Morgunblaðið - 17.06.1962, Blaðsíða 5

Sunnudagur 17. júní 1962
MORGTJtfBL AÐ1Ð
5
Leígubifreiðarsfjórar dæmdir
NÝLEGA var kveðinn upp í
Hæstarétti dómur í máli, er á-
kæruvaldið höfðaði gegn Þórði
Bj örnssyni, leigubif reiðarst j óra,
Keflavík og Sigtryggi Kjartans-
eyni, Keflavík, leigubifreiðar-
stjóra, fyrir brot á þeim grein,
um áfengislaga, er fjalla um ó-
löglega áfengissölu.
Málavextir eru þessir:
Miðvikudaginn 25. marz 1959,
kl. 16.45 voru tveir lögreglu-
inenn af Keflavíkurflugvelli og
einn lögreglumaður úr Keflavík
staddir við Áfengisverzlun ríkis
ins við Snorrabraut í Reykja-
vík. Þar veittu þeir bifreiðinni
Ö-321 athygli. Sáu þeir að bif-
reiðarstjórinn, ákærði Sigtrygg-
ur Kjartansson og ákaerði Þórð-
ur Björnsson, báðir leigubifreið-
erstjórar í Keflavík, fóru úr bif
reiðinni og inn í áfengisverzlun-
ina. Þar dvöldust þeir skamma
Ihríð, en svo kom ákærði, Sig-
trygguiv. út fór inn í bifreiðina
og ók henni á bak við hiús
verzlunarinnar. Þar dvöldu þeir
ekamma stund, en óku síðan af
stað. Þar eð lörgelumennina
grunaði, að þeir myndu vera í
éfengiskaupum, þá eltu þeir bif
reiðina og náðu henni við húsið
Hólmgarð 29 í Reykjavík, þar
sem hún var stöðvuð.
Lögreglumennirnir höfðu tal
af þeim ákærðu og sáu þá strax
tvo kassa af áfengi í aftursæti
og á gólfi bifreiðarinnar. Kvaðst
ékærði Þórður eiga áfengið, en
eina flösku, sem var í framsæti
bifreiðarinnar, kvaðst Sigtrygg-
ur hafa keypt fyrir bróður sinn,
KarL
Ákærði, Þórður Björnsson, ját-
eði það fyrir rétti að vera eig-
andi að umræddum tveim köss
um af áfengi, en neitaði þvi
hinsvégar eindregið að hafa ætl-
að áfengi þetta til sölu. Hann
kvaðst hafa ætlað að geyma það
í Reyfcjavík og hafa ætlað það
fyrir sjálfan sig, án þess að sér
stakt tilefni væri til áfengis-
kaupanna.
HÉRAÐSDÓMUR.
í forsendum að héraðsdómi
segir, að telja verði það ólíklegt,
að ákærði, Þórður hafi ætlað
sjálfur að nota framangreint á-
fengismagn, 24 flöskur og því
verði að telja, að ákærði Þórður
hafi eigi réttlætt það, að áfehg-
ið hafi ekki verið ætlað til sölu.
Að því er ákærða Sigtrygg
snertir var talið, að mikils 6-
samræmis gætti í framburði Sig-
tryggs og bróður hans, en Sig-
tryggur taldi hann eiganda á-
fengisflöskunnar, sem hann við-
urkenni að hafa keypt.
Var því talið, að þeir hefðu
báðir gerzt brotlegir við 4. sbr.
3. mgr. 19. gr. áfengislaganna.
Ákærði Þórður Björnsson var
því dæmdur til að greiða kr.
17.700.00 í sekt til Menningar-
sjóðs, en ákærði Sigtryggur kr.
850.00. Þá skyldi allt áfengið
gert upptækt. Þá voru þeir in
solidum dæmdir til að greiða
allan kostnað sakarinnar.
HÆSTIRÉTTUR STAÐFESTIR.
Dómi þessum var einungis á-
frýjað að því er snertir Sigtrygg
Kjartansson, og varð Hæstirétt-
ur ekki sammála um niðursöður
málsins.
í forsendum að dómi Hæsta-
réttar segir, að framhaldsrann-
sókn hafi verið háð eftir upp-
sögu héraðsdóms og þá hafi m.a.
komið fyrir dóm Karl, bróðir
ákærða og eiginkona hans, en
eigi hafi reynst fullt samræmi
milli skýrslna þeirra hjóna um
aðdraganda að áfengiskaupum
þeim, sem þau teldu sig hafa á-
formað. Var því eigi talið, að
eftir sönnunarreglum 19. gr. 1.
58 1954 væru skilyrði til að
sýkna ákærða. Var því héraðs-
dómurinn staðfestur og ákærði
dæmdur til að greiða allan á-
frýjunarfkostnað sakarinnar.
SÉRATKVÆÐI.
Einn Hæstaréttardómari, Lárus
Jóhannesson, skilaði sératkvæði.
í atkvæði hans segir svo: m.
a. „Ákærði er búsettur í Kefla-
vík. Hann var á ferð hér í
Reytkjavik, er kaupin fóru fram
og fór hann á engan hátt dult
með þau. Hélt hann t.d. á flösk-
unni í hendinni frá verzluninni
út í bifreiðina og lagði hana
þar í framsætið, þar sem hún
var auðsjáanleg þeim, sem litu
inn í bifreiðina. Hann hefur ek'ki
áður sætt ákæru eða refsingu
fyrir flutning eða sölú áfengis.
Eru því komnar í málinu sterk-
ar líkur fyrir því, að þessi eina
áfengisflaska hafi ekki verið
keypt til að selja hana. Ber því
að sýkna ákærða.“
Svipting lyfsöluleyíis ógild
NÝIEOA var kveðinn upp í
Hæstarétti dómur í máli, er Aage
Schiöth, lyfsali á Siglufirði, höfð
aði gegn heilbrigðismáíaráð-
herra Islands, en þ, 23. maí
1959 hafði heilbrigðismálaráð-
herra svipt lyfsalann lyfsölu-
leyfi. Gerði Aage Schiöth þær
dómkröfur, að staðfest yrði með
dómi, að svipting lyfsöiuleyfis-
ins yrði ógild talin, og að heii-
brigðismálaráðherra yrði dæmt
að greiða málskostnað að skað-
lausu.
Málavextir eru á þá leið, að 2.
apríl 1928 fókk stefnandi leyfi
undirritað af konungi til að setja
á stofn og reka lyfsölu á Siglu-
firði. í máli því, sem hér um
ræðir, voru lögð fram nokkur
bréf frá landlækni og eftirlits-
mönnum lyfjabúða þess efnis,
að rekstur lyfjaverzlunarinnar
væri að einhverju leyti áfátt.
Dómkröfur stefnanda voru
Btuddar eftirtöldum rökumi:
1) að það hafi ekki verið á
valdi ráðherra, heldur forseta ís
lands eins að svipta stefnanda
lyfsöluleyfi hans.
2) að stefnandi hafi fengið ó-
nógar aðvaranir og honum ekki
gefizt nægilegur kostur á að
bæta úr misfellura > rekstri lyfja
búðar sinnar.
3) að stefnanda hafi ekki ver
ið gefið viðhlítandi færi á að
tala máli sínu, áður en til svipt-
ingar kom.
Stefndi krafðist sýknu í mál-
inu og studdi kröfur sínar fyrst
og fremst þeim rökum, að
stefnandi hafi verið óhæfur að
annast þá þjónustu, sem lyfsöl-
um er ætlað að veita. Hafi heil-
brigðisyfirvöldum því borið
skylda til að vernda hagsmuni al
mennings með því að svipta hann
lyfsöluleyfi.
Því var haldið fram af hálfu
stefnda, að áminningarbréf frá
landílækni og ráðherra hafi falið
í sér, að fullnægt hafi verið þeim
skilyrðum, sem sett eru fyrir því,
að svipta megi menn lyfsöluleyfi
að íslenzkum rétt. Enn var því
haldið fram af hálfu stefnda, að
svipting lyfsöluleyfa væri á
valdsviði ráðherra.
Héraðsdómur.
I forsendum að dómi héraðs-
dórns segir m.a.:
„í 2. gr. stjórnarskrá nr. 33/
1944 segir m.a., að forseti og
önnur stjórnarvöld skv. stjórnar
Skránni og öðrum lögum fari með
frambvæmdavaldið. í 13. gr. seg
ir, að forsetinn láti ráðherra
framkvæm/a vald sitt, og í 14.

ÞEGAR Langjökull, eitt af
kæliskipum Jökla h.f., kom
til Reykjavíkur hinn 4. þ.m.
flutti hann hingað 116 bifreið
ir frá Þýzkalandi og Bret-
landi. Það vakti athygli við
þennan bifreiðainnflutning að
af öllum þessum fjölda voru
95 Land-Rover ,,jeppar“, og
mim það vera stærsta send-
ing, sem komið hefur til lands
ins af einni tegund með einni
ferð. Brá ljósmyndari Mbl.,
Ól. K. M. sér þá irm að bif-
reiðageymslu Jökla h.f. við
Kleppsveg og tók meðfylgj-
andi mynd, sem sýnir nokk-
xxrn hluta bifreiðanna.
í sambandi við þennan bif-
reiðafjölda sneri Mbl. sér í
gær til umboðsins fyrir Land-
Rover, Heildverzlunariimar
Heklu h.f., og spurðist fyrir
um heildariimflutninginn frá
því í september s.l. þegar ixm-
flutningurinn var gefirrn
frjáls.
— Frá því í september þar
til Langjökull kom höfðum
við flutt ixm 245 Land-Rover
bifreiðir, sagði Sigfús Bjarna-
son forstjóri. Svo bætast þess
ar 95 við og nú er Dettifoss
að koma til landsins með 45
Land-Rover en um mánaðar-
mótin kemur Tröllafoss með
90 bifreiðir. Alls eru þetta
475 Land-Rover bifreiðir og
eru þær allar seldar. í næsta
mánuði eigum við svo von á
50 bifreiðum til viðbótar og
eru flestar þeirra seldar.
— Hverju þakkið þið þessar
vinsældir Land-Rover, Sig-
fús?
— Við höfum auglýst bif-
reiðina mjög mikið og sent
hana út um land svo bændur
fengju að reyna hana. En
bezta auglýsingin hefur verið
ánægja eigendaxma og um-
mæli þeirra.
gr. að ráðherra beri ábyrgð á
stjórnarframkvæmdum öllum.
Þrátt fyrir þessi ákvæði 13. og
14. greinar er ljóst af ýmsum
lagaákvæðum að atbeina for-
seta þarf til ýmissa stjórnarat-
hafna sbr. 15., 16., (nokkrar
fleiri greinar tilnefndar) stjórn-
arskrárinnar. Eftir íslenzkum
lögum er störfum skipt milli
stjórnvalda, m.a. æðri og lægri
stjórnvalda. Telja verður, að það
sé regla íslenzks réttar, að lægra
sett stjórnarvald geti éíkki gert
stjórnarathöfn, sem felur í sér,
að stjórnarathöfn æðra setts
stjórnvalds er felld úr gildi,
nema til komi sérstök lagaheim
ild eða skipun eða heimild frá
hinu æðra stjórnvaldi, þar sem
slxkt valdframsal getur átt sér
stað. Forseti er æðsti handhafi
framkvæmdavaldsins, og ráð-
herra getur því ekki gert stjórn
arathöfn, sem forseti hefur lög-
lega gert. Slíka íþyngjandi
stjórnarathöfn ráðherra verður
að telja ógilda eftir íslenzkum
lögum.
Stefnandi í máli því, sem hér
er til úrlausnar, fékk 2. apríl
1928 leyfisbréf undirritað af kon
ungi til að reka lyfjabúð á Siglu
firði. Var það gefið út með heim
ild í 11. gr. tilskipunar frá 4. des.
1672. í 25. gr. tilskipunar þess-
arar er ekki að finna heimild
fyrir ráðherra til að svipta stefn
anda þessu leyfi, og ekki er slík
heimild í öðrum lögum. Ekki var
sviptingin heldur gerð að feng-
inni sérstakri skipun eða heim-
ild frá forseta. Skv. fyrrgreind-
um reglum íslenzkra laga verð-
ur því að telja, að ráðherrann
hafi brostið vald til að svipta
stefnanda leyfi til að reka lyfja
verzlun á Siglufirði. Ekki breytti
það þessari niðurstöðu, þótt tal-
ið yrði, að ráðherra geti gefið út
lyfsöluleyfi ad mandatum, þar
eð slíkt jafngildir ekki heimild
til að svipta þann mann leyfi,
sem fengið hefur það frá þjóð-
böfðingjanum sjálfum.
Sviptingin ógild talin.
Þar sem um var að ræða vald-
þurrð, verður að telja, að ógilda
bera leyfissviptinguna. Þegar
þess er gætt, að veitingar og
sviptingar leyfa af svipuðu tagi
og lyfsöluleyfi eru, geta ekki tal
izt til starfa sem eðlilegt og venju
legt er nú á tímum, að þjóðhöfð-
ingi ræki, — að verulegur vafi
var af þessari ástæðu og öðr-
um um það, og að vegna aknenn
ingshagsmuna ber nauðsyn til, að
ákvörðunum heilbrigðisyfir-
valda sé almennt framfylgt, þyk
ir ógildingin eiga að gilda fra
lögbirtingu dóms þessa“.
Ekki var talin þörf á, að fjalla
um 2. og 3. málsástæðu stefn-
anda.
Málskostnaður skyldi niður
felldur.
Heilbrigðismálaraðherra áfiýj
anði dómi þessum til Hæstaréttar
og í forsendum að dómi Hæsta-
réttar segir m.a.:
„Fallast má á það með héraðs
dómi, að ákvörðun um að svipta
gagnáfrýjanda til fullnaðar leyfi
því til lyfsölu á Siglufirði, er
konungur veitti honum 2. apríl
1928, beri undir forseta lýðveld-
isins. Af því leiðir, að ráðherra
brast heimild til þeirra svipting-
ar leyfisins, er hann framkvæmdi
með bréfi 23. maí 1958, og verð-
ur hún því dærnd ógild frá upp-
hafi.
Eftir þessum úrslitum er rétt,
að í málskostnað í héraði og fyr
ir Hæstarétti greiðist úr ríkis-
sjóði samtals kr. 19.000.06“.
IMýtt skólahús í
smíðum að Eiðum
STARFSÁRI Eiðaskóla lauk 30
maí sl. f skólanum voru í vetur
103 nemendur í þremur bekkj-
ardeildum, yngri deild, eldri
deild og framhaldsdeild, sem
skiptist í landsprófsdeild, bók-
námsdeild og verknámsdeild.
Heilsufar var gott í skólanum
í vetur, nema hvað inflúenza
geisaði seinni partinn í marz og
olli töluverðum töfum á námi.
Árshátíð skólans var haldin
10. marz. Þá sýndu nemendur
sjónleik, blandaður kór þeirra
söng, og eiirnig sýndu skólapilt-
ar leikfimi. Þá var og skraut-
sýning, Burnirótin, við kvæði
Páls J. Árdals og lag Bjarna
Þorsteinssonar. Yið það tæki-
færi minntist skólastjóri tón-
skáldsins með stuttu erindi.
Ráðskona í mötuneyti skólans
hefir verið síðastliðin 7 ár frú
Sigurlaug Jónsdóttir. Hún læt-
ur nú af því starfi. Er það allra
mál, að hún hafi rækt það af
einstökum dugnaði og hagsýni og
tekizt framúrskarandi vel að
þjóna þeim tveim ólíku sjónar-
miðum að hafa jafnan á borð-
um góðan mat og ódýran.
Burtfararpróf eldri deildar
þreyttu 34 nemendur. Hæstur
varð Björn Ágústsson frá Klepp
járnsstöðum í Hróarstungu,
bæði í bóklegum og verklegum
greinum með 8,88. Annar varð
Ketill Pálsson, Eiðum, í bókleg-
um greinum með 8,46 og Karl
Stefánsson, Kirkjubæ í Hróars-
tungu í verkl. greinum með 8,43.
Þriðji í bókl. gr. Andrés Filip-
pusson, Dvergasteini, Seyðis-
firði með 8,43 og í verkl. gr.
Ketill Pálsson með 8,28.
Árspróf yngri deildar þreyttu
33 nemendur. Hæst þar varð í
bókl. gr. Dagný Marinósdóttir,
Vallanesi með 8,76, annar Ingi-
berg Magnússon, Jórvíkurhjá-
leigu í Hjaltastaðaþinghá með
8,40 og þriðji Björn Hafþór Guð
mundsson, Stöðvarfirði með
8,26. í verkl. gr. varð hæstGuð-
ríðxxr Ágústsdóttir, Kleppjárns-
stöðum með 8,18 og önnur og
þriðja Gyða Vigfúsdóttir, Hall-
freðarstöðum og Kristlaug Páls-
dóttir, Eiðum jafnar með 8,14.
Skólanum var sagt upp á
skírdag og hurfu nemendur,
eldri og yngri deildar, þá úr
skólanum, en bóknáms- og verk
námsdeild lauk 12. maí.
Hæstur í bóknámsdeild varð
Hákon Halldórsson, Grund í
Mjóafirði með 8.09.
í verknámsdeild voru 10 nem-
endur. Hæstur þar varð Björn
Eiríksson, Bót í Hróarstungu
með 7,75.
Bygging nýs skólahúss í stað
þess, sem brann stendur nú
yfir.

SKURÐGROFUR
með ámoksturstækjum til
leigu. Minni og stærri verk.
Tímavinna eða akkorð. Innan-
bæjar tða utan. Uppl. í síma
17227 og 34073 eftir kl. 19.