Morgunblaðið - 17.04.1963, Blaðsíða 2

2
MORCVNBT.AÐ1B
Miðvfkudagur 17. apríl 1963
Þórunn og Vladimir Askenazy
fá dvalarleyfi í BretEandi
Dveljast á ónafngreindum stað
i Bretíandi — einkasamtal
IMorgixnbOaðsins við þau
Askenzy, Þórunn og sonur þeirra, 16 mánaða. Myndina fékk Mbl. símsenda frá Bret«
landi í nótt, en hún er tekin fyrir 4 dögum.
HINN heimsfrægi rússneski
píanóleikari Vladimir Aske-
nazy og Þórimn Jóhannsdótt-
ir, kona hans, hafa beðið um
dvalarleyfi í Bretlandi og
ferðast nú um Mið-England
án þess að nokkur viti um
dvalarstað þeirra.
Mál þetta hefur vakið gíf-
urlega athygli og fjöldi frétta
manna reynt að komast í
samband við þau hjón, en án
árangurs.
Jóhann Sigurðsson, frétta-
maður Mbl. í Lundúnum, átti
símtal við þau í gærkvöldi,
og var hann þá staddur á
heimili Jóhanns, föður Þór-
unnar. Þá hafði fjöldi hlaða-
manna nýverið komið í heim
sókn og reynt að ná sam-
handi við Þórunni og mann
hennar, en ekki tekizt.
Að því er Jóhann skýrði
Mbl. frá í gærkvöldi var
hann sá eini, sem náði sam-
bandi við þau. Ákveðið var,
að þau hringdu til foreldra
Þórunnar frá þeim ókunna
stað, þar sem þau þá dvöld-
ust ásamt 16 mánaða gömlum
syni þeirra. Jóhann sætti þá
lagi og náði einnig tali af
þeim. Fer samtal hans við
þau hér á eftir, en þess má
geta, að Þórunn skýrir m. a.
frá því, að hún hafi löngum
beðið eftir að geta setzt að
einhvers staðar á Vesturlönd
um, helzt í Bretlandi, því að
hún hefði aldrei fellt sig við
að búa í Sovétríkjunum.
Maður hennar sagði, að
hann elskaði land sitt og for-
eldra, sem byggju í Sovét-
ríkjunum „og ég vil ekki
gera neitt til þess að gera að-
stöðu þeirra erfiðari“, eins og
hann komst að orði.
Mbl. er kunnugt um, að
þau hjón höfðu einnig sam-
hand við ísl. sendiráðið í
Lundúnum fyrir hálfum mán
uði til skrafs og ráðagerða,
en að öðru Ieyti heyrir mál
þetta ekki undir íslenzka
sendiráðið þar í borg.
Loks má geta þess að Mbl.
náði í gærkvöldi tali af Hen-
rik Sv. Bjömssyni, sendi-
herra íslands í Bretlandi, og
spurði hann um mál þetta.
Sendiherrann sagði: „Það,
sem ég veit, er þetta: Þór-
unn og Askenazy hafa sótt
um dvalarleyfi í Bretlandi og
eru búin að fá það. Gildir það
jafrilengi og þeirra rússnesku
vegabréf gilda. Geri ég fast-
lega ráð fyrir því, að dvalar-
leyfi þeirra verði framlengt
þegar þar að kemur.“
Samtalið
Samtalið, sem þau Þórunn og
Askenazy áttu við Mbl. fer hér
á eftir.
Þórunn sagði:
— Við fórum frá Lundúnum
sL fimmtudag og reiknum með
því að vera í burtu þar til í lok
þessa mánaðar. Við erum nú í
Mið-Englandi og veit enginn inn
dvalarstað okkar nema foreldrar
mínir, og geri ég ekki ráð fyrir,
að við látum hann uppi, fyrr en
við komum aftur til Lundúna.
Eins og þú veizt, kynntist ég
manni mínum, þegar ég dvald-
ist í Rússlandi á sínum tíma og
lagði stund á píanóleik. Síðan
höfum við búið þar, en ég hef
ekki fellt mig við það og hef
eiginlega vonazt til þess frá önd-
verðu að komast ásamt fjöl-
skyldu minni til Vesturlanda, og
þá fyrst og fremst til Englands.
Einnig langar okkur að dveljast
einhvern tíma á íslandi og vildi
ég mjög gjarna fá íslenzkan rík-
isborgararétt aftur.
Askenazy sagði m.a.:
— Við urðum að taka þann
kost að fara úit á land, til þess
að fá frið fyrir blaðamönnuim
og öði-uim þeim, sem vildu ná
tali af okkur. Eg verð að æfa
mig eins og ég get og helzit á
hverjum degi. Ég er Rússi og
elska föðurland mitt og foreldra
mína, sem eru heima í Sovétríkj
unum, og vil ekikert gera til þess
að aðstaða þeirra verði erfiðari
en skyldL
Þórunn sagði ennfremur:
— Rússaa* hafa af sinni hálfu
veitt oklkur dvalarleyfi í Bret-
landi uim óákveðinn tíma og fyrir
tveimur vikum gaf innanríkis-
ráðuneytið brezka okkur leyfi
til að dveljast þar í landi, þann-
ig að ekkert virðist mæla gegn
því að við getum dvalizt hér
áfrom.
Ég fór sjálf á fund innanríkis-
ráðuneytisins. Við vorum hér á
hljómleikaferð og skýrði ég frá
því, að ég hefði búið í Englandi,
frá því að ég var 6 ára gömul
og gengið hér í skóla. Var þá
málið tekið til vinsamlegrar at-
hugunar.
— Nú er þetta komið í blöðin,
sagði ég við Þórunni.
— Já, ég skil ekki hvemig
stendur á því. Ég hélt, að innan-
ríkisráðuneytið mundi ekki gefa
neitt upp, en þó áttum við ein-
hvern vegin von á því, að blöðin
kæmust í málið, og þess vegna
fórum við frá Lundúnum síðastl.
fimmtudag og ætlum að vera
burtu meðan aðalhrinan gengur
yfir, eins og ég sagði.
— Og hvemig líður ykikur?
— Okkur líður vel, en við er-
um bæði mjög þreytt. Við höfum
vonazt til þess að komast til ís-
lands með vorinu, en vegna anna
hér í Bretlandi er sýnilegt, að
ekkert getur orðið úr því. Þó er
það einlæg ósk okkar, að ekki
líði langur tími, þar til við kom-
um heim til Islands.
Við biðjum kærlega að heilsa
heim, og máttu vel segja, að okk-
ur líði sérstaklega vel. Litii
drengurinn er sofnaður. Við erum
hér í Mið-Englandi í ró og næði,
og að sumu leyti góð tilfinning
að enginn skuli vita um dvalar-
stað okkar. Og við eigum von á
öðru barni.
★
Eins og sést af því, sem að
framan greinir, er þeim hjónum
mikið í mun, að ekki verði
árekstrar við rússneska sendi-
ráðið í Lundúnum eða rússnesk
yfirvöld út af máli þessu, og vilja
halda öllum dyrum opnum eins
lengi og unnt er. Hingað til hafa
fáir vitað um máhð, en nú má
búast við blaðaskrifum um það,
eins og fyrr getur.
Þess má loks geta að Mbl. hefur
fregnað, að þau hjón hafi í hyggju
að dveljast áfram í Bretlandiþótt
dvalarleyfið sé einungis til bráða-
birgða, en auðvitað er ekki á
þessu stigi málsins unnt að segja,
hver úrsUtin verða.
★
Það var fyrir tveimur vikum
sem innanríkisráðuneýtið til-
kynnti þeim að dvalarleyfið
væri fengið. Ekki er Mbl. kunn-
ugt um, að Rússar hafi í annað
skipti veitt rússneskum manni
heimild til að dveljast í öðru
landi á þeim forsendum sem fyrr
greinir þ. e. um óákveðinn tíma,
en þess er að gæta að Akenazy
er dáður um heim allan og einn
þekktasti listamaður Sovétríkj-
anna, sem nú er uppL
Komu til íslands
Þórunn og maður hennar komu
í heiimsókn til íslands í miðjum
desember s.L og unnu þau hugi
allra, sem þeim kynntust.
Hann hlaut Tchaikovsky verð
launin á s.l. ári. Hingað komu
þau úr hljómleikaferðalagi um
Bandaríkin og fékk hann hvar-
vetna mjög lofsamlega dóma.
Hér hélt hann þrenna tónleika.
Morgunblaðið skýrir svo frá
komu þeirra í desember s.l„ að
fjórir starfsmenn rússneska sendi
ráðsins hafi verið viðstaddir er
þau stigu út úr flugvélinni á
Reykjavíkurflugvelli. Síðan segir
blaðið:
— Hvað verða þau lengi heima?
spyr fréttamaður.
— Þau fara 24. des. segir Pétur
Pétursson (umboðsmaður þeirra
hér heima).
— Hver segir það, segir
Missura (sendiráðsstarfsmaður).
— Ég veit það ekki segir
Pétur. En þau ætla að vera í
London hjá föður Þórunnar yfir
jólin.
— Ég efast um að þau geti
farið 24. segir Missura.
Hér á eftir fara fréttaskeyti
sem Mbl. bárust í gærkvöldi um
mál þetta.
Fréttaskeyti frá (AP)
í Moskvu.
VLADIMIR Askenazy, píanóleik
arinn, sem beðizt hefur hælis í
Bretlandi, er rólegur ungur
maður, grannur og dökkur yfir-
iitum. Þegar hann tók þátt í hinnj
alþjóðlegu Tschaikovsky-sam-
keppni í Moskvu í maí s.l. var
kona hans, sem er íslenzk, Ijós-
hærð og mjög lagleg í hljóm-
leikasalnum hvert einasta kvöld,
sem maður hennar lék.
Askenazy talar fremur góða
ensku og hefur fágaða framkomu.
Hann er vinsæll meðal keppi-
nauta sinna, píanóleikaranna,
annarra listamanna og blaða-
manna.
Trúlegt er, að ákvörðun Ask-
enazys um að yfirgefa Sovétrík-
in verði til þess að hert verði
eftirlit með því hvaða sovétlista
menn fá að ferðast til útlanda.
Nú þegar hafa nokkrir rithöfund-
ar, þar á meðal Evgení Évtú-
senkó, hætt við áður ákveðnar
utanferðir vegna árása hins opin-
bera á verk þeirra.
Á fundum listamanna í Moskvu
að undanförnu hafa hinii
eldri og íhaldssamari krafizt
þess að hinum frjálslyndari
félögum þeirra, sem getið hafa
sér frægðar og vinsælda erlendis,
verði ekki leyft að ferðast. Nokkr
ir listamenn, sem hafa ekki getið
sér nægilegrar frægðar utan So-
vétríkjanna til þess að þeim sé
boðið að heimsækja önnur lönd,
lögðu til að hinum frægari lista-
mönnum væri haldið heima I
Rússlandi við nám í sósíalreal-
isma.
Rudolf Nureyev, ballettdansar
inn, sem dvelst nú í Englandi,
sætti harðri gagnrýni í blöðum
í Moskvu fyrir skömmu. Senni-
legt er að Askenazy hljóti sömu
útreið, því að í Sovétrikjunum
er ekki þagað, þegar mikilhæfur
iistamaður kýs fremur að búa á
Vesturlöndum.
Einkaskeyti frá Associatcd
Press í Lundúnum.
BREZKA innanríkisráðuneytið
skýrði frá því í gærkv., að hinum
heimskunna sovézka píanóleik-
ara, Vladimir Askenazy, og konu
hans, hafi verið veitt hæli í
Bretlandi sem pólitískum flótta-
mönnum. Askenazy er einn af
snillingunum meðal ungra sov-
ézkra píanóleikara. Hann kom til
Bretlands í hljómleikaferð í
byrjun marz sl.
Kona Askenazys, sem er ís-
lenzk, bjó í Bretlandi áður en
hún giftist. Hún fór þess á leit
við brezka innanríkisráðuneytið
að hún fengi að setjast að í land-
inu á ný oig var veitt heimild
til þess. Talsmaður innanríkis-
Framh. á 20 bls.