Morgunblaðið - 08.02.1963, Blaðsíða 13

Fðstudagur 8. febrðar 1999
MORGVNBLAÐIÐ
13
Launatilboð ríkisstjdrnarinnar
til opinberra starfsmanna
Lægstu laun verða kr. 3.500 á
mánuði, en þau hæstu kr. 14.700
I gær barzt blaðinu svofelld
frétt frá ríkisstjórninni:
EINS og kunnugt er, voru á s.l.
vori sett lög um kjarasamninga
opinberra starfsmanna. Var í
lögunum gert ráð fyrir, að launa-
kjör ríkisstarfsmanna væru
ákveðin með heildarsamningi
milli ríkisins og Bandalags
starfsmanna ríkis og bæja, en
Kjaradómur skæri úr, ef samn-
ingar tækjust ekki. Fer sérstök
nefnd, skipuð af fjármálaráð-
herra, með fyrirsvar af hálfú
ríkisins í samningum þess, en
Kjararáð af hálfu Bandalagsins.
Seint í nóvember s.l. lagði
Kjararáð fram tillögur sínar um
launaflokka og launastiga og hafa
þær verið birtar. Tillögur Kjara-
ráðs gerðu ráð fyrir yfir 100%
launahækkun að meðaltali frá
núgildandi launalögum og mundu
þær hafa í för með sér allt að
600 millj. kr. aukningu á launa-
útgjöldum ríkisins og ríkisstofn-
ana á ári.
Undanfarna mánuði hefur
samninganefnd rikisins unnið að
tillögum af hálfu ríkisstjórnar-
innar. Þær tillögur voru lagðar
fram í dag. Fela þær í sér fjölg-
un launaflokka í 25, en launa-
flokkar eru 15 samkvæmt nú-
gildandi launalögum frá árinu
1055. Jafnframt er f’lokkaröð-
inni snúið við þannig að lægsti
flokkurinn verður nú 1. flokkur,
en hæsti launaflokkurinn verður
25. flokkur. Byrjunarlaun í 1.
flokki (nýliðar við vandaminnstu
störf) verða kr. 3500 á mánuði
samkvæmt tillögunum, en há-
markslaun í 25. flokki (ráðu-
neytisstjórar, biskup, landlækn-
ir, sendiherrar o. fl.) verða kr.
14.700 á mánuði.
Aldurshækkanir samkvæmt nú
gildandi launalögum eru fjórar,
eftir eitt ár, tvö ár, þrjú ár, og
fjögur ár. Eftir tillögum nefnd-
arinnar verða aldurshækkanir
þrjár, þ. e. eftir eitt ár, þrjú ár
og tíu ár. í efstu flokkunum eru
þó aðeins ein aldurshækkun,
eftir tíu ára starf.
Tillögurnar eru í höfuðdrátt-
um byggðar á þeim meginreglum,
sem lög um kjarasamninga opin-
berra starfsmanna ákveða, að
Kjaradómur skuli hafa híiðsjón
af við úrlausnir sínar, en þær
eru:
1. Kjör launþega, er vinna við
sambærileg störf hjá öðr-
um en ríkinu.
2. Kröfur, sem gerðar eru
til menntunar, ábyrgðar og
sérhæfni starfsmanna.
3. Afkomuhorfur þjóðarbúsins.
Samkvæmt feglunni um við-
miðun við kjör á almenn-
um vinnumarkaði eru laun í
4. flokki ákveðin með hlið-
sjón af launataxta Dagsbrúnar
fyrir almenna verkamanna-
vinnu, en í þeim flokki eru t. d.
aðstoðarmenn í vörugeymslum.
Laun í 9. flokki eru á sama hátt
ákveðin sem næst því sem iðn-
aðarmenn hafa samkv. viku-
kaupssamningum á hinum al-
menna vinnumarkaði. Erfiðara
er um viðmiðun við almennan
vinnumarkað, að því er varðar
efri flokkana, þar eð hliðstæður
eru þar fáar fyrir hendi.
Fjölgun launaflokkanna er við
það miðuð, að unnt sé að taka
meira tillit til menntunar, ábyrgð
ar og sérhæfni starfsmanna en
nú er gert. Störf ríkisstarfs-
manna verða stöðugt margbreyti
legri, stofnanir stækka, verka-
skipting og kröfur um menntun
aukast. Þessari þróun fylgir þörf
á auknum launamismun.
Launaflokkafjölgunin hefur
óhjákvæmilega í för með sér
hækkun launa hjá hluta starfs-
manna og mismunandi mikla,
enda mun sú skoðun hafa hlot-
ið almenna viðurkenningu, að
launamunur sé nú minni hjá rík-
isstarfsmönnum en heppilegt geti
þessu efni mun skemmra en
kröfur Kjararáðs.
Samninganefnd ríkisins hefur
áætlað, að meðallaunahækkun
skv. tillögunum sé 15—16% og
útgjaldaaukning ríkissjóðs af
þessum sökum nemi um 80 millj.
króna • á ári.
Hér fara á eftir nokkur dæmi
um þær launabreytingar, sem
tillögurnar hafa í för með sér.
Talsímakonur við innanlands-
þjónustu eru svk. núgildandi
launalögum í 13. flokki, hækka
í 12. flokk og komast í hámark
þess flokks eftir 6 ára starf. Byrj
unarlaunin eru kr. 4048 á mán.
og hámarkslaun kr. 5517 eftir
6 ára starf.
Samkvæmt tillögunum verða
talsímakonur við innanlands-
þjónustu í tveim flokkum, 4. og
6. Byrjunarlaun í 4. flokki eru
kr. 5000 á mán., eða 24% hærri
en núverandi byrjunarlaun. Laun
eftir 3 ár verða kr. 5500 eða sem
næst jöfn núverandi hámarks-
launum. Laun eftir 10 ára starf
verða kr. 5750 eða 4% hærri en
núverandi hámarkslaun.
Þær talsímakonur, sem fara í
6. flokk, fá í byrjunarlaun kr.
5500 á mánuði, sem er 36% hærra
en núverandi byrjunarlaun. Eftir
3ja ára starf komast launin upp
i kr. 6000, sem er 9% hærra en
núverandi hámarkslaun, og eftir
10 ára starf verða launin kr.
6300 á mánuði eða 14% hærri
en núverandi hámarkslaun.
Framh. á bls. 15.
Pólsk lista-
kona heldur
tónleika hér
FRffiG pólsk listakona, píanó-
leikarinn Halina Czerny-Stef-
anska kemur til Reykjavíkur
eftir helgina og ætlar að halda
hér tvenna tónleika fyrir styrkt-
arféiaga Tónlistarfélagsins.
Frú Czerny-Stefanska er í hópi
snjöllustu píanóleikara Póllands
og hefur unnið sér mikinn Orð-
stír bæði heima fyrir og erlend-
is, fyrir túlkun á verkum landa
síns Fr. Chopins.
Frú Czerny-Stefanska hefur
haldið hljómleika víða erlendis
og hefur undanfarið verið í hljóm
leikaferð um Norðurlönd, hélt
hljómleika í Osló í lok janúar og
nú síðast í Kaupmannahöfn.
Hún hefur leikið inn á marg-
ar hljómplötur, bæði fyrir His
Master's Voice og fyvir Deutsche
Grammofon.
Tónleikarnir hér eni fyrirhug-
aðir á mjðv'kudag og fimmtudag
í Austurbæjarbíói. Á efnisskránni
verða eingöngu verk eftir
Chopin, en þau eru þessi Tveir
pólónesar op. 26, allar Ballötur
Chopins, fjórar að tölu og 24
prelúdíur op. 28.
Vettvangurinn í dag fjallar m- a. um: — Skemmtilegheit fangabúðanna. —
Grein Sverris Kristjánssonar í kommúnistablaðinu. — „Höfuðsmiðinn“ Jósep
Stalín. — Nýja rússneska bók, Dagur úr ævi ívans Dénísovítsj.
ATVIKIN eru oft kaldíhæðin.
Margt af því sem við höldum sé
tilviljun, virðist útJhugsað af
iþeim höfuðskepnum, sem
stjórna tannhjólum tilverunnar.
Á 7. bls. Þjóðviljans í gær eru
tvær greinar, önnur undir natn
inu „f heimsókn hjé Solzjeníts-
in“, hin er um það að íslandi leið
ist. Solzjenítsín er höfundur bók
ar, sem er nýkomin út og hefur
vakið heimsathygli. Hún nefn-
ist „Dagur úr ævi fvans Déníso-
vítsj“ og hefur af einhverjum á-
stæðum verið leyft að gefa hana
út í Sovétríkjunum. Bók þessi er
einskomar eftirmæli um Jósep
Stalín og, að þvi er manni skilst,
hafa flá orð verið sögð sannari
og réttari um framkvæmd sósíal
ismans og stjórnvizku forystu-
manna hans en þau sem þarna
standa. Solzjenítsín „var hamd-
tekinn skömmiu fyrir stríðslok
vegna falsks áburðar“, segir Þjóð
viljinn, „og þegar hann hafði set
ið af sér dóm í íangabúðum, var
hiann gerður útlægur til Djamm
bul-héráðs“. Maður gæti haldið
að þessi maður hefði framið ein-
hvern djammandi höfuðglæp, en
svo er ekki. Hann flramdi þann
glæp einan að berjast fyrir föður
land sitt í styrjöldinni, siðar var
hann handtekinn, en tókst loks
að flýja heim undan nazistunum.
Þjóðviljinn segir, að rússneskur
blaðamaður hafi spurt hann þess
«rar spumingiar: „Heff^ Solzjen-
ítsín orðið rithöfundur, ef hann
Ihefði ekki orðið fyrir þeirri
reynslu að sitja í fangabúðuim?“
Á svarinu er svo að skilja sem
fangabúðavistin hatfi cxrðið hon-
um drjúgur farareyrir. Fyrst svo
er, aetti ekki aó vera skortur á
rithöfundum í Sovétríkjunum
næstu árin.
Höfundur bókarinnar „Dagur
úr ævi Ivans Denísovítsj" kynnt-
ist Stalin á sinn hátt. í rússnsk-
um fangabúðuim. Þar vantaði
ekki þau skemmti 1 eghei t og þá
„friísku byltingu“ sem er orðin
eins konar kækur í andagift
Sverris Kristjánssonar, en hann
er höfundur areinarinnar „ís-
landi leiðist". Sverrir kynntist
Stalin einnig á sinn hátt, og hef-
ur, eins og Solzjenítsín skrifað
um fyrirbrigðið. Þeir virðast
ekki alveg sammála, ef marka
má skrif sagnfræðingisins um
kommúnismiann og forystumenn
hans á undanförnum áratugum.
D
Fyrir skömm'U var tilkynnt
að Kostoff, fyrrum varaforsætis
ráðherra Búlgaríu, hefði hlotið
uppreisn æru. Ég fór af rælni
að fletta Þjóðviljanum frá þeim
tíma, þegar hann var að pina út
úr Kostoff játningarnar. Þá vant
aði ekki fyrirsagnir um þennan
glæpamann. Heill leiðari var
helgaður Morgunblaðinu fyrir
að segja sannleikann, þar stend-
ur m.a. 21/12 1949:
„Hér skulu ekki hafnar um-
ræður um þessi málaferli (þ.e.
málaferlin yfir Kostoff) við aft-
urhaldsblöðin. Þau eru ekki við-
ræðulhæf um slík mál.... En
aðeins skal minnzt á að þetta er
ekki í fyrsta sinn sem afturhalds
blöðin verða óð af hneykslun
yfir uppkveðnum dómum.“
Og ennfremiur standa þessi orð
í leiðananum, svo kaldnæðisleg
sem þau eru:
„Frásagnir blaðanna af mála-
ferlum þessum eru sízt af öllu í
fréttastíl. Þær líkjast öðru frem-
ur fátæklegustu glæpareyfurum:
hinir ákærðu og dómfelldu ej-u
hreinir englair, vammlausir föðuir
landsvinir, en forystumenn Aust
ur-Evrópuþjóðanna eru trylltir
glæpaihundar sem ekki sofa ró-
legir nema þeir hafi nasað af
blóði áður.“
Hvernig skyldi vera umhorfs
í brjóstholinu á þeim vesalings
fanga, sem á sínum tíma var
pínd'Uir til að skrifa þessi flekk-
uðu orð?
□
í sama Þjóðvilja og leiðarinn
um Kostoff birtist var heilsíðu-
grein undir fyrirsögninni: „Stalín
sjötugur." Þar stendur m.a.:
„Sögulegt afrek Jóseps Stalíns
mun alla stund verða tengt fam
kvæmd sósíalismans."
Hvað skyldi nú Krúsjeff segja
við þessum orðum?
Og ennfremur segir:
„Það féll í hans (StaMns) hlut
að verða höfuðsmiður hins sósíal
íska þjóðfélags.“
Hvað skyldi nú Pravda segja
við slíku guðlasti?
Og ennfremur:
Stalin „hefur í aldarfjórðung
verið leiðsögumaður Ráðstjóm-
arþjóðanna á villugjörnum leið-
um aldar vorrar. Hann hefur
markað þeim miðin, sem stefna
skyldi að. Hann hefur þorað að
sigla allan sjó, þegax aðrir leit-
uðu iandlegunnar. “
Höfundur þessara vafasönmu
orða er Sverrir Kristjiánsson.
Hann ætlaði á sjóinn, en for-
lögin hafa séð svo um, að hann
fór hvergi, og nú hefur hann um
áraibil stundað landleguna af þó
nokkurri ástríðu. En Solzjenítsín
„sigldi allan sjó“, ekki sem á-
byrgðarlaus fagurkeri eða lífs-
flóttamaður, heldur þátttakandi
og fórnardýr. Hann hefði áreið-
anlega viljað hafa hlutverka-
skipti við Sverri Kristjáns-
on og verja ævinni í létt rósa-
má'l og lipran gleðskap, í staðinn
fyrir að þurfa að kvíða því dög-
um, mánuðum og árum saman, að
einhvers konar stráksskapur
kæmi upp í „höfuðsmiðnuim" og
bann fengi löngun til „að nasa
af blóði“.
Enginn getur horflt á sMka
sigra á liðnum æviferli og Stalin,
segir Upurmennið Sverrir Kristj
ánsson. Hann getur trútt um
talað hann er sjálfur dálítið pro-
mill af þessum sigri. Samt segir
hann að sér leiðist al'ltaf nema,
þegar hann hefur Kristin
Andrésson fyrir augunum. Hann
er ekki fagurfræðingur fyrir
ekki neitt. En mundi vera hægt
að láta sér leiðast svo mikið, að
manni þætti sjálfsagt að kalla
yfir sig og þjóð sína örlög Pastem
aks eða Solzjenítsíns? Er bein-
Mnis leyfilegt að vera svona
hrjáður af óþurrkasumri anda
síns?
Við lifum á erfiðum tímum.
Margt af því sem Sverrir Kristj-
ánsson hefur skrifað á undan-
förnum árum er þannig lagað, að
það verkar á okkur nú eins og
tvíbent gaman. Ummælin um
StaMn eru allsæmileg fyndni. Ég
kynntist Sverri í Kaupmanna-
höfn á sinum tíma, þegar við
vorum báðir ungir og hofðum
gaman af að virða fyrir okkur út
sýnið til Carlsberg-verksmiðj
anna. Hann var góður félagi og
mjög skemimtilegur í viðræðum.
Og einhvern veginn naut hann
sín vel og sagði aldrei billega
brandara. Þá talaði hann mikið
og viturlega um 19. öldina. Þá
var honum sjálfrátt. En á gamla
Fróni nýtur hann sín einhvern
veginn ekki, ég veit ekki hvers
vegna. Kannski vegna þess hann
befur gert sér að góðu að ganga
um göturnar eins og hver annar
auðnulaus nálapúði og hróp; :
bravó! hvert sinn sem Stalin,
Krúsjeff eða Mao hefur þóknast
að stinga prjónunum sínuim í
hann; kannski vegna þess að
minnstur hluti af sagnfræði hans
mundi nú þykja prenthæfur í
rússneskum skólabókum. Samt
er sögð Mtil reisn yfir þeim. Ef
Sverrir hefði verið uppi á vissu
skeiði sögunnar, hefði bainn M'k-
lega fullyrt í krafti sinnar barna
trúar, að jörðin væri flöt eins
og pönnukaka. Og hann befði
sett upp alvörusvip og páfinn
hefði ekki hlegið, og það hefði
verið guði þóknanlegt. Sum c
höfundar verða óvart skemmti-
legir. Timinn sér um það.
15. janúar sl. birtisit greim í
Þjóðviljanum með fyrirsögninni
„glæpaverk þurfa áreynslu, iðju
semi og einbeitingu.“
Þeir tala sem þekkja. Þeir
tala sem eru ekki þrúgaðir af
lífsleiða utan fangabúðanna.
Samt finnst mér nú einhvern
veginn að þeir eigi að halda sig
við Jón Sigurðsson og 19. öldina.
Mundi það ekki vera öruggasta
ráðið eins hættuiegir og tímarnir
, eru.
Matthías Johannessen