Morgunblaðið - 13.12.1962, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 13. des. 1962
— Rómarför
Framh. af bls. 1.
því að ég var farinn að flauta
„Litlu fluguna." Meira alvöru
leyisi er ekki hseigt að sýna á
þessu tilverustigi.
Ég áikvað að kernia við hjá
Óttari Möller á heirmleiðinni.
Hann vsur í skrifstofu sinni cng
mér var vísað inn. Við röbb-
uðum saman um Gullfoss og
Eimskipafélagið og þau stóru
plön, sem framundan eru.
Hann sagði að við mundum
hafa mikla ánægju af ferð-
inni með Gullfossi.
„En ef við lendum nú í ili-
viðri?‘ spurði ég hikandi.
Þá stóð hann upp og sagði
hátt og blákalt: „Uss, það
gerir ekkert til. í>á færðu þér
bara einn lítinn.“
„Þú hefur auðvitað oft ferð-
ast með Eimskipafélagsskip-
um milli landa,“ sagði ég út-
spíónerandi.
Hann rak í vörðurnar:
„Ne-i, ég fer oftast fljúgandi,"
sagði hann, en var fljótur að
bæta við: „Ég má aldrei vera
að því að fara með skipi.“
Þegar ég gekk niður stig-
ann í Eimskipafélagishúsinu
tók ég eftir því, að ég var
hættur að blístra.
III. Þarna lá
mínn hvalur
Gullfoss lá við hafnarbábk-
ann í svörtum sparifötum og
hvítri skyrtu. Bg veit ekki
hvernig stendur á því, að mér
finnst skip alltaf vera lifandi
verur. Þegar við vorum lögð
af stað var ómögulegt að kom
ast hjá því að fylgjast með
reglubundnum hreyfingum og
þungum stunum þessa hnar-
reista stolts óskabarnsins.
Kannski eru þetta eftirstöðvar
frá þeim tíma, þegar ég 16 ára
messagutt á Brúarfossi var
sjóveikur og illa haldinn upp
á hvern dag, vegna þessara
hreyfinga, eða mundu þetta
vera áhrif frá undurfögrum
sunnudegi fyrir nokkrum ár-
um, þegar ég gekk niður að
höfn með syni mínum og 'hann
spurði allt í einu, um leið og
hann benti á eitt af skipun-
um: „Hvers vegna pissa skip-
in svona mikið?“
Stundum hefur mér dottið
í hug, að bvalurinn, sem
gleypti Jónas, hafi verið skip
eða bátur sem í meðvitund
fólksins breyttist í lifandi
veru. Nógu góð skýring fyrir
hvern sem er.
En þarna lá minn hvalur
og beið þess að gleypa okkur,
og ég öfundaði fólkið sem stóð
á hafnarbakkanum og veifaði
og sat heima og átti ekkert í
vændum; huggaði mig þó við
þessi orð í Jónasarriti: „En
Drottinn bauð fiskinum að
spúa Jónasi upp á þurrt land.“
Þannig eru fyrirheit Biblíunn-
ar efcki færri en forboðin.
Við tókum ferðatöskurnar
og tróðumst í gegnum mann-
fjöldann, en lentum á snúru
sem hafði verið strengd frá
landgöngubrúnni. „Ætlið þið
með Gullfossi?" spurði nær-
göngull áhorfandi. „Já.“ „Þá
eigið þið að fara þarna gegn-
um tollgæzluna.“ Við þangað,
sýndium bréfin og fengum
stimpil upp á að við hefðuim
farið frá íslandi 22. septem-
ber 1962, ef einhverjum yfir-
völdum í Bretlandi eða Ítalíu
dytti í hug að vefemgja, að
við værum farin að heiman.
Síðan um borð og með dótið
upp í káetuna. En þá var aðal
raunin eftir, að ganga út á
brúarvæng og veifa til þessa
larnds, sem maður ætlar að
skilja eftir heima, en fylgir
manni um allar trissur, hvað
sem hrver segir. „Þarna eru
þau, þarna eru þau!“ Og það
er bent og veifað og enginn
veit hvaða tilfinningar eru að
brjótast um fyrir neðan vél-
inda. Mér er nær að halda að
þeir sem fara oft með Gull-
fossi geti orðið skáld á heims
mælikvarða.
Og svo eru festar leystar,
blásið til brottferðar og smám
saman verður hópurinn á
hafnarbakkanum ein samfelld
þyrping, emginn einstakling-
ur, engin ein hönd á lofti lenig
ur, helóur margar hendur. Ein
hver gemgur eins og af tilvilj-
un út á bátadekk og kingir
þessum sársauka, þessum
kvíða að kveðja.
Ég hef oft farið utan, en
aldrei fyrr með Guilfossi.
Eftir þessa nýju reynslu finnst
mér ekki hægt að tala um að
maður sé sigldur nema hafa
farið utan með þessu skipi;
að standia þarna í brúnni eins
og NóbeLsskáld og veifa; að
hafa nægan tíma til að sam-
lagast útlandinu; að hafa í
kringum sig lipurt þjónustulið
eins og Grace Kelly í Mon-
aco; að borða mat sem hæfir
konungum; að sitja við borð
Skipstjórans, þegar sæmilegt
er í sjóinn og segja brandara
af fullkomnu áhyggjuleysi
eins og í kokteilpartíi; líta
síðan upp og sjá Garðar þjón
á þönum og halda helzt mað-
ur sé kominn á Borgina og það
sé kvöldverður hjá Stúdenta-
fólagi Reykjavíkur, og svo bíð
ur maður eftir ræðunni sem
aldrei er haldin. En Garðar
brosir stanzlaust út í annað
munnvikið og bíður eftir þvi
að einhver þurfi að stökkva
upp frá borðinu, af því það
kemur óheppileg alda, sem
ekki var reiknað með og rek-
ur kryppuna undir mitt skip-
ið, svo leiftunsnöggt að sumir
eiga jafnvel fullt í fangi með
að bjarga rauðvínsglasinu,
Röstin var að vanda leiéin-
leg en óvenju meinlaus; posta
fenið dró úr henni vígtennurn
ar og við sváfum ágætlega
um nóttina, þegar við höfðum
kvatt einasta fasta punktinn,
sem eftir var í þessari tilveru,
Helgafell í Vestmannaeyjum.
(framhald)
Matthias Johannessen
Aðalf undur Rithöf
undasamb. Islands
A AÐALFUNDI Rithöfundasam-
bands fslands er haldinn var
fyrir skömmu, skipti stjórn sam-
bandsins með sér verkum fyrir
næsta starfsár. Formaður sam-
bandsins er Stefán Júlíusson,
varaformaður Björn Th. Björns-
son, ritari Indriði Indriðason,
gjgldkeri Jóhannes úr Kötlum,
meðstjórnandi Guðmundur G.
Hagalín. Varamenn eru Ingólfur
Kristjánsson og Sigfús Daðason.
Rithöfundasambandið hefur
opna skrifstofu í Hafnarstræti
16 og veitir Kristinn Ó. Guð-
mundsson, héraðsdómslögmaður,
rishöfundum ýmiskonar upplýs-
ingar og fyrirgreiðslu um mál-
efni þeirra, sambandsins vegna.
Aðalfundur Fél.
ísl. myndl.manna
AÐALFUNDUR Félags íslenzkra
myndlistarmanna var haldinn ný
lega. í stjórn voru kosnir Sigurð
ur Sigurðsson, form. Hörður A-
gústsson ritari og Valtýr Péturs-
son gjaldkeri. í sýningarnefnd
félagsins voru kjörnir eftirtaldir
menn: Jóhannes Jóhannesson,
Sigurður Sigurðsson, Steinþór
Sigurðsson,, Eiríkur Smith, Karl
Kvaran, Sigurjón Ólafsson, Magn
úr Á. Árnason og Guðmundur
Benediktsson. Fulltrúar á aðal-
fund Bandalags íslenskra lista-
manna voru kjörnir Sligurður
Sigurðsson,, Jóhannes Jóhannes-
son. Karl Kvaran, Kjartan Guð-
jónsson og Hörður Ágústsson.
Þjóðin að leiðast inn á stór-
hættulega braut
segir í ályktun Landssambandsins
gegn áfengisbölinu
FTMMTA þing Landssambands-
ins gegn áfengisbölinu var haldið
24. nóvember sl. í Reykjavík.
Þing þessi eru aðeins annað hvert
ár og sitja það fulltrúar frá
öllum aðildarfélögunum 26, en
auk þess hafa full réttindi á
þingunum Áfengisvarnarráð rík-
isins og fulltrúaráð landssam-
bandsins, en í því eru 26 full-
trúar frá aðildarfélögunum og
jafnmargir menn til vara.
Stjórn landssambandsins legg-
ur fram tveggja ára starfsskýr-
slu, málin eru svo rædd, álykit-
anir og tillögur samþykktar og
stjórn kosin, einnig endurskoð-
endur. Helztu atriði í skýrslu
formanns voru að þessu sinni,
bindindisdagarnir bæði árin, en
þeir ÚJÍheimta mikið og margvis-
legt undirbúningsstarf, þá fræð-
slunámskeið sl. sumar, og svo
stofnun bindindisráðs kristinna
safnaða. Margt fleira var talið
í skýrslunni. Fj'árráð landssam-
bandsins eru lítil, en sparlega
með þau farið.
Þingið sátu valdir menn ým-
issa stétta og ríkti þar góður
áhugi og samihugur. Stjórn lands-
sambandsins var einhuga endur-
kjörin.
Formaður: Pétur Sigurðsson
ritstjóri,
varaformaður: Björn Magnús-
son, prófessor,
ritari: Tryggvi Emilsson, verka
maður,
féhirðir: Axel Jónsson, full-
trúi,
frú Jakotoína Mathiesen,
Magnús Jónsson, bankastj. og
séra Árelíus Níelsson.
Varamenn:
Hún er ung að árum, en læt-
ur samt ekki sitt eftir liggja
að hagnýtingu síldaraflans.
Fitú Arnheiður Jónsdóttir,
kennari,
Ásgeir Sigurðsson, kennari,
Sigurgeir Albertsson, trésmíða-
meistari,
Óskar Pétursson, verkstjóri og
Valdimar Örnólfsson, mennta-
skólakennari
Endurskoðendur:
Helgi Tryggvason, kennara-
skólakennari og
Ingimar Jóhannesson, fulltrúi.
Fimmta þing Landssatnbands-
ins gegn áfengisbölinu varar al-
varlega við þeirri hættu, sem
stafar af aukinni áfengissölu og
fjölgun áfengisveitingastaða.
Einnig vekur það athygli á því,
hversu áfengistízka hefur magn-
azt á siðustu árum, þar sem
nær þykir sjálfsagt, að í sam-
kvæmurn sé vín haft um hönd,
hrvort heldur er á vegum ein-
staklinga eða opinberra stofn-
ana, og blöð, útvarp og leik-
hús stuðla að þessari tízku með
því er þau fly-tja, og á það bæði
við um fréttaefni blaðanna og það
sem flutt er í nafni listanna.
Telur þingið þjóðina leiðast með
þessu inn á stórhættulega braut,
sem hefur áður komið þjóðum
á kné, og er enn að leiða hnignun
og margs bonar ógæfu yfir ýms-
ar þjóðir heims.
Þingið bendir á, að allar nið-
urstöður vísindalegra rannsókna
á afleiðingum áfengisneyzlu, jafn
vel í hve litlum mæli sem er,
sýna að hún er skaðleg heilsu,
dómgreind og ekki sízt starfs-
faæfni manna og viðbragðsflýti,
er einkum veldur slysum og tjóni
við stjórn og meðferð véla og
ökutækja. Telur þingið í þessu
sambandi sérstaka ástæðu til að
benda á ískyggilega fjölgun ölv-
unarbrota við akstur, og hina
miklu fjölgun ökuslysa, sem eiga
að miklum hluta rót sína að rekja
til áfengisneyzlu.
Þingið vekur athygli á því, að
þessi þróun í áfengismálum hlýt-
ur að leiða til þess, að tala á-
fengissjúklinga fari ört vaxandi,
og því ber nauðsyn til þess, að
styrkja þær stofnanir, er vinna
að lækningu og gæzlu áfengis-
sjúkra manna, bæði karla og
k'venna. Telur þingið í því sam-
bandi mikilvægt starf Bláa bands
ins, svo og þeirra hæla fyrir
álfengissj úklinga, er rekin eru
af opinberri hálfu. Heitir þingið
á ríkisvaldið að efla þá starf-
semi enn meir, sbr. ákvæði á-
fengislaga um áfengisvarnir.
Þingið vill þó leggja enn rík-
ari áherzlu á það, að efla enn
meir þá þætti áfengisvarna, er
miða að þvú að sporna gegn
neyzlu áfengra drykkja. Heitir
þingið á Alþingi og ríkisstjórn
að efla starf áfengisvarnarráðs
og áfengisvarnarnefnda, m.a.
með því, að leggja áfengisvarnar-
ráði ti'l aukið starfsfé, svo að
unnt verði að ráða a.m.k. einn
erindreka að auki til starfa á
vegum þess, er einkum geti gef-
ið sig að því að leiðbeina ungu
fólki um holla tómstundaiðju
og skemmtanir, þar sem áfengis-
neyzla sé útilokuð. Þakkar þing-
ið allt það, sem þegar hefur ver-
ið unnið að þeim málum bæði af
bæjarfélögum, kirkjunni, góð-
templarareglunni, KFUM og K,
skátafélögum og öðrum þeim, er
þeim málum haía sýnt skilning
og aðstoð.
Þingið telur ennfremur sér-
staka ástæðu. til þess, að
efla og styrkja meir en verið
hefur starfsemi allra þeirra fél-
aga, er starfa að bindindismál-
um, jafnframt sem það þakkar
stuðning áfengisvarnarnefnda
og áfengisvarnarráðs og annrra
þeirra félagasamtaka, sem með
þátttöku sinni í Landssamband-
inu gegn áfengisbölinu og á ann-
an hátt hafa stutt að framgangi
bindindismálsins. Vill þingið und
irstrika nauðsyn þess, að öll frjáls
samtök um eflingu bindindis
hljóti ríflega aukinn styrk til
starfsemi sinnar, bæði með hækik
un á framlagi samikvæmt ákvörð
un áfengisvarnarráðs og á hinu
beina framlagi ríkissjóðs til Stór-
stúku íslands.
Þingið hvetur til aukinnar á-
herzlu á fræðslu um skaðsemi
áfengis, og lýsir þakklæti fyrir
fram'tak fjórstúku íslands og
bréfaskóla SÍS um námskeið í
þeim fræðum, og væntir þess
að þau fræðslubréf, sem gefin
verða út í því samtoandi, -verði
tekin til notkunar í skólum lands
1 ins, og í öllu fullnægt kröfum
fræðslulaga og áfengislaga um
kennslu í þeirri grein.
Þingið þakkar starf trygging-
arfélags bindindismanna, Ábyrgð
ar, og telur það geta orðið til
mikils styrks bindindismálinu.
Skorar það á alla bindindismenn
að láta það njóta viðskipta sinna.
og efla með því þann þátt í starf-
semi bindindismanna.
Þingið skorar á alla góða
menn, konur og karla að ljá lið
málstað bindindisins með eigin
fordæmi og góðum orðum, og
stuðla að sínu leyti eftir megni
að útrýmingu alls þess böls, er
af áfengisneyzhi leiðir.
Fimmta þing Landssamtoands-
ins gegn áfengisbölinu mælir
fastlega gegn því, að vínveit-
ingatími veitingahúsanna verði
lengdur frá því sem nú er, hvort
heldur er með því að lengja
veitingatímann á hverju kvöldi,
þegar vínveitingar eru leyfðar,
eða með því að leyfa vínveiting-
ar á miðvikudagskvöldum.
Þingið þakkar framtak bæjar-
stjórnar Akureyrakaupstaðar um
það, að lokað var útsölu áfengis-
verzlunarinnar á staðnum meðan
minnzt var 100 ára afmælis Akur
eyrarbæjar, og að engar vínveit-
ingar voru hafðar um hönd í
sambandi við þessi hátíðahöld.
Vill þingið benda á fordæmi Ak-
ureyrar í þessum efnum, og jafn-
framt að ríkisstjórnin hefur ekki
veitt áfengi 1. janúar né 17. júní
undanfarin ár, og skorar það
1 fastlega á ríkisvald og bæjar-
félög að fella niður vínveitingar
í opinberum veizlum.
Þingið skorar á sýslunefndir,
að taka upp í lögreglusamiþykkt-
ir ákvæði, er takmarki mjög að-
gang unglinga undir 16 ára aldri
að almennum skemmtisamkom-
um, t.d. með því að banna þeim.
aðgang nema í fylgd með for-
eldrum sínum.
(Frá Landssambandinu
gegn áfengisbölinu)
Góð og gagnleg
myndasýning
í SIÐASTLIÐNUM mánuði sýndi
Halldór Eyjólfsson verkstæðis
formaður litmynd af smíði bú-
véla og hirðing og meðferð
þeirra á vegum Búnaðarfélaigs
Hvolhrepps í félagsheimilinu
Hvoll.
Það var góð hugmynd hjá
Halldóri að fræða bændur um
meðferð þeirra búvéla sem þeir
verja miklum fjármunum fyrir,
auk þess sem það hlýtur að
skipta þá miklu fjárhagslega að
vélar þessar séu í góðri fairðu og
rétt með farnar.
Sýningar sem þessar eru sem
lítið brot af þeim gömlu og góðu
bændanámskeiðum sem gjörðu
oft mikið gagn en eru nú því
miður lögð niður.
Hvolhreppingar þakka Halldóri
kærlega fyrir hugkvæmni hans
og heimsókn til þeirra með þess-
ar fallegu og gagnlegu myndir.
F.B.