Morgunblaðið - 20.11.1962, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ
T>riðjudagur 20. nðvember 1962
Marilyn Monroe
eflir Maurice Zolotov C9
a<5 hún hefði öll trompinn á
hendinni.
„Og það, sem síðar gerðist,
sannfærði mig líka um þetta. Um
klukkan hálfeitt voram við öll
Orðin svöng — við vorum ein
tíu og Amy sneri sér að Marilyn
og skipaði henni — en bað hana
ekki — heldur skipaði henni,
eins og maður skipar vinnukonu:
„Marilyn, farðu fram og smyrðu
forauð handa okkur“. Og Marilyn
hlýddi henni. Hún fór fram í
eldhús og kom svo á eftir með
forauð og feaffi handa okkur.“
í apríl tók Marilyn á leigu
þriggja herbergja ífoúð í Wal-
dorff Astoria Towers. íbúðin til-
heyrði leikkonunni Leonoru Cor-
bett. l>að kostaði þúsund dali á
viku að halda Marilyn á mann-
sæmandi hátt! Og aurarnir fyrir
kostnaðinum komu allir frá
Greene. Aðrir lögðu ekki fé í
Monroe-félagið. Hann veðsetti
sitt eigið hús í kaf, seldi skulda-
foréf og verðbréf og tók svo lán
eins og lánstraustið leyfði. Með-
al fastra útgjalda má nefna 100
dali á viku fyrir uppihald móð-
ur hennar í hælinu, 125 á viku
fyrir fimm ferðir til sálfræðings
og 500 á viku fyrir fegrunarað-
gerðir.
Ég lét einu sinni í Ijós undrun
mína á því við Greene, að nokk-
ur kona skyldi eyða svona gífur-
lega í útlitið á sér. Hafði hún
farið í dýrustu snyrtistofur? Not
að dýrustu smyrsl og fágætustu
fegurðarmeðöl?
„Hún fór ekki í neinar snyrti-
stofur", sagði Greene. „Hún
gerði íbúðina sína að einni alls-
herjar snyrtistofu. Hún hafði
sína sérstöku hárgreiðslukonu á
kaupi 125 dali á viku, svo hand-
og fótsnyrtingarmenn, nuddkon-
ur, sérfræðinga í einu og öðru og
hinu og þessu, og andlitsmálara.
Ég á reikningana og get sannað
þetta. Og ilmvatn notaði hún eins
og við notum vatn. Kannski 50
dali á viku í ilmvatn eitt saman,
stundum meir«. Það kostar skild-
inginn að líta út eins og Marilyn
Monroe. Þar dugar ekki að vakna
að morgni, þvo sér í framan og
greiða sér og gana þannig út á
götuna. Það verður engin Marilyn
Monroe úr því! Hún kann fegr-
unarfræðina út í æsar, vertu
viss. Hún veit, hvað til þess þarf
að líta út eins og hún vill líta
út. Og auk uppihaldskostnaðar
varð félagið —• þ. e. Milton Her-
tnan Greene — að borga einka-
ritara og útbreiðslustjóra, sem
var síður en svo ódýr. En þú
skilur, að það var nauðsynlegt
að halda henni uppi þama í
Astoria og láta hana líta út upp
fyrir fatnað handa henni á
tveim mánuðum, þetta vor, og
foún hélt nú, að þetta væri gjöf
frá mér, þangað til ég tilkynnti
henni að þetta væri ^’árfesting
af félagsins hálfu. Það var líka
nauðsynlegt að hafa blaðafull-
trúa til þess að halda nafninu
hennar lifandi í blöðunum. Við
urðum að halda við þeirri hug-
mynd hjá hluthöfum og ráða-
mönnum hjá 20th, að Marilyn
foefði nógu öflugan bakhjarl og
gæti haldið út óendanlega ef
ekki yrði gengið að skilmálum
hennar.“
Greene var sannfærður um, að
20th myndi láta undan áður en
lyki. Satt var það að vísu, að
þetta kostaði hann 50.000 dali á
ári, en hitt var jafnsatt, að hver
mynd, sem Marilyn var ekki í
gaf 100.000 dölum minna í ágóða
vegna þess, að nafnið hennar var
ekki á leikskránni.
Greene útskýrði hernaðarað-
ferð sína þannig: „Jafnskjótt sem
reikningarnir tóku að drífa að,
varð mér ljóst, að það myndi
kosta um 50.000 dali á ári í þessi
þrjú ár, sem eftir voru af samn-
ingnum hennar. Jæja, ég yrði þá
150 þúsundum fátækari ef félag-
ið léti ekki undan að þeim tíma
liðnum. En þar sem ég gekk út
frá, að það myndi tapa einni
milljón á ári á því að vanta
Marilyn, þá sá ég, að þarna var
um að ræða eina milljón móti
150 þúsundum. Mér fannst út-
litið því gott og þótist viss um,
að hluthafarnir yrðu farnir að
kveina, þegar kæmi fram á 1056,
Reyndar voru þeir þegar farnir
að væla og héldu því áfram allt
árið 1955, því að Lew Schreiber
var sífellt að koma til okkar
með ný tilfooð allan þann tíma.
Marilyn var langmesta aðdrátt-
araflið að kvikmyndunum ög
ekki nóg með það, heldur var
hún um þessar mundir frægasta
persónan á því sviði. Og frægðin
takmarkaðist ekki við landsstein
ana, heldur átti hún miklum vin-
sældum að fagna í Frakklandi og
ítalíu. Þeir hlutu að koma til
okkar með betri tilfooð.
I marzmánuði hafði Marilyn
verið í kvöldiboði. Andspænis
foenni sat Oheryl Crawford, leik-
stjóri frá Broadway og einn af
stofnendum Leikaraskólans. Ung
frú Crawford hafði aldrei séð
Marilyn fyrr. Meðan á börðhald-
inu stóð, tók hún að reyna að
veiða upp úr henni framtíðar-
áætlanir hennar og Marilyn
sagði, að sér væri alvara með
að fara í alvarlegri leikstarfsemi.
„Ef svo er“, sagði ungfrú
Crawford, ,,þá ættuð þér að
á sitt bezta. Ég borgaði 3000 dali 1 koma í Leikaraskólann. En fyrst
ættuð þér að hitta Lee Stras-
berg. Ef hann telur sig geta
hjálpað yður, mundi hann ef til
vill taka yður í einkatíma".
Leikaraskólinn er hópur um
250 atvinnuleikara og leik-
kvenna, sem koma saman á
fimmtudögum og föstudögum
milli 11 og 1. Meðlimirnir leika
nokkur atriði, svo sem tíu mín-
útur að lengd og ræða svo leik-
inn á eftir og gagnrýna. Stras-
berg, sem er þarna einskonar
æðstiprestur, rekur leikinn og
útskýrir leikaðferð hvers leikara
fyrir sig. Aðgangur að „skólan-
um“, sem er tekjulaust fyrir-
tæki, er frjáls þeim leikurum,
sem standast inntökupróf. Stras-
berg hefur líka einkatíma með
hópum, en í hverjum þeirra eru
um 30 leikarar.
Strasberg er hinn þekktasti af
formælendum Stanislawski-að-
ferðarinnar, og hefur þegar haft
mikil áhrif um útbreiðslu henn-
ar.
Marilyn fór í skrifstofu ung-
frú Crawford síðdegis dagiiin
eftir kvöldiboðið áðurnefnda.
„Hún var ekki nema hálftíma
of sein", segir ungfrú Crawford,
„og mér skilst, að það þyki gott,
þegar hún er annarsvegar. Ung-
frú Crawford hafði þegar ákveð-
ið viðtal við meistarann Stras-
foerg og svo stigu þær báðar upp
í leigubíl, og héldu áleiðis heim
til hans. Þeim var vísað inn í
stóra stofu þar sem allir veggir
voru þaktir bókum upp að
lofti, og bækur á ýmsum tungu-
málum lágu á víð ög dreif um
foorð og stóla og jafnvel gólfið.
Stór plötuspilari með magnara
stóð þarna opinn. Marilyn fyllt-
ist lotningu við öll þessi merki
menningar, og kvíða fyrir því,
að hún sjálf yrði ekki fundin
þess verðug að komast undir
verndarvæng hins mikla meist-
ara. Svo kom hann þjótandi inn,
snögglega og óvænt; hann brosti
ekki, en kinkaði kolli til ungfrú
Crawford og síðan til hennar og
rannsakaði hana með litlu,
svörtu augunum, gegnua. þykk
gleraugun.
Gat þetta verið hinn frægi Lee
Strasberg? Hann var fremur lít-
ill vexti og síður en svo neitt
tígulegur. Kinnar hans voru
svartar, eins og á mönnum, sem
sýnast alltaf órakaðir. Hann var
í dökkfblárri skyrtu með ekkert
bindi og í krukluðum fötum, sem
fóru illa. Hann var líkastur á-
foyggjufullum smákaupmanni,
sem er í þann veginn að fara
yfrum.
En þegar hann fór að tala, var
eins og hann ummyndaðist.
Strasberg er mikill kennari, þann
— Það er ekki mér að kenna hvað snúran á ryksugunni er stutt.
ig að skilja, að hann elskar fræði
grein sína og kann hana til
fullnustu og getur gefið nem-
andanum bæði kunnáttu sína Og
ást á henni. En að öðru leyti er
hann vitringur — meistari í
Austurlanda skilningi. Ég hef
verið á mörgum fundum í leik-
skólanum — því að stundum er
óverðugum hleypt þar inn — og
aldrei komizt hjá því að hrífast.
Eftir tuttugu mínútna viðræð-
ur, sem virtust aðallega vera
mjög hversdagslegar spurningar
og svör, lét Strasberg til leiðast
að taka Marilyn í nokkra einka-
tíma.
Jafnvel í fyrsta tímanum hjá
Strasberg, varpaði Marilyn frá
sér stjörnuhamnum. Eftir því
sem hann kynntist henni betur
og komst að sálrænum og list-
rænum vandamálum hennar, tók
hann að álíta, að hún væri ó-
venjulegum hæfileikum gædd.
Oftast gerir Strasberg lítið að
því að kenna í einkatímum, „af
því að leikarar verða að vinna
með leikurum, en ekki einir“. En
iþegar um var að ræða leikkonu,
sem þegar hafði hlotið svo mikla
frægð og hafði þar að auki van-
izt á vissa, fasta leikaðferð, þá
vildi hann kynna sér vandamál
hennar og möguleika áður en
foann „setti hana í það hræðilega
erfiði, sém samleikur er“. Hann
hafði séð nokkrar myndir hennar
og ekki orðið fyrir miklum á-
forifum. En í fyrsta viðtalinu við
hana, sá hann, „að hún leit alls
ekki út fyrir að vera það, sem
hún var í raun og veru, og það,
sem gerðist hið innra með foenni,
var alls ekki það sama, sem sýni-
legt var hið ytra, og það bendir
alltaf til þess, að eitthvert efni
sé fyrir hendi, sem eitthvað
megi gera úr. Og hvað Marilyn
snerti var þetta undravert. Það
var rétt eins og hún hefði bara
verið að bíða eftir því, að þrýst
væri á hnapp, og þegar þrýst var
á hann, opnaðist heilt búr, fullt
af gulli og gimsteinum. Það er
óvenjulegt að svona grunnt sé á
innra manninum og hann svo
áfjáður í að brjótast út og komi
því jafn auðveldlega fram í dags-
* * *
SAGA BERLINAR

* -)< *
1 efnahagslífi Vestur-Þýzkalands
voru undrin að hefjast. En meðan
flutningabannið ríkti, 1948, var lífið
mjög erfitt. Loftbrúin annaði aðeins
rétt um það bil nægum flutningi til
þess að halda lífinu í íólki, en engin
kol voru til upphitunar eða iðnaðar.
Öll kolin fóru í það að framleiða raf-
magn 4 klst. á dag.
Verksmiðjum var lokað og þús-
undir höfðu ekkert annað starf en
að hreinsa til í rústunum. Trén voru
höggvin niður til eldsneytis. En á
hverjum þremur mínútum flaug
flugvél til borgarinnar. Dag og nótt
minnti það Vestur-Berlínarbúa á, að
Vesturveldin voru þeirra megin. En
veturinn fór í hönd. Gætu vélarnar
flogið þá?
ljósið". Eftir því, sem Strasfoerg
segir, var hún geysilega við-
foragðsfljót, sem er einkenni á
„verulega miklum leikurum".
Einkatímarnir voru til þess ætl-
aðir að örva og prófa þessi við-
brögð hennar, en Marilyn tók
einnig þátt í tímum með öðrum
í Leikskólanum.
Ég spurði Strasberg, hvort
stamið, sem hún hafði aldrei
sigrazt á, hefði komið fram i
timunum.
SlJtltvarpiö
Þriðjudagur 20. nóvember
8.00 Morgunútvarp.
12.00 Hádegisútvarp.
13.00 „Við vinnuna**.
14.40 „Við, sem heima sitjum'* (Sig-
ríður Thorlacius).
15.00 Siðdegisútvarp.
18.00 Tónlistartími barnanna (Guðrún
Sveinsdóttir).
18.20 Veðurfregnir.
19.30 Fréttir.
20.00 Einsöngur 1 útvarpssal: Imrfður
Pálsdóttir syngur innlend og
erlend lög. Við píanóið: Fritz
Weisshappel.
20.20 Framhaldsleikritið ,Loma Dún**
edEtir Richard D. Blackmore og
Ronald Gow; IV. kafli. Þýðandi:
Þórður Einarsson. Leikstjóri:
Hildur Kalman. Leikendur: Rúr-
ik Haraldsson, Kristín Anna
Þórarinsdóttir, Arndís Björnsdótt
ir, Þóra Borg, Guðrún Ásmunds
dóttir, Róbert Arnfinnsson, Ind-
riði Waage og Kristbjörg Kjeld.
21.00 ,,Fyrir langalöngu": TónJist eft-
ir Khrennikoff við leikrit eftir
Gladkoff.
21.15 Úr Grikklandsför; IV. erindi:
Akrópólis, Aþena og umhverfi
(Dr. Jón Gíslason skólastjóri)
21.50 Inngangur að fimmtudagstónleik
um Sinfóníuhljómsveitar íslands
(Dr. Hallgrímur Helgason).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Lög unga fólksins (Gerður Guð-
mundsdóttir).
23.00 Dagskrárlok.
Miðvikudagur 21. nóvember
8.00 Morgunútvarp.
12.00 Hádegisútvarp
13.00 „Við vinnuna'*.
14.40 „Við sem heima sitjum": Svan-
dís Jónsdóttir les úr endurminn-
minningum tízkudrottningarinn
ar Schiaperelli (10).
15.00 Síðdegisútvarp.
17.40 Framburðarkemisla 1 dönsku og
ensku.
18.00 Útvarpssaga barnanna: „Kusa I
stofunni" eftir Önnu Cath.-
Westly; VIII. (Stefán Sigurðsson)
18.20 Veðurfregnir.
19.30 Fréttir.
20.00 Vamaðarorð: Magnús Magnús-
son skijpstjóri talar til sjómanna
20.06 ,^how Boat": Lög úr söngleik
Jeromes Kem.
20.20 Kvöldvaka:
a) Lestur fornrita: Ólafis saga
helga; IV. (Óskar HaMdórsson
cand mag.).
b) Íslenzk tónlist: Lög eftir Ólaf
I>orgrímsson (Tónlistarfélags-
kórinn eða félagar úr honum
syngja. Stjórnendur: Dr. Vict-
or Urbancic og dr. Páll ísólfs-
son).
c) Gils Guðmundsson rithöfund-
ur flytur síðara erindi sitt um
Gísla Magnússon Hólabiskup.
d) Sigurveig Guðmundsdóttir
flytur frásöguþátt: Götur í Þing-
vaMahrauni.
21.46 íslenzkt mál (Dr. Jakob Bene-
diktsson).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Saga Rotchiild-ættarinnar eftiff
Frederick Morton; VII. (Her-
steinn Pálsson ritstjóri).
22.30 Næturhljómleikar: Frá tónlistar-
hátíðinni í Monte Carlo í sumar,
23.15 Dagskrárlok-