaði.
Hefur Áburðarverksmiðjan
nú keypt þann erlenda á-
burð, sem pantaður hefur ver
ið til næsta sumars. Hefur
verksmiðjan komizt að það
góðum innkaupum, að spar-
azt hefur erlendur gjaldeyr-
ir, er nemur yfir 800 þús.
kr. miðað við það einingar-
verð, sem Áburðarsala ríkis-
ins greiddi fyrir sömu teg-
undir árið 1961.
Með því að nota nútíma-
tækni við lestun og losun
skipa og sekkjun áburðar-
ins hér heima, sparast einn-
ig verulegt fé á hverja smá-
lest.
Með hinu breytta fyrir-
komulagi á innflutningi er-
lends áburðar er vissulega
stefnt í rétta átt. Áburðar-
einkasala ríkisins er orðin
óþörf. Eðlilegt er að Áburð-
arverksmiðjan leysi hana af
hólmi og annist ýmflutning á
þeim erlenda áburði, sem
bændur þarfnast. Er reynsl-
an þegar búin að sýna, að
Áburðarverksmiðjan getur
tryggt bændum ódýrari er-
lendan áburð en Áburðar-
einkasalan gerði áður. Sætir
það því eigi lítilli furðu, að
Framsóknarmenn skuli hafa
allt á hornum sér í sambandi
við þessa skipulagsbreytingu,
sem örugglega mun verða
bændum til aukins hagræðis.
MIKILMENNI
KVEÐUR
j vikunni sem leið brast enn
einn af þeim hlekkjum,
sem tengja nútímann við
hina „góðu, gömlu daga“. —
Fiðlusnillingurinn Fritz
Kreisler andaðist í New
York, 86 ára að aldri. Hann
UTAN UR HEIMI
George Romney, sem ef til vill er maðurinn, sem Repúblikanar eru að leita að, sézt hér
með konu sinni Lenore á myndinni í nágrenni Detroit fyrir nokkrum dögum. Að baki þeirra
sjást tvær dætur Roir.neys, ásamt eiginmönnum sínum og börnum. Yzt til hægri er sonur
hans, Mitt Romney. Eldri sonur hans, Scott, er mormónatrúboði í Englandi.
Verður óþekktur mað-
ur forsetaefni 1964?
NÝR maður er nú skyndi-
lega að breyta útlitinu
fyrir forsetakosningarnar í
Bandaríkjunum 1964. Leið
togar Repúblikana eru
farnir að gjóta hornauga
til George Romney, manns
ins sem endurvakti smærri
bíla í Bandaríkjunum. —
Mörgum lízt vel á það,
sem þeir sjá, og spá því,
að Romney geti spjarað
sig. —
Nýtt væntanlegt forsetaefni
Repúblxkana — iðnjöfur í
stjórnmálastarfsemi — er að
koma snögglega og áberandi
fram í Michigan, hvorki meira
né mintia en tveim og hálfu
ári fyrir útnefningu forseta-
efnisins.
Þessi óþekkta stærð er
George Romney, stjórnarfor-
maður American Motors, og
áhrifarniKiii brautryðjandi
smærvi bíla. Margir álíta, að
Romney, þrátt fyrir óvenju-
legar skoðanir á efnahagsmál-
um, geti reynst einmitt sá mað
ur, sem Repúblikanar hafa
verið að leita að.
Foringjar Repúblikana-
flokksms hafa greinilega mik
inn áhuga á honum. Á fundi
miðstjornar flokksins 12. jan-
úar í Oklahomacity var varla
talað um annað en George
Romney og mörgu öðru hætti
til að sitja á hakanum. Margir
líkja honum við Wendell L.
Wilkie fyrir flokksþing Repú-
blikana 1940.
Richard M. Nixon, fyrrver-
andi varaforseti hefur hrósað
Romne.v sem forsetaefni. Sagt
er að Dwight D. Eisenhower
lítist vel á hann. Blaðamenn
hafa hópast til Detriot til að
tala við Romney Og meta
möguleika hans. Þeim hefur
einnig flestum litist vel á
hann.
Vinir Romneys hafa sett
fram áætlun fyrir hann, með
nokkrum fyrirvara þó, því að
margt getur komið fyrir.
Fyrst e» ríkisstjóraembættið
Búizt er við, að Romney
bjóði sig fram í kosningum
um ríkisstjóra í Michigan í
ár. Flestir spá honum sigri.
Hann þarf ekki annað en
rétta út hendina til að Repú-
blikanar útnefni hann.
„íhaldsmenn“ Repúblikana-
flokksins eru ekki sérlega
ánægðir með hann. Sumir
hafa vantraust á „frjálslyndi"
hans. Það er ekki líklegt að
sú skoðun hans, að skipta eigi
General Motors Og álíka stór-
um fyrntækjum í nokkur
smærn, afli honum vinsælda
meðal forstjóra stóru fyrir-
tækjanna.
Engu að síður geta „íhalds-
menn“ í Michigan til einskis
manns annars snúið sér. Eng-
inn frambjóðandi gæti með
nokkru móti sigrað Romney
innan flokksins. Þeim geðjast
líka að sigurvegara úr Repú-
blikanaflokknum og eru flest-
ir reiðubúnir til að styðja
Romney þegar á hólminn kem
ur.
Iðjuhöldurinn er vel þekkt-
ur í ríkinu af vinnu sinni með
„borguvum í þágu Michigan"
sem eru utanflokkasamtök,
og sem varaformaður þeirrar
stjórnarskrárnefndar ríkisins
sem nú S'tur. Stjórnmálamenn
telja að hann myndi fá mik-
inn stuðning óháðra.
Andstæðingur Romneys yrði
fráfarandi ríkisstjóri, John B.
Swainson. Sagt er að báðir
flokkar séu óánægðir með
Swainson.
Yfirleitt er búizt við, að
leiðtögai verkamanna í Michi-
gan verði andstæðir Romney.
Hann nefur harmað það vald,
sem fylgir stórum samtökum,
og lagt til að þeim yrði sundr-
að líka. Demókratar og verka-
lýðshreyfíngin hafa unnið sig
ur í sjö ríkisstjórakosningum i
Michiga.n samfleytt — en með
síminnkandi meirihluta. For-
ingjar Demókrata reyna ekki
að leyra því, að. þeim er um
og ó að eiga að berjast við
Romney. Ef hinn síðarnefndi,
Framh. á bls. 22.
átti að baki meira en 60 ára
starfsferil, þegar hann hætti
að koma fram opinberlega
1950. Fáir listamenn hafa átt
meiri vinsældum að fagna.
Almenningur dáði þennan
hógværa snilling, sem bar
með sér þokka horfinna daga
og gróinnar menningar. Og
meðal listbræðra sinna naut
hann óskiptrar viðurkenning
ar og virðingar, og er slíkt
fremur óalgengt í heimi list-
anna. Enginn fiðluleikari hef
ir vakið eina hugarflug á-
heyrenda sinna, síðan Pagan-
ini leið. Þó getur naumast ó-
líkari listamenn. Paganini
var hinn mikli sjónhverf-
ingamaður. Hjá honum sátu
listbrögðin ósjaldan í fyrir-
rúmi fyrir listinni sjálfri. Það
kom aldrei fyrir hjá Kreisl-
er. Töfrar hans voru annars
eðlis. Tæknin var honum
aukaatriði, sem hann að vísu
hafði fyllilega á valdi sínu,
en beitti aðeins í þjónustu
æðra listræns tilgangs.
Enginn sem heyrt hefir og
séð Kreisler á tónleikum,
mun nokkru sinni gleyma
honum Hvort tveggja verður
jafn minnisstætt, yfirlætis-
laus og töfrandi framkoma
snillingsins og hin óviðjafn-
anlega fegurð og fágun listar
hans, jafnt í tónblæ sem með
ferð allri. Sömu einkenni
báru tónsmíðar hans og líf
hans allt.
Fritz Kreisler var fulltrúi
liðinnar aldar í list sinni og
lífsviðhorfi. En hann var
jafnframt eitt af mikilmenn-
um vorra tíma.