Morgunblaðið - 17.06.1962, Blaðsíða 1

II
Sunnud' 17. júm 1962

Berlínarmúrinn er táknrænn fyrir stefnu kommúnista — stefnu, sem fær ekki staðizt.
w\mt
f í
CC » ; r< : & ><íi
SífWWá #ir»fi*fr
í*« #»

•> ■ ■ *;*? « x;<#>>:>
SSfS«*» *««(*!#
".%:<■•■ •'X N { »x... t.v; .
*í» : « • fi í
: «ÍK-SS!!®> :: *Íf!í)H«!S M«9S)*Í8 (telWlilS
U" í ** v í ím t »í <•> < N->' >•?
i* U Íí 1
wmm n«vnm Mi siwtna*
íý.V: >> íX ■ • Wí -x< >;»* ; <•:: <•:>
:S« íí
»K' :

JifWiSH* *»«»»» )t*Ri)«MS *KWW(# s»f«!í*#
■ V'
«y» wfi^^r

■ 9 dr eru liðin frd uppreisn a-þýskra verkamanna — Þrdtt fyrir
Berlínarmúrinn og aðrar ögnanir kommúni sta við frelsi, stendur
hagur V-Berlínar nú með miklum blóma
17. JÚNl er tákn frelsisbar-
áttu víðar en á Isiandi. Fyrir
réttum 9 árum, 17. júní 1953,
gerðu verkamenn í A-Þýzka-
landi uppreisn gegn ógnar-
stjórn kommúnista. I fyrsta
skipti í nútímasögunni risu
verkamenn upp gegn stjórn-
arkerfi, sem talið er afleið-
ing af byltingu verkamanna.
Hér sannaðist áþreifanlega,
hvernig „hin nýja stétt“,
stétt valdhafanna, í ríkjum
kommúnista, hefur byggt
völd sín á svikum við verka
menn.
Það sem gerði neistann að
báli, var tilkynning yfirvald-
anna 12. júní, þess efnis, „að
þau hefðu fallizt á kröfur um
að afköst verkamanna yrði
að auka“. Engum hefur
sennilega komið þetta meir á
óvart, en sjálfum verkamönn
unum, sem áttu að hafa sett
fram þessa ósk. Viðræður
fóru fram næstu daga, en ár-
angur varð enginn. 15. júní
lagði hópur byggingarverka-
manna í A-Berlín niður
vinnu, eftir að ljóst varð að
Múrinn fær heldur ekki staðizt, hvorki gagnrýni, sem byggð er á heilbrigðum skoðun-
‘um — né heldur veðurfar. Hann er hálfgerð hrákasmíð, eins og annað í kommúnista-
ríkjunum, og hrynur fyrir veðri og vindi, eins og þessi mynd ber með sér. Að baki sést
„dauðaskikinn“, en út á hann kemst enginn óséður — eða óskotinn.
Hnefar gegn skriðdrekum
venjuleg mótmæli dygðu
ekki til að fá stjórnarvöldin
til að breyta ákvörðun sinni
um 10% aukningu vinnuaf-
kasta.
16. júní komu skilaboð frá
yfirmönnum verkalýðsfélags
þeirra, en meginefnið var:
„Vinnið fyrst meira og þá
munu lífskjör ykkar batna“.
Þá lögðu verkamennirnir
upp í hópgöngu, frá Stalin
Allee.
Þar með var eldurinn
laus. Bylting var hafin gegn
veldi kommúnista á þýzkri
jörð. Hún barst eins og eldur
í sinu um alla A-Berlín og
A-Þýzkaland. — Stjórnarvöld
landsins hikuðu í fyrstu og
lausnin varð sama og annars
staðar, þar sem kúgun ríkir
— gripið var til vopna gegn
•Iþýðu landsins. Rússnesk-
um vopnum var beitt. Þetta
má teljast upphafið að mót-
mælaöldu þeirri, gegn komm
únísku stjórnarfari, sem víð-
ar átti eftir að gæta, og náði
hámarki í byltingunni í Ung
verjalandi.
Fámennur hópur stóð að
fyrstu mótmælunum, en
brátt bættust þúsundir, síðar
tugþúsundir, í hópinn í A-
Berlín. Farið var í hópgöngu
að stjórnarráðinu í Leipziger
Strasse. Þar lýstu verka-
menn opinberlega andstöðu
sinni gegn stjórnarháttunum,
kröfðust þess að stjórn lands
ins segði af sér og frjálsar
kosningar yrðu látnar fara
fram. Er leið að kvöldi 16.
júní hafði verið lýst yfir
allsherjarverkfalli.
Að morgni 17. júní ríkti
allsherjaruppreisnarástand í
A-Berlín. Gífurlegur hópur
verkamanna lagði leið sína
Þessi mynd, frá A-Berlín, brýtur nokkuð í bága við fyrir-
heit kommúnista um „sumarleyfisheimili“ alþýðunnar,
sem málgögn yfirvaldanna hampa framan í útlendinga
til að sanna ágæti sitt.
frá Straussberger Platz til
aðseturs borgaryfirvaldanna.
Menn báru spjöld, þar sem
krafizt var kjarabóta og
frelsis. Öll vinna og samgöng
ur lágu niðri.
Kröfur um frelsi heyrðust
ekki aðeins í A-Berlín þann
dag. A einni nóttu hafði mót
mælaaldan borizt til allra
helztu iðnaðarborga í A-
Þýzkalandi, Leipzig, Dresden
og Magdeburg. Alls staðar
gat að líta kröfuspjöld með
nær sömu áletrununum.
Það er athyglisvert, að
þótt engin yfirstjórn skipu-
legði mótmæli, þá urðu þau
alls staðar á einn veg. Menn
um landið allt fundu, hve
grundvallarréttindi þeirra
höfðu verið að engu virt, og
kjör þeirra rýrð. Því voru
mótmælin á einn veg.
1 dag, 9 árum eftir að
verkamenn í A-Þýzkalandi
reyndu með rödd sinni og
berum hnefum að fá fram-
gengt kröfum sínum, er rétt
að líta yfir farinn veg. Þótt
almenningur fengi litlu, sem
engu, áorkað gegn rússnesku
herveldi, sem beint var gegn
þeim, þá lifir enn andi
frelsis meðal þessa fólks.
En kröfunum hefur ekki
enn verið mætt — enn ríkir
ófrelsi og skortur. Landinu
er lokað með múrvegg og
gaddavírsgirðingum. — Næst
landamærunum er svæði,
sem enginn A-Þjóðverji get-
ur hætt sér út á, nema að
stofna lífi sínu í voða — það
svæði er almennt kallað
Aldrei hefur skipting borg
„spilda dauðans“.
Eins og sagt er frá, hér að
ofan, þá var það krafa aust-
ur-þýzku stjórnarvaldanna
um að verkamenn ykju af-
köst sín, til þess að njóta
uppskerunnar síðar, sem
verkaði eins og olía á eldinn.
Kröfugöngurnar í A-Berlín,
16. júní 1953, voru farnar,
fyrst og fremst til að mót-
mæla þeim,. og síðar ófrelsi
og bágum lífskjörum.
Verkamennirnir báru þá
spjöld, sem á var ritað: „Við
krefjumst þess, að aukning
vinnuafkasta verði ekki lát-
in ganga í gildi“. Er verka-
mennirnir komu til Leipziger
Strasse, að stjórnarráðinu,
kom út fulltrúi stjórnarinn-
ar, Selbmann. Hann klifraði
upp á borð, sem komið hafði
verið fyrir á götunni, og tal-
aði til verkamanna. Enginn
hlýddi á mál hans, og hann
hrökklaðist frá, er verka-
menn tóku að ræða málið
sjálfir.
Eftirminnilegust er ræða
50 ára gamals múrara. Hann
gekk til, ýtti Selbmann frá,
steig sjálfur upp á borðið.
Ræða hans var ekki löng, en
var á þessa leið:
„Verkamenn og f ;lagar!
Við látum okkur fleira skipta
en vinnuafköst og verðlag.
Þeir, sem hér eru staddir nú,
eru ekki aðeins byggingar-
verkamenn frá Stalin Allée,
heldur borgarar A-Berlínar
og A-Þýzkalands“.
Síðan sneri hann sér að
Selbmann og sagði: „Það,
sem þér sjáið hér, er bylt-
ing. Ríkisstjórnin verður að
viðurkenna mistök sín og
haga sér samkvæmt því. Við
krefjumst frjálsra og leyni-
legra kosninga“.
Uppreisnin í A-Berlín var
hafin. Verkamenn leituðu
réttar síns með því að hefja
verkfall. En mótmælin komu
brátt úr öllum áttum, frá
fólki úr öllum stéttum. Samt
hélt uppreisnin áfram að
vera fyrst og fremst upp-
reisn verkamanna.
Þetta var ekki uppreisn
hermdarverkamanna eða of-
beldismanna. Hún tók ekki
vopn í þjónustu sína, en bar-
áttan stóð um lýðræðislega
stjórnarhætti, þar sem menn
geta stundað vinnu sína sem
frjálsir menn, en ekki kúg-
aðir. En hún stóð skamma
stund, án þess að vopn og
ofbeldi færi að segja til sín.
Um miðjan dag 17. júní
komu rússnesku hersveitirn-
ar, og þar með voru örlög
verkamanna ráðin. Herlög
voru sett og samkomur bann-
aðar. Blóð streymdi.
En þótt svo færi, þá höfðu
verkamenn stigi~ stórt skerf.
— Allsherjarmótmæli gegn
stjórnarfari kommúnista voru
orðin að sögulegri staðreynd
— og hún undirstrikaði tvær
kröfur: Kröfuna um frelsi
og sameinað Þýzkaland.
Það má með miklum saoni
segja, að beint samband sé á
milli uppreisnarinnar 17. júní
1953 og þeirra atburða, sem
gerzt hafa í síauknum mæli
þau ár, sem liðin eru síðan.
Þeir, sem ekki fengu svar
við kröfum sínum um frelsi
í heimalandi sínu hafa leitað
þess annars staðar. Milljónir
A-Þjóðverja hafa flúið land
og leitað viðunandi lífskjara
í V-Þýzkalandi og öðrum
frjálsum löndum. Flóttinn
jókst, ár frá ári, unz lá við
neyðarástandi í „paradís“ Ul-
brichts, og ekki var annað
ráð eftir en reisa fangabúða-
girðingar við landamærin
vestanverð. Hámark þeirrar
viðleitni var náð í ágúst al.,
er hafizt var handa um að
reisa Berlínarmúrinn og
kljúfa Berlínarborg endan-
lega.
Framh. á bls. 2
„Sósíalisminn hefur sannað yfirburði sína“. 1 þeim hluta
Þýzkalands, sem nú er undir yfirráðum kommúnista,
voru á sínum tíma frjósömustu landbúnaðarhéruð Þjóð-
verja — forðabúr þjóðarinnar. I dag, eftir að „óhag-
kvæmni kapitalismans hefur verið rutt úr vegi“ eru jafn-
vel kartöflur skammtaðar.

I I ‘